قارۋلى كۇشتەر – ەل تىرەگى. سول ءۇشىن كەز كەلگەن دەنى ساۋ جاس ەلىنىڭ پاتريوتى بولۋدى پارىزىم دەپ ءتۇسىنىپ, حالقىنا قورعان بولۋعا ۇمتىلعانى ابزال. وسىعان وراي بيىل 18 مىڭنان استام ادامدى ازاماتتىق بورىشىن وتەۋگە شاقىرۋ جوسپارلانىپ وتىر. ونىڭ ىشىندە 7 مىڭنان استام بوزبالا قارۋلى كۇشتەردىڭ قاتارىندا قىزمەت ەتپەك. قالعان شاقىرىلۋشىلار ۇلتتىق ۇلان, شەكارا قىزمەتى, توتەنشە جاعدايلار مينيسترلىگى جانە مەملەكەتتىك كۇزەت قىزمەتىنىڭ اسكەري بولىمدەرى قاتارىن تولىقتىراتىن بولادى.
قورعانىس ءمينيسترىنىڭ كەڭەسشىسى الىشەر سۇلەيمەنوۆتىڭ ايتۋىنشا, بۇگىنگى الەمدەگى, سونىڭ ىشىندە ەلىمىزدىڭ اينالاسىنداعى گەوساياسي احۋال قالاساق تا, قالاماساق تا, بىزگە ەتەك-جەڭىمىزدى جينايتىن ۋاقىتتىڭ كەلگەنىن اتار تاڭ مەن باتار كۇندەي كوز الدىمىزعا ايشىقتاپ بەرىپ وتىر. سىندارلى ساتتە ساداق تارتار ساربازدارىمىزدىڭ ساقاداي ساي, بەس قارۋىنىڭ ءازىر بولۋى – ۋاقىت كۇتتىرمەس مىندەت.
– جاستاردىڭ 1 جىل اسكەردە بولۋىن مەملەكەتتىڭ وقۋ-جاتتىعۋدان وتكەن جۇمىلدىرۋ رەزەرۆىن دايىنداۋعا كەتەتىن ۋاقىت دەپ قابىلداۋىمىز قاجەت. مەرزىمدى قىزمەت وتكەرۋ كەزىندە ولار اسكەري ءىستىڭ نەگىزدەرىمەن تانىسىپ, قارۋ-جاراق پەن جاۋىنگەرلىك تەحنيكانى باسقارۋدى, اسكەري-ەسەپتىك ماماندىقتى يگەرەدى. وسى جۇمىلدىرۋ رەزەرۆىن قاجەتتى دەڭگەيدە ۇستاپ تۇرۋ ءۇشىن كۇشتىك قۇرىلىمدار قاتارىنا شامامەن 35 مىڭ ادام شاقىرىلادى. كەز كەلگەن مەملەكەت ءۇشىن بىلىكتى جۇمىلدىرۋ رەزەرۆىن دايىنداۋ كۇن تارتىبىنەن ەشقاشان تۇسكەن ەمەس, – دەيدى الىشەر سۇلەيمەنوۆ.
ءبىزدىڭ ويىمىزشا, اسكەري بورىشتى وتەۋدىڭ تۇپكى ماقساتتارىنىڭ ءبىرى – جاستاردى پاتريوتتىققا تاربيەلەۋ. پاتريوتيزم – ءوزىڭنىڭ ەڭبەگىڭ مەن كۇش-جىگەرىڭدى تۋعان جەرىڭ مەن وتاندى كوركەيتۋگە جۇمساۋ دەگەن ۇعىمدى بىلدىرەدى. پاتريوتتىق سەزىمنىڭ نىسانى – وتان دەسەك, ونىڭ ىرگەتاسى – تۋعان جەر, ۇلتتىق ءتىل, ءدىل, ءداستۇر. قورعانىس ءمينيسترىنىڭ كەڭەسشىسى دە تۋعان جەرگە دەگەن سۇيىسپەنشىلىكتى ەلدى كوركەيتۋ, ءبىلىم ىزدەگەن جاستاردىڭ تالابىنا قولداۋ ءبىلدىرۋ دەپ تە ۇعىنعان ءجون ەكەنىن ايتادى.
