پىكىرلەر
«ەر – ەلدىڭ ىق جاعىنىڭ قالاسى، جەل جاعىنىڭ پاناسى»، «ەمەننىڭ يىلگەنى – سىنعانى، ەردىڭ ەكى سويلەگەنى – ولگەنى»، «ەلى كۇيىنگەندە كۇيىنگەن باتىر، ەلى سۇيىنگەندە سۇيىنگەن باتىر، ەرەگەستە ءبىر ءوزى مىڭعا تاتىر»، «ەردىڭ سىنشىسى – ەلى» دەپ ەر بالانى ەرلىككە باۋلۋدا ۇلتتىق ءداستۇر مەن تانىمنىڭ بەرەرى مول بولعان.
28 قىركۇيەك، 2020
دوستىقتىڭ دارگەيىندە كىم بار، كىم جوق؟!.
جۇمىستىڭ جوعارعى جاعىندا جازۋشىلار اللەياسى بار. اللەيا اباي كوشەسىنىڭ بويىندا جاتىر. ءىلياس، ساكەن، بەيىمبەتتىڭ ءمۇسىنى تۇر. توڭىرەكتەگى حالىق ءۇشىن دەمالۋعا، كروسسپەن شۇعىلدانۋعا تاپتىرماس مەكەن. ءبىز دە ءبىر مەزگىل بارىپ تۇرامىز. ويلانۋعا، وي قورىتۋعا ىڭعايلى. ادەتتەگى كەشكى سەرۋەندە ۆەلوسيپەد تەپكەن ءبىر بالاقايمەن قاقتىعىسىپ قالا جازدادىم. «بايقاپ ءجۇر» دەپ ءارى قاراي كەتە بەردىم. ءبىر كەزدە الگى بالاقايدىڭ سول ءبىر ساتتە ايتقان ءسوزى ويىما ورالا كەتتى. قۇدايىم-اۋ، نە دەپ ەدى؟! ەسىمە ءتۇستى: «برات، بىلاي تۇر».
25 قىركۇيەك، 2020
ەلىمەن ەتەنە جاقىن ارالاسىپ، كەم-كەتىگىن تۇگەندەپ، حالقىنىڭ باتاسىن العان بيلىكتىڭ كوسەگەسى كوگەرەتىنى، سونىڭ ارقاسىندا مەملەكەتتىڭ دە داۋلەتى ارتىپ، باسقالارمەن باسەكە بارىسىندا وق بويى وزىق بولاتىنى بەسەنەدەن بەلگىلى. بيلىك پەن قوعام اراسىنداعى تۇراقتى ديالوگ ورناتۋ ازىرگە قازاق بيلىگىنىڭ الدىنا قويعان مۇرات-ماقساتى عانا...
24 قىركۇيەك، 2020
الەمدى ابىگەرگە سالعان ىندەتتىڭ قارقىنىن ازىرگە الەۋمەتتىك اراقاشىقتىق ساقتاپ قانا السىرەتە الامىز. شاراسىزدان جاسالىپ جاتقان بۇل قادامنىڭ كەرى اسەرى – وقشاۋلانعان جۇرتتىڭ قارىم-قاتىناسىن ونلاين بايلانىس قامتاماسىز ەتىپ، ينتەرنەتكە تاۋەلدىلىك شامادان تىس اسىپ كەتتى. سوندىقتان گادجەتتەن قاشىقتىق ۇستاۋدىڭ دا ماڭىزى ارتا ءتۇستى.
23 قىركۇيەك، 2020
قيلى-قيلى تاعدىرلار بولاتىنى سياقتى ادام مىنەزى دە سان الۋان. ول – جەكە تۇلعانىڭ بولمىسىنان، سوزىنەن، كۇندەلىكتى قارىم-قاتىناسىنان كورىنىس تاباتىن ەرەكشە مانگە يە قۇبىلىس. ىسىنە ۇقىپتىلىق، سىپايىلىق، سەزىمتالدىق، قايىرىمدىلىق، مەيىرىمدىلىك، ادالدىق، سابىرلىق، جايدارىلىق، كەشىرىمشىلدىك، قاراپايىمدىلىق سياقتى اسىل قاسيەتتەردى بويىنا دارىتىپ، جان-جاعىنا شۇعىلا-نۇرىن سەبەلەپ جۇرەتىن ىشكى مادەنيەتكە باي جاندى قازاق ەجەلدەن كوركەم مىنەزدى ادام دەپ ايرىقشا باعالاعان.
