پىكىرلەر . انار تولەۋحانقىزى
اكەم مەكتەپتە تاريح پەن قوعامتانۋ پاندەرىنەن ساباق بەردى. سودان دا بولار، ۇيدە داستارقان باسىندا ساياسات، دەموكراتياعا قاتىستى اڭگىمەلەر ءجيى ايتىلاتىن. بىردە باتىستىق دەموكراتياعا قاتىستى ءسوز وربىگەندە اپكەم: «دەموكراتيا دەگەن بەتىمەن كەتۋ مە؟» دەپ ساۋال قويعانى بار.
15 ناۋرىز، 2021
بۇگىندە حالقى تىعىز قونىستانعان وڭتۇستىك وڭىردە جۇرت مال جاياتىن جەر تابا الماي جاتقاندا، ەلدىڭ سولتۇستىگىندەگى جايىلىمى مەن ەگىستىك جەرى مول اۋىلداردا تۇرعىنداردىڭ قاتارى سيرەگەن. قاشاندا قازاق «بوس جاتقان جەر جاۋ شاقىرادى» دەپ ەتەك-جەڭىن قىمتاپ وتىرعان.
16 اقپان، 2021
الەمدى ىندەت جايلاعالى تىعىلىپ توي جاساعاندار مەن كوپشىلىك جيىپ اس بەرگەندەردى ەستىگەندە قىنجىلىپ، «20 ميلليونعا جەتپەيتىن الاقانداي حالقىمىزدىڭ ءتۇرى مىناۋ، ال 80-100 ميلليون، ءتىپتى حالقى ودان دا اساتىن ەلدەردىڭ جۇرتى ءدال بىزدەگىدەي قالىپتا وزدەرىن ۇستاسا نە بولادى؟» دەپ ويلايتىنبىز.
05 قاڭتار، 2021
جىل سايىن تاۋەلسىزدىك كۇنى جاقىنداعاندا اڭساعان ازاتتىققا قول جەتكەنىنە، وسى باقىتتىڭ بىزگە بۇيىرعانىنا شۇكىرشىلىك ەتەمىن. بولاشاققا اماناتتايتىن ءتاۋ ەتەر اسىلىمىز – تاۋەلسىزدىك تۇعىرى بيىكتەي بەرسە ەكەن دەۋدەن جاڭىلمايمىن.
22 جەلتوقسان، 2020
قازاق جەرى ۇلان-بايتاق. سوندىقتان سول كەرىلىپ جاتقان كەڭ ولكەگە قونىستانعان حالىقتىڭ ءتۇرلى وڭىرلەرىندە ءبىر ءسوزدى وزگەشەلەۋ ايتاتىنىنىڭ دا زاڭدىلىعى بارداي كورىنەدى. سولاي قابىلدايسىڭ دا. الايدا عاسىرلار بويىنا ۇلتتىق قۇندىلىق سانالاتىن سۋسىننىڭ تورەسى – قىمىزدى اشىتۋ تەحنولوگياسىنىڭ بار قازاققا بىردەي ەكەنى ايان. جەلىگە بيە بايلاپ، ساپىرىپ سارى قىمىز ءىشۋدى قالامايتىن قازاق از بولار.
24 قاراشا، 2020
نەمەرە تاربيەسىندەگى نەمكەتتىلىك
بۇگىنگى نەمەرەلەردى ايايمىن. بۇرىن نەمەرەلەردى ۇلاعاتى ءار ءىسى مەن سوزىنەن كورىنەتىن قازىنالى قاريالار الديلەپ، نەبىر اڭىز، ءافسانالار ايتىپ، بابالار ەرلىگىمەن ءور ەتىپ، كىسىگە ءزابىر جاساۋعا بولمايدى دەپ شاپاعات پەن مەيىرگە تاربيەلەيتىن. ولار «اتاشكا» مەن «اجەكا» ەمەس، اتا مەن اجە ەدى. نەمەرەلەر دە قازىرگىدەي گادجەتكە ەمەس، سولاردىڭ اۋزىنا قارايتىن.
