مىقتىلار مەلبۋرندە باس قوستى

ۆاكتسينادان داۋ تۋدى

ىرگەتاسى سوناۋ 1905 جىلى قا­لان­عان اۋستراليا اشىق بىرىن­شىلىگى ءوز تاريحىندا تەك ءۇش مارتە عانا وتكىزىلمەگەن ەكەن. العاشقى ەكەۋى ءبىرىنشى جانە ەكىنشى دۇنيەجۇزىلىك سوعىس ۋاقىتى بولسا، ءۇشىنشىسى 1986 جىلى جارىس ۋاقىتىنىڭ وزگەرۋىنە بايلانىستى ۇيىمداستىرىلماعان. سودان بەرى بۇل تۋرنير جاۋىنعا دا، اپتاپ ىستىققا دا قاراماي جان­­كۇيەرلەرىن قۋانتىپ كەلەدى. ءتىپتى ۇيىمداستىرۋشىلار باي­راق­­­تى باسەكەنى پاندەميا جاع­دايىن­­دا دا توقتاتقان جوق. ىندەتتىڭ دۇنيە جۇزىنە تارالعانىنا ەكى جىل­دان اسسا دا، تەننيسشىلەر جارىس كورىگىن قىزدىرىپ كەلەدى. دەگەن­مەن بيىلعى باسەكە الدىندا ۆاك­تسيناعا بايلانىستى داۋ تۋىندادى.

Australian Open جارىسىندا توعىز مارتە توپ جارىپ، وسى ءتۋر­نيردى ءوزىنىڭ جەكەمەنشىك دوداسىنا اينالدىرىپ العان نوۆاك دجوكوۆيچتىڭ بيىلعى باسەكەگە قاتىسۋى ءبىراز قيىندىق تۋدىردى. سەربيالىق ساڭلاق اۋسترالياعا 5 قاڭتار كۇنى كەلسە دە، شەكارا قىز­مەتى ونى ەلگە كىرگىزبەدى. سەبەبى نوۆاك كوروناۆيرۋسقا قارسى ەكپە الماعان. ال اۋستراليا زاڭى بويىنشا ەلگە ۆاكتسينا الماعان ادام كىرە المايدى.

كەيىن دجوكوۆيچ دەنساۋلىعىنا بايلانىستى ۆاكتسينا الۋعا بولمايدى دەگەن مەديتسينالىق قۇجا­تىن ءتيىستى مەكەمەگە ۇسىنعان. بىراق قۇجاتتار دۇرىس ەمەس دەگەن جە­لەۋمەن ونى تاعى دا ەلگە كىر­گىزۋدەن باس تارتادى. ويتكەنى دجو­كوۆيچتە نە ءۇشىن ۆاكتسينا الۋعا بولمايتىندىعى تۋرالى مە­دي­تسينالىق قورىتىندى بولما­عان. ءسويتىپ الەمنىڭ ءبىرىنشى راكەت­كا­سىنىڭ ۆيزاسى جارامسىز دەپ تابىلىپ، ونى ەلىنە قايتارماق بولادى. الايدا نوۆاك اۋستراليا ۇكىمەتىنىڭ شەشىمىنە قارسى اپەللياتسيا بەرىپ، جەڭىسكە جەتەدى.

سوتتا جەڭىسكە جەتكەن سەر­بيالىق تەننيسشىگە قايتا ۆيزا بە­رىلىپ، ونى ەلگە كىرگىزەدى. الايدا ارادا بىرەر كۇن وتكەندە اۋستراليا ۇكىمەتى دجوكوۆيچتىڭ ۆيزاسىن ەكىن­شى مارتە جارامسىز دەپ تابادى. سەبەبى نوۆاك ەلگە كىرەردە وتىرىك اقپارات بەرگەن بولىپ شىعادى. ول اۋسترالياعا كەلگەنگە دەيىن 14 كۇن ءبىر ەلدە بولعانىن ايتقان. ال ەلدىڭ شەكارا قىزمەتىندەگىلەر ونىڭ بۇل ۋاقىتتا سەربيا مەن يس­پانيادا بولعانىن انىقتايدى. وسىل­ايشا نوۆاك جارىستى ۇيىم­داس­تىرۋشىلاردىڭ باس اۋرۋىنا اينالدى. اۋستراليا ۇكىمەتى دجو­كوۆيچكە قارسى ءالى ناقتى شەشىم قابىلداماسا دا، Australian Open جارىسىنىڭ ءباسپاسوز قىزمەتى جەرەبە بويىنشا ونى جارىسقا قاتىسادى دەپ كورسەتكەن.

قازاقستاندىقتاردىڭ قارسىلاستارى كىمدەر؟

بيىلعى اۋستراليا اشىق چەم­پيوناتىنا قاتىساتىن توعىز قازاقستاندىق سپورتشىنىڭ ىشىنەن ميحايل كۋكۋشكين مەن تيموفەي سكاتوۆتان باسقالارى تىكەلەي جول­داما الدى. ال كۋكۋشكين مەن سكاتوۆ ىرىكتەۋ جارىستارىنا قا­تىسىپ، نەگىزگى كەزەڭدە ونەر كور­سەتۋ قۇقىعىنا يە بولدى.

دۇنيەجۇزىلىك رەيتينگتە 180-ساتىدا تۇرعان 34 جاستاعى كۋ­كۋش­­كين ىرىكتەۋ سايىستارىندا بوس­نيالىق ميرزا ءباشيچتى – 6:2، 6:3، نيدەرلاندتىق روبين حاسەنى 7:5، 7:6 (7:2) جانە امەريكالىق ەرنەستو ەسكوبەدونى 6:4، 5:7، 7:5 ەسە­بىمەن جە­ڭىپ، نەگىزگى كەزەڭگە جولداما الدى.