22 قىركۇيەك، 2020
ەۋروپالىق اتاۋلاردان كوز سۇرىنەدى...
زاماناۋي ىرگەتاسى مىڭجىلدىقتار توعىسىندا قالانىپ، ساناۋلى جىلدار ىشىندە-اق عالامات سۇلۋ شاھارعا، ناعىز ۋربانيستىك جاۋھارعا اينالعان ەلوردامىز حالقىمىزدىڭ بولمىسىن ايگىلەپ تۇر. ۇلى دالانىڭ قاق تورىنەن ورىن تەپكەن ەڭسەلى شاھار بۇگىندە ايشىقتى استاناعا اينالدى.
21 قىركۇيەك، 2020
«سەن نەتكەن باقىتتى ەدىڭ كەلەر ۇرپاق، قارايمىن ەلەسىڭە مەن تاڭىرقاپ، جاڭعىرتىپ جەر سارايىن سەن كەلگەندە، كورپەمدى مەن جاتارمىن قىردا قىمتاپ» دەپ جىرلاعان ەدى قازاقتىڭ داۋىلپاز اقىنى قاسىم امانجولوۆ.
18 قىركۇيەك، 2020
ۋاقىتتار مەن حالىقتار كەڭىستىگىندەگى ءاربىر ۇلت پەن ۇلىستىڭ تاريحى سەكىلدى قازاقتىڭ دا تۇتاس تاريحى – ديالوگتار تاريحى. زامان مەن زامان، دالا مەن ادام، بابا پەن ۇرپاق، حان مەن قارا، حالىق پەن بيلىك ديالوگى. ءبىزدىڭ تاريحتى ءبىر جاقتى مونولوگ رەتىندە قاراۋعا بولمايدى، ول ءبىردىڭ عانا ءسوزى ەمەس، ءبىردىڭ زارى ەمەس، ءبىردىڭ شەرى ەمەس، ارقاشان ءبىرى بىرىنەن ءسوز سۇراعان، سوزگە كەزەك سۇراعان، سوزگە توقتاعان، دات ايتقان، ءدىل ايتا الماعاندى ءتىل ايتقان، ءتىل ايتا الماعاندى قوبىز بەن دومبىرا ايتقان، ايتەۋىر ءبىرتۇتاس سۇحباتتى، سىرلاسۋدى، شەرلەسۋدى، اقىلداسۋدى، كەڭەسۋدى ۇلتتىق ەرەكشەلىك، ۇلتتىق قۇندىلىق رەتىندە قالىپتاستىرا العان تاريح.
17 قىركۇيەك، 2020
بۇقارالىق اقپارات قۇرالدارىندا ەلىمىزدىڭ پالەنشە دەگەن عالىمى الەمدىك سىيلىق الىپتى، تۇگەنشە دەگەن جازۋشىسى شەتەلدىك مەدال يەلەنىپتى دەگەن اقپاراتتار ءجيى جاريالانادى. ارينە، وتانداستارىمىزدىڭ ەڭبەگى شارتاراپتىڭ بۇرىش-بۇرىشىندا مويىندالىپ جاتسا، قۋانامىز عوي. بىراق وسىنداي ماراپاتتاردىڭ كوبەيۋى ءتۇرلى ويعا جەتەلەيدى.
