پىكىرلەر
كەلمەسكە كەتكەن كەڭەس وداعىنىڭ جەر-جەبىرىنە جەتىپ، يگىلىگىمىزدى رۇقساتسىز يەمدەنگەن ماسكەۋلىك ۇلىقتاردى جەتى اتاسىنا دەيىن قارعاپ-سىلەپ، بار كىنانى دە، بار كۇنانى دە سولاردان كورىپ، جانىمىزدى جۇباتىپ كەلگەنىمىزگە دە وتىز جىلعا جۋىقتاپتى. ياعني تاۋەلسىزدىك العانىمىزعا وسىنشاما جىل. بۇرىنعىداي بار بايلىعىڭدى تارتىپ الاتىن ورتالىق جوق، كادرلىق ساياساتقا دا ماسكەۋ ارالاسا المايدى. قىسقاشا قايىرعاندا، ءتول مەملەكەتىڭە ءوزىڭ بي، ءوزىڭ قوجاسىڭ...
كەشە
بۇل ۇلى دالا توسىندە تورتكۇل دۇنيەگە ساۋىن ايتىپ، التى سان الاشتان الاقايلاپ ءسۇيىنشى سۇرايتىن، ۇلتىمىزدىڭ دارا كەلبەتى، ۇلى ويشىلى، حاكىم اباي رۋحىن اسقاقتاتا كورسەتەتىن قايىرلى كۇن!
10 تامىز، 2020
الەمدى جايلاعان ىندەتتىڭ ەندى قانداي «سىيى» بار ەكەنى بىزگە بەيماعلۇم. ال «ەكى اپتالىق» كارانتين رەجىمى ۇزارا كەلە مىنە، التىنشى ايعا ۇلاستى. مەديتسيناسى قارىشتاپ دامىدى دەگەن ەلدەردىڭ ءوزى بۇگىندە الاڭ كۇي كەشىپ وتىر. دۇنيە داعدارىپ، ءدۇرداراز بولىپ كەلگەن مەملەكەتتەر بۇل ماسەلەدە مامىلەگە كەلۋگە ءماجبۇر، قيتۇرقى كەسەلدىڭ ەمى مەن ەكپەسىن قوسىلا ىزدەپ جاتىر.
07 تامىز، 2020
بىردە قازاق راديوسىن قوسىپ قالىپ ەدىك، ساتيرا ساردارى كوپەن اعا كۇلدىرىپ اڭگىمەسىن اياقتاپ جاتىر: «كۇلە ءبىلۋ – ءومىر، كۇلدىرە ءبىلۋ – ونەر، كۇلكى بولۋ – ءولىم». ءدال ايتىلعان دياگنوز دەپ قالدىق. كوپەكەڭ بۇل جەردە جالپى ادامزاتتىق كۇلكى تۋراسىندا ەمەس، قازاق ءازىلىنىڭ قازىرگى ادەبى تۇرعىسىندا وي تۇيىندەگەنىنە ەش كۇمانىمىز جوق. ساتيريك سوزىنەن اڭداعانىمىزداي، جىميىپ قانا كۇلەتىن قازاق جۇزىندەگى ادەمى كۇلكى بۇگىندە بوس ىرجىڭعا اينالعان.
06 تامىز، 2020
«اتىڭنان اينالايىن قارقارالى، سەنەن بۇلت، مەنەن قايعى تارقامادى»، دەيدى ءمادي. جالپى، كوركەم ادەبيەتتە مۇڭ باسقان كوڭىل، حالىق باسىنداعى قايعىلى جاعداي كوك ءجۇزىن تۇتىپ العان قالىڭ بۇلتقا تەڭەلەتىنى بەلگىلى. ويتكەنى اسپاندى بۇلت تورلاعانى ادامنىڭ كوڭىل كۇيىنە دە اسەر ەتەدى. جارق ەتىپ بۇلت استىنان كۇن شىقسا، كوڭىل دە كوتەرىلىپ سالا بەرەدى.
