قاراۋسىز بالا قايدان شىعادى؟

ۇلتتىق كوميسسيانىڭ ساراپشىلار توبى وڭىرلەرگە بارىپ، وسى ماسەلەنىڭ جاي-كۇيىن ەگجەي-تەگجەي زەرتتەدى. وتىرىس جۇمىسىنا ساراپتامالىق جانە عى­لىمي قوعامداستىق وكىلدەرى، ۋاكىلەتتى ورگانداردىڭ باسشىلارى، وڭىرلەردەگى اكىمدەرىنىڭ ورىنباسارلارى مەن بالا قۇقىقتارى جو­نىندەگى ۋاكىلدەر، ورتالىق مەم­لەكەتتىك ورگانداردىڭ وكىلدەرى قاتىستى.

ۇلتتىق كوميسسيا توراعا­سى، پرە­زيدەنت اكىمشىلىگى باس­شى­سىنىڭ ورىنباسارى ايدا بالاەۆا بالالار ءۇشىن قولايلى جاعداي جاساۋ، ولاردى پاناسىز قا­لدىرماۋ، شاراسىز كۇيگە تۇسىر­مەۋ – مەملەكەتىمىزدىڭ الەۋ­مەت­تىك ساياساتىنىڭ ماڭىزدى باعى­­تى ەكەنىن اتاپ ءوتتى. وسى ماق­­سات­تا الەۋمەتتىك جانە پروفي­لاك­تي­كالىق شارالار كەشەنى ىسكە اسىرىلىپ جاتىر.

«بالالاردىڭ پاناسىز جانە قا­راۋسىز قالۋىنىڭ الدىن الۋ ماسەلەسى ءالى دە وتكىر تۇر. بۇل بالالاردىڭ قاراۋسىز قالۋى­نىڭ الدىن الۋ كەشەنىن قالىپ­تاس­تىرۋدىڭ جاڭا تاسىلدەرىن ىزدەۋ­دى تالاپ ەتەدى. كامەلەتكە تولما­عان­داردىڭ قاداعالاۋسىز قالۋ تا­ۋەكەل­دەرىنىڭ الدىن الۋ جۇيەسىن جەتىل­دىرۋ قاجەت. «قازاق­ستان­داعى وتبا­سىن مەملەكەتتىك قول­داۋ نەگىزدەرى تۋرا­لى» تۇجىرىم­داماسىن ازىرلەۋ كەرەك. قۇجاتتا وتباسىن قورعاۋ سالا­سىن­­داعى مەم­لەكەتتىك ساياساتتىڭ نەگىز­گى با­عىتتارى بەكىتىلۋگە ءتيىس. قو­سىم­شا ءبىلىم بەرۋ جانە بوس ۋاقىتتى ۇيىم­داستىرۋ باعىتىندا شەشىلمەگەن ماسە­لەلەر بار. قىل­مىس جاساعان بالا­لارعا ار­­نايى قال­پىنا كەلتىرۋ الەۋ­مەت­تىك باع­­­دارلامالار قاجەت. بۇل بالا­نىڭ جە­كە باسىمەن جۇمىس ىستەۋگە مۇمكىن­دىك بەرەدى»، دەدى ۇلتتىق كوميسسيا توراعاسى.

كوميسسيا وتىرىسىندا وقۋ-اعارتۋ ءمينيسترى اسحات ايما­عامبەتوۆ بالا­لاردىڭ قاراۋسىز جانە پاناسىز قالۋىنىڭ الدىن الۋ باعىتىندا قولعا الىنعان ءىس-شا­رالار جانە وسى سالاداعى جۇمىس جۇيەسىن جەتىلدىرۋ جا­يىندا ءسوز سويلەدى.

ىشكى ىستەر ءمينيسترىنىڭ ورىن­باسارى يگور لەپەحا اتا-انا­لار­دىڭ بالالارىنىڭ مىنەز-قۇل­قىن باقىلاماۋى سالدارىنان ولار­دىڭ قۇقىق بۇزۋشىلىققا با­رىپ، قىلمىس جاسايتىنىن اتاپ ءوتتى. جىل باسىنان بەرى 73 مىڭ­نان استام اتا-انا اكىمشىلىك جاۋاپ­كەرشىلىككە تارتىلىپ، كامەلەتكە تول­ماعانداردىڭ تۇنگى ۋاقىتتا مەكە­مەلەردە بولۋىنا جول بەر­­گەنى ءۇشىن 1،5 مىڭعا جۋىق ويىن-ساۋىق مەكەمە يەسىنە جازا تاعايىندالعان.

پروفيلاكتيكالىق جۇمىس­تىڭ قازىرگى زامانعى تاجىريبەسى قورعاۋ-ساقتاۋ تۇجىرىمداماسى قاعي­داتتارىنا نەگىزدەلەدى جانە «تاۋە­كەل توبىنداعى» بالالار مەن وت­باسىلارعا الەۋمەتتىك-قۇقىق­تىق، پسيحولوگيالىق-مەديتسي­نا­لىق-پەداگوگيكالىق كومەك كو­ر­­سەتەتىن ءارتۇرلى ۆەدومستۆو­لىق مە­كەمەلەردىڭ كەڭ جەلىسىن قامتيدى.

