بەلسەندىرىلگەن كومىر برەندكە اينالماق

زاۋىت «شۇباركول كومىر» كومپانياسى كوكسحيميالىق تسەحىنىڭ بازاسىندا جۇمىس ىستەي باستادى. كاسىپورىن جىلىنا 1 مىڭ تونناعا دەيىن ءونىم شىعارادى جانە ابسوربەنت يمپورتىن ءىشىنارا وتەيتىن بولادى. اتاپ وتەرلىگى، ءوندىرىستىڭ تمد اۋماعىندا بالاماسى جوق.

– «شۇباركول كومىردە» ءوندىرىس­تى ءارتاراپتاندىرۋدىڭ ءبىرىنشى كەزەڭى 2006 جىلى سپەتسكوكس ون­دى­رەتىن زاۋىتتى ىسكە قوسۋدان باستال­دى. ارنايى كوكستىڭ ۇنتاق­تارىنان بەلسەندىرىلگەن كومىر الۋ – ءارتاراپتاندىرۋدىڭ ەكىنشى كەزەڭى. ءبىز قوسىمشا قۇنى كومىر قۇنىنان ەكى ەسە جوعارى ءونىم شىعاراتىن بولامىز. مۇنداي جوعارى تەحنولوگيالىق ءوندىرىستى ىسكە قوسۋ بۇگىندە وزەكتى ەكى مىن­دەت­تى قاتار اتقارۋعا سەپتەسەدى. ءبىرىن­شىسى – ەل پرەزيدەنتى قاسىم-جومارت توقاەۆتىڭ ەكونو­مي­كا­نى دەكاربونيزاتسيالاۋ ايا­سىندا ارتاراپتاندىرىلعان تەح­نولو­گيالىق ەكونوميكا قۇرۋ، ەكىنشىسى – كومىر كاسىپورنىن قايتا قۇرۋ، – دەيدى «شۇباركول كومىر» اق پرەزيدەنتى رۋستام يبراگيموۆ.

«شۇباركول كومىردىڭ» كوكسو­حي­ميالىق تسەحىنىڭ بازاسىندا سپەتس­كوكستىڭ ۇنتاقتارىنان بەلسەن­دىرىلگەن كومىردىڭ تاجىريبە­لىك-ونەر­كاسىپتىك ءوندىرىسىن قۇرۋ يدەيا­سىن شۇباركول ماماندارى ويلاپ تاپقان. ولار بۇل جوبانى ERG ين­نو­ۆاتورلارىنىڭ I فورۋمىندا قورعاپ، جەڭىمپاز اتانعان بولاتىن.

– ءارى قاراي يدەيا ERG-ءدىڭ عى­لى­مي-زەرتتەۋ ينجينيرينگ ورتا­­لىعىنىڭ، شۇباركول كومىر مامان­دارىمەن جانە بىرنەشە ەلدىڭ عالىمدارىمەن بىرلەسە پىسىق­تالدى. وسىلايشا، شۇبار­كول كومىرىنە ارنالعان جوعارى تەحنو­لو­گيالىق جانە سۇرانىس­قا يە ءونىم شىعارۋعا مۇمكىندىك بەرەتىن بىرەگەي تەحنولوگيانى ازىرلەپ، ەنگىزدىك، – دەيدى ERG-ءدىڭ عىلىمي-زەرتتەۋ ينجينيرينگ ورتالىعىنىڭ باسقارما توراعاسى سەرگەي وپاناسەنكو.

جوبانىڭ باستى مىندەتى – يمپورتتى الماستىرۋ. بەلسەندىرىلگەن كومىردىڭ قولدانىس اۋقىمى وتە كەڭ. گيدرومەتاللۋرگيا، التىن ءوندىرۋ، فوسفات ونەركاسىبى، سۋ­دى تازارتۋ سەكىلدى باعىتتاردا قول­دانىلادى. وعان قاجەتتىلىك جوعا­رى بولعاندىقتان (جىلىنا 7 مىڭ توننادان استام)، بەلسەندىرىلگەن كومىردىڭ بارلىعى قازاقستانعا شەتەلدەن جەتكىزىلىپ كەلدى. جاڭا زاۋىتتىڭ وندىرىستىك قۋاتى كاسىپ­ورىننىڭ ودان ءارى دامۋى جاع­دايىندا ۇلعايتىلۋى مۇمكىن.

كوكس-حيميا ءوندىرىسى قىز­مەتىنىڭ جەتەكشىسى سابىرجان يمان­باەۆتىڭ ايتۋىنشا، شۇبار­كول بەلسەندىرىلگەن كومىرىنىڭ نەگىزگى ارتىقشىلىعى – شيكىزات رەتىندە ارزان كوكس ۇنتاقتارىن جانە قازىرگى ۋاقىتتا جاعىلىپ جاتقان ەنەرگيا تاسىمالداۋشى رەتىندە كوكس گازىن پايدالانۋدا جاتىر. ونىڭ وزىندىك قۇنى دا تومەن. بۇل ءوندىرىس قالدىقتارىن كادەگە جاراتۋدىڭ وتە ماڭىزدى پروبلەماسىن شەشۋگە سەپتەسەدى. سونىمەن قاتار وسى تەحنولوگيا بويىنشا الىنعان بەلