سەناتتا سوت جۇيەسىن رەفورمالاۋ ماسەلەسى تالقىلاندى

ءىس-شارا بارىسىندا وسى سالاداعى ۇلتتىق زاڭناماعا ەنگىزىلەتىن تۇزەتۋلەر جانە سوت جۇيەسىن رەفورمالاۋ بويىنشا قۇرىلعان جۇمىس توبى اتقارعان ءىستىڭ قورىتىندىسى تالقىلاندى.

جيىندى اشقان سەنات توراعاسى ماۋلەن اشىمباەۆ مەملەكەت باسشىسى قاسىم-جومارت توقاەۆ سوت جۇيەسىن رەفورمالاۋدى زاڭنامالىق قامتاماسىز ەتۋگە باسا ءمان بەرىپ وتىرعانىن، بۇل ادىلەتتى مەملەكەتتىك باسقارۋ جۇيەسىن قۇرۋدىڭ نەگىزى ەكەنىن اتاپ ءوتتى.

«پرەزيدەنتىمىز ناۋرىز ايىنداعى جولداۋىندا بارلىق دەڭگەيدەگى سوتتار، شىن مانىندە، تاۋەلسىز، اشىق جانە كاسىبي بولماسا، زاڭ ۇستەمدىگىن قامتاماسىز ەتۋ مۇمكىن ەمەس ەكەنىن ايرىقشا ايتتى. سوڭعى ۋاقىتتا بۇل باعىتتا اۋقىمدى جۇمىس اتقارىلدى. دەگەنمەن، شەشىمىن تاپپاعان ماسەلەلەر دە از ەمەس. قاسىم-جومارت كەمەل ۇلى توقاەۆ ءوزىنىڭ سايلاۋالدى باعدارلاماسىندا وبەكتيۆتى جانە تاۋەلسىز سوت ادىلەتتى مەملەكەتتىڭ نەگىزى ەكەنىن اتاپ كورسەتتى»، دەدى ماۋلەن اشىمباەۆ.

سونداي-اق پالاتا سپيكەرى مەملەكەت باسشىسىنىڭ تاپسىرماسىنا سايكەس سەنات جانىنان قۇرىلعان جۇمىس توبى سوت جۇيەسىن رەفورمالاۋعا قاتىستى ۇسىنىستار ازىرلەگەنىن ايتىپ، ولاردىڭ نەگىزگى باعىتتارىنا توقتالدى.

ناقتى ايتقاندا، سۋديالارعا كۇشتىك ورگانداردىڭ قىسىمىن تومەندەتۋ جانە قىلمىستىق پروتسەستە باسەكەلەستىكتى دامىتۋ تەتىكتەرى ۇسىنىلدى.

ودان بولەك، قاماۋدا ۇستاۋعا بالاما بۇلتارتپاۋ شارالارىن قولدانۋ اياسىن كەڭەيتۋگە ارنالعان تەتىكتەر دە ۇسىنىلدى. ادامگەرشىلىك باعىتتاعى بالاما رەتىندە زورلىق-زومبىلىققا قاتىسى جوق قىلمىس جاساعاندار ءۇشىن ەلەكتروندى بىلەزىك تاعۋ ماسەلەسى كوتەرىلدى.

باستامالاردىڭ تاعى ءبىرى سوت پروتسەسىندە ء«ىس بويىنشا وبەكتيۆتى شىندىق» پەن ءادىل شەشىمگە كەپىلدىك بەرۋمەن بايلانىستى. جۇمىس توبى ازاماتتىق سوت ءىسىن جۇرگىزۋ قاعيداتتارىنىڭ تىزبەسىنە «ادىلدىك قاعيداتىن» ەنگىزۋدى ۇسىندى. سۋديا شەشىم شىعارعان كەزدە سوعان سۇيەنۋگە ءتيىس. ارينە، ول ءۇشىن بۇل شەشىم زاڭعا نەگىزدەلۋى جانە ونىڭ شەگىنەن شىقپاۋى قاجەت.

سونىمەن قاتار حالىقتىڭ الەۋمەتتىك قورعالماعان توپتارى ءۇشىن مەدياتيۆتىك قىزمەتتەرگە مەملەكەتتىك كەپىلدىك بەرۋدى ەنگىزۋگە ەرەكشە نازار اۋدارىلدى.

سونداي-اق جوعارى تۇرعان مەملەكەتتىك ورگان باسشىلارى جانە جوعارى تۇرعان لاۋازىمدى ادام جەتەكشىلىك ەتەتىن سالالاردا سوت تالقىلاۋى بولعان جاعدايدا ولاردىڭ مىندەتىن بەلگىلەۋ ۇسىنىلدى. مۇنداي قادام جوعارى تۇرعان ورگانداردىڭ ۇيلەستىرۋشى ءرولىن ارتتىرۋعا، مەملەكەتتىك ورگانداردىڭ كۇماندى شەشىمدەرىن ازايتۋعا مۇمكىندىك بەرەدى.

پىكىرتالاس بارىسىندا مەملەكەتتىك ورگاندار مەن كۆازيمەملەكەتتىك سەكتور سۋبەكتىلەرى اراسىنداعى داۋلاردى ىشكى اكىمشىلىك راسىمدەر تەتىگى ارقىلى شەشۋ قاجەتتىگى دە اتاپ ءوتىلدى.

