ادەبيەت • 09 قىركۇيەك، 2020
ورالحان بوكەي شىعارماشىلىعىنا اساۋ دا البىرت ءھام ءمولدىر سەزىمدەر شارپىسقان رومانتيزم مەن سەرگەك ماكسيماليزم ءتان. ونىڭ قالامىنان تۋعان ءتىرى بەينەلەر ارمانشىل، تاۋەكەلشىل قاسيەتتەرى باسىم جاس وقىرمانداردىڭ جادىندا ۇزاق ساقتالاتىنىنا سەنىمدىمىز. جازۋشىنىڭ جان نۇرى توگىلگەن شىعارمالارى جاپ-جاسىل جاستىق ارالىنىڭ جاراسىمدى ءبىر بولشەگىندەي. ءوز باسىمىزعا سولاي.
ادەبيەت • 04 قىركۇيەك، 2020
«ارسەنەۆتىڭ ءومىرى» – رەاليزم شىڭى
جانىنىڭ تەرەڭ قويناۋىنان توگىلىپ تۇسكەن سوزدەرىمەن وقىرمانىن ەگىلتىپ، ەلىكتىرە الاتىن جازۋشىلاردىڭ بىرەگەيى – يۆان الەكسەەۆيچ بۋنين. ورىستىڭ اتاقتى جازۋشىسى، نوبەل سىيلىعىنىڭ يەگەرى ءبۋنيننىڭ عۇمىر جولى كۇردەلى، بۇرالاڭى كوپ، دارا جول. شىعارماشىلىق الەۋەتى كەمەلدەنىپ، جازۋشىلىق قاسيەتتەرىن تولىق يگەرگەن ەلۋ جاسىندا ەلدەن كەتىپ، وتىز ءۇش جىل شەت مەملەكەتتە – فرانتسيادا ءومىر سۇرگەن جازۋشىنىڭ قالامى ادەبيەتتە ورىس ادامىنىڭ بەينەسىن سومداپ، ورىس تابيعاتىن سۋرەتتەۋدەن تانعان جوق. بۋنينتانۋشىلار ونىڭ بىرنەشە شەت ءتىلىن ءبىلىپ، اۋدارما سالاسىندا دا مىقتى ەڭبەكتەنگەنىنە قاراماي، فرانتسۋز تىلىندە ناشار سويلەگەنىن، فرانتسۋز جازۋشىلارىمەن قارىم-قاتىناسى دا ويداعىداي بولماعانىن العا تارتادى. وعان قوسا وتىز ءۇش جىل سول ەلدە تۇرسا دا بۋنين فرانتسيانىڭ ازاماتتىعىن الماعان. تەك ەميگرانتتىق پاسپورتپەن شەكتەلگەن. جازۋشى 1933 جىلى ورىس جازۋشىلارىنىڭ ىشىندە العاشقىلاردىڭ قاتارىندا «ورىس كلاسسيكالىق پروزاسىنداعى ءداستۇردى دامىتقان شەبەرلىگى ءۇشىن» نوبەل سىيلىعىنىڭ يەگەرى اتانادى.
كينو • 19 تامىز، 2020
پاتشايىمدار مەن حانشايىمدار تۋرالى دەرەكتى فيلم تۇسىرىلەدى
ءار عاسىرلاردا ۇلى دالادا بيلىك جۇرگىزگەن حانداردىڭ جۇبايلارى مەن قىزدارى، سونداي-اق بيلىك تىزگىنىن قولدارىنا العان پاتشايىمدار مەن حانشايىمدار تۋرالى «ۆلاستيتەلنيتسى ەۆرازي» جوباسى قولعا الىنىپ، دەرەكتى فيلم تۇسىرىلەدى، – دەپ حابارلايدى ۇلتتىق كينونى قولداۋ مەملەكەتتىك ورتالىعىنىڭ ءباسپاسوز قىزمەتى.
رۋحانيات • 19 تامىز، 2020
جاس سۋرەتشىلەر اۆسترياعا جولداما الدى
بالالار اراسىندا ۇيىمداستىرىلعان "جانۋارلار – مەنىڭ دوستارىم!" رەسپۋبليكالىق كونكۋرسى مارەگە جەتتى، - دەپ حابارلايدى Egemen.kz.
سۇحبات • 20 شىلدە، 2020
«ءجۇز تومدىق فولكلور شىعارعان جالعىز ۇلت – قازاق»
ۇلت رۋحانياتىنىڭ اسىل ارنالارىنىڭ ءبىرى – ءسوز ونەرى. كوركەمونەردىڭ باسقا سالالارى سەكىلدى، ءسوز ونەرىن وقىتۋدا دا دامۋ ۇدەرىستەرى ءجۇرىپ جاتىر. فيلولوگيانىڭ بۇگىنگى باعىت-باعدارى، زەرتتەلۋى مەن زەردەلەنۋى توڭىرەگىندە ل.ن.گۋميلەۆ اتىنداعى ەۇۋ-ءدىڭ قازاق ادەبيەتى كافەدراسىنىڭ مەڭگەرۋشىسى، فيلولوگيا عىلىمدارىنىڭ دوكتورى، پروفەسسور راقىمجان تۇرىسبەكپەن سۇحباتتاسقان ەدىك.
ادەبيەت • 15 شىلدە، 2020
جازۋشى جانارىندا الماسقان تۇستەر
تاۋەلسىزدىك جىلدارىنا دەيىنگى قازاق پروزاسىندا قالا مادەنيەتىنىڭ فراگمەنتتەرى بار بولعانىمەن، بۇكىل بولمىسىمەن، سانا-سەزىمىمەن، تۇيسىگىمەن قالاعا بايلانعان كەيىپكەر جوقتىڭ قاسى. قالالىق كەيىپكەرلەردىڭ كوبەيۋى سوڭعى وتىز جىلدىڭ ۇلەسىندە دەسەك، ونشا قاتەلەسە قويمايمىز. ايتسە دە قالا مەن كەيىپكەردىڭ تۇتاستانۋى، قالانى ءتىرى اعزا دەڭگەيىندە اسپەتتەۋ، وشپەستەي ەستەلىكتەر، تەرەڭ اسەرلەر نەگىزىنەن وتىرىقشى حالىقتاردىڭ ادەبيەتىنە ءتان.
رۋحانيات • 08 شىلدە، 2020
رەسپۋبليكا داڭعىلىندا ورنالاسقان، قازىرگى اسكەري مۋزەيگە اينالىپ كەتكەن كوك كۇمبەزدى اسەم عيمارات ول كەزدە پرەزيدەنتتىك مادەنيەت ورتالىعى دەپ اتالاتىن. ەكى مىڭىنشى جىلداردىڭ باس كەزىندە جاڭا ەلوردانىڭ ادەبي-مادەني ورتاسىن قالىپتاستىرۋدا وسى ءۇيدىڭ كوپ ىقپالى بولدى. ونى باسقارعان مەملەكەت قايراتكەرى، اتاقتى عالىم مىرزاتاي جولداسبەكوۆ اپتا ارالاتىپ ءتۇرلى كەشتەر وتكىزۋدى ۇردىسكە اينالدىرعانى ەسىمىزدە.
تانىم • 30 ماۋسىم، 2020
سينەرگەتيكا. جاڭاشا پايىمداۋ ءستيلى
اقىننىڭ ولەڭدەرىن كوپتەن بىلەتىنمىن. ءبىر قاتارىن وقيمىن دا، توقتاپ قالامىن. ەكىنشى ءبىر قاتارىن وقىپ، تاعى كىدىرەم. ادام بالاسىنىڭ تابيعاتى قىزىق قوي. وزىڭە تانىس ەمەس سەزىم-كۇيلەردى، بەيماعلۇم سوزدەردى قابىلداۋ قيىن.بارلىق ۋاقىتتا ء«ىشى التىن، سىرتى كۇمىسپەن» كەزدەسە بەرمەسەك تە، كوبىندە اينالاسى تەپ-تەگىس، جۇپ-جۇمىر بولىپ كەلەتىن ولەڭدەر وقيتىن باسىمىز اقىننىڭ ىرعاققا باعىندىرىلعانىمەن، بۋىنعا، بۋناققا باعىنا قويمايتىن اق ولەڭدەرىن قابىلداي قويماۋىمىز زاڭدى ەدى. ونىڭ ار جاعىندا قۇرىعاندا كوشپەندىلەر پوەزياسىنا ءتان ارحەتيپتەردى تاني الاتىنداي ءبىلىمىڭ مەن كوشپەندىنىڭ تانىمىنداعى ەركىندىك ۇعىمىن سەزىنە الاتىنداي شاماڭ بولماسا، اقىن ولەڭىنىڭ تەرەڭىنە بويلاۋ دا قيىن ەكەن.
رۋحانيات • 23 ماۋسىم، 2020
اۆتوردى مويىنداماۋ نەمەسە پوستمودەرنيزمگە جول اشقان باعىتتار
الەم ادەبيەتتانۋىندا گەرمەنەۆتيكا، سەميوتيكا، سترۋكتۋراليزم، مودەرنيزم، پوستمودەرنيزم سياقتى باعىتتار كەڭ ءورىس الىپ، بۇل عىلىمنىڭ زەرتتەۋ نىسانىنا اينالعانى بەلگىلى. ەندى كوركەم شىعارمالاردى بۇرىنعىداي تاقىرىپ، يدەيا، جاعىمدى، جاعىمسىز كەيىپكەرلەر ارقىلى تالداۋ «قىزىق ەمەس». جاڭاشا وي-پايىمداردىڭ، اناليزدەردىڭ سالماعى باسىم ءتۇسىپ جاتىر. وسى جازبادا پوستسترۋكتۋراليزم، پوستمودەرنيزم تۋدىرعان ۇعىمدار، سونداي-اق پوستمودەرنيزمگە جول اشقان باعىتتار تۋرالى ءبىرشاما وي قوزعاساق دەيمىز. ونىڭ ىشىندە سترۋكتۋراليزم مەن پوستسترۋكتۋراليزمنىڭ ورنى ەرەكشە.
ادەبيەت • 17 ماۋسىم، 2020
ۇلكەن ادەبيەتتە ۇساق شتريحتار بولمايدى. كەمەل ويدىڭ كەمەڭگەر ۇستاسى ءابىش كەكىلباي ۇلىنىڭ «بايگەتورىسىن» وقىپ شىققاندا وسىنداي بايلامعا كەلدىك. ادام جانىنىڭ قاتپار-قاتپار سىرلارىنا ەركىن بويلايتىن قالامگەر جىلقىنىڭ جانىنا دا كورىپكەلدەي ۇڭىلەدى. ءبىر كەزدەردە بايگەنىڭ الدىن بەرمەگەن تورىنىڭ ءوزى بوپ «ويلانادى»، «ەسكە تۇسىرەدى». الەمگە ايگىلى جازۋشىلاردىڭ ءبىرتالايىندا بار ۇلگىنى قازاق جازۋشىسى وزىنشە ورنەكتەپ، قازاقى تانىمعا بارىنشا جاقىنداتادى. قازاق بالاسىنا جانۋار اتاۋلىدان ەڭ جاقىنى جىلقى ەكەنى ايان. ادام مەن جىلقى اراسىنداعى تەرەڭ بايلانىستى سۋرەتتەيتىن بۇل شىعارمادا نەگىزگى كەيىپكەر – بايگەتورى.
