پىكىرلەر . سۇلەيمەن مامەت
اتام قازاق: « ءسوز قادىرىن بىلمەگەن – ءوز قادىرىن بىلمەيدى» دەپ، ءسوز كيەسىن قىزىل-جاسىل ءبوز باعاسىنان جوعارى قويعان. «الارىم كەتسە كەتسىن، ايتارىم كەتپەسىن» دەپ، «جۇرەكتىڭ ءسوزىن سويلە، ءتىل» (اباي) دەگەن. وسى جۇرەك ءسوزىن سويلەگەندە، اتالى سوزدەن اتتاپ، اتاسىز ءسوزدى جاقتاعاندار نەگە ازايمايدى؟ الدە ءبوزدىڭ قۇدىرەتى ءجۇرىپ تۇرعاندا، ءسوز نەگە كەرەك دەي مە ەكەن؟
29 قاڭتار، 2021
ەلدىك ءىستى اتقارۋ كىمگە دە بولسا سىن. سىننان سۇرىنبەي ءوتۋ – پارىز. پارىزعا ادالدىق – ازاماتتىق قارىز. قارىز بەن پارىزدى قارا باسىنىڭ قامىنا، قۇبىرداي قۇلقىنىنا يكەمدەگەندەر، جۇرت بولعالى جۇتۋداي جۇتىپ، جىرتىعىمىزدى جاماي الماي كەلەمىز.
28 شىلدە، 2020
قانشاما ۇرپاق اڭساپ، ارمانداپ، زارىعىپ جەتكەن تاۋەلسىزدىككە قول جەتكىزگەنىمىزگە دە ءۇش ون جىلدىقتىڭ ءجۇزى بولىپ قالدى. بوداندىقتىڭ قامىتى القىمنان الىپ، تىنىستى تالاي تارىلتتى. قاسىرەت تاڭباسىن دا كيگىزبەي قويمادى. بىراق قايسار قازاقتى نيەتى قاراۋلار جويا دا، جوعالتا دا المادى. «ەلىم-ايلاپ!» ءجۇرىپ قازاق ەلدىگىنە جەتتى. بۇرىنعى بابالار ءبورىلى بايراق، اق تۋ ۇستاسا، بۇگىنگى جۇرتىمىز ءۇش بىردەي ەلدىك بەلگىسىن ورنىقتىرىپ وتىر.
04 ماۋسىم، 2020
ءبىلىم ءىسى – جۇرت ءىسى. ونى ۇلت ىسىنە اينالدىرۋ كەرەكتىگى الىمساقتان ايتىلىپ كەلەدى. ەجەلگى ءداۋىر الىپتارىنان باستاپ، بۇگىنگى عۇلامالار دا ونى جاڭعىرتۋدا. 1017 جىلى ومىرگە كەلگەن ج.بالاساعۇني: «بىلسە ءبىلىم – كۇندە باقىت كىسىگە، ۇلكەن اتاق سودان كەلەر كىشىگە»، دەپتى.
29 مامىر، 2020
ۇلتتى قۇرتاتىن جاداعايلىق، جالت بەرىپ كەتەتىن، وزىمشىلدىكتىڭ قۇردىم ق ۇلىنا اينالعان رۋحسىزدىق. كەرىسىنشە بولسا، كەمەلدىكتىڭ كوكجيەگىندە تابانىڭدى نىق تىرەپ، قادامىڭ ارشىندى بولادى. مەرەيىڭ ۇستەم تۇرادى.
29 ءساۋىر، 2020
قىمباتشىلىقتان سىلتاۋ قۇتقارمايدى
داۋلەتى مەن ساۋلەتى جاراسقانداردى قايدام، قاراشا حالىقتى قىمباتشىلىق ەكى بۇيىردەن قىسىپ بارادى. باعا شارىقتاماعان سالا كەمدە-كەم شىعار. اس اتاسى نان باعاسى دا كوتەرىلدى. الەۋمەتتىك دەلىنەتىن ناننىڭ ءوزى 75-80 تەڭگە بولسا، كەي جەرلەردە ودان دا جوعارى.
08 قاراشا، 2019
ۇلت – ۇلى ۇعىم. ۇلتسىزدانامىز دەپ ءجۇرىپ، ماڭگىرگەن ماڭگۇرت كۇيىن كەشۋگە ءسال قالعاندا، ارمانداعان ازاتتىققا قول جەتكىزىپ، باق پەن باقىتىمىزدىڭ زور ەكەنىن بايقاتىپ، سونىڭ جەڭىسىن سەزىپ، جەمىسىن جەپ وتىرمىز. قولداعى ماتاۋ، اياقتاعى تۇساۋ ءۇزىلدى. تورتكۇل دۇنيەنىڭ مىقتىلارىمەن يىقتاسا تۇرىپ، قاتار وتىرىپ سويلەسەتىن دارەجەگە جەتتىك.
