كۇرەسكەر گەينە

گەينە شىعارمالارى شىنا­يىلىعىمەن، نازىك، تۇمسا تازالى­عىمەن باۋرايدى. اق قانات كيگەن ءنابي جىرلاردى وقىپ بولعان سوڭ بەينەبىر قۇداي ۇيىنە كىرگەندەي كەۋدەدە جەڭىلدىكتىڭ تابى قالا­دى. «مەن الىپ قاسىرەتىمنەن الاقانداي جىرلار تۋدىرامىن» دەيدى گەينە. شىنىندا، اقىن ولەڭدەرى شاپ-شاعىن، ءاربىرى دابىرا مەن پافوستان اۋلاق. بىراق تۇيمەدەي شۋماقتاردا تۇيەدەي ويلار ايتىلىپ، تۇتاس زاماننىڭ بەدەرى كورىنەدى.

عاشىقتىڭ قالىڭ دەرتىن،

تاتتىڭ دوستىم، اربالىپ.

اقىل – كوكتەن كورىنگەن ءتۇن،

جۇرەك بولسا جاپ-جارىق.

ماحابباتتىڭ جاعالاۋى.

ءۇنسىز تۇرار، بەرىك ەر.

كوڭىلىڭنىڭ اق الاۋى،

كۇرتەشەڭنەن كورىنەر.

گەينە ولەڭدەرى ءوزى تۋعان نەمىس ۇلتىنىڭ اۋىز ادەبيەتىمەن استاسىپ، كۇردەلى ورامدارى ۇلتتىق كوركەمدىكپەن قاتار ورىلگەن. ءاۋ باستان ماحاببات جىرىن جىرلاپ، وقىرمانعا نازىك ولەڭدەرىمەن تانىلعان گەينە ۋاقىت وتە كەلە ازاماتتىق ايبىندى ۇستانىمىن تانىتتى. يرونيا، ەپيگرامما، يۋمور، ساركازم جانرلارىندا ءساتتى قادامدارعا باردى. شاعىن ليريكادان وزگەنى بىلمەيدى، ءومىردىڭ ۇلكەن تاقىرىپتارىن قامتىپ، ز ۇلىمدىقپەن الىسۋعا قاۋقارسىز، مىنەزسىز دەپ سىناعان سىنشىلاردىڭ لەپەسىنە قۇم قۇيىپ، اقىن ورتا جاسقا اۋعان­دا ازاماتتىق، كۇرەسكەرلىك بول­مىسىن تانىتتى. ءومىرىن تو­لىق شىعارماشىلىققا ارناپ، 1831 جىلى ءتۇرلى سەبەپتەرمەن پاريجگە قونىس اۋدارادى. فرانتسۋز ەلىندە بەلگىلى جازۋ­شىلارمەن، ارتىستەر، مۋزى­كانتارمەن، سونىڭ ىشىن­دە بالزاك، جورج ساند، بەران­جە، الەكساندر ديۋما، گ.اندەر­سەن، شوپەن سىندى تانىمال تۇلعا­لارمەن پىكىرلەس بولادى. مۇندا پۋب­ليتسيست، تەاتر سىنشىسى، في­­لو­سوف رەتىندە دە ەڭبەك ەتىپ، ونە­­رىنىڭ جان-جاقتى قىرلارىن اشادى.

نايزاعاي بولىپ كۇركىرەپ،

جارق ەتە بىلمەس دەدىڭ بە؟

جاۋار بۇلت بوپ سىركىرەپ،

جاسىن اتام تەگىندە!

گەينە نەمىس قوعامىنداعى جا­عىمپازدىق پەن توعىشار­لىق­تى جان سالا سىناپ، نەمىس مونارحى، پرۋسسيا كورولى IV فري­دريح-ۆيلگەلم، باۆاريا كورولى I ليۋدۆيگ سىندى جو­عارعى تاپ وكىلدەرىنىڭ ساتيرالىق پور­ترەتتەرىن جاسايدى. بۇلار ءوزىن قۇداي­دىڭ نۇرى تۇسكەن ادام سانا­عانىمەن، شىن مانىندە، حالىقتى ەزىپ-جانشۋشى، ناعىز جاۋىز، حالىقتىڭ جاۋى دەپ سىنادى. اقىن ولەڭدەرى قاشاندا وي تياناقتىلىعىمەن، وتكىر تىلىمەن وندىققا ءدال ءتيىپ وتىر­دى. كۇرەسكەرلىكتى ومىر­لىك ۇس­تىن ەتكەن گەينە قوعام­دا­عى كە­­لەڭسىزدىكتەردى، وزبىر­لىق پەن ءجونسىز اقاۋلارعا قا­شاندا ءۇن قاتىپ وتىردى. ءوز زا­ما­نىنىڭ ادىلەتسىز قوعامىنا نالىدى. گەرمانياداعى ساياسي تارتىپ­تەردى جەك كوردى، ءجونسىز قۇ­رىلىمنىڭ ۇزاق جاسامايتىنىنا سەندى. ول ءوزىن «ازاتتىق كۇرەس جولىنداعى ساربازبىن» جانە «رەۆوليۋتسيالىق تولقۋدىڭ دابىل قاعۋشىسىمىن» دەپ اتاپ، ءومىرىنىڭ سوڭىنا دەيىن ادىلەت­سىزدىكپەن كۇرەسىپ ءوتتى. شا­­مىنا تيگەن اقىندى جەر بە­تىنەن جويۋعا تىرىسقان تالاي ز ۇلىم كۇشتەر ارەكەتكە كى­رىس­تى. الايدا ول ازاماتتىق ۇست­ا­نى­مىنان تايعان جوق. سوڭعى كۇنگە دەيىن قالامىن تاستاماي، اقىرعى سوزىندە: «قالام مەن قاعازدارىم!» دەگەن بولاتىن. كوزى تىرىسىندە-اق ەۋ­روپا ەلدەرىنە داڭقى اسقان گەينە ەسىمى ومىردەن وتىسىمەن جاھانعا تارالىپ، ىزگىلىك، ادىلەت سۇيگىش جۇرەكتەردىڭ سۇيىك­تىسىنە اينالدى.