اقساقالدىڭ باتاسى

استانا – پاريج باعى­تىن­داعى ۇشاق شارل دە گولل اتىن­داعى اۋەجايعا قونىسىمەن ارامىزداعى اقساقال اسقار يشان­ ۇلىنان پىكىر سۇرادىق. سەك­سەننىڭ سەڭ­گى­رىنە كەلگەن اقسا­قالدىڭ كوڭىلى سپورتتا. «ۆەلو­سپورتتا ناتي­جە كۇن سايىن وزگەرەدى. ەڭ الدىمەن، شاباندوزدارىمىز جارا­قاتتان امان بولىپ، جارىستى ابى­روي­مەن اياقتاسا ەكەن» دەيدى قاريا. شاڭعى مەن ۆەلوسپورتتى قا­تار مەڭگەرگەن اتامىز كەزىندە كسرو  سپورت شەبەرى اتانعان. كەيىننەن دومنا پە­شىنىڭ الدىندا تۇرىپ، توننالا­عان بولاتتى بالقىتقانى دا بار.

ەل­باسىمىز نۇرسۇلتان ابىش­ ۇلىمەن بىرگە قىزمەتتەس بولعان. ء«بىزدىڭ كەزەڭنىڭ ادامدارى ەڭ­بەككە قۇشتار بولىپ ءوستى. «نۇ­رەكەڭنىڭ ەڭبەگى ءبىز ءۇشىن ۇشان-تەڭىز. كومبيناتتا ءجۇرىپ كوم­پارتياعا كەتكەن ادام نەكەن-ساياق. ونىڭ العىرلىعى سول كەز­دەن اڭعارىلدى»، دەيدى اسقار يشان­ ۇلى. وسى كۇنى باتىس قا­زاقستان وبلىسىنىڭ ۆەلو­سپورت فە­دەرا­تسياسىنىڭ پرەزي­دەنتى قىز­مەتىندە جۇرگەنىن قۇردا­سى­نىڭ ەڭ­بەكقورلىعىنا ۇقساپ باق­قىسى كەلگەندىگىمەن بايلانىس­تىرادى.

پو قالاسىندا باستالعان 18-كەزەڭ الدىندا ەل سپورتىنا ەڭبەگى سىڭگەن اتامىز الەكساندر ۆينوكۋروۆ باستاعان جىگىتتەرگە اقىل-كەڭەسىن ايتتى. 

سانچەستىڭ جوقتىعى ءبىلىندى

العاشقىدا كاپيتانعا زور كومەك كورسەتۋى ءتيىس بولعان «گرەگوريلەردىڭ» تورەسى، لۋيس لەون سانچەس قاقتىعىسىپ، جاراقات الدى. سونىڭ سالدارىنان ءبىزدىڭ كوماندا اجەپتاۋىر كۇش جوعالتتى. كەيىننەن دميتري گرۋزدەۆ تە ۆەلوكوپكۇندىكتەن شىعىپ قالدى. باپكەرلەردىڭ ايتۋىنشا، لۋيس لەون سانچەستىڭ جوقتىعى كوماندانىڭ جالپىلاما كورسەتكەن ناتيجەسىنە قاتتى اسەر ەتتى. جارىستىڭ سوڭعى كۇندەرى وتكەن شەشۋشى تاۋلى كەزەڭدەردە يسپانيالىقتىڭ تاجىريبيەسى مەن شەبەرلىگى قاتتى كەرەك ەدى.

ەگەر ول ساپتا بولعاندا ياكوب فۋلسانگتىڭ تىنىسى اشىلىپ، ەكىلەنە شابار ەدى. ەكى مىقتى شاباندوزىنان ايىرىلعان «استانا» امالداپ ءجۇرىپ، قيسىنىن كەلتىرۋگە تىرىس­تى. ءسويتىپ ءجۇرىپ-اق ەلوردالىق كوماندا قاتارىنان 2 كەزەڭدى جەڭدى. الدىمەن 14-كەزەڭدە ومار فرايلە كوزگە تۇسسە، ەرتەسىنە ماگنۋس كورت الدىنا جان سالمادى.  ال 17-كەزەڭدە تانەل كانگەرت «ەڭ بەلسەندى شاباندوز» ماراپاتىن الدى. جالپى ەكى شاباندوزى جوق كوماندانىڭ وسىنشا زور كورسەتكىشكە قول جەتكىزگەنى، ارينە، تاڭقالارلىق ءىس.