وسى جانە باسقا دا شارالار مەملەكەت باسشىسىنىڭ تاپسىرماسى بويىنشا سەنات جانىنداعى جۇمىس توبى ازىرلەگەن اۋقىمدى ۇسىنىستار توپتاماسىنا نەگىز بولدى.

سولاردىڭ نەگىزىندە بىرقاتار ءتيىستى زاڭ جوباسى دايىندالدى. ولاردىڭ قاتارىندا «سوت جۇيەسى جانە سۋديالاردىڭ مارتەبەسى تۋرالى» كونستيتۋتسيالىق زاڭعا جانە ءىس جۇرگىزۋ زاڭناماسىن جەتىلدىرۋ، ادۆوكاتتىق قىزمەت جانە زاڭ كومەگىن كورسەتۋ، داۋلاردى سوتتان تىس جانە سوتقا دەيىنگى شەشۋ ماسەلەلەرى جونىندەگى زاڭدارعا ەنگىزىلگەن تۇزەتۋلەر بار.

كەزدەسۋدى قورىتىندىلاعان سەنات توراعاسى جۇمىس توبى ازىرلەگەن باستامالاردى ىسكە اسىرۋ ءۇشىن ءتيىستى زاڭداردى جەدەل قابىلداۋ قاجەت ەكەنىن ايتتى.

«سوت جۇيەسىن جەتىلدىرۋ جۇمىسى ۇنەمى مەملەكەت باسشىسىنىڭ نازارىندا. بۇل باعىتتا الدىمىزدا اۋقىمدى جۇمىس كۇتىپ تۇر. ءبىز وسى سالادا ساراپشىلارمەن، عالىمدارمەن، سۋديالارمەن، زاڭگەرلەرمەن جانە حالىقارالىق ۇيىمدارداعى ارىپتەستەرمەن بىرلەسىپ، بەلسەندى جۇمىس ىستەۋگە دايىنبىز»، دەدى ماۋلەن اشىمباەۆ.

پالاتا سپيكەرى بۇگىنگى تالقىلاۋ سوت جۇيەسىن رەفورمالاۋ، سوت تورەلىگىنىڭ ساپاسى مەن قولجەتىمدىلىگىن ارتتىرۋ جونىندەگى مەملەكەت باسشىسى بەرگەن تاپسىرمالاردى ىسكە اسىرۋعا ۇلكەن ۇلەس قوساتىنىنا سەنىم ءبىلدىردى.

«وسى جۇمىستىڭ ءبارى ادىلەتتى قازاقستان قۇرۋ جولىنداعى ماڭىزدى قادامدار. الدىمىزدا تۇرعان باستى ماقسات تا، ازاماتتاردىڭ بىزدەن كۇتەتىنى دە – وسى. بۇل – مەملەكەت باسشىسى ايقىنداپ بەرگەن ماڭىزدى مىندەت. اتالعان جۇمىستاردىڭ اياسىندا زاڭ ۇستەمدىگىن قامتاماسىز ەتۋ جانە ازاماتتارىمىزدىڭ قۇقىقتارىن قورعاۋ – ءبىزدىڭ ەڭ باستى مىندەتىمىز. سوندىقتان ءبىزدىڭ جۇمىسىمىز ادىلەتتى قازاقستان قۇرۋعا قاجەتتى زاڭداردى قابىلداۋعا باعىتتالۋى كەرەك. سوت جۇيەسىن رەفورمالاپ، جاڭا ساپالى دەڭگەيگە كوتەرۋ ارقىلى ءتيىمدى ەكونوميكا مەن دامىعان قوعام قۇرۋدىڭ نەگىزىن قالىپتاستىرامىز. وسى باعىتتا ءبارىمىز بىرگە تابىستى جۇمىس ىستەيمىز دەپ سەنەمىن. بىزدە قوعامعا ۇسىناتىن، مەملەكەت باسشىلىعىمەن تالقىلايتىن جانە ماجىلىسكە بەرەتىن ۇسىنىستار از ەمەس»، دەدى ماۋلەن اشىمباەۆ.

ءىس-شارانى كونستيتۋتسيالىق زاڭناما، سوت جۇيەسى جانە قۇقىق قورعاۋ ورگاندارى كوميتەتىنىڭ توراعاسى ۆلاديمير ۆولكوۆ جۇرگىزىپ وتىردى.

جيىنعا پارلامەنت دەپۋتاتتارىمەن بىرگە جوعارعى سوتتىڭ، باس پروكۋراتۋرانىڭ، ىشكى ىستەر، ادىلەت، اقپارات جانە قوعامدىق دامۋ مينيسترلىكتەرىنىڭ، باسقا دا مۇددەلى مەملەكەتتىك ورگانداردىڭ، سونداي-اق، بۇۇ، ەقىۇ، يۋنيسەف سياقتى حالىقارالىق ۇيىمداردىڭ، قوعامدىق ۇيىمداردىڭ، ادۆوكاتتار القاسىنىڭ وكىلدەرى جانە قۇقىقتانۋشى عالىمدار قاتىستى.

سەنات جانىنداعى جۇمىس توبى ازىرلەگەن قىلمىستىق-پروتسەستىك زاڭنامانى ودان ءارى رەفورمالاۋعا ارنالعان ۇسىنىستار مەن تاسىلدەر ءتيىستى زاڭ جوبالارىن دايىنداۋ ءۇشىن ۋاكىلەتتى ورگانعا جىبەرىلەدى.