EURO-2024: سلوۆەنيا مەن دانيانى جەڭە الامىز با؟

ىرىكتەۋ ماتچتارىنىڭ كۇنتىزبەسى بويىن­شا، موگامەد اديەۆ شاكىرتتەرى ناۋرىز ايىندا ەكى ويىن وتكىزەدى. اتاپ ايتقاندا، 23 ناۋرىز كۇنى ەلورداداعى «استانا ارە­نا» ستاديونىندا سلوۆەنيا فۋتبولشىلارىمەن كەزدەسسە، اراعا ءۇش كۇن سالىپ، 26 ناۋرىزدا داڭقتى دانيا قۇراماسىمەن جاسىل الاڭدا جولىعادى. وسى ەكى ماتچ قارساڭىندا قارسىلاستارىمىزدىڭ وسى كۇنگە دەيىن ءجۇرىپ وتكەن جولدارىنا زەر سالىپ كورسەك.

جالپى، جەرەبە تاڭداپ بەرگەن جوعا­رى­داعى بەس قارسىلاستىڭ ۇشەۋىمەن قا­زاقستان فۋتبولشىلارى بۇعان دەيىن ءتۇرلى دەڭگەيدەگى تۋرنيرلەردە بىرنەشە رەت كەز­دەسكەنىن جانكۇيەرلەر جاقسى بىلەدى. بۇل جولعى ىرىكتەۋدە سولتۇستىك يرلانديا جانە سلوۆەنيا قۇرامالارى ءبىز ءۇشىن جاڭا قار­سىلاس بولماق. دەگەنمەن، قازاقستاننىڭ 19 جاسقا دەيىنگى قۇراماسى بىلتىر ەۋرو­پا چەمپيوناتىنىڭ ىرىكتەۋ كەزەڭىندە سول­تۇستىك يرلانديا فۋتبولشىلارىمەن ءبىر توپتا ونەر كورسەتكەن. وكىنىشكە قاراي، ەكى ويىن­دا دا جەرلەستەرىمىز 1:2 جانە 1:3 ەسە­بىمەن جەڭىلىپ قالعان ەدى. بالكىم، ەرەسەك­تەر قۇرامامىز ىنىلەرىنىڭ ەسەسىن وسى جولى قايتارار.

سولتۇستىك يرلانديانىڭ نەگىزگى قۇرا­ماسىن الداعى ۋاقىتتا تولىعىراق تانىس­تىرا جاتارمىز. ازىرگە، الداعى قار­سىلاس­تارىمىز – سلوۆەنيا جانە دانيا قۇرا­مالارى تۋرالى ايتايىق.

61 جاستاعى جەرگىلىكتى مامان ماتياج كەك باپتايتىن سلوۆەنيا قۇراماسى نەگى­زىنەن ەۋروپانىڭ توپ-5 چەمپيوناتىندا وينايتىن لەگيونەر فۋتبولشىلارمەن جاساقتالعان. اتاپ ايتقاندا، قاقپاشى يان وب­لاكتان باستاپ («اتلەتيكو مادريد»، يس­پانيا)، وتكەن جىلعى ۇلتتار ليگاسىنىڭ «ۆ» ديۆيزيونىندا ءۇش گول سوعىپ، ەكى مارتە نا­­تيجەلى پاس اسىرعان 19 جاستاعى بەنيامين شەش­كوعا («زالتسبۋرگ»، گەرمانيا) دەيىنگى فۋت­­بولشىلاردىڭ باسىم بولىگى وزگە ەلدىڭ چەم­­پيوناتتارىندا ونەر كورسەتەدى. ولار­دىڭ قاتا­رىندا قورعاۋشىلار – پە­تار ستويانوۆيچ («ەمپولي»)، ياكا بيول («ۋدي­نەزە»)، جار­­تىلاي قورعاۋشىلاردان بەند­جامين ۆەر­بيچ («پاناتينايكوس»)، ساندي لوۆريچ («ۋدي­نەزە») سەكىلدى ويىنشىلار بار.