09 قاراشا، 2020
قاراپايىم تۇمشا تاعىپ ءجۇرۋدىڭ ەل ءۇشىن سونشالىقتى ماڭىزى بولاتىنىن كىم بىلگەن؟ جۇمىستى دا ونلاين تۇردە ۇيدە وتىرىپ اتقاراتىن بولعاندىقتان، سىرتقا كوپ شىقپايسىڭ. وتكەندە قالا ىشىندە قوعامدىق كولىككە وتىردىم. كۇندىز بولعان سوڭ اۆتوبۋستا ادام قاراسى كوپ ەمەس، وتىرعانداردان باسقا 6-7 ادام عانا تۇرەگەلىپ تۇر. ءيا، سىرت كوزگە جولاۋشىلاردىڭ ءبارى بەتپەردە تاققان، بىراق قالاي؟
29 قازان، 2020
تورعاي گەوگليفتەرى – تراكتور تابانىندا
ساياحاتتاپ جەر كورۋ، ەل تانۋ – سوناۋ ىقىلىمنان بار دۇنيە. ارادا مىڭجىلدىقتار، جۇزدەگەن عاسىر وتسە دە ەسىمدەرى ۇمىتىلماعان كونە كارفاگەندىك گاننون، گرەك گەرودوت پەن سترابون، مارسەلدىك پيفەي، اراب ساياحاتشىلارى يبن باتۋتا، سۇلەيمەن، يدريسي، فرانتسيسكالىق گيلوم دە رۋبرۋك، ۆەنەتسيالىق ماركو پولولار عىلىمدا ورتا عاسىرلارداعى جاعراپيالىق جاڭا اشۋلارعا دەيىن-اق تابانى تيگەن جەرلەردەن جازبالار قالدىرىپ، تانىم كوكجيەگىن كەڭىتىپ، بۇرىن تانىس ەمەس الەمدەر جايىنان سىر اشقان-دى.
14 قازان، 2020
العاشىندا ابەل تاسمان، ودان كەيىن دجەيمس كۋك كەلىپ، XVIII عاسىردا جاڭا زەلانديا دەپ ات قويىلعان ارالعا XIX عاسىردا ەۋروپالىقتار اعىلعانعا دەيىن ماوري حالقى ءداستۇرى، ءتىلى، تانىمى، وزىنە ءتان باي مادەنيەتىمەن جۇماق مەكەنىندە جايباراقات ءومىر ءسۇرىپ جاتقان-دى.
07 قازان، 2020
«ەر – ەلدىڭ ىق جاعىنىڭ قالاسى، جەل جاعىنىڭ پاناسى»، «ەمەننىڭ يىلگەنى – سىنعانى، ەردىڭ ەكى سويلەگەنى – ولگەنى»، «ەلى كۇيىنگەندە كۇيىنگەن باتىر، ەلى سۇيىنگەندە سۇيىنگەن باتىر، ەرەگەستە ءبىر ءوزى مىڭعا تاتىر»، «ەردىڭ سىنشىسى – ەلى» دەپ ەر بالانى ەرلىككە باۋلۋدا ۇلتتىق ءداستۇر مەن تانىمنىڭ بەرەرى مول بولعان.
28 قىركۇيەك، 2020
ابدەن جاۋىر بولعان تاقىرىپتى قايتا-قايتا قوزعاي بەرۋدەن ءمۇيىز شىقپاس دەيسىڭ. الايدا «جىلاماعان بالا» بولمايىق، مۇمكىن بىرەۋ-مىرەۋ ەستىپ قالار دەگەن دامەدەن ماقۇرىم ەمەسپىز.
20 تامىز، 2020
اۋا جايىلىپ، ۇدەپ بارا جاتقان ىندەت قارقىنى كىسى شوشىرلىقتاي. قاي جاعىنان دا وڭاي سوقپاي، قۇربانى دا از بولماي تۇر. كۇندەلىكتى اقپاراتتى مايدان دالاسىنان كەلگەن مالىمەت دەرسىڭ.