جانكەشتى جيلبەر

جارىستىڭ 16-كەزەڭىندە ەلدى ءدۇر سىلكىندىرگەن وقيعا ورىن الدى. Quick Step Floors كومانداسىنىڭ شاباندوزى فيليپ جيلبەر جوعارى جىلدامدىقپەن كەلە جاتىپ، جولدان شىعىپ كەتتى. دەسە دە، جالما-جان ورنىنان تۇرىپ، جارىستى ءارى جالعادى. ايتەۋىر سوڭىنا دەيىن ۇمتىلىپ، مارە سىزىعىنان ەلمەن قاتار ءوتتى. الايدا قانتالاعان اياعىنىڭ سۇيەگى قاتتى شىتىناعان ەكەن.

دارىگەرلەر جيلبەردىڭ تىزەسى سىنىپ كەتكەنىن ايتادى. جانكەشتى ۆەلوشاباندوز سىنعان تىزەمەن 60 شاقىرىمداي جول ءجۇرىپتى. بۇل وقيعا وسىنداعى بۇقارالىق اقپارات قۇرالدارى ارقىلى الەمگە لەزدە تاراپ كەتتى. ارينە جەڭىسكە دەگەن قۇشتارلىق، جارىس­تان شىعىپ قالماۋدى كوزدەگەن سپورتشىنىڭ بۇل ارەكەتى كۇللى جۇرتتىڭ تاڭدانىسىن تۋدىردى. راسىمەن دە، نەتكەن جانكەشتىلىك دەسەڭىزشى؟! فيليپ جيلبەر وسىلايشا جارىستى ەرتە اياقتاپ، ەندى دەنساۋلىعىنا ءمان بەرەتىن بولادى.

پيرەنەي قازاق انىنە تۇنىپ تۇر

18 جانە 19 كەزەڭدەر تاۋدا ءوتتى. جالپى العاندا «تۋر دە فرانس» جارىسى تاۋلى كەزەڭ­دەرىمەن ايگىلى عوي. بۇل جولى پي­رەنەي تاۋلارىنىڭ جوتاسى سانالاتىن تۋرمالەگە ورمەلەدىك. بۇلتتان بيىك شىعىپ، باسىن اق قار شالعان شىڭدارعا دا جەتتىك. ياكوب فۋلسانگ باستاعان «استانا» شاباندوزدارىن مارەگە تاياۋ تۇستان كۇتىپ الماقپىز. جەرگىلىكتى جانكۇيەرلەردىڭ ايتۋىنشا، ءبىز ورنالاسقان تۇس تەڭىز دەڭگەيىنەن 3 مىڭ مەتر بيىكتىكتە ەكەن. تاۋ باسىندا جارىس جولىن قاۋمالاعان قوناقتار مەن فاناتتار.

الەم چەمپيوناتى مەن وليمپيادا ويىندارىنان كەيىن ەڭ كوپ جانكۇيەر تارتاتىن دا وسى جارىس. بيىل «تۋردى» شامامەن 1 ميلليون ادام تاماشالاپ جاتىر. تەلەديدار ارقىلى كورگەندەرى قانشاما؟! وسى ارالىقتا تاۋ باسىندا ءجۇرىپ ءوزىمىزدىڭ قازاق جانكۇيەرلەرىن كورەمىز دەپ كىم ويلاعان؟ سەرىك ماعجان ۇلى مەن نيكولاي الەكسەەۆيچ ەكەۋى پەتروپاۆلدان ارنايى كەلىپتى. نيكولاي الەكسەەۆيچ  – الەكساندر ۆينوكۋروۆتىڭ اكەسى. بالاسى باستاعان كومانداعا جانكۇيەر بولىپ، قازاقستاننىڭ كوك تۋىن جامىلىپ العان. ال تاعى ءبىر جانكۇيەر – ولجاس بايمۇحانوۆ بۇرىننان فرانتسيادا تۇراتىن قانداسىمىز ەكەن.