الەمدىك رەيتينگتە 62-ورىندا تۇرعان سلوۆەنيا قۇراماسى 2000 جىلى ەۋروپا چەمپيوناتىنىڭ توپتىق كەزەڭىندە تۇڭعىش رەت ويناسا، اراعا ەكى جىل سالىپ ءوز تاريحىندا العاش رەت الەمدىك دودادا باق سىنادى. بىراق ەكى رەتىندە دە بالقان تۇبەگىندە ورنالاسقان ەلدىڭ ورەندەرى توپتىق كەزەڭنەن ارىگە اسا العان جوق. ارادا بۋىن الماسۋ كە­زەڭىن باستان وتكەرگەن سلوۆەنيالىقتار 8 جىلدان كەيىن، ياعني 2010 جىلى دا الەم چەم­پيوناتىندا ويناۋ مۇمكىندىگىنە يە بولدى. دەگەنمەن، بۇل جولى دا ولار دودانى توپ­تىق كەزەڭنەن اياقتاۋعا ءماجبۇر بولدى. سلوۆەنيا فۋتبولىنىڭ ەڭ ەستە قالار كەزەڭى دە ءدال وسى جىل بولاتىن. ەۋروپا ايما­عىنىڭ ىرىكتەۋىندە ۇزدىك شىعىپ، وڭ­تۇس­­تىك افريكاداعى الەم چەمپيوناتىندا وي­ناعان سلوۆەنيالىقتار فيفا رەي­تين­گىندە 15-ورىنعا دەيىن كوتەرىلگەن بولاتىن.

قازىرگى سلوۆەنيا ءدال مۇنداي جەتىستى­گىمەن ماقتانا المايدى. كەيىنگى 13 جىل­دا ولار بىردە-ءبىر مارتە ەۋروپا، الەم چەم­­پيوناتتارىنىڭ فينالدىق كەزە­ڭىنە شىعا العان جوق. سوڭعى ەۋروپا بىرىن­شىلىگىنىڭ ىرىكتەۋ كەزەڭىندە 10 ويىندا 14 ۇپاي جيناعان سلوۆەنيا فۋتبولشى­لارى پولشا، اۋستريا جانە سول­تۇستىك ماكە­دونيادان كەيىنگى 4-ورىنعا يە بولعان ەدى. سونداي-اق قاتارداعى الەم چەم­پيو­ناتىنىڭ ىرىكتەۋىندە دە حورۆاتيا، رە­سەي جانە سلوۆاكيا قۇرامالارىنا جول بە­رىپ، ءتورتىنشى ورىندى قاناعات تۇتتى.

سلوۆەنيانىڭ ەڭ كەيىنگى بەس ويىنىنىڭ ناتيجەسىنە توقتالار بولساق، بەس ماتچتىڭ ۇشەۋىندە جەڭىسكە جەتىپ، ەكەۋىندە تەڭ تۇس­كەن. ۇلتتار ليگاسى اياسىنداعى ويىندا نورۆەگيا قۇراماسىنان 2:1 ەسەبىمەن باسىم تۇسسە، بىلتىر قاراشادا سىرت الاڭدا رۋ­مىنيانى دا ءدال سونداي ەسەپپەن تىزە بۇكتىرگەن بولاتىن. كەيىننەن ءوز الاڭىندا چەرنوگوريانى ءبىر دوپ ايىرماسىمەن سان سوق­تىرعان. سوڭعى ەكى ماتچ جولداستىق كەز­­دەسۋ اياسىندا وتكەن بولاتىن. سونىمەن قاتار سەربيا (2:2) جانە شۆەتسيامەن (1:1) تەڭ ويناعان.

ال دانيا قۇراماسىنا كەلەر بولساق، دانيالىقتار قازاقستان قۇراماسىنا دا، جانكۇيەرلەرىنە دە جاقسى تانىس. ويت­­كەنى ەكى ەلدىڭ قۇرامالارى وسىمەن ءۇشىن­شى مارتە ءبىر توپتا ويناعالى تۇر. بۇ­عان دەيىن ەكى رەت الەم چەمپيوناتىنىڭ ىرىك­تەۋ كەزەڭدەرىندە جولدارى تۇيىسسە، بيىل العاش رەت ەۋروپا بىرىنشىلىگىنىڭ ىرىك­تەۋىندە جاسىل الاڭدا جولىقپاق. قا­زاق­ستان مەن دانيا قۇرامالارىنىڭ تا­نىستىعى سوناۋ 2005 جىلى باستالعان. ءبىر قىزىعى، ەكى ەلدىڭ فۋتبولشىلارى العاش رەت 2005 جىلدىڭ 26 ناۋرىزىندا ويناعان ەكەن. ەندى، مىنە ارادا تۇپ-تۋرا 13 جىل وتكەندە بەسىنشى مارتە كەزدەسپەك.