بۇۇ دامۋ باعدارلاماسىنىڭ الەۋ­مەتتىك ماسەلەلەر جونىندەگى ۇلت­­تىق ساراپشىسى سۆەتلانا جا­قىپوۆا جەدەل شارالار قا­بىل­داۋ جانە بالالاردىڭ پاناسىز قالۋى پروبلەمالارىن شە­شۋ ءۇشىن ينتەگراتسيالانعان الەۋ­مەت­تىك قىزمەتتەر ينستيتۋتىن ەنگىزۋ قاجەت­تىلىگى تۋرالى تولى­عىراق ايتىپ بەردى.

ء«بىر تسيفرلى پلاتفورمادا ءارتۇرلى سالالاردىڭ ء(بىلىم بەرۋ، دەنساۋلىق ساقتاۋ، الەۋمەتتىك قورعاۋ، قۇقىق قورعاۋ ورگاندارى – ارقايسىسى ءوز قۇزىرەتى شەگىندە) ساراپشىلارى جۇمىس ىستەيدى. بۇل مۇقتاج وتباسىلارعا قاجەتتى مەملەكەتتىك قىزمەتتەردى جەدەل جانە ءتيىمدى كورسەتۋگە مۇمكىندىك بەرەدى. نازاردان تىس قالعان ءار ءىستى مەملەكەتتىك قىزمەت ىستەرى اگەنتتىگى باقىلايدى. بۇل شەشىم وسىنداي وتباسىلارعا قولداۋ شارالارىن كورسەتۋ مەرزىمدەرىن جانە تيىسىنشە مەملەكەتتىك ور­گانداردىڭ اكىمشىلىك شى­عىس­تارىن قىسقارتۋعا مۇمكىندىك بەرەدى»، دەپ اتاپ ءوتتى سپيكەر.

وتباسىلىق دامۋ جانە بالالار قاۋىپسىزدىگى ماسەلەلەرى جونىندەگى ۇلتتىق كوميسسيانىڭ ساراپشىلارى بىرقاتار وزەكتى ماسەلەگە توقتالدى. ولاردىڭ قاتارىن­دا اتا-انا جاۋاپكەرشىلىگىن كۇشەي­تۋ، يۋۆەنالدى پوليتسيانىڭ ءرولىن ارتتىرۋ، كەشەندى الدىن الۋ شارالارىن ۇيىمداستىرۋدىڭ جاڭا تاسىلدەرى بار.

ۇلتتىق كوميسسيا توراعاسى ا.بالاەۆا وقۋ-اعارتۋ مينيستر­لىگى­نە مەكتەپتەردەگى پروفي­لاك­تي­كا­لىق قىزمەت پەن باقى­لاۋدىڭ بىرىڭعاي ستاندارتتارىن ازىرلەپ، ەنگىزۋدى تاپسىردى. بۇل رەتتە ول وسى باعىتتاعى بارلىق ۋا­كىلەتتى ورگانداردىڭ بەلسەندى دايەكتى جۇمىسى قاجەت ەكەنىن اتاپ ءوتتى.

اقپارات جانە قوعامدىق دامۋ مينيسترلىگى الەۋمەتتىك وسال وتباسى­لار­دى قولداۋ، سونداي-اق پروفي­لاك­تيكا­لىق ەسەپتە تۇرعان كامەلەتكە تول­ما­عانداردىڭ بوس ۋاقىتىن ۇيىم­داستىرۋ جونىندەگى جۇمىسقا ازاماتتىق سەكتوردى كەڭىنەن تارتا وتىرىپ، الدىن الۋ شارالارىن ازىرلەۋگە ءتيىس.

قاراۋسىز قالعان بالالاردىڭ قىل­مىسقا ءۇيىر كەلەتىنى ەشكىمگە جاسى­رىن ەمەس. وسىعان وراي وتىرىس بارىسىندا باقى­لاۋ­سىز جۇرگەن جەتكىنشەكتەردىڭ قىل­مىستىلىعىنىڭ الدىن الۋدا يۋۆەنالدى پوليتسيانىڭ ءرولىن ارتتىرۋ­دىڭ ماڭىزى دا ءسوز بولدى. مۇددەلى قۇرىلىمدار مەن جەرگىلىكتى اتقارۋشى ورگانداردى تارتا وتىرىپ، قاراۋسىز قالعان بالالاردى انىقتاۋ ماقساتىندا توقسان سايىن كەڭ اۋقىمدى رەيد جۇرگىزۋدى قايتا باستاۋ قاجەت. ۇلتتىق كوميسسيا وڭىرلىك دەڭگەيدە بالالاردىڭ قاداعالاۋسىز جانە پاناسىز قالۋىنىڭ الدىن الۋ سالاسىنا تولىققاندى مونيتورينگ جۇر­گىزۋدى جالعاستىرادى.