03 شىلدە، 2020
ءار ۇلتتىڭ بولمىسىندا بابادان جەتكەن قاسيەت بار. عاسىرلار بويىندا حالىقتىڭ دۇنيەتانىمى مەن ۇلتتىق بولمىسىمەن بىتە قايناعان، حاتقا تۇسپەگەنىمەن ۇرپاقتان-ۇرپاققا ساباقتاسىپ بەرىلگەن ءداستۇر مادەنيەتى كەيدە شىرقاۋ شىڭىنا جەتىپ، كەي تۇستا سىرتتان ەنگەن كەرى اسەرلەردەن قۇندىلىعىنىڭ بايىبىنا جەتپەگەن سوڭ كومەسكى تارتادى. تۇبىندە ىزگىلىك جاتقان ول عۇرىپتاردى تانۋدان ۇتپاساق، ۇتىلمايتىنىمىز حاق.
12 ماۋسىم، 2020
ءمۇفتيات ۋاعىزداردى نازارعا الىپ، ساراپتاۋدان وتكىزگەنى ءجون
«جىگىتتىكتە جاننان كەش تە ءىس قىل، ولسەڭ، ولەسىڭ. ولمەسەڭ، كىسى بولاسىڭ» دەگەن ەسكىدەن كەلە جاتقان ءسوز بار. سونىسىمەن بابالار ۇرپاعىنا تاعدىرىما جازعانى سول دەپ بۇعا بەرمەي، ءىس قىل، ەڭبەك ەت دەيدى. ال قازاقتىڭ باعىنا بەرگەن دانا، ءۋالى ءسوزدى ءماشھۇر ءجۇسىپ «بىرەۋ كەدەي بولسا: «قۇداي كەدەي قىلدى». بىرەۋ جامان بولسا: «قۇداي جامان قىلدى. «بىرەۋ نادان بولسا: «قايتسىن، قۇداي نادان قىلدى» دەۋ، مۇنداي سوزدەر قۇدايدى جامانداعان بولادى. نە تاپسا اركىم ءوز پيعىلىنان، ءوز كاسىبىنەن تاپپاق. قۇداي ەشكىمدى زورلىقپەن كەدەي قىلمايدى، ەشكىمدى زورلىقپەن جامان قىلمايدى، ەشكىمدى زورلىقپەن نادان قىلمايدى. قۇداي بەرمەيتۇعىن ساراڭ ەمەس، ساقتاي المايتىن وسال ەمەس. نە كەمشىلىك بولسا، پەندەنىڭ ءوز پەيىلىنەن، ءوز وسالدىعىنان»، دەگەن وي ايتادى.
05 ماۋسىم، 2020
بىردە تۇركياعا ساياحات بارىسىندا كەزدەيسوق ءبىر اقساقالمەن اڭگىمەلەستىم. ومىردەن تۇيگەنى مول تۇرىك قارياسى: «دۇعا-باتانىڭ قۋاتى وراسان. عاسىرلار بويى اتا-باباڭ كاسىپ ەتكەن دۇنيەمەن اينالىسۋدىڭ بەرەكەتى بار. ويتكەنى بۇل دۇعا-تىلەكپەن بەكىگەن، تامىرى بار دۇنيە، سوسىن بالاما اقشاڭ كوبەيسە اياق كيىم تىگۋمەن كاسىبي تۇردە اينالىس، مەن دە، مەنىڭ اكەم، ونىڭ اكەسى دە ەتىكشى بولعان دەپ اقىل ايتتىم. قازىر شۇكىر، شارۋاسى دوڭگەلەپ تۇر»، دەدى.
