مازاسىزدىق تەراپياسى

كوگنيتيۆتى مىنەز-ق ۇلىق تەراپياسى دەگەنىمىز نە جانە ونىڭ كومەگى قانداي؟ ادام ومىرگە جانە وزىنە دەگەن كوزقاراستى وزگەرتۋ، تەرىس ويلاردان ارىلۋ ارقىلى ومىرىنە وڭ وزگەرىس ەنگىزە الادى. ول ءۇشىن لوگيكالىق قاتەلىكتەردى، كوگنيتيۆتى بۇرمالانۋلاردى ءوز بويىڭىز­دان تابا ءبىلۋىڭىز كەرەك. ماسەلەن، مازاسىزدىق اقش-تاعى ەڭ كوپ تارالعان پسيحيكالىق دەنساۋلىق جاعدايىنا جاتادى. امەري­كانىڭ مازاسىزدىق جانە دەپرەسسيا قاۋىمداستىعىنىڭ مالىمەتىنشە، ونداعى ادامداردىڭ 37 پايىزى وسى مازاسىزدىقتان ەم الادى ەكەن. مامانداردىڭ ايتۋىن­شا، مازاسىزدىقتى تەز جويۋ مۇمكىن ەمەس. ءدارى-دارمەكتەر ەمدەۋدىڭ ءبىر بولىگى سانالعا­نىمەن، ونىمەن كۇرەسۋگە كوگنيتيۆتى مىنەز-ق ۇلىق تەراپياسىنىڭ تيىمدىلىگى دالەلدەنگەن. بۇل تەراپيا ەموتسيونالدىق بۇزىلۋلاردىڭ كەيبىر تۇرلەرىنە قىسقامەرزىمدى ەمدەۋ نۇسقاسىن ىزدەيتىن ادامدار ءۇشىن دە قولايلى. ال ەڭ ۇلكەن ارتىقشىلىقتارىنىڭ ءبىرى كليەنت­تەرگە پايدالى داعدىلاردى دامىتۋعا كومەكتەسەدى.

س.ج.اسفەندياروۆ اتىنداعى قازۇمۋ جەدەل مەديتسينالىق كومەك كورسەتۋ كافەدراسىنىڭ مۇعالىمى، GlobalMed كومپانياسىنىڭ ديرەكتورى، تەراپەۆت نۇريلا بەردۋاش كوگنيتيۆتى مىنەز-ق ۇلىق تەراپياسى ادامنىڭ ويى، سەزىمى مەن مىنەز-قۇلقى اراسىنداعى بايلانىستى زەرتتەيتىن پسيحوتەراپيانىڭ ءبىر ءتۇرى جانە تەراپيانى پسيحوسوماتولوگ پەن پسيحوتەراپەۆت ماماندار جۇرگىزەتىنىن ايتادى. سونداي-اق ول تەراپيا كەزىندە دارىگەر «ساۋ ەمەس نەمەسە دۇرىس ەمەس» ويلاۋ ۇلگىلەرىن جانە ءوزىن-ءوزى جوققا شىعاراتىن سەنىمدەر مەن مىنەز-ق ۇلىقتاردى انىقتايتىنىن جانە بەلسەندى وزگەرىستەردى قالپىنا كەلتىرۋ ماقساتىندا جۇمىس ىستەيتىنىن العا تارتادى.