04 تامىز، 2020
قازاق حالقى ەجەلدەن ادىلدىكتى ءومىر ءسۇرۋدىڭ وزەگى دەپ بىلگەن. ياعني قاي زاماندا، قاي كەزدە بولماسىن قوعامدى بەرەكە مەن بىرلىككە باستايتىن، ەلدىڭ شاڭىراعىن شايقالتپاي، ىرگەسىن سوكتىرمەي ۇستاپ تۇراتىن ۇستىنى – ادىلدىك. اتاقتى قىتاي عۇلاماسى كۇڭزى قاريا «ادىلدىگى جوق قوعام – ەشقاشان كەمەلدەنبەيدى» دەگەن ەكەن.
03 تامىز، 2020
ينتەرنەت اشتىعى نەمەسە اشارشىلىعى بولا ما؟ ارينە، بولادى. بىراق ينتەرنەتتىڭ، ودان كەيىن ومىرگە كەلگەن تسيفرلاندىرۋدىڭ العاشقى دامۋ ساتىسىندا ءبىز مۇنى پالەندەي سەزىنبەۋىمىز مۇمكىن. ويتكەنى بۇل – وركەنيەت جەتىستىكتەرىنە سايكەس تۋىندايتىن كەسەلدەردىڭ ءبىرى.
31 شىلدە، 2020
«ب ۇلىنگەن» بلوگەردەن ونەگە الما!
قازىر الەۋمەتتىك جەلىدە مىناداي قىزىق ءۇردىس بار. كەز كەلگەن داۋلى وقيعادان كەيىن كىنالى تاراپتى اقتاعان جازبالار جاڭبىردان كەيىنگى ساڭىراۋقۇلاق سەكىلدى قاپتاپ شىعا كەلەدى. «قازانشىنىڭ ەركى بار قايدان قۇلاق شىعارسا». اركىم الەۋمەتتىك جەلىدەگى پاراقشاسىنا نە جازاتىنىن ءوزى بىلەدى. ايتسە دە، كەنەتتەن ءبىر سارىندى جازبالاردىڭ قاپتاپ كەتۋى كۇمان تۋدىراتىنى بار.
30 شىلدە، 2020
اياعىنا تۇساۋ، موينىنا شالما سالدىرماي دىڭكەلەتكەن اساۋداي كورىنەتىن سىبايلاس جەمقورلىق مەملەكەتىمىزدىڭ ابىرويىنا نۇقسان كەلتىرىپ قانا قويماي، ەكونوميكالىق تۇرعىدا دامۋىمىزعا دا بارىنشا كەرى اسەرىن تيگىزىپ وتىرعانىن قوعامىمىزداعى بارلىق تاراپ قىمسىنباي مويىندايدى.
29 شىلدە، 2020
ەلدىك ءىستى اتقارۋ كىمگە دە بولسا سىن. سىننان سۇرىنبەي ءوتۋ – پارىز. پارىزعا ادالدىق – ازاماتتىق قارىز. قارىز بەن پارىزدى قارا باسىنىڭ قامىنا، قۇبىرداي قۇلقىنىنا يكەمدەگەندەر، جۇرت بولعالى جۇتۋداي جۇتىپ، جىرتىعىمىزدى جاماي الماي كەلەمىز.
28 شىلدە، 2020
قۇندىلىقتارىنان ايىرىلعان قوعامنىڭ قۇبىلاسىنان جاڭىلعان جۇرتقا اينالاتىنى بەلگىلى. قىرىق قۇبىلعان مىنا زاماندا قايمانا قازاق تا اسىل قازىناسىن – رۋحاني قۇندىلىقتارىن جوعالتىپ جاتقانداي كورىنەدى. سەرتكە سەنگەن، سوزگە توقتاعان حالىق ەدىك، سەنىمگە سەلكەۋ ءتۇستى. كەز كەلگەن جايتقا كۇدىكپەن قاراپ، كۇمان كەلتىرەمىز. ءسوزدىڭ استارىنا ۇڭىلمەي، اقيقاتىنا جۇگىنبەي، ايتارى جوق بولسا دا، ايقايى باردىڭ ايتاعىنا ەرەمىز. «كوروناۆيرۋس جوق، پاندەميا وتىرىك، ءبارى قازاققا چيپ سالۋ ءۇشىن جاسالىپ جاتىر ەكەن» دەگەن داقپىرتقا دا سەندىك. ۇلى ابايدىڭ «قازاقتىڭ شىن سوزگە نانباي، قۇلاققا قويماي، تىڭداۋعا دا قولى تيمەي، پالەلى سوزگە، وتىرىككە سەرتتەي ۇيىپ، بار شارۋاسى سۋداي اقسا دا، سونى ابدەن ەستىپ ۇقپاي كەتپەيتۇعىنى قالاي؟» دەگەن ساۋالى تاعى دا الدىمىزدان شىقتى. مىنە، «اباي دەگەن ادام بولماعان ەكەن» دەگەن سوزگە دە دەن قويىپ جاتىرمىز.
