كوروناۆيرۋس قايتالانۋى مۇمكىن بە؟

ەلىمىزدە جىل باسىندا كۆي اۋرۋشاڭ­دى­عىنىڭ شامالى ءوسۋى بايقالعان، الايدا سوڭعى اپتادا الدىڭعى اپتامەن سالىس­تىر­عاندا اۋرۋشاڭدىق 3،6 ەسەگە – 127-دەن 457 جاعدايعا دەيىن وسكەن. ايتا كەتۋ كەرەك، COVID-19 اۋرۋىنىڭ ءوسۋى باسقا ەلدەردە دە بايقالادى. ماسەلەن، الەمدەگى كوروناۆيرۋس ينفەكتسياسى بويىنشا ستاتيستيكا دەرەكتەرىنىڭ مالىمەتىنشە، سوڭعى 7 كۇن­دە سىرقاتتانۋ 15%-عا، ءولىم-ءجىتىم 3%-عا ارتقان. توسەك ورىنداردىڭ قامتىلۋى 5%-دى قۇرايدى، رەزەرۆتە 22 مىڭنان استام ورىن بار.

ەلىمىزدە سوڭعى اپتادا 457 جاعدايدىڭ 391-ءى نەمەسە 85 %-ى الماتى جانە نۇر-سۇلتان قالالارىنا تيەسىلى. ۆاكتسينا الۋ مارتەبەسىن تالداۋ كەزىندە ازاماتتاردىڭ 80 %-ى كۆي-گە قارسى ۆاكتسينا الماعان جانە ۆاكتسينادان كەيىن 6 ايدان استام ۋاقىت وتكەن ادامدار ەكەنى انىقتالدى.

مامانداردىڭ سوزىنە سۇيەنسەك، ۆاكتسينا كۆي ينفەكتسيا­سىنان قورعاۋدىڭ جانە ۇجىمدىق يممۋنيتەتتى قالىپتاستىرۋدىڭ جالعىز ءتيىمدى شاراسى ەكەنىن كورسەتەدى. ەستەرىڭىزگە سالا كەتەيىك، COVID-19-عا قارسى ۆاكتسينا سالۋ ناۋقانى جالعاسۋدا. سوڭعى دەرەكتەر بويىنشا ۆاكتسينامەن قامتۋ – 80،2%-دى، ەكىنشى كومپونەنتپەن قامتۋ 78،0%-دى قۇرادى. رەۆاكتسينانى ءتيىستى حالىقتىڭ 67،4%-ى الدى. قايتا ۆاكتسينانى 170 مىڭ ادام نەمەسە ءتيىستى كونتينگەنتتىڭ 50،6%-ى الدى. قازىرگى ۋاقىتتا تاۋلىگىنە 20-21 مىڭ ەكپە جاسالادى. وسى باعىتتاعى جۇمىستار جالعاسۋدا. ايتا كەتۋ كەرەك، مامىر ايىندا كوروناۆيرۋس شتامدارىن رەتكە كەلتىرۋ كەزىندە «وميكرون» نۇس­قالارىنىڭ 99%-ى انىقتالدى، ونىڭ 27%-ى «ستەللا-وميكرون» جانە ماۋسىم ايىندا جۇرگىزىلگەن پتر-سكرينينگ بارىسىندا الماتى قالاسىندا «ستەللا-وميكرون» نۇسقاسىنىڭ 78%-ى انىقتال­دى. قازىرگى ۋاقىتتا انىقتال­عان شتاممداردى ودان ءارى زەرتتەۋ ءۇشىن جۇيەلەندىرۋ جۇرگىزىلۋدە، ناتيجەلەر بويىنشا جۇمىس جالعاسۋدا. جالپى، رەسپۋبليكادا كوروناۆيرۋس ينفەكتسياسىنا قارسى ءۇش ۆاكتسينا بار، بارلىعى – 2،3 ملن دوزا. كۆي بويىنشا تۇراقتى ەپيدەميالىق جاعدايدى قولداۋ ماقساتىندا، اسىرەسە كۆي اۋرۋى بويىنشا جوعارى تاۋەكەل توبىنا كىرەتىن ادامدارعا رەۆاكتسينادان ءوتۋ ۇسىنىلادى.

پرەمەر-ءمينيستردىڭ ورىنباسارى ەرالى توعجانوۆتىڭ توراعا­لىعىمەن وتكەن قازاقستان رەسپۋب­لي­كاسىنىڭ اۋماعىن­دا كورو­­نا­ۆيرۋس ينفەكتسياسى تارالۋى­نىڭ الدىن الۋ جونىن­دەگى ۆەدومس­تۆو­ارالىق كوميس­سيانىڭ وتىرىسىندا ۆيتسە-پرەمەر ناۋقاستار سانى ارتىپ كەلە جاتقانىن جەتكىزگەن ەدى.