– كوگنيتيۆتى تەراپيانىڭ ەرەكشەلىگى – پسيحوتەراپەۆت ناۋقاسقا دۇرىس ويلاۋ­دى ۇيرەتپەيدى، كەرىسىنشە ناۋقاسپەن بىرگە ۇيرەنشىكتى ويلاۋ ءتۇرى كومەكتەسە مە، الدە كەدەرگى كەلتىرە مە، سونى بىرگە انىقتاۋعا تىرىسادى. بارلىق ۋاقىتتا پاتسيەنت تەراپياعا بەلسەندى قاتىسىپ، ءۇي تاپسىرماسىن ورىنداۋى جانە بۇل پروتسەسكە جاۋاپكەرشىلىكپەن قاراۋى كەرەك. وسى ارقىلى دارىگەر ناۋقاس نەمەسە تەراپياعا مۇقتاج ادامدى شىتىرمان، قورقىنىشتى، بولاشاققا دەگەن كۇماندى ويلاردى جەڭۋگە كومەكتەسەدى. تەراپيانىڭ نەگىزگى ماقساتى كەز كەلگەن جاعدايدا اۋىر كۇيزەلىسكە ءتۇسىپ كەتۋدەن ساقتايدى جانە كۇيزەلىستەن تەز شىعۋعا ىقپال ەتەدى. ەمدەۋ پروتسەسىندە پسيحوتەراپەۆت ناۋقاسقا پراكتيكالىق ماسەلەلەردى شەشۋگە، ياعني ويلاردىڭ ەموتسيا مەن مىنەز-ق ۇلىققا اسەرىن انىقتاۋ، اۆتوماتتى جاعىمسىز ويلاردى انىقتاۋ جانە ولاردى باقىلاۋ، قاتە تانىمداردى، ويلاردى نەعۇرلىم ۇتىمدى ويلارمەن اۋىستىرۋعا كومەكتەسەدى، – دەدى نۇريلا بەكبوسىنقىزى.

ال عالىمداردىڭ ايتۋىنشا، اۋىر مازاسىزدىق، كلينيكالىق دەپرەسسيا، پسيحوتەراپيانى تەك ءدارى-دارمەكتىڭ كومەگىمەن ەمدەۋدىڭ قيىن ەكەنىن ايتادى. بىراق كوگنيتيۆتى مىنەز-ق ۇلىق تەراپياسى ماسەلەنى وڭاي شەشۋگە ۇيرەتەدى. ياعني تەراپەۆت سىزگە ەموتسيالاردىڭ تۇرلەرىن اجىراتا بىلۋگە، ساناڭىزدىڭ ولاردىڭ اراسىندا قالاي اۋىساتىنىن تۇسىنۋگە جانە پوزيتيۆتەرگە نازار اۋدارۋعا كومەكتەسەدى. مىسالى، ءسىزدى سالتاناتتى كەشكە شاقىردى. سىزدە «بۇگىن سۇيىكتى سەريالدىڭ جاڭا ەپيزودى شىعادى، جىبەرىپ العىم كەلمەيدى. ۇيدە بولعانىم دۇرىس. كەشكە بارسام، دوستارىم تاعى دا تىلەك ايتۋعا ءماجبۇر ەتەدى. نە تىلەك ايتارىمدى بىلمەيمىن، ولار ماعان تاعى دا كۇلەدى» دەگەن تەرىس وي كەلۋى مۇمكىن. مۇنداي جاعىمسىز ويلار مۇلدەم باسقا ەموتسيالارعا اكەلەدى. دۇرىس تاڭداۋ جاساۋ ادامنىڭ وزىنە بايلانىستى. وسىنداي مازاسىزدىقتى سەزىنە باستاعاندا بىردەن دۇرىس وي قالىپتاستىرعان ءجون. مۇنداي جاعدايدا «مەنى كۇلكى ەتەدى» دەگەن تەرىس تەزيس ماسەلەنى قيىنداتادى. مۇنداي قوبالجۋلاردى كوگنيتيۆتى مىنەز-ق ۇلىق تەراپياسى انىقتايدى. ەگەر پسيحولوگيالىق ماسەلەڭىز از بولسا، دارىگەرمەن ەكى-ءۇش كەزدەسۋدىڭ ءوزى جەتكىلىكتى. پسيحوتەراپەۆپەن ونلاين كەزدەسۋدىڭ ءوزى جۇزبە-ءجۇز كەزدەسكەنمەن بىردەي ەكەنىن ايتادى ماماندار.

ءيا، مازاسىزدىقتى ءار ادام ءارتۇرلى دارەجەدە باستان كەشىرەدى. قاتتى الاڭداۋشىلىق، قورقىنىش، ساعىنىش سەزىمدەرى كوبىنەسە تەرىس ويلاردان تۋا­دى. سوندىقتان قانداي جاعدايعا تاپ بولساڭىز دا، سابىرمەن ءپوزيتيۆتى ويلاي بىلسەڭىز، ونىڭ دا دەنساۋلىققا بەرەر پايداسى مول.