– باتىس ويشىلدارىنىڭ ءبىرى ەپيكتەت: «سەنىڭ تۋعان جەرگە جاساعان ەڭ ۇلكەن جاقسىلىعىڭ – ونىڭ عيماراتتارىن بيىكتەتۋىڭ ەمەس, ازاماتتارىنىڭ اقىل-ويىن ءوسىرۋىڭ. بيىك عيماراتتاردا الاسا ويلى ادامدار ءومىر سۇرگەنشە, الاسا عيماراتتاردا ويى بيىك, پاراساتى جوعارى ادامداردىڭ تۇرعانى ارتىق» دەگەن. ۇلت ۇستازى احمەت بايتۇرسىن ۇلى: بالانى ۇلشا تاربيەلەسەڭ, ۇل بولماقشى. قۇلشا تاربيەلەسەڭ, قۇل بولماقشى, دەيدى. ولاي بولسا, ەر ازاماتتىڭ موينىنداعى بورىشتى بىلەتىن ۇلشا تاربيەلەنگەن جىگىتتەرىمىزدىڭ كوپ بولۋى ورتاق مىندەت, – دەيدى الىشەر سۇلەيمەنوۆ.
ونىڭ ايتۋىنشا, قازىرگى كۇنى الەۋمەتتىك جەلىدە وتان قورعاۋشىنىڭ ابىرويلى ەسىمىنە كۇيە جاعۋشىلار كوپ. قوعامدا دۇربەلەڭ تۋعىزىپ, بۇقارانى ءدۇدامال ويعا جەتەلەۋ سانگە اينالعان. «ايتسە دە قورعانىس مينيسترلىگى قول قۋسىرىپ, اۋىزدى قۋ شوپپەن ءسۇرتىپ قاراپ وتىرعان جوق», دەيدى ول. ەلدىڭ قورعانىس قابىلەتىن ارتتىرۋ, ول ءۇشىن اسكەردى دەنساۋلىعى مىقتى, الەۋمەتتىك جاعىنان قامتاماسىز ەتىلگەن, ءتورت قۇبىلاسى تەڭ ازاماتتارمەن تولىقتىرۋ ءىسى قارقىندى جۇرگىزىلىپ كەلەدى.
– الدىمەن اسكەري قىزمەتشىلەردىڭ ءومىرى مەن دەنساۋلىعىن نازارعا الۋ كەرەك. 2022 جىلى تامىز ايىندا قورعانىس ءمينيسترى, گەنەرال-پولكوۆنيك رۋسلان جاقسىلىقوۆتىڭ باستاماسىمەن ء«ومىرىڭدى ساقتا» سالاارالىق باعدارلاماسى بەكىتىلدى. بۇل قۇجات قۇقىق بۇزۋشىلىقتىڭ الدىن الۋعا, بيلىكتى اسىرا پايدالانۋ فاكتىلەرىن بولدىرماۋعا, جاراقاتتانۋ مەن اسكەري ورتاداعى ورنى تولماس شىعىندى ازايتۋعا, اسكەري قىزمەتتىڭ قاۋىپسىزدىگىن قامتاماسىز ەتۋگە ارنالعان. ونى ازىرلەۋگە مەملەكەتتىك كۇزەت قىزمەتى, ۇقك شەكارا قىزمەتى, ۇلتتىق ۇلان, توتەنشە جاعدايلار مينيسترلىگى وكىلدەرى, عالىمدار, قوعام قايراتكەرلەرى مەن پسيحولوگتەر قاتىستى, – دەيدى مينيستر كەڭەسشىسى.
