ەركىن نۇرازحان. شاراينا

ۇلتتىق مۋزەيدە اشىل­عان «شاراينا» كور­مە-زا­­لىنا اياق باسقان جاندى ارىستانداي ارقىراعان رەكتور، وت اۋىزدى، وراق ءتىلدى ايتىس­كەر، قاراگەردەي كىسىنەگەن اقىن، جەم-ءشو­بىنە يە بولا الماي اۋزى شۇرشيگەن مينيستر، ءان­شى­لىگىمەن ەلدى اۋزىنا قا­راتقان بيلىكشىل حانىم تىك تۇرىپ قارسى الادى. بۇ­رىنعى جانە سوڭ­عى جىلدارى سالىنعان 100-گە تارتا كاريكاتۋرا جانرىن­داعى تۋىندىلارىنان اۆ­تور­دىڭ وتىز جىلدىق شى­عار­ماشىلىعىنىڭ ەۆوليۋتسياسىن كورۋگە بولادى. ورىنداۋ تەحنيكاسىمەن ءبىر­­گە تاقىرىپ تۇرعىسىنان دا ءار الۋان سيپاتقا يە جۇ­مىستارىنىڭ العاشقى كە­زەڭى مينياتيۋرلى كەلسە، كەيىنگى قولتاڭباسى ءتۇرلى-تۇستىلىگىمەن ەرەكشەلەنەدى. سۋرەتشىنىڭ ايتۋىنشا، ءتۇس مىنەزدى جاقسى جەتكىزۋگە كومەكتەسەدى.

«قاسىم قايسەنوۆپەن تانىسۋعا بارعاندا، اتىمدى ەستىگەن اعامىز «قازاق ادەبيەتىنە» شىعىپ جات­قان سەن بە؟ مىنە، سەنىڭ ال­بومىڭدى جاساپ قويدىم» دەپ، گازەتكە شىققان سۋرەت­تەرىمدى قيىپ، وقۋشى داپتە­رىن تولتىرىپ، البوم جا­ساپ قويىپتى. «كەرەك بولادى. كىتاپ شىعارىپ، كورمە وتكىزەسىڭ» دەپ ال­عاش ايتقان سول قاسىم اعا بولاتىن. ايتپەسە، سۋرەت سالىنا باستاعاندا وسى جانر­دىڭ ەتەگىنەن تۇپكىلىكتى ۇس­­تايمىن دەپ ويلاعان جوق­­پىن»، دەپ ەسكە الادى سۋرەتشى. ءوزىنىڭ ايتۋىنشا، جاس سۋرەتشىنىڭ تالانتىن العاش تانىعان «بالدىرعان» جۋرنالىنىڭ باس رەداكتورى مۇزافار الىمباەۆ بولسا، رەداكتورلاردىڭ رەداكتورى اتانعان شەرحان مۇرتازا، سىن ساردارى قالتاي مۇحا­مەد­جانوۆ باعىت-باعدار بە­رىپ، كاريكاتۋرا جانرى­مەن جۇيەلى تۇردە اينالى­سۋىنا ەلەۋلى ىقپال ەتكەن. وسىلايشا ەركىن نۇراز­حاننىڭ جانقيار ەڭبەگى تۋراسىنداعى اعالار لەبىزى كەلەشەك ورىسىنە جول اشىپ بەرىپ، قازاق بەينەلەۋ ونەرىندەگى كەنجە قالعان كاريكاتۋرا جانرىن ومىرلىك ماقسات-مۇراتىنا اينالدىردى. 1982 جىلدان بەرى قىزمەتتىك ورتادا جۇزدەس بولعان بەلگىلى تۇلعالار مەن قالامگەر اعالارىنا شارج جاساپ، «قازاق ادەبيەتى» گا­زەتىنىڭ سوڭعى بەتىندە ءازىل مەن ەپيگراممالاردىڭ شى­رايىن اشاتىن سۋرەتشى ەڭبەگىنە ارنالعان ارنايى رۋبريكا اشىلادى.

جاۋىنگەر جانر سانالاتىن شارج – ادامنىڭ سىرتقى ۇق­ساستىعىن اينىتپاي بەرۋمەن قاتار، ىشكى جان-ءدۇ­نيەسىن اشىپ كورسەتۋدە ءازىل-قالجىڭعا ارقا سۇيەيدى. ءار الۋان كەيىپتەگى ىرجيا كۇلگەن كەيىپكەرلەر حورى قوعامنىڭ بوياماسىز شىن­دىعىن شىرقايدى. كۇلكى ەتۋ عانا ەمەس، مۇندا جۇرەك تۇكپىرىنە تەرەڭ ءۇڭىلۋ بار. بىردە جازۋشى اسقار سۇلەي­مەنوۆ ءوزى بەينەلەنگەن شارج-پورترەتتى قولىنا ال­­عان­دا مىنەزى قياڭقى، كوپ نارسەنى جاراتا بەرمەيتىن اينا-قاتەسىز بولمىسىن كو­رىپ تاڭعالا «مەنى اينىتپاي سالىپتى. نۋ چتو جە؟ ۇقساپ تۇرعاننان كەيىن امال نە؟ ءبىر قاراعاندا مىس­تان كەمپىر سياقتى ەكەنمىن. ەركىن ءبىزدىڭ قاسيەتىمىزدى دە، قاسيەتسىزدىگىمىزدى دە كور­­سەتىپ تۇر عوي»، دەپ مە­يىر­­­لەنە جىميىپ الىپتى. قا­زاقستاننىڭ حالىق جازۋشىسى مۇزافار ءالىمباي ونىڭ شىعارماشىلىعىنا دەگەن ايرىقشا لەبىزىن «كا­ريكاتۋرا كورولى» دەپ ريزا­شىلىقپەن ءبىلدىرۋى بوياۋى قانىق، بولمىسى انىق تالانت يەسىن جازباي تانىعانى بولسا كەرەك. «كاريكاتۋرا – مەن ءۇشىن ءبىزدىڭ تۇرمىس-ءتىر­شىلىگىمىزگە دەگەن كوزقاراس، جا­نىمىزدى اۋىرتقان دەرتكە داۋا ىزدەۋ. كاريكاتۋرالىق سۋرەتتەر اۋدار­ماشىنى قاجەت ەت­پەيدى. ول كوپكە ورتاق تىلدە سويلەيدى. اششى سىن جەكە ءبىر تۇلعاعا قاراتا ايتىلماۋى مۇمكىن، سويتە تۇرا ءوز يەسىن تابارى دا ءسوزسىز»، دەگەن كاريكاتۋرا كورولى كۇلكىنىڭ ار جاعىندا جازالاۋ ەمەس، جا­ناشۋ جاتقانىن تۇسىنسە دەيدى.