دەسەك تە قازىر اۋىلدار الپامىستىڭ اۋىلىنا ۇقساماي بارادى. شالعايداعى اۋىلدار دا قالالانىپ جاتىر. ءبارىنىڭ ۇيىندە ىستىق سۋ اعادى, گاز كىرگەن. ەشكىم ميتىڭداپ كۇل شىعارمايدى. قازىر اۋىلدا جەردى تەپسەڭ, شاڭ شىقپايدى. باياعى توپىراعى شىعىپ جاتاتىن قارا جەر ەندى جوق. اسفالت توسەلگەن, ءار ۇيدە «ۋايفاي» قوسىلىپ تۇر. كوشەدە اسىقتى دا ەشكىم وينامايتىن بولعان. كەش باتا شۋىلداسىپ اقسۇيەك ىزدەگەن جاستاردى دا كورمەيسىڭ. بۇرىندارى اۋىلداعىلار جاپا-تارماعاي قالاعا اعىلىپ جاتۋشى ەدى. قازىر اقىلدى جۇرت اۋىلدا تۇرادى.
اكىمدەرى وركەنيەتكە «ادەيى» جەتكىزبەي جۇرگەن اۋىلدار بولماسا (ەلىمىزدە مۇنداي مەكەندەر كوپ), قالعان ءوڭىردىڭ جاعدايى جاقسى. اۋىل مەن قالانى تەڭەستىرۋ ساياساتى, بالكي دۇرىس تا شىعار. دەگەنمەن ءبىرشاما جىلدان كەيىن قالالىقتار اۋىلعا بارىپ اۋىلدى تاپپاي قالماي ما دەگەن ويعا قالاسىڭ.
اۋىلدىڭ دامىعانى جاقسى, بىراق تەك اۋىلعا ءتان قۇندىلىقتاردى ساقتاپ قالۋ كەرەك-سىندى. ەشقايدا اسىقتىرمايتىن, جانىڭدى, مىنەزىڭدى جۇمسارتاتىن اۋىلىمىز ورنىندا تۇرسا ەكەن دەيمىز.
قالانىڭ قاتقىل, جارقىل تىرشىلىگىنە ۇيرەنگەن ادام دا بىراۋىق اۋىلدى ساعىنادى. بالالىعى ءۇشىن, ەستەلىكتەرى مەن سەزىمدەرى ءۇشىن, ساۋلەلى ساتتەرى ءۇشىن. تاڭنان كەشكە دەيىنگى كەڭسە جۇمىسىنان جالىققاندا كوڭىلىڭ شالعايداعى قوڭىر تامعا اۋادى. مالدىڭ داۋسى, قيدىڭ ءيسى, اۋا جايىلعان ءتۇتىن, ءار ءۇيدىڭ ىرگەسىندەگى مايا ءشوپ, جاماۋ قورانىڭ جانىندا جوتاداي ۇيىلگەن كەپتىرىلگەن قي, ءداۋ قارا قازان, دالاداعى قوتىر پەش, سارىالا ساماۋرىن – ءبارى-ءبارى قاتىپ-سەمگەن جۇرەگىڭدى جىلىتاتىن تۇكپىردەگى ءبىر اۋىل ارقايسىمىزعا كەرەك.
كەشقۇرىم اپاما حابارلاسىپ, «اۋىل قالاي؟» دەسەم, ىلعي: «ەل امان, جۇرت تىنىش, قازىر ەشكىم ەشكىمنىڭ ۇيىنە كىرمەيدى», دەيدى.
بۇرىن جۇرت ءبىر-بىرىنە بوتەن قوي ىزدەپ كىرىپ جاتۋشى ەدى. قازىر قويكەزەك دەگەن دە ۇمىتىلىپ بارادى. ءتىپتى مال ۇستايتىن ءۇي ازايدى. ەڭ بولماعاندا ءار ۇيدە ءبىر سيىر بولاتىن مەنىڭ بالا كەزىمدە. ويلاپ قاراساق, بۇل دا – ءبىر تراگەديا.
اۋىل مەن قالانىڭ اراسى جاقىنداعان سوڭ تۇسىنىكتەر دە وزگەرۋى زاڭدى. قازىر اۋىلداردا گازەتتى دە ەشكىم وقىمايتىنى سودان شىعار. مىنا سمارتفوننىڭ ءوزى دە ادامدى اۋىلدان الىستاتىپ جىبەرەتىندەي.
ماسەلەنىڭ ەندىگى ءبىر جاعى, سولتۇستىك وڭىرلەردە كوشكەن اۋىلدار كوپ. مىسالى, ەلىمىزدە 2012-2019 جىلدارى ارالىعىندا 500-گە جۋىق اۋىل يەسىز مەكەنگە اينالىپتى. 2000 جىلدان بەرى سولتۇستىك قازاقستان وبلىسىندا 118 اۋىل يەسىز قالىپتى. دەمەك, سولتۇستىك ايماقتا ەلدى مەكەندەردىڭ جويىلۋى قالىپتى, ادەتتەگى جاعدايعا اينالعانعا ۇقسايدى. وسى اۋىلداردىڭ اسەرىنەن 290 مەكتەپ جابىلدى. بۇل سولتۇستىك ءوڭىردىڭ اۋىلدارىنا عانا ءتان جاعداي ەمەس.
شىعىس قازاقستان وبلىسىنىڭ قىتايمەن شەكارالاس ايماقتارىنداعى ەلدى مەكەندەر دە وسى كۇيدى كەشتى. قازىر رەسپۋبليكاداعى 6 416 اۋىلدىڭ 3 477-ءسى عانا كەلەشەكتە دامۋ الەۋەتى بار دەپ تانىلعان. ياعني بولاشاقتا اۋىلداردىڭ 46 پايىزى قۇردىمعا كەتۋى مۇمكىن. بۇل جاعدايعا اسەر ەتۋشى فاكتور – جۇمىسسىزدىق, ينفراقۇرىلىمنىڭ جوقتىعى نەمەسە ناشارلىعى...
كەيىنگى جىلداردا كۇرت كوتەرىلگەن قىمباتشىلىق قالانى دا, اۋىلدى دا ەن جايلادى. ەڭ قىزىعى, اۋىلداعىلار قالاداعىلاردى باي دەپ ويلايدى. ال قالالىقتار اۋىلدا ءومىر ءسۇرۋ ارزان دەيدى. كەي جۇرت ءبىزدى – جۋرناليستەردى دە شالقىپ ءومىر سۇرەدى دەپ ءجۇر ەكەن. ادامنىڭ اڭعالدىعىنان اسقان جاقسى مىنەز جوق شىعار, ءسىرا. ءبىزدىڭ دە ءبىر «كەدەي» ەكەنىمىزدى ولار قايدان ءبىلسىن...
سونىمەن, التى جاسار الپامىستى كورە بەرەتىنىمىز, سول اۋىلدى ساعىنادى ەكەنبىز.