بۇل باعدارلاما قازىردىڭ وزىندە ناتيجەسىز ەمەس كورىنەدى. ماسەلەن, 2022 جىلدىڭ قورىتىندىسى بويىنشا قايتارىمسىز شىعىندار مەن قىلمىستىق ارەكەتتەردىڭ سانىن ەداۋىر قىسقارتۋعا قول جەتكىزىلگەن. 2022-2025 جىلدارعا ارنالعان ء«ومىرىڭدى ساقتا» باعدارلاماسى ءۇش كەزەڭدە جۇزەگە اسىرىلادى.
اسكەري سالاداعى تاعى ءبىر ماڭىزدى جۇمىستاردىڭ ءبىرى – وتان الدىنداعى بورىشىن وتەگەن جاستاردىڭ بەلگىلى ءبىر ماماندىقتى يگەرىپ شىعۋىنا جاعداي جاساۋ. مەملەكەت باسشىسىنىڭ تاپسىرماسىنا سايكەس 2022 جىلدىڭ 1 جەلتوقسانىنان باستاپ مەرزىمدى قىزمەت ساربازدارىن ەكونوميكانىڭ ناقتى سەكتورىندا سۇرانىسقا يە 28 ماماندىققا دايارلاۋ باستالعان. ولار اسكەردە ءجۇرىپ-اق, تەحنيكا جوندەۋ شەبەرى, ەكسكاۆاتور ءماشينيسى, ەلەكترومونتاجشى, اسپاز, سلەسار, ەلەكتروسلەسار, ت.ب. ماماندىقتاردى يگەرەدى. وسىلايشا, جىل سايىن زاپاسقا شىعارىلعاننان كەيىن جۇمىسقا ورنالاسۋ مۇمكىندىگى بار 3 مىڭ مامان دايارلانىپ كەلەدى.
بۇدان بولەك, ساربازدارعا ءبىلىم الۋعا دەگەن جەڭىلدىكتەر وتان الدىنداعى بورىشىن وتەۋگە تالپىنعان جاستاردىڭ قاتارىن ارتتىرىپ وتىر. ماسەلەن, وتكەن جىلدىڭ ەڭ باستى جاعىمدى جاڭالىعى – اسكەري بورىشىن وتەگەن سوڭ جوعارى وقۋ ورىندارىنا ءتۇسۋ جەڭىلدىگىنىڭ بەرىلۋى. بۇگىندە بۇل باستامانى ەلىمىزدەگى 70-تەن استام جوعارى وقۋ ورنى قولداپ وتىر. قورعانىس مينيسترلىگى مەن جوعارى وقۋ ورىندارى اراسىنداعى قاناتقاقتى جوبا جوعارعى باس قولباسشى قاسىم-جومارت توقاەۆتىڭ جاستاردى اسكەردە قىزمەت ەتۋگە ىنتالاندىرۋ جونىندەگى تاپسىرماسىن ىسكە اسىرۋ ءۇشىن قولعا الىنعان.
– ەندى بيىلدان باستاپ ء«ومىر كورگەن» ساقا ساربازدارعا ەكى جىل ىشىندە ۇبت تاپسىرماي-اق, اڭگىمەلەسۋ ناتيجەسى بويىنشا اقىلى نەگىزدە جوعارى وقۋ ورىندارىنا ءتۇسۋ مۇمكىندىگى بەرىلىپ وتىر. ول ءۇشىن ازاماتتار «ە-gov» نەمەسە حقو-دان الىنعان مەرزىمدى اسكەري قىزمەتتى وتەگەنى تۋرالى انىقتامانى باسقا قۇجاتتارمەن بىرگە ءوزى تاڭداعان جوعارى وقۋ ورنىنا ۇسىنۋى قاجەت. سونداي-اق ماماندىقتار مەن جوعارى وقۋ ورىندارىنا دا شەكتەۋ بولمايدى, – دەيدى الىشەر سۇلەيمەنوۆ.