ال سولتۇستىكقازاقستاندىق تەن­نيس­شى تيموفەي سكاتوۆ ءوز سپورت­تىق جولىندا العاش رەت «ۇل­كەن دۋلىعا» تۋرنيرىندە ويناۋ­عا مۇمكىندىك الدى. سكاتوۆ اۋس­تراليا اشىق چەمپيوناتى ىرىكتەۋ سايىستارىنىڭ ىرىكتەۋىندە العاش فرانتسيالىق حيۋگو گرەنەنى 6:3، 6:2 ەسەبىمەن جەڭسە، كەيىنگى باسەكەلەردە اۋستراليالىق دەين ءسۋينيدى – 6:4، 6:2، پورتۋگاليالىق گاشتاۋ ەلياشتى 6:4، 7:6 (7:5) ەسە­بىمەن ۇتتى. وسىلايشا 20 جاستاعى پەتروپاۆل قالاسىنىڭ تۋماسى ت.سكاتوۆ ەرەسەكتەر اراسىندا ءبى­رىنشى رەت Grand Slam دوداسىندا باق سىناماق. بۇعان دەيىن ول جاسوسپىرىمدەر اراسىندا «ۇلكەن دۋلىعادا» ونەر كورسەتىپ، 2017 جىلى US Open جارىسىندا جارتىلاي فينالعا دەيىن جەتتى.

تاعى ءبىر قازاقستاندىق دميتري پوپكو ىرىكتەۋ سايىستارىنىڭ فينالىندا چەحيالىق يرجي لەحەچكاعا 6:4، 3:6، 3:6 ەسەبىمەن ەسە جىبەرىپ، نەگىزگى تۋرنيرگە وتە الماي قالدى.

ءتۋرنيردىڭ ءبىرىنشى اينالىمىندا 12-نومىرمەن تىركەلگەن ەلەنا رىباكينا زارينا دياسپەن كەز­دەسەتىن بولدى. وسىلايشا، اۋس­ترا­ليا جەرىندە قازاقستاندىق تەننيس­شىلەر العاش رەت ءوزارا كەزدەسۋ وتكىزەدى. ال يۋليا پۋتينتسەۆا ءبىرىنشى اينالىمدا فرانتسيالىق حارموني تانمەن جولىعادى. بۇل تەننيسشىلەر وسى ۋاقىتقا دەيىن مۇلدە كەزدەسپەگەن.

ەرلەر باسەكەنىڭ ءبىرىنشى اينالىمىندا الەمدىك رەيتينگتە 35-ورىندا تۇرعان قازاقستاننىڭ ءبىرىنشى ءنومىرلى تەننيسشىسى الەك­ساندر بۋبليك امەريكالىق ەرنەس­تو ەسكوبەدمەن (141-ءشى تەننيس­شى)، ميحايل كۋكۋشكين (180) امە­ري­كالىق توممي پولمەن (41)، تيمو­فەي سكاتوۆ (255) سلوۆاكيالىق نور­بەرت گومبوشپەن كەزدەسەدى.

ءۇشىنشى كەزەڭنەن كىم اسادى؟

اۋستراليا اشىق بىرىنشىلىگىنىڭ بىلتىرعى باسەكەسىنە التى تەننيس­شىسىمىز قاتىسىپ، تەك ەكەۋى عانا ءۇشىنشى اينالىمعا جەتسە، كەيبىرى ءبىرىنشى كەزەڭدە سۇرىنگەن ەدى. جال­پى، قازاقستاندىق سپورتشىلار Australian Open ءتۋرنيرىنىڭ ءۇشىنشى كەزەڭىنەن وتە الماي جۇرگەنىنە ءبىراز ۋاقىت بولدى. ماسەلەن، ءار جىلدارى وسى دودادا باق سىناعان گالينا ۆوسكوبوەۆا (2009، 2012)، ياروسلاۆا شۆەدوۆا (2015)، زارينا دياس (2015، 2016، 2020، 2021)، يۋليا پۋتينتسەۆا (2016، 2020، 2021) جانە ەلەنا رىباكينا (2020) ءۇشىنشى اينالىمنان كەرى قايتىپ ءجۇر. جەرلەستەرىمىزدىڭ اراسىندا ەڭ ۇزدىك كورسەتكىش – ميحايل كۋكۋشكينگە تيەسىلى. 2012 جىلى ول ءتورتىنشى اينالىمعا دەيىن جەتكەن ەدى. ال بيىل بۇل جەتىستىكتى كىم قايتالايدى ەكەن؟!

30 قاڭتاردا مارەسىنە جەتەتىن Australian Open-2022 ءتۋرنيرىنىڭ بيىلعى جۇلدە قورى ادەتتەگىدەي وتە قوماقتى – 54 ميلليون اقش دوللارى. جەڭىمپاز سپورتشى 3 168 000 دوللاردى قانجىعاسىنا بايلاسا، فينالدا جەڭىلگەن سپورتشى 1 584 000 دوللار الادى. سونداي-اق جارتىلاي فينالعا شىققان تەننيسشى – 792 مىڭ، شيرەك فينالدا ونەر كورسەتكەندەر – 432 000 دوللار، ءتورتىنشى اينالىمعا جەتكەندەر – 216 000، ءۇشىنشى اينالىمداعىلار – 129 600، ەكىنشى اينالىمعا شىققاندار – 100 800، ال ءبىرىنشى اينالىمنان سۇرىنگەندەر 64 800 دوللار قارجىعا كەنەلەدى.