05 قاراشا، 2019
جازايىن دەپ جازبايسىڭ، ايتايىن دەپ ايتپايسىڭ، كوزىڭ كورىپ، قۇلاعىڭ ەستىگەن سوڭ، امالىڭ تاۋسىلىپ، دىڭكەڭ قۇرىعان سوڭ قولعا قالام ۇستايسىڭ. ونىڭ ۇستىنە قيىن زاماندا يمپەريا يىقتان باسىپ تۇرسا دا، تىلگە تيەك، ويعا بۇعاۋ سالسا دا ايتارىن ايتىپ كەتكەن الاش ارىستارى وسىنداي حالدە ويعا ورالادى. تۇلعاسى تاۋداي بولىپ، ۇلتىم، جۇرتىم دەگەن ءۇنى قۇلاق تۇبىنەن شىڭىلدايدى.
30 شىلدە، 2019
«بۇل دالانى انام جاسپەن سۋارعان، بۇل دالادا اتام قولعا تۋ العان، بۇل دالاعا جىلاپ كەلىپ ۋانعام، بۇل دالانى كورىپ العاش قۋانعام...» دەپ ۇلى دالامىزدى جىر ءدۇلدىلى قاسىم امانجولوۆ جىرلاعان ەدى. وسى قاسيەتتى جەردى جانىن سالىپ قورعاعان بابالاراعا بۇگىنگى بار قازاق ۇقساسا دەيسىڭ!
15 شىلدە، 2019
ءبىر ءۇزىم نان ءۇزىلىپ بارا جاتقان ءومىر وتىن وشىرمەي، ساقتاپ قالادى. ءبىر ءۇزىم نان ءۇشىن پەندە قياناتقا دا بارۋى مۇمكىن. ءبىر ءۇزىم نان ءۇشىن ءبىر كەزدەرى ادامدار جان الىپ، جان بەرىپ، سەرگەلدەڭگە تۇسكەن.
18 ماۋسىم، 2019
ۇلتتى ساقتايتىن – ۇلى قاسيەتتەرى. ۇلى قاسيەتىنەن جاڭىلىپ جازا باسقان ۇلت ۇتىلادى. ۇتىلۋ ءوز الدىنا جۇتىلىپ، ۇرپاق الدىندا ۇياتقا قالادى. سالعىرتتىعىنان ساباق الىپ، ەس جيعان جۇرتتار بار. كەر زاماندا ءوز ۇلتىنا شەكەسىنەن قاراپ، شىرەنىپ كۇن كەشكەندەر، كەيىنگى بۋىننىڭ الدىندا جاسىپ، جاسقانىپ شەرمەندە بولارى ءسوزسىز.
06 ماۋسىم، 2019
ءسان-سالتانات ءھام سانالى ۇرپاق
ءبىر جىل دا وتە شىقتى. سوڭعى قوڭىراۋ سوعىلىپ، ميلليونداعان وقۋشى العان بىلىمدەرىن تۇيىندەپ جاتىر. مەكتەپ تابالدىرىعىن وتكەن كۇزدە اتتاعان بالاپان بالعىن ۇرپاق ەكىنشى سىنىپقا ءوتىپ، ءوزى دە، اتا-اناسى دا ەرەكشە ءبىر سەزىم قۇشاعىندا جۇرسە، ءومىر ساپارىنا قانات قاققان تۇلەكتەردىڭ دە قۋانىشى مەن كوڭىل تولقىنى كىمدى دە بولسا تولعاندىراتىنى ءسوزسىز. بۇل ۇرپاقتار ساباقتاستىعىنىڭ ۇزىلمەي كەلە جاتقان التىن ارقاۋى دەسەك جاراسادى.
31 مامىر، 2019
«Halyqqa qyzmet etemin degen kisige bári bir: depýtat bol، gazet shyǵar، bala oqyt»، bári bir ekenin M.Dýlatuly atap aıtsa، J.Aımaýytuly: «Qazaqqa aıýdaı aqyrǵan sheneýnik tabylýy ońaı، erinbeı-jalyqpaı، baqyrmaı-shaqyrmaı is bitiretin، terisi qalyń، kónbis، tabandy qyzmetker tabylýy qıyn» depti. Al halyq jumysyn orta jolda qaldyrý، ıaǵnı «Ár urpaq ózine artylǵan júkti jeter jerine aparyp tastaǵany durys، áıtepegende bolashaq urpaǵymyzǵa asa kóp júk qaldyryp ketemiz. Keıingi urpaq ne alǵys، ne qarǵys beretin aldymyzda zor sharttar bar»، ekenin Á.Bókeıhan taıǵa tańba basqandaı eskertip ketken. Osy ulaǵattardy sanamyzda saralaı alsaq، ásirese aýyl ákiminen bastap، Nur-Sultan qalasynda jaıly orynda otyrǵandar da túsinip túısinse، áttegen-aı azaıyp، bárekeldi molaıar edi.