وكىنىشتىسى، كوپەنگاگەندە وتكەن ءبىرىن­شى ويىندا جەرلەستەرىمىز الاڭ يەلەرىنەن 3:0 ەسەبىمەن جەڭىلىپ قالدى. بۇل ويىن­دا نيلسەن پەتەر ءدۋبلدىڭ اۆتورى اتان­سا، كريستيان پوۋلسەن ءبىر مارتە مەر­گەندىگىمەن كوزگە تۇسكەن-ءدى. الماتىداعى قا­رىمتا ماتچتا دا جەرلەستەرىمىز 1:2 ەسە­بىمەن جول بەردى. ميكاەل گراۆگارد پەن يون دال توماسسوننىڭ گولدارىنا 86-مينۋتتا الەكساندر كۋچما ءبىر گولمەن جاۋاپ بەرگەن ەدى. كەيىننەن اراعا 11 جىل سالىپ ەكى قۇراما 2018 جىلى رەسەيدە ۇيىم­داستىرىلعان الەم چەمپيوناتىنىڭ ىرىكتەۋىندە تاعى كەزدەستى. بۇل جولعى ويىنداردا دا دانيا قۇراماسىنىڭ مەرەيى ۇستەم بولدى – 4:1، 3:1.

1992 جىلعى ەۋروپا چەمپيوناتىنا يۋگوسلاۆيا قۇراماسىنىڭ ورنىنا قاتىسقان دانيالىقتاردىڭ باعى جانىپ، ءوز تاريحىندا تۇڭعىش رەت ەۋروپا چەمپيو­نى اتاندى. سونداي-اق ولار 2020 جىلعى كارى قۇرلىق دوداسىنىڭ قولا جۇلدەگەرى اتاندى. دانيا قازىرگى تاڭدا فيفا رەي­تينگىندە 14-ورىندا تۇر. قۇرامانى جەر­گىلىكتى مامان كاسپەر يۋلمانن 2020 جىلدان بەرى جاتتىقتىرىپ كەلەدى.

كاسپەر يۋلمانن ناۋرىز ايىنداعى جيىنعا بىلتىرعى الەم چەمپيوناتىنا قاتىسقان بىرنەشە فۋتبولشىنى شاقىرعان ەكەن. دەسە دە قاتارداعى دوپ دوداسىندا ونەر كورسەتكەن جارتىلاي قورعاۋشى كريستيان ەريكسەن، شابۋىلشى اندرەاس سكوۆ-ولسەن، اندرەاس كورنەليۋس جانە تاعى باسقا فۋتبولشىلار باس باپكەردىڭ تىزىمىنە ەنبەي قالعان.

ايتا كەتەيىك، قازاقستان قۇراماسى بۇل ىرىكتەۋدە «H» توبىندا دانيا، فينليانديا، سلوۆەنيا، سولتۇستىك يرلانديا جانە سان-مارينومەن كارى قۇرلىق بىرىنشىلىگىنىڭ جولداماسىن ساراپقا سالادى. ال كەلەسى جىلعى ەۋروپا چەمپيوناتىن گەرمانيا وسىمەن ەكىنشى رەت ءوز ەلىندە قابىلداماق. ماتچ­تار 2024 جىلدىڭ 14 ماۋسىمى مەن 14 شىل­دەسى ارالىعىندا بەرلين، كەلن، دورت­مۋند، ديۋسسەلدورف، فرانكفۋرت، گەل­زەنكيرحەن، گامبۋرگ، لەيپتسيگ، ميۋنحەن جانە شتۋتگارت قالالارىنداعى ستاديونداردا وتەدى.

ال 2024 جىلعى ەۋروپا چەمپيوناتىنىڭ ىرىكتەۋ كەزەڭى 2023 جىلدىڭ ناۋرىزىندا باستالىپ، قاراشاسىندا ءوز مارەسىنە جەتەدى. توپتا ءبىرىنشى جانە ەكىنشى ورىن العان قۇرامالار كارى قۇرلىق بىرىنشىلىگىنە تىكەلەي جولداما الادى.