ول «استانا» كومانداسىنا ۇجىم قۇرىلعالى بەرى جانكۇيەر بولىپ شىقتى. «فۋلسانگ ءبىر قۇلاپ تۇسكەن سوڭ كوڭىل-كۇيى كەتىلگەن. جۇلقىپ شابۋعا زاۋقى سوقپاي ءجۇر» دەپ باستادى اڭگىمەسىن وليمپيادا چەمپيونىنىڭ اكەسى. قاريانىڭ ساشاعا ءارى اكە، ءارى باپكەر بولىپ ءجۇرىپ تالاي دۇرمەكتى كورگەنى بايقالادى. ال قاسىنداعى سەرىك ماعجان ۇلى كانىگى كۇرەڭباي سىنشىداي، بولجام ايتىپ، شاباندوزداردىڭ سىرىن ايتتى. «فۋلسانگقا قاراعاندا وسى جولى تانەل كانگەرت كەرەمەت ءجۇرىپ كەلەدى. كۇن سايىن شابىسىنا شابىس قوسىلۋدا. بايگەدەن ءبىرىنشى كەلسە تاڭعالمايمىن. جاس شاباندوزدىڭ جارقىرايتىن كەزى الىس ەمەس.

ونىڭ ۇستىنە مىنا ەۋروپاڭىزدا «استانا» كومانداسى تاساداعى تالانتتاردى اشا بىلەتىن كوماندا دەگەن اتقا يە دەيدى. ءيا، بۇل شىندىق. ميگەل انحەل لوپەس، تانەل كان­گەرت، ماگنۋس كورت، يەسپەر حان­سەن، ەندى، مىنە، ولاردىڭ قا­تارىنا قازاقستاندىق ەۆگەني گي­ديچ قوسىلىپ وتىر. بۇل ءسوزدى ولجاس بايمۇحانوۆ تا قولداپ، شابان­دوزدار كەلگەنشە تاعى ءبىر جايت­تان سىر اعىتتى. «بالام ار­تۋردى ۆەلوسپورتقا بەردىم. الەك­ساندر ۆينوكۋروۆتىڭ ەكى ۇلى­مەن بىرگە جاتتىعىپ ءجۇر. ءتۇبى وسى ۇشەۋى ەلىمىزدىڭ اتىن شى­عار­سا دەيمىز. شەتتە جۇرسەك تە، ەل ابى­رويىنىڭ اسقاقتاۋىنا ۇلەس قوسساق، ودان ارتىق ارمان بار ما؟!».

جىلى سوزبەن جان سەمىرتىپ وتىرعانىمىزدا جانكۇيەرلەردىڭ قيقۋى ەستىلدى. تومەندەگىلەر شاڭ كورىنگەنىن ايتىسىپ، ول حابار لەزدە جوعارىدا وتىرعان بىزگە دە جەتتى. «استانا» شاباندوزى تانەل كانگەرت توپ باستاپ ءبىرىنشى كەلەدى ەكەن. بىراق قاسىنا جينالعان كومەكشىلەرى ءالسىز. الامان بايگەدە جۇيرىكتەر جەكە شاپسا، ۆەلوسپورتتا قاسىڭدا ەكى-ءۇش سەرىگىڭ بولماسا تاۋعا شىعۋ وتە قيىن. كوڭىلىمىزدى كوتەرگەن بۇل حاباردى جەتكىزگەن ادامعا ءسۇيىنشىسىن بەرۋگە دە دايىن ەدىك. قاسىمىزداعى قانداستار قازاقتىڭ ءانىن بار داۋىسىنا قويىپ، پيرەنەيدى دۋمانعا بولەدى.

تامىلجىعان قازاقتىڭ ءانى تۇمان تورلاعان تۋرمالە بيىگىنە جان بىتىرگەندەي. الەمنىڭ ءار قيىرىنان كەلگەن جانكۇيەرلەردىڭ بارلىعى قازاق انىنە قول سوعىپ، «استانا» شاباندوزىنىڭ ءبىرىنشى بولىپ قاسىمىزدان وتكەن شاعىندا بىزگە بولىسىپ تۇرعانىنا كوڭىلىمىز شاتتاندى. رۋحىمىزدى ءبىر اسقاقتاتىپ، تومەنگە قۇلديلادىق. ەندىگى كەزەك – پاريجدەگى ەليسەي الاڭىنداعى سوڭعى سايىس. دەگەنمەن، جارىس قالاي اياقتالسا دا، التى شاباندوزبەن 2 كەزەڭدى قاتار ۇتقانىمىزدىڭ ءوزى نەگە تۇرادى. شەت ەلدىڭ جۋرناليستەرى «24 ساعاتتىڭ ىشىندە 2 كەزەڭدى قاتارىنان ۇتقان كوماندا بۇرىن-سوڭدى بولعان جوق. بۇل «استانا» قويعان رەكورد» دەپ جاقتارى تالماي ايتىپ جاتتى.

ەرمۇحامەد ماۋلەن،

«ەگەمەن قازاقستان» –

فرانتسيادان