16 قىركۇيەك، 2020
«ادام دەگەن ءبىر جالاڭاش نارسە. مىنەز، اقىل، ءسوز ونىڭ كيىمى ەسەپتى. وسىلار كوركەم بولسا، جۇرت كوزىنە كورىكتى، سۇيكىمدى كورىنەدى» دەگەن ەكەن ءماشھۇر ءجۇسىپ كوپەەۆ. دانىشپان لەۆ تولستوي «اقىلىڭا ازىقتى كوپ بەرۋگە تىرىس» دەسە، فەدور دوستوەۆسكي «ادام بويىنداعى باعالاۋعا لايىق قاسيەت – اقىل ەمەس. قايتا سول اقىلدى باسقاراتىن قاسيەتتەر: مىنەز، جۇرەك، مەيىرىمدىلىك، تازا وي» دەپتى.
15 قىركۇيەك، 2020
بالكىم، ەدگار پونىڭ كەيىپكەرى («چەلوۆەك تولپى») سەكىلدى اعىلىپ ءوتىپ جاتقان ادامدار نوپىرىنە ق ۇلىقسىز يا قىزىعۋشىلىقپەن كوز سالىپ وتىراتىن كۇي ءاربىر ادامدا بولاتىن شىعار. بولادى عوي، ادام بولعان سوڭ. قوعام كوشەسىندەگى قىم-قۋىت قاربالاس قاي ساتتە دە نازار اۋدارتادى. كىمدى كورەسىز؟ نەنى اڭعاراسىز؟
14 قىركۇيەك، 2020
ادام كاپيتالىنان اقشا اياۋعا بولمايدى
ەڭ العاش وتكەن عاسىردىڭ ورتا شەنىندە امەريكالىق ەكونوميستەر «ادام كاپيتالى» دەگەن ۇعىمعا تەوريالىق تۇرعىدان انىقتاما بەرىپ، ءمان-ماڭىزىن، دامىتۋدىڭ جولدارىن كورسەتكەن ەكەن. سودان بەرگى ارالىقتا ادام كاپيتالى كەز كەلگەن مەملەكەتتىڭ، قوعامنىڭ، ەكونوميكانىڭ نەگىزگى مىزعىماس تۇعىرى ەكەنى دالەلدەندى.
11 قىركۇيەك، 2020
بالالارى مەن نەمەرە-شوبەرەلەرىنىڭ قۋانىشى مەن قىزىعىنا مارقايىپ، ءومىردىڭ التىن ارقاۋى – اتا-بابا ءداستۇرىن ءۇزىپ الماي، ۇلى كوشتى ۇرپاق جاراستىعىمەن جالعاستىرۋ، ەشنارسەگە مۇقتاج بولماۋ، اينالاسىنداعى ۇلكەن-كىشىنىڭ قۇرمەتىنە بولەنىپ، ابىروي بيىگىنەن تابىلۋ – ۇلكەن عانيبەت!
10 قىركۇيەك، 2020
قازىر بۇقارالىق اقپارات قۇرالدارىندا ءسوز ەركىندىگى تۋرالى اڭگىمە قوزعالىپ جاتادى. اسىرەسە باتىستا بۇل ماسەلە ءجيى كوتەرىلەدى. ءبىر جاعىنان دۇرىس. دەموكراتياسى دامىعان الەمدە تسەنزۋرا بولماۋى كەرەك. بىراق تاياقتىڭ ەكى ۇشى سەكىلدى، ءسوز ەركىندىگىنىڭ شەكتەلەتىن تۇسى بار.
09 قىركۇيەك، 2020
قايسى ءبىر ەتنوستىڭ وزىنە ءتان، سان عاسىرلاردان بەرى ۇزىلمەي كەلە جاتقان قۇندىلىعى بولادى. وسى قۇندىلىق قاۋىمدى ىدىراتپاي تۇتاستاندىرىپ تۇرادى. ياعني ول قۇندىلىق – سىرتقى اسەرلەردىڭ كەرى ارەكەتىنەن ساقتايدى. نەمىس وقىمىستىسى ۆ.گۋمبولد ايتقانداي، ۇلتتىڭ جويىلىپ كەتۋدەن ساقتاپ تۇراتىن دانىشپان رۋحاني ۇستىنى بولادى. سول ۇستىندى ۇرپاقتان ۇرپاققا بۇزباي جالعاستىرا العان جۇرت قانا بۇگىنگىدەي جاھاندانۋ داۋىرىندە باسقا مادەنيەتتىڭ جەتەگىنە جۇتىلىپ كەتپەي، ءوز بەتىمەن ءومىر سۇرە الادى.