24 ءساۋىر، 2020
«پەندە نە كورسە دە نيەتىنەن، پيعىلىنان تابادى» دەيدى. باياعىدا وزدەرى اش-جالاڭاش، كۇيەۋلەرى «حالىق جاۋى» دەپ ۇستالىپ، ايدالعانى ايدالىپ، ۇكىمى كەسىلگەندەرى اتىلىپ، ودان قالعان ازاماتتار سوعىسقا كەتىپ، ەلدە شال-شاۋقان، كوزدەرى جاستى، كوڭىلدەرى مۇڭعا تولى جەسىر ايەل، جەتىم بالاعا تولعان زاماندا قازاق بالاسى كەڭەس وكىمەتى مالشا توعىتقان سان ۇلىسقا تىلىنە، دىنىنە قاراماستان قورعان بولدى. قورجىن تامىنىڭ بۇرىشىنا قوندىرىپ، اۋزىنداعىسىن جىرىپ بەرىپ، ءوزى جارىماي ءجۇرىپ، جىلاي ءجۇرىپ قورلىق كورگەن جات بالاسىنا ءارى تۇر دەمەي، جاسىن ءسۇرتىپ، باۋىرىنا تارتتى. ويتكەنى پەيىلدەرى كەڭ، جۇرەكتەرى جۇمساق، جاندارى ايانىش پەن وبال اتتى اسىلعا تولى ەدى. پەيىلدەرىنىڭ تارىلماۋىنىڭ سەبەبى، الدارىندا تۋاتىن جاقسى كۇندەردىڭ، توقشىلىقتىڭ نانىنا توياتىن مامىراجاي كۇندەردىڭ حابارشىسى بولعانداي.
17 ءساۋىر، 2020
«شىمكەنتكە كەلىن بولىپ بارا جاتىرسىڭ. ەرتەڭ ءبىزدىڭ سولتۇستىكتى ماسقارالاپ، اتا-ەنەڭە توڭقاڭداپ سالەم سالىپ جۇرمە!» مينيسترلىكتە بىرگە جۇمىس ىستەيتىن ءبىرى وڭتۇستىكتەن، ءبىرى سولتۇستىكتەن كەلگەن ەكى جاس استانادا تابىسىپ، وتاۋ قۇرماق نيەتپەن ەكى ارا قۇدالاسىپ، الداعى اپتادا اسەل شىمكەنتكە ۇزاتىلادى دەگەندە ارىپتەس قۇربىلارىنىڭ وسىلاي ايتىپ جاتقان اقىلىن ەستىگەن سول بولمەدە وتىراتىن جاسى ۇلكەن كىسى شىداپ وتىرا الماعان.
20 مامىر، 2019
Qaı memlekettiń de eń basty baılyǵy – adam. Qazyna، quıqaly jerdiń tósin emin-erkin jaılaǵan halqy bolmasa، qulazyǵan qý medıenge aınalyp، ózgeniń suqtana kóz alartatyn nysanyna aınalmaq.
08 ءساۋىر، 2019
Tóbelestiń de tártibi bar edi...
Byltyr «Qatygezdik vırýsy» atty jýrnalıstik baǵanda elimizdiń sport arnalarynan kórsetiletin «Erejesiz tóbeleske» qatysty oı qozǵalǵan edi. Sonda: «Besiktegi balasyna jan terbeıtin áldıin aıtyp، aıalap ósiretin halyq búginde ulttyq bolmysqa jat qatygezdikti sport túri dep، BAQ arqyly jalpaq jurtqa، býyny qatpaǵan jasóspirimge usynyp، úıretip jatyrmyz. Qazir jyǵylyp jatqandy tópelep urǵandy dáriptep otyryp balaǵa sen izgi bol dep qalaı aıtamyz? Qatygezdik vırýsyn óz qolymyzben taratyp erteń emin taba almaı júrmeıik»، degen oı aıtylǵan-dy.
26 اقپان، 2019
«Jeti jarǵy» jıen jaıly ne deıdi?
Qarǵa tamyrly qazaqta jıenmin dese qolq etpes jan joq shyǵar، sirá. Tipti، naǵashyǵa aıtar oıyn «tuzdyqtap» jiberse de، basynan sóz asyrmas nebir adýyn minezdiniń ózi jıen ǵoı، aıta beredi» dep kúlip، bas shaıqaǵannan artyqqa barmaıdy.
19 اقپان، 2019
