كوكتەم كونتسەپتسياسى

جەر-اناعا دەگەن پەرزەنتتىك بورىشىن ءارتۇرلى بوياۋ پەر­نەسىنەن ىزدەپ، ءوزىنىڭ كوكتەمىنە ماڭگىلىك ەسكەرتكىش ورناتقان بۇل قاي سۋرەتشى دەيسىز عوي؟! بەل­­گىلى قىلقالام شەبەرى باحىت­نۇر بۇر­دەسبەكوۆ. ءبىز بۇگىن كەيىپ­كە­رىمىزدىڭ «كوكتەم» تۋىندىسى­نان العان اسەرىمىزدى ءوز بيى­گىمىز­دە سويلەتەمىز.

سۋرەتشىنىڭ شەبەرلىگى، اسى­رەسە، تابيعاتپەن تىلدەسكەندە انىق سەزىلەدى. ول جىلدىڭ قاي مەز­گىلىنەن بولسىن، كوز توياتتاي­تىن كورىك، قۇلاق قۇرىشىن قان­دىراتىن كۇي تابا بىلەدى. تاۋىپ قانا قويمايدى، سول كورىنىس، سول مۋزىكانى جاراتىلىستىڭ ءوز قالامىمەن، ءوز اۋەنىمەن قايتا جازىپ شىعادى. ونى وقىپ وتىرىپ، سەزىمتال وقىرمان سۋرەتتىڭ اتىنا قاراماي-اق، اۆتوردىڭ قاي مەزگىلدى، قانداي قۇبىلىستى سۋرەتتەپ وتىرعانىن ۇعا قويادى.

مۇنداعى تابيعيلىق – بوياۋ تابيعيلىعى. سۋرەتشى بۇل تۇستا سالماقتى سان الۋان بوياۋعا سال­عان دا، كارتينانىڭ يدەيالىق جۇ­گىن سوعان كوتەرتكەن. قويۋ تۇس­تەر مەن اشىق تۇستەردىڭ اي­قاسى ادامزاتتى وزىنە شاقىرىپ تۇر­عانداي. ويتكەنى، وندا قوپ-قوڭىر اۋىل بار.

پەيزاج رەاليستىك ونەردىڭ كەڭ تارالعان جانرى سانالادى. كوكتەمگە ورالعانداي، ءاربىر سۋ­رەتشى وعان اۋىق-اۋىق ورالىپ تۇرادى. دەگەنمەن دە ءوزىن تەك وسى جانرعا ارناعان سۋرەتشىلەر دە بار. ايتسە دە اۆتور سوعىس، پورترەت، پەيزاج سىندى ءارتۇرلى جانر­لاردا جازىپ، جازىپ قا­نا قويماي ءوز قولتاڭباسىن قال­­دىرىپ كەلەدى. ول ۇنەمى شىعار­­ما­شىلىعىندا ۇلتتىق ەرەك­­شە­لىكتى بەينەلەپ، قازاق اسپانى مەن دالاسىن جىرلايدى.

«كوكتەم» كارتيناسى پەيزاج كەسكىندەمەسىنە جاتادى. سۋرەتشى كوكتەمنىڭ اۋىلعا كەلۋىن بەينە­لەگەن. ءبىز اسا بيىك ەمەس دوڭ­دەر­دىڭ ەتەگىندەگى اعاشتاردىڭ ارا­سىنداعى سىلانعان ءۇيدى كورىپ تۇرمىز. ءبىر ءتۇستىڭ ەكىنشى تۇسكە جايلاپ ءوتۋى اينالادا كەرەمەت ۇيلەسىمدى جاعداي تۋدىرادى. كارتينادان سالقىن سامال مەن كورىكتىلىك سەزىلەدى. سۋرەتشى ءپى­شىن­دى ستيلدەپ، كارتينانىڭ بوياۋ شەشىمىن تارتىمدى ەتىپ جا­ساعان.

بىردە كوكتەمگى دالانىڭ قىزىل دا جاسىل گۇلدەرىنە قۇمار­تا قارايدى. بىردە ساندۋعاشتىڭ قۇيقىلجىعان سيقىرلى ءانىن ەلىتە تىڭدايدى. بىردە بالاۋسا شالعىننىڭ جۇپار ءيىسىن قۇنىعا جۇتادى. ادەمى سۋرەت تابيعات ىسپەتتەس. ادام ونى بۇكىل بولمىسىمەن سىڭىرەدى. بۇل كارتينا – سۋرەتشىنىڭ ءوزى. ال اقىن بولسا قالاي جىرلايتىن ەدى؟ مىسالى، ەسەنعالي راۋشانوۆ:

كوكتەم كەشiكتi.

كوڭiل جابىرقاۋ. كوكتايعاق.

كوشە تالدارى كوككە

قول جايعان كوپ بەيباق.

كوپ كەرەك ەمەس

الماتىعا دا، ماعان دا،

ءسال عانا مەيiرiم،

از عانا شۋاق جەتپەيدi-اق.

ءبىز دە، ءسىز دە وسى كوكتەمنەن ءبىر مەيىرىم ىزدەپ تۇرامىز. وسى كوكتەمنەن عانا...