جىلىنا 300-دەن اسا ءتۇرلى وپەراتسيا جاسايتىن حيرۋرگ 40 جىلعى ەڭبەگىندە ورتا ەسەپپەن 12 مىڭ ادامنىڭ جانىنا اراشا تۇسكەن ەكەن. كەيدە تاۋلىگىنە 3 وپەراتسيادان جاساعان. 24 ساعات بويى ءۇي بەتىن كورمەگەن كۇندەرى دە بار. جەدەل جاردەم سان رەت الىپ كەتىپ، شۇعىل وپەراتسيا جاساعان تۇندەرى قانشاما. ءبىر ادامدى امان ساقتاۋ ءۇشىن 5-6 ساعات تىزە بۇكپەي، تەر مونشاقتاپ شىققان كەزەڭدەر شە؟ وتە كوپ. ەڭبەك جولى وسىلاي ءوتىپ كەلەدى. وعان ءوزى ەشقاشان وكىنگەن ەمەس. بۇل – حيرۋرگ قايرات تۇگەلباەۆتىڭ دارىگەرلىك ەڭبەك جولىنان ۇزىك سىر.
ادام ءوز ماماندىعىن جانى قالاپ، قالتقىسىز بەرىلگەندە عانا ءبىر كوركەم دۇنيە شىعادى. كەيدە سونداي كىسىلەردى كورگەندە، جالپاق جۇرتقا «مىنە، ادامدىقتىڭ ەتالونى مىناداي!» دەپ كورسەتكىڭ كەلەدى. قايرات وعيسا ۇلىمەن سويلەسكەندە دە وسى وي شاقشا باسقا سان كەلىپ، سان كەتكەنى راس-تى.
داۋىرىندە اتاعى اسپانداپ تۇرعان قاراعاندى مەديتسينا ينستيتۋتىنا ارمان جەتەكتەپ اكەلگەن جاس جىگىتتىڭ جولىنا جاراتقان جار بولىپ، قوس قولىنا قۋات بەرگەن ەكەن. قىرىق جىل بويى دارىگەرلىك انتىنا ادالدىق تانىتتى. ءالى دە تانىتىپ كەلەدى.
نەگىزى، حيرۋرگ ديپلومىن العاننان بەرگى ءومىرى جايلى، ءوزى جايلى ايتۋعا قايرات وعيسا ۇلى ساراڭ. ايتارى جوقتىقتان ەمەس، ارينە. تەك اسا ماقتان مەن ماداققا اۋەس ەمەستىكتەن. «مەن تەك ءوز مىندەتىمدى ورىندادىم»، دەيدى اقىرىن جىميىپ.
«اۋىلدىق جەردە دارىگەردىڭ تاپشىلىعىن كورىپ ءوستىم. اكەم اۋىرىپ، اۋرۋحاناعا اپارعاندا كوڭىلىمنىڭ تۇكپىرىندە ادامزاتتىڭ جانى مەن ءتانىن ەمدەيتىن دارىگەر بولامىن دەگەن ارمان پايدا بولدى. بىراق مەكتەپ بىتىرگەن سوڭ اۋىلدا ەڭبەك ەتىپ، ودان كەيىن اسكەر قاتارىندا ازاماتتىق بورىشىمدى وتكەردىم. سودان سوڭ بارىپ قاراعاندى مەديتسينا ينستيتۋتىنا بارۋعا بەل بۋدىم. قۇداي ءساتىن سالىپ، جولىم بولدى. ول كەزدە قاراعاندى مەديتسيناسىنىڭ اتاعى قانداي ەدى! داڭقتى پەتر پوسپەلوۆتەن، سەرگەي لوحۆيتسكيدەن جانە وزگە دە قاراعاندى مەديتسيناسىنىڭ باستاۋىندا تۇرعان عاجاپ عالىمداردان ءبىلىم الدىق»، دەيدى ول.
بىلىكتى دارىگەر اتانۋىنا وسى ۇستازدارىنىڭ ەڭبەگى زور ەكەنىن ايتادى. ولاردىڭ سول ۋاقىتتا ستۋدەنتكە ىنتاسىمەن بارىن ۇيرەتكەنىن، بىلمەيتىنىن تۇسىندىرۋگە ۇمتىلىستارىن ەرەكشە ىقىلاسپەن اڭگىمەلەيدى. وقىتۋدىڭ سول ۋاقىتتاعى ءادىس-ءتاسىلى قازىرگى اقپاراتتىق تەحنولوگيا زامانىنداعى امال-شارعىلاردان الدەقايدا ءتيىمدى ءارى ءوتىمدى ەكەنىن دە جاسىرمايدى.
ء«بىزدى ناۋقاستارمەن كەزدەستىرىپ، ولاردىڭ دەرتىن كوزبەن كورىپ، سەزىنۋگە ۇيرەتەتىن. مىسالى، سىرقات جۇرەگىنىڭ سوعىسىن ءبىز پلاستينكامەن تىڭدايتىن ەدىك. سودان سوڭ اۋرۋحاناعا بارىپ، ءدال سونداي جۇرەك اۋرۋى بار ەمدەلۋشىنىڭ جۇرەگىن تىڭداپ، باعا بەرەتىن ەدىك. وسىنداي ءتىرى تاسىلدەر عانا ناعىز بىلىكتى دارىگەردى شىعارادى»، دەيدى ول.
كەي ادامنىڭ تاعدىرى قىل ۇستىندە تۇرعاندا تالقانى تاۋسىلماۋىنا جاراتۋشى اقجەلەڭدى ابزال جانداردى سەبەپشى قىلاتىنداي. ونداي ساتتەر ق.تۇگەلباەۆتىڭ باسىنان سان مارتە ءوتتى. بۇقار جىراۋ، قارقارالى اۋداندارىندا ەڭبەك ەتكەندە جالعىز حيرۋرگ رەتىندە ءتۇرلى وپەراتسيا جاساۋعا تۋرا كەلگەن ساتتەرى كوپ. جول ۇستىندە اپاتقا تۇسكەندەردىڭ اۋىر حالدەن وڭالىپ، وت باسى – وشاق قاسىنا ورالۋىنا تالاي رەت سەبەپكەر بولعانىنا مەرەيلەنەدى.
قايرات وعيسا ۇلى: «وقىس وقيعالارعا تاپ بولعاندارعا وپەراتسيا جاساۋ – وتە كۇردەلى ءىس. كۇنى بۇرىن جوسپارلانعان، جان-جاقتى دايىندالعان شارۋا ەمەس. وندايدا سانادا جالعىز وي جاڭعىرىپ تۇرادى. «قايتسەم امان الىپ قالامىن؟» دەگەندى ويلايسىڭ. مەن اناۋ اعزاعا جاسامايمىن، مىنا ورگاندى بىلمەيمىن دەيتىن ەمەس. حيرۋرگ اتانعان 40 جىلدا جاساماعان وپەراتسيام جوق ەكەن»، دەيدى.
ءبىراز جىل بۇرىن كولىك اپاتىنان ءبىر اياعى ج ۇلىنىپ قالعان، كوپ قان جوعالتقان ادامعا اۋدان ورتالىعىندا وپەراتسيا جاساپ، امان الىپ قالعانى بار. مۇنى كورگەن اتاقتى حيرۋرگتەر تاڭ-تاماشا قالىسقان. سەبەبى مۇنداي اۋىر حالدەگى ناۋقاستىڭ ءتىرى قالۋى ەكىتالاي جاعداي. قايرات وعيسا ۇلى ول وتانى ءساتتى وتكەرگەن.
ەندى بىردە كولىك قاقتىعىسىنا تاپ بولىپ، باۋىرى ەزىلگەن، قان جوعالتىپ، ءولىم مەن ءومىر اراسىندا جاتقان ادامدى اۋرۋحاناعا جەتكىزگەن. سول ارادا باسقا جاقتان قان اكەلگەنشە ناۋقاستىڭ قانىن جيناپ، وزىنە قايتا قۇيىپ، امان ساقتاپ قالۋ دا ەرلىكپەن پارا-پار ەمەس پە؟ «ەگەر قان جەتكىزىلۋىن كۇتسەك، ول ادامنان ايىرىلىپ قالار ەدىك»، دەيدى قايرات وعيسا ۇلى.
حيرۋرگتىڭ وسىنداي ەرەن ەڭبەگىن كوزبەن كورىپ، كوڭىلدەرىنە جيعان شاكىرتتەرى از ەمەس. ەمدەلۋگە كەلىپ، كەيىننەن ەلگەزەك دارىگەرمەن جورا-جولداس بولىپ كەتكەندەر دە كوپ.
«كەيدە قوناقتا، توي-تومالاقتا بۇرىن ەم العان ادامدار ۇشىراسىپ، «ەسىڭىزدە مە، ماعان وپەراتسيا جاسادىڭىز عوي»، دەپ العىس ايتاتىنى بار. حالىقتىڭ سونداي شىنايى ىقىلاس، پەيىلىن كورگەندە مەرەيىمىز تاسىپ قالادى. كوپتىڭ العىسىن الۋ – ۇلكەن باقىت قوي»، دەيدى قايرات وعيسا ۇلىنىڭ قوساعى زاريا سارقىتباەۆا.
قايرات وعيسا ۇلىنىڭ ەنەسى 93 جاستاعى ايتبانۋ اجە دە: «وسى جاسقا جەتكەنىم، ءبىرىنشى اللا، ەكىنشى وسى قايراتجانىمنىڭ ارقاسى»، دەيدى.
«بالامنىڭ قولى جەڭىل. بۇگىن وتا جاساعان ادامدار ەرتەڭىندە تۇرىپ، ءجۇرىپ كەتەدى. ءوزىم اۋرۋحانادا جاتقاندا تالاي ادامنىڭ قايراتتى ىزدەپ كەلىپ، وپەراتسيانى وسى دارىگەر جاساسىن دەپ ەسىگىنىڭ الدىندا وتىرىپ العانىن كوزىممەن كوردىم. مۇنىڭ ءبارى قانداي دارىگەر ەكەنىنىڭ كورسەتكىشى ەمەي نەمەنە!» دەيدى قاريا.
قايرات وعيسا ۇلىنىڭ ەكى پەرزەنتى دە ءوزىنىڭ جولىن قۋعان. ۇلى يسلام – ەپيدەميولوگ. قىزى تولعاناي – وفتالمولوگ. كەلىنى دە بولاشاق دارىگەر. اۋلەتتەرى دارىگەرلەر ديناستياسىنا ۇلاسىپ كەلەدى.
اقجەلەڭدى ابزال جان زەينەتكە قاراعاندى وبلىستىق مەديتسينا ورتالىعىنان شىققانىمەن، ءالى كۇنگە دەيىن ارىپتەستەرى بىلىكتى دارىگەردەن قول ۇزگىلەرى جوق. تاجىريبەلى مامان قازىر دە وپەراتسيا جاساپ، ەلگە قىزمەت ەتىپ ءجۇر.
باتىس قازاقستان وبلىستىق ءماسليحاتىنا كىمدەر سايلاندى؟
سايلاۋ • كەشە
تۇركىستان وبلىستىق ءماسليحاتىنا سايلانعان دەپۋتتار كىم؟
سايلاۋ • كەشە
بىرقاتار وڭىردە اۋا رايىنا بايلانىستى ەسكەرتۋ جاسالدى
اۋا رايى • كەشە
ۇقساس جاڭالىقتار