27 شىلدە، 2020
«...بولا المايمىز ەشقاشان ۇلى حالىق!»
قازىر ءبىزدىڭ قوعامدا كىم بولساق تا ايتەۋىر قازاق بولعىمىز كەلمەيتىن ءبىر جامان ادەت قالىپتاستى. «قازاق جالقاۋ»، «قازاق تويشىل»، «قازاق مانساپقور»، «قازاق جەمقور». جامان قاسيەتتىڭ بارلىعى بايعۇس قازاقتىڭ ءون بويىنان تابىلادى ەكەن. باسقاسىن قايدام، حالقىن جامانداۋشىلار اراسىندا جاھاندىق جارىس بولا قالسا، باس جۇلدەنى قازاقتار الاتىنىنا ويلانباي-اق ءباس تىگە بەرۋگە بولادى. ءبىز سياقتى تۋعان ۇلتىنىڭ جەر-جەبىرىنە جەتىپ ۇرساتىن حالىق جوق شىعار جەر جۇزىندە؟!
23 شىلدە، 2020
وسىدان جيىرما جىلداي ۋاقىت بۇرىن باتىستىڭ ءبىر ونەر قايراتكەرىنىڭ: «مەن جيىرما ءبىرىنشى عاسىردا ءومىر سۇرمەيتىنىمە قۋانامىن، ويتكەنى ول عاسىر وتە كۇردەلى بولادى» دەگەن ءسوزىن وقىعان ەدىم. ول – جيىرماسىنشى عاسىردىڭ ادامى. كەزىندە جازىپ قويماعان سوڭ اتى-ءجونىن ۇمىتتىم. بىراق ءسوزى ەسىمنەن شىققان ەمەس. ونىڭ بۇلاي دەۋىنە نە سەبەپ بولدى ەكەن دەپ ويلايمىن كەيدە.
21 شىلدە، 2020
جۋىقتا مەملەكەت باسشىسى قاسىم-جومارت توقاەۆ رەسپۋبليكالىق «انا ءتىلى» باسىلىمىنا بەرگەن سۇحباتىندا: «قازىر «تويىڭ تويعا ۇلاسسىن» دەپ اندەتىپ، توي تويلاپ جۇرەتىن ۋاقىت ەمەس. بۇگىنگىدەي تەحنولوگيانىڭ زامانىندا توي-تومالاقتىڭ اڭگىمەسىن ايتىپ، ءبىر-ءبىرىن اسىرا ماقتاپ، اس ءىشىپ، اياق بوساتقانعا ريزا كەيىپتە ءجۇرۋ ادەتىنەن ارىلۋ كەرەك. ءتىپتى وسىنداي قاۋىپتى پاندەميا كەزىندە كەيبىر ازاماتتارىمىز ماعان حات جازىپ، توي وتكىزۋگە مۇمكىندىك بەرۋ كەرەك دەپ تالاپ قويادى. مەملەكەتتىڭ ءوزى ولەرمەندىكپەن ءومىر سۇرەتىن كەزگە كەلدىك. سوندىقتان ەڭبەك ەتۋ – ءومىر ءسۇرۋ سالتىنا اينالىپ، باستى مىندەت سانالۋعا ءتيىس. توي قۋالايتىن ەمەس، وي قۋالايتىن كەزەڭمەن بەتپە-بەت كەلدىك. بۇل ءداۋىر – اقىل-ويدىڭ، عىلىم مەن ءبىلىمنىڭ، ەڭبەكتىڭ ءداۋىرى!»، دەدى.
16 شىلدە، 2020
«قولىمدا ءبىر قامشى بار سالىڭگىردەي، اتاندىم ەلگە تەنتەك كادىمگىدەي. ءبىر تەنتەك ەل ىشىندە جۇرمەي مە ەكەن، سوڭىما نەگە ءتۇستىڭ ءبارىڭ بىردەي؟» كەڭەس بيلىگىمەن بىتىسە الماي، باندى اتانعان امانعاليدىڭ ءانى وسىلاي باستالادى. قازاقتىڭ قارا ولەڭىندە العاشقى جولدار كەيىنگى جولدارعا ۇيقاس بولۋى ءۇشىن اشەيىن ۇيقاس ءۇشىن ايتا سالعانداي كورىنۋى مۇمكىن. الايدا مازمۇنى جاعىنان جاناما قاتىسى بولىپ، كەيىنگى جولدارداعى ايتىلعان ويدى سۇيەمەلدەپ تۇرادى.
15 شىلدە، 2020
بەلگىلى عالىم راحمانقۇل بەردىبايدىڭ: «ەگىستىك جەردى جازدىڭ ىستىق ايلارىندا بىرنەشە رەت سۋارماسا، شىققان ەگىن مۇلدە قۋراپ كەتەتىنى سەكىلدى دەر كەزىندە جالعاستىعىن تاپپاعان ءداستۇر دە جوعالادى»، دەگەن ءسوزى كەيىنگى ۇرپاقتى ۇلتتىق سالت-ءداستۇر مەن ادەت-عۇرىپقا باۋلىپ تاربيەلەيتىن، بايىرعى اتا-بابالارىمىزدىڭ نانىم-سەنىمدەرىنەن، تاريحىنان، تۇرمىس-تىرشىلىگىنەن، جاقسى مەن جامان تۋرالى تۇسىنىكتەرىنەن تۇراتىن جىر-تولعاۋ، تەرمە جانرلارىنان كوز جازىپ قالا جازداپ وتىرعان قازىرگى قالپىمىزعا قاراتىپ ايتىلعانداي اسەر قالدىرادى.
14 شىلدە، 2020
ءار زاماننىڭ بەرەرى مەن الارى بار
ادامزات ءۇشىن قاي عاسىر جەڭىل بولعان؟! ءار عاسىردىڭ ءوزىنىڭ ارقالاعان اۋىر جۇگى بار. ماسەلەن، وتكەن جيىرماسىنشى عاسىردى، سول عاسىردا ءومىر سۇرگەن جانداردى الايىق.
10 شىلدە، 2020
تابيعات-انانى بۇلدىرمەس بولار...
قازىر حالىقتى مەيلىنشە كوبىرەك تولعاندىراتىن، تۇرعىنداردىڭ جانايقايىنا ءجيى تۇرتكى بولاتىن ماسەلەلەردىڭ الدىڭعى قاتارىندا قورشاعان ورتانى قورعاۋ سالاسىنداعى ولقىلىقتار، كوپتەن شەشىمىن كۇتكەن، سونداي-اق جاڭادان پايدا بولعان ەكولوگيالىق تۇيتكىلدەر تۇر. مەملەكەت باسشىسى قاسىم-جومارت توقاەۆ پرەزيدەنتتىك قىزمەتىنە رەسمي كىرىسكەن العاشقى كۇندەرى ەكولوگيا، گەولوگيا جانە تابيعي رەسۋرستار مينيسترلىگىن قۇرۋعا جەدەل تاپسىرما بەرۋى دە اتالعان سالادا قولعا الىنۋى ءتيىس قىرۋار شارۋانىڭ بار ەكەنىن ايعاقتايدى.
08 شىلدە، 2020
اۋا جايىلىپ، ۇدەپ بارا جاتقان ىندەت قارقىنى كىسى شوشىرلىقتاي. قاي جاعىنان دا وڭاي سوقپاي، قۇربانى دا از بولماي تۇر. كۇندەلىكتى اقپاراتتى مايدان دالاسىنان كەلگەن مالىمەت دەرسىڭ.
03 شىلدە، 2020
ون ادامنىڭ سەگىزى سەنبەدى. نەگە؟
الماتى ارقىلى قازاقستانعا ىندەت كىرگەن كۇننەن باستاپ، مەديتسينا تاقىرىبىنا قالام تەربەۋگە ۇمتىلعان بىزدەن مازا كەتكەن. 13 ناۋرىزدان بەرى ءبىر كۇن دە دامىلداعان جوقپىز دەسەك، اسىرەسوز ەمەس.
01 شىلدە، 2020