ال اسكەردە جاقسى ناتيجەسىمەن ەرەكشەلەنگەن جاۋىنگەرلەرگە جوعارى وقۋ ورىندارىنىڭ گرانتى بەرىلىپ, ولار باكالاۆريات پەن ماگيستراتۋرادا تەگىن وقيدى. سونداي-اق ەمتيحانسىز جانە ۇبت-سىز قورعانىس مينيسترلىگىنىڭ اسكەري وقۋ ورىندارىنا قابىلدانا الادى. بۇل جەردە ساربازدىڭ جەكە قاسيەتتەرى, ۇلگىلى ءتارتىبى مەن جاۋىنگەرلىك دايارلىقتا قول جەتكىزگەن جەتىستىكتەرى قاتاڭ ەسكەرىلەدى. بۇل ەكى ساناتقا كىرەتىن بولاشاق ستۋدەنتتەر جوعارى وقۋ ورىندارىنىڭ جانىنداعى اسكەري كافەدرالارعا دا ەمتيحانسىز قابىلدانىپ, تەگىن وقۋعا قۇقىلى.
– قاي زاماندا دا اسكەري قىزمەت ەرەكشە قۇرمەتكە يە. ەلىمىزدىڭ تاۋەلسىزدىگىن قورعاۋ, مەملەكەتتىڭ شەكاراسى مەن حالىقتىڭ تىنىشتىعىن كۇزەتۋ – ەر ازاماتقا جۇكتەلگەن ەرەكشە ابىروي مەن زور سەنىم. سول سەنىمدى اقتاپ, وتان الدىنداعى كونستيتۋتسيالىق بورىشىن ادال اتقارعان وعلاندارعا قالاعان وقۋ ورنىندا جوعارى ءبىلىم الۋ – تاپتىرماس مۇمكىندىك, – دەيدى مينيستر كەڭەسشىسى.
ءبىز بۇعان دەيىن جازعانىمىزداي, قورعانىس مينيسترلىگى مەن قارجى نارىعىن رەتتەۋ جانە دامىتۋ اگەنتتىگى مەرزىمدى اسكەري قىزمەت ساربازدارىنا «نەسيەلىك دەمالىس» بەرۋ تۋرالى مەموراندۋمدى بەكىتكەن بولاتىن. ول بويىنشا 3 مىڭنان استام اسكەري قىزمەتشىگە قارىزدارى بويىنشا تولەمدەردى كەيىنگە قالدىرۋ ۇسىنىلىپ وتىر. ياعني وتان الدىنداعى بورىشىن وتەۋگە كەلگەن ساربازدار اسكەردەن قايتقانشا ءوز نەسيەلەرىنە الاڭدامايدى. ءبىزدىڭ ويىمىزشا, بۇل زامان تالابىنا ساي قولعا الىنعان تاماشا مۇمكىندىك.
قورعانىس سالاسى ماماندارىنىڭ ايتۋىنشا, مۇنىڭ ءبارى – اسكەري قىزمەتتىڭ ءيميدجىن ارتتىرۋ مەن جاستاردىڭ اسكەري بورىشىن وتەۋگە ىنتالاندىرۋدان تۋعان قادام. اسكەردەن جالتارۋدى زايىرلى قوعامنىڭ زاڭدارى دا, ءداستۇرلى ءدىنىمىز دە قۇپتامايدى. سوندىقتان اسكەري بورىشتى وتەۋ ون ەكى مۇشەسى ساۋ كەز كەلگەن ازامات ءۇشىن قاسيەتتى بورىش بولىپ قالا بەرەدى. جاستار وسى ابىرويلى مىندەتىن دۇرىس ءتۇسىنىپ, اسكەرگە بارۋعا دەگەن قۇلشىنىسىن ارتتىرسا, ەل ىرگەسى بەرىك, جۇرت ۇيقىسى تىنىش بولماق.