12 ءساۋىر، 2019
Táńirim qazaqty taryltpaıyn dep baıtaq jer de، dáýlet te، keremet óner de bergen eken. Tasyǵan dáýletimiz belgili، oǵan eshkim kúmán keltire almaıdy. Bir zamandary ónerimizdiń qýat kúshiniń erekshe bolǵany sonshama áýeletip án salsa، kúmbirletip kúı tartsa − alty qyrdyń astynan estilip، talaıdy tamsandyrǵanyna tarıh kýálik ete alady.
28 اقپان، 2019
Tyǵyryqtan tıanaqty is shyǵarady
Elbasy Nursultan Nazarbaev jyl saıynǵy Joldaýlarynda، alqaly basqosýlarda Úkimetke jumysty júıeli atqaryp، halyqtyń ál-aýqatyn jaqsartýdy qatań tapsyratyny belgili. Máselen، byltyr kúzdegi Joldaýynda Úkimettegi، basqa da memlekettik organdardaǵy uzaq otyrystar men keńesterdiń sany eselep artyp، qujat aınalymy kóbeıip ketkenin de synǵa alǵan edi.
25 اقپان، 2019
Qatygezdikke bala ǵana kináli me?
Sońǵy kezderi mektep oqýshylarynyń arasynda sotqarlyq órship barady. Teledıdardan kórip، áleýmettik jeliden oqyp otyrǵanda، olar mundaı qatygezdikke qalaı bardy degen saýal kókeıdi tebendeı tesip، oıdy oıran etedi.
13 اقپان، 2019
Baıaǵynyń bıleri taý qulatyp، jer terbetpese de، eldi ıitip، teli-tentekti tıyp، kem basqandy ilgeri ozdyryp، asqynǵandy tejep، órshigendi órelep، ata ǵuryppen، ana úlgisimen bárin jónge saldy. Ul men qyzdyń eteginen tartpaı، aýzynan qaqpaı، qyrandaı túletip otyrǵan. Sodan da shyǵar، «Aýzym jetkenshe sóıleımin، qolym jetkenshe sermeımin، aıaǵym jetkenshe júremin» dep 14 jasynda aýzynan ot shashyp: «El ebelek emes، er kebenek emes، dat!» dep dara tanylǵan Qazybek bıdiń Qońtajynyń tilin baılap، qatty sastyrǵany. Jeteli sózge jetesiz ǵana des bermeıdi.
21 قاڭتار، 2019
Ońtaılandyrý ońalta ma، omalta ma?
Orta bilim salasyna qatysty taǵy bir ońtaılandyrýdyń qulaǵy qyltıyp، «bul qalaı bastalyp، qalaı aıaqtalady?» degen sansyz suraq kóptiń kókeıin búlkildetip otyr. «Qundylyqtar aýysatyn، shyndyqtar shatysatyn uly ózgerister týysynda ómirdiń ózi karnavalǵa uqsap ketedi»، dep Mıhaıl Bahtın aıtpaqshy، bilim salasyndaǵy mundaı reformalardan jurttyń júıkesi juqarý bylaı tursyn، karnavalǵa aınalyp bara ma degen kúdik joq emes. Qabyldanǵan، tolyqtyrylǵan zańdar، ár mınıstrdiń tusynda túzilgen baǵdarlamalar، oǵan bólingen qarjy – «óıtemiz de، búıtemiz» dep keletin jarnamaǵa bergisiz jıyndar، konferensıalar، onda sóılenetin sózder qısapsyz desek، artyq aıtqandyq bolmas.
15 قاڭتار، 2019
Ultty súıýdiń úlgisin kórsetken bir adam bolsa، ol – Abaı. Uly aqyn jan baǵý jaǵynan kemdik kórmegen. Ata-babasy − keńes zamanynda kóp aıtatyn «shynjyr balaq shubar tós». Abaı sony mise tutpaı، qaryn toq، qaıǵy joq، tórt qubylam túgel demeı، tyrnaq astyna kir jınap، ony kórsetpegen bolyp kólgirsimeı، aq nıet، adal kóńilmen، aqyl-parasatpen qazaqty qaıtsem qatarǵa qosamyn depti.
26 جەلتوقسان، 2018