08 قىركۇيەك، 2020
«تيك-توكقا» توقتام سالۋ كەرەك پە؟
جۋىردا ينتەرنەتتەگى «تيك-توك» جەلىسىندە بيىل 175 جىلدىعى اتالىپ ءوتىپ جاتقان اباي قۇنانباي ۇلىنىڭ سۋرەتىنە جان بىتىرگەن بەينەتاسپاسى تارالىپ، ءاپ-ساتتە مىڭداعان كورىلىمگە يە بولدى.
07 قىركۇيەك، 2020
ۇلتتىق داستۇرمەن قوش ايتىسامىز با؟
ەل پرەزيدەنتى بيىلعى جولداۋى ارقىلى ەلىمىزدەگى وتباسىلىق-دەموگرافيالىق احۋالعا ءوزىنىڭ الاڭداۋشىلىعىن ءبىلدىردى. بۇل ماسەلەگە مەملەكەت باسشىسىنىڭ باسا نازار اۋدارۋى، شىن مانىندە، اتالعان سالادا شەشىمىن كۇتكەن تۇيتكىلدەر بارشىلىق ەكەنىن اڭعارتتى.
04 قىركۇيەك، 2020
قازاقتىڭ جانى قايدا دەمەڭىز، قازاقتىڭ جانى – قارا ولەڭدە. اۋليە قارا ولەڭ، وسىناۋ بايتاق جۇرتتىڭ ارى دا، جانى دا، زارى دا، بارى دا سەندە ەمەس پە؟!. باسىنان وتكەرگەن الاعاي دا بۇلاعاي تاعدىرى، جۇرەك كەشىرگەن جاداعاي داۋىرلەرى، جارالى جىلدار دا، اقجايناق زامان دا، جوناراقاسىمەن سەزگەن جويقىن دەرتى مەن سەرتى دە سەندە ەكەن عوي، قاسيەتتى قارا ولەڭ! قاستەرلى جانىن قارا قىلىشقا ساقتايتىن باياعىنىڭ باتىرلارى سەكىلدى، حالىق تا ءوز جانىن سوزدە، ءسوزدى ولەڭ كەيپىندە ساقتايدى ەكەن.
03 قىركۇيەك، 2020
ادام بالاسى بۇل ومىرگە ءبىر-اق رەت كەلەتىنى جانە ونىڭ ءومىرى ءدال سول قالپىندا ەكىنشى رەت قايتالانبايتىنى ءمالىم. بۇل دا ءبىر دۇنيەنى جاراتقان اللانىڭ ۇلىلىعى مەن شەبەرلىگىنىڭ، ادىلدىگىنىڭ بەلگىسى بولسا كەرەك.
02 قىركۇيەك، 2020
ون شاقتى جىل بۇرىن سەمەيدە الاش زيالىلارىنا قويىلماق ەسكەرتكىشتىڭ ەسكيزى قولىمىزعا ءتۇستى. قولىندا بالعاسى مەن وراعى جوق دەمەسەڭىز، شومبال جۇمىسشى بەينەسىندەگى اسىرەۇرانشىل پرولەتارياتتىڭ بەينەسى بولىپ شىققانىن كورىپ قاراداي قارنىمىز اشقان. سونان سوڭ قالالىق مادەنيەت بولىمىنە حابارلاسىپ، ءمان-جايدى ءبىلىپ ماقالا جازعان ەدىك. الاش ارىستارىنا ءتان زيالى كەلبەتتىڭ كەسكىنىنە سۇراۋ سالعانبىز.
01 قىركۇيەك، 2020
