اقجايناق استانا

ەلوردا اسۋ-اسۋ تاريحتىڭ، ايبىندى عاسىرلاردىڭ قاسيەتتى نۇكتەسى ىسپەتتى. ءيا، تاريح وتكەنىمەن ەمەس، بۇگىنىمەن باعالاناتىنى شىندىق. قازاق حالقى اڭعال، البىرت نيەتىمەن، دوسقا ادال، دۇشپانعا قاتال باتىر بولمىسىمەن بۇگىنگى ارايلى تاڭعا جەتتى. اپپاق تاڭنىڭ كوز قارىقتىراتىن اسەمدىگىن كورگىسى كەلگەن جان باس قالا، باعانالى وردامىزعا نازار سالسىن.

ەلوردا از جىل ىشىندە ءزاۋلىم سارايلار مەن بيىك تۇعىرلارعا تولى شاھارعا اينالدى. ەۋرازيانىڭ ءتورى مەن سارىارقانىڭ جۇرەگى الاش بالاسىنىڭ باس قوساتىن اقبوز شاتىرىنا ۇلاستى. تورتكۇل دۇنيەنىڭ كوزى بىزگە تىكتەلىپ، قاداۋ-قاداۋ تۇلعا قازاق ورداسىندا باس قوستى، لەبىزىن ءبىلدىردى. ۇلى دالادا سىعاناق، ساۋران، سارايشىق، وتىرار، تۇركىستان، تاراز، ورىنبور، اقمەشىت، الماتى سىندى الىپ حالىققا استانا بولعان قالالاردىڭ كۇمبەزى تىك شانشىلعانى بەلگىلى.

الايدا ەلوردامىز كەشە مەن بۇگىننىڭ باعانالى كوپىرى بولا ءبىلدى. ەڭسەسى بيىك شاھاردا تۇرعىزىلعان عيماراتتار مەن ما­ڭىزدى كەشەندەردىڭ سانى مول. بيىكتىگى 97 مەتر «استانا-بايتەرەك» كەشەنى، «اتا­مەكەن – قازاقستان كارتاسى» ەتنو-مەموريالدى كە­شە­نى، «حان شاتىر» ساۋدا جانە ويىن-ساۋىق ورتالىعى، «بەي­بىتشىلىك پەن كەلىسىم سارايى»، «قازاق ەلى» مەموريالدى كە­شەنى، «وتان انا» كەشەنى سىندى جو­بالار پىكىرىمىزگە دالەل، سوزى­مىزگە تۇزدىق. كوشپەندىلىك دۇنيە­تانىم مەن ۇلتتىق تامىر­عا باي­لانعان «بايتەرەك» مونۋ­مەن­تى­نىڭ تاريحى شۇڭعىل تەرەڭدە. نەگىزگى يدەياسى – بەيبىت ءومىر مەن كەلىسىمگە ۇمتىلعان بۇكىل الاش بالاسىنىڭ عۇمىرلىق مۇ­راتىن بىلدىرەدى. بايتەرەكتىڭ نەگىزگى ۇستىنى بەيبىتشىلىك دا­را­عى بولىپ سانالادى. ەجەلگى، استارلى ۇعىمىندا «بايتەرەك» ءسوزى­نىڭ وزەگى ء«ومىر اعاشى» دەگەن ماعىناعا جۋىق. مىنە، وسى جا­پى­راق جايعان الىپ اعاشقا ەرتە­دەگى ەرتەگىلەردە كەزدەسەتىن قاسيەتتى قۇس – سامۇرىق ايقارا جازىلعان كەڭ قاناتتارىمەن اينالاسىن تۇتاس جاۋىپ ۇشىپ كەلەدى. ول ءومىردىڭ قويناۋىن وركەندەتىپ، عاسىرلار بويى قا­لانعان التىن جۇمىرتقاسى بار ءومىر اعاشىنا، بايتەرەككە قو­نادى. كەيبىر اڭىز بويىنشا ميفو­لوگيالىق بايتەرەك «و دۇ­نيە» مەن «بۇل دۇنيە» اراسىن جالعاۋشى جول رەتىندە سانالادى. الىپ تەرەكتىڭ ەرەكشە قاسيەتى سول، ونى اينالا ءان سالىپ، سۇ­راعان ادامداردىڭ تىلەگى قابىل بولىپ، جاقسىلىققا وزگەرەدى ەكەن. ەلوردانىڭ باس جوسپارى اياسىن­دا سالىنعان نىساننىڭ سىز­با-جوباسىن الەمدىك ساۋلەت ونە­رىنىڭ شەبەرلەرى جاساپ، رەسەي اكا­دەمياسىنىڭ ساۋلەتشىلەرى، بەلگىلى جاپون ساۋلەتشىسى كيسە كۋروكاۆا جانە «اقوردا» قازاق­ستاندىق جوبالاۋ-قۇرىلىس كومپانياسى ورناتقان بولاتىن.

ءيا، ەلوردا جايلى ءارتۇرلى اڭىز مەن كول-كوسىر جىر بۇدان ءارى دە دۇنيەگە كەلە بە­رەرى ءسوزسىز. ۇلتتىڭ ۇيىتقىسى مەن بەي­بىتشىلىگىنە وراسان زور سەر­پىن بەرىپ، كەۋدەگە سەنىم مەن ماق­تانىش ۇيالاتقان اقجايناق قالانىڭ تاعدىرى تولاعاي وقيعا­لارعا سۋارىلماق. ەلوردا توسىندە قان­شاما جاڭا ۇرپاق تۋعان، سونى قادامدارعا، ەرەن ىستەرگە باستاماق. ءبىلىم مەن عىلىمعا شولدەگەن زەردەلى جاستار ازاتتىق اسپانى اياسىندا كوكىرەگىن نۇرعا، ءىشىن ساناعا تولتىرماق.

«اسساق تا كىل شىڭداردان;

ۇكىلەپ ءۇمىتىمدى —

تاۋ تالىپ، كۇرسىندى ورمان. 

كۇن بۇلتقا تىعىلارداي

كوركىڭنەن قىمسىنعاننان.

استانام — قۇبىلامداي،

كەۋدەمنەن بۇرشىك

جارعان!» –

دەپ ايت-مان اقىن جىرعا قوس­قانداي، ءار قازاقتىڭ كەۋدەسىندە بۇرشىك جارعان الىپ قالاعا دەگەن ادۋىن سەزىم عاسىرلار بويى لاۋلاي بەرگەي.