«ازىرگە ەڭ ماڭىزدى ماسەلە – ۆاك­تسينالاۋ. ناۋقاستار سانى وس­كەن جاعدايدا ماسكا تاعۋ رەجى­مىنە قايتا ورالۋىمىز مۇمكىن. قازىر تاۋلىگىنە 100 ادامعا دەيىن ناۋ­قاستار سانى ارتىپ كەلەدى. كاران­تين شارالارىن كۇشەيتۋ ماسەلەسى ۆەدومستۆوارالىق كو­ميس­­سيانىڭ وتىرىسىندا قارا­لادى. ماسكا تاعۋ جونىندە عانا ەمەس، جالپى شارالار بويىنشا»، دەدى ۆيتسە-پرەمەر.

دەنساۋلىق ساقتاۋ ءمينيسترى اجار عينيات ەلىمىزدە ماۋ­سىم ايىنىڭ ورتاسىنان باس­تاپ كوروناۆيرۋس ينفەكتسياسىن جۇق­تىرعاندار سانىنىڭ ارتقانىن اتاپ ءوتتى. ماسەلەن، وتكەن اپتامەن سالىستىرعان­دا جۇقتىرۋ جاعدايلارى 2،9 ەسە ارتقان، ناۋقاستاردىڭ 80%-ىنا جۋىعى – ىندەتكە قارسى ەكپە الماعاندار جانە سوڭعى ەكپەدەن كەيىن 6 اي ءوتىپ كەتكەن ادامدار. ەلدەگى COVID-19 كورسەتكىشتەرىنىڭ ارتۋىن ەسكەرە وتىرىپ، قازاقستان اۋماعىندا كوروناۆيرۋس ينفەكتسياسىنىڭ تارالۋىنا جول بەرمەۋ جونىندەگى ۆەدومستۆوارالىق كوميسسيا وڭىر­لەر ەپيدەميالىق قاۋىپ-قاتەر­دىڭ سارى ايماعىنا كوشكەن جاعداي­دا تومەندەگى قوسىم­شا شارالاردى قابىلداۋ كەرەك­تىگى تۋرالى شەشىم قابىلدا­دى. ولار ناۋقاسپەن تىعىز قا­رىم-قاتىناستا بولعانداردى قاشىقتان جۇمىس جاساۋ فورماتىنا كوشىرۋ، COVID-19-عا قارسى ەكپە سالدىرۋعا بولمايتىن قىزمەتكەرلەر مەن جۇكتى ايەل­دەردى قاشىقتان جۇمىس ىستەۋ فورماتىنا اۋىستىرۋ، جابىق جەرلەر مەن قوعامدىق كولىكتە مىندەتتى تۇردە ماسكا تاعۋ، 10-نان اسا ادام قاتىساتىن جينالىستاردى ونلاين فورماتتا وتكىزۋدى ۇسىنۋ. سونداي-اق ايماقتىڭ ەپيدەميالىق احۋالىنا قاراماستان، اۋەدە، تج كولىكتەرى مەن حالىقارالىق اۆتوبۋستاردا ماسكا تاعۋ ۇسىنىلادى.

دەنساۋلىق ساقتاۋ ءمينيسترى ينفەكتسيانىڭ تارالۋىنىڭ وسۋى­نە قاراماستان، «رەسپۋبليكا بويىن­شا جاعداي سىني ەمەس» دەپ سانايدى.

ء«بىز «جاسىل ايماقتا» تۇر­مىز، سىرقاتتانۋشىلىقتىڭ وسۋىنە قاراماستان، توسەكتەردىڭ قام­تىلۋى نەبارى 6%-دى قۇراي­دى. ەپيدەميالىق جاع­داي ماتريتساسىنا سايكەس شارا­لار قابىل­دانۋ­دا. بۇگىنگى تاڭ­دا ەلىمىز «جاسىل» ايماقتا ورنا­لاس­قان، سوندىقتان قوسىمشا شارالار قابىلداۋدىڭ قاجەتى جوق. سەبەبى قورقاتىنداي، الاڭ­دايتىنداي وقيعا تىركەلمەدى»، دەدى ا.عينيات.

ول سونداي-اق پاتسيەنتتەردىڭ ۆاكتسينا الۋ مارتەبەسىن تالداۋ كەزىندە 80%-عا جۋىعى كۆي-گە قارسى ۆاكتسينا الماعان ادامدار جانە ۆاكتسينالاۋ مەن رەۆاكتسينالاۋدان كەيىن 6 ايدان استام ۋاقىت وتكەنى انىقتالعانىن اتاپ ءوتتى.

«ۇسىنىلعان دەرەكتەر وڭىر­لەردىڭ حالىقتى كۆي-گە قارسى ۆاك­تسي­نالاۋ جانە رەۆاك­تسينالاۋ بو­يىن­شا جەتكىلىك­سىز جۇمىس ات­قار­­عانىن كورسەتەدى. الەمدە جانە بىزدە سىرقاتتانۋشىلىقتىڭ بىر­تىن­­دەپ ءوسۋى، بۇل ءسوزسىز ۇجىم­دىق يم­­­مۋ­­نيتەتتىڭ السىرەۋىنە اكەلەدى. وسى­­عان بايلانىستى وڭىر­­لەر­گە ءتيىس­­تى حالىقتى قاي­تا ۆاكتسي­نا­لاۋ بو­­يىن­­شا جۇمىس­تى كۇشەيتۋدى تاپ­­سى­­رۋدى سۇراي­مىن»، دەپ اتاپ ءوتتى ول.

اتالعان مينيسترلىكتىڭ 2022 جىلعى 3 شىلدەدەگى مالىمەتى بو­­يىن­شا قازاقستاندا I كومپونەنت­پەن 9 526 392 ادام ۆاكتسينا سال­دىر­­دى، II كومپونەنتپەن

9 311 204 ادام قامتىلدى. رەۆاك­تسينا­لان­عان­دار سانى – 4 817 836 ادام. ال 1 069 ادام كوروناۆيرۋس ينفەكتسياسىنان ەمدەلۋدە، ولار­دىڭ ىشىن­دە 147 پاتسيەنت ستاتسيوناردا، 922 ناۋقاس امبۋ­لا­توريالىق دەڭگەي­دە ەم قابىلداۋدا. كۆي+، كۆي- شالدىققانداردىڭ اراسىندا 8 ادامنىڭ جاعدايى اۋىر، جاع­دايى وتە اۋىر نەمەسە ءوجج اپ­پاراتىندا جاتقاندار جوق.

«اۋىرىپ ەم ىزدەگەنشە، اۋىر­م­ايتىن جول ىزدەۋگە» باسا ءمان بەرگەن دۇرىس سياقتى. سەبەبى كۇنى كەشە الماتى قالاسى «سارى» اي­ماققا اۋىستى. بۇل تۋرالى دەن­ساۋلىق ساقتاۋ مينيسترلىگى سانيتارلىق-ەپيدەميولوگيالىق باقىلاۋ كوميتەتىنىڭ رەسمي وكىلى ەرجان بايتاناەۆ ءمالىم ەتتى.

«4 شىلدەدەن باستاپ الماتى قالاسى «سارى» ايماققا ءوتتى. قازىر­گى ۋاقىتتا قالانىڭ مەملە­كەت­تىك باس سانيتار دارىگەرى قاۋلىنى دايىنداۋ ۇستىندە. قاۋلىدا بار­لى­عى جازىلادى. وسى ورايدا ءبىز ءار ازاماتتى كوروناۆيرۋسقا قارسى ۆاكتسينا الۋعا جانە رەۆاكتسيناتسيادان وتۋگە شاقىرامىز»، دەدى ەرجان بايتاناەۆ.

ونىڭ ايتۋىنشا، بۇگىندە كوروناۆيرۋسقا شالدىعىپ جاتقان ازاماتتاردىڭ 80 پايىزى ۆاكتسينا الماعان.

«قازاقستاندىقتاردى ءوزى مەن جاقىندارىنىڭ دەنساۋلىعىن ساقتاۋ ماقساتىندا ۆاكتسينا الۋدىڭ بارلىق پروتسەسىنەن وتۋگە شۇعىل تۇردە شاقىرامىز. بۇل پروتسەسس ۇجىمدىق يممۋنيتەتتى قالىپتاستىرا ءتۇسۋ ءۇشىن دە ماڭىزدى»، دەدى ول. ەسكە سالا كەتسەك، قازاقستان «سارى» ايماققا وتسە، ۇكىمەت تاراپىنان قانداي شارا­لار قولعا الىناتىنى حابار­لانعان ەدى. دەنساۋلىق ساقتاۋ ءمينيسترى اجار عينيات ءوز سوزىندە ەلىمىزدە ماۋسىم ايىنىڭ ورتاسىنان باستاپ كوروناۆيرۋس ينفەكتسياسىن جۇقتىرعاندار سانىنىڭ ارتقانىن اتاپ ءوتتى. ايتا كەتەيىك، كوروناۆيرۋسقا قارسى كۇرەس جونىن­دەگى ۆەدومستۆوارالىق كوميسسيا قازىرگى كەزدە ەلىمىزدە «قىزىل» ايماققا جاتاتىن ءوڭىر جوق ەكەنىن مالىمدەدى. «سارى» ايماقتا – الماتى قالاسى، «جاسىل» ايماقتا – نۇر-سۇلتان، شىمكەنت قالالارى، الماتى، اقتوبە، اتىراۋ، اقمولا، باتىس قازاقستان، شىعىس قازاقستان، جامبىل، قاراعاندى، قوستاناي، قىزىلوردا، ماڭعىستاۋ، سول­تۇستىك قازاقستان، پاۆلودار، تۇركىستان وبلىستارى تۇر.