بالالارعا ارنالعان ۇيىرمەلەردىڭ قاتارىن كوبەيتۋ كەرەك

ونىڭ ايتۋىنشا، ادامگەرشىلىك، رۋحانيات، تاربيەنىڭ جوعارى دەڭگەيى ءبىلىم بەرۋ ۇيىمدارىندا بالانىڭ ءوسىپ-جەتىلۋىنىڭ بارلىق كەزەڭىندە قالىپتاسادى. ۇلتتىق كوميسسيانىڭ مۇشەسى قوعامدى تولعاندىراتىن بىرنەشە ماسەلەگە توقتالدى.

ءبىرىنشى ماسەلە ءپان مۇعالىمى مەن سىنىپ جەتەكشىسىنىڭ فۋنكتسيالارىن بىرىكتىرۋگە قاتىستى. ساراپشىنىڭ ايتۋىنشا، بۇل مۇعالىمدەردىڭ جۇمىسىن قيىنداتادى.

«ويتكەنى تاربيە جانە تاربيە پروتسەستەرى ءبىر-بىرىمەن تىعىز بايلانىستى. ال مۇنداعى نەگىزگى تەتىك – مۇعالىم. مۇعالىم – يدەولوگيا نەگىز­دەرىن جۇرگىزۋشى. قازىردە كۇردەلى وقۋ باع­دارلاماسى اۋىر جۇكتەمەلەردى قامتيدى. سوندىقتان بىزگە بىرقاتار نەگىزگى فۋنكتسيادان بوساتىلعان سىنىپ جەتەك­شىلەرى نەمەسە مەكتەپ تاربيەشىلەرى قاجەت: مەكتەپ وقۋشىلارىن جۇمىسپەن قامتۋدى ۇيىمداستىرۋ جانە ولاردىڭ قىزمەتىن ۇيلەستىرۋ; ءپان مۇعالىمدەرىمەن، پسيحو­لوگيالىق جانە الەۋمەتتىك قىزمەتتەرمەن، اتا-انالارمەن جانە اكىمشىلىكپەن ىنتى­ماقتاستىق; تابىستى وقۋ ءۇشىن وڭتايلى جاعداي جاساۋ»، دەدى ول.

ەكىنشى ماسەلە – 2019 جىلى ءبىلىم جانە عىلىم مينيسترلىگىنىڭ ىشكى بۇيرىعىمەن بەكىتىلگەن ءبىلىم بەرۋدىڭ تۇجىرىمدامالىق نەگىزدەرى بالالاردى تاربيەلەۋدىڭ ستراتەگيالىق قۇجاتى ەمەس. 2011 جىلدان بەرى بالالارعا ارنالعان ستراتەگيالىق قۇجات جوق: نە «قازاقستان بالالارى» مەملەكەتتىك باعدارلاماسى، نە 2030 جىلعا دەيىنگى بالالار مۇددەلەرىنىڭ تۇجىرىمداماسى، نە 2030 جىلعا دەيىنگى بالالاردىڭ ۇلتتىق ءىس-قيمىل جوسپارى بۇل ماسەلەنى قامتىمايدى.

ءۇشىنشى ماسەلە – اتا-انالاردى الاڭ­داتىپ وتىرعان ينتەرنەت پەن باق-تىڭ جاعىمسىز كونتەنتىنە قاتىستى. بالالار اراسىنداعى زورلىق-زومبىلىق پەن قاتىگەزدىك وقيعالارى باق پەن الەۋمەتتىك جەلىلەر ارقىلى قوعامدى الاڭداتۋدا. بۇقا­رالىق اقپارات قۇرالدارى وقيعالارعا قاتىستى ماتەريالدى كورسەتۋدى قايتا باعدارلاپ، ومىرىمىزگە جاعىمدى كونتەنت ەنۋى كەرەك. بالالار ەرەسەكتەرگە ارنالعان مازمۇندى تۇتىنۋدا، وسى قاۋىپتى ۇردىسكە شەكتەۋ قويۋ قاجەت. ەلىمىزدە كيبەربۋللينگكە قاتىستى زاڭعا وزگەرىستەر ەنگىزىلدى. بالالار جىلىنىڭ ءىس-شارالار جوسپارى اياسىندا قاۋىپسىز ينتەرنەتتى ەنگىزۋگە ەرەكشە ءمان بەرىلىپ وتىر. وسىعان وراي جيىندا باق-تىڭ ءوز جاۋاپكەرشىلىگى دەڭگەيىندە سينگاپۋر تاجىريبەسىنە سۇيەنە وتىرىپ، بالالار تسەنزۋراسىن ەنگىزۋ ماسەلەسى ءسوز بولدى.

ءتورتىنشى ماسەلە مەكتەپتەن تىس ۇيىم­داردىڭ ازدىعىنا قاتىستى. ەلىمىز­دە ءالى كۇنگە دەيىن قوسىمشا ءبىلىم بەرۋ ۇيىمدارى جەلىسىنىڭ ستاندارتى جوق. مىسالى، 50 مىڭ بالاعا ارنال­عان وقۋشىلار سارايى، تەحنيكالىق شىعار­ما­شى­لىق مەكتەپتەر، ونەر جانە مۋزىكا مەك­تەپ­تەرى، جاس تۋريس­تەر ستانتسيالارى مەن جاس ناتۋراليستەر ستانتسيا­لارى، ت.ب. قانشا بولۋى كەرەك؟ قوسىمشا ءبىلىم بەرۋ ۇيىمدارىنىڭ جەلىسىن كەڭەيتۋ بالالاردىڭ شىعارماشىلىق، سپورتتىق جانە زياتكەرلىك الەۋەتىن ىسكە اسىرۋدىڭ قاجەتتىلىگىنە اينالادى. بۇگىنگى جاس ۇرپاق گيپەراكتيۆتى، امبيتسيالى، اقپاراتتى جىلدام قابىلدايدى. بۇل الەۋەتتى جاقسىلىققا دامىتۋعا، يگى ىستەرگە قاراي پايدالانۋعا بولادى. وڭ تاجىريبە بار. بيىلعى 5 ايدا 743 پىكىرسايىس كلۋبى اشىلىپ، رەسپۋبليكا بويىنشا بۇل كورسەتكىش 5905-كە جەتكەن. 

«بىراق بۇل سان تۇرعىندار سانىنىڭ ارالۋاندىعىنا جانە اۋىلداردا قوسىمشا ءبىلىم بەرۋ ءۇشىن ءتيىستى ينفراقۇرىلىمنىڭ بولماۋىنا بايلانىستى ءالى دە جەتكىلىكسىز. بالكىم، وسىنداي مەكەمەلەردەگى جۇكتەمەنى رەتتەيتىن ستاندارت كەرەك شىعار، ال جەر­گىلىكتى بيلىك بالالارعا ارنالعان قوسىمشا ۇيىرمەلەر مەن سەكتسيالار اشۋعا باسىمدىق بەرگەنى ءجون»، دەدى كوميتەت وكىلى.

ايانا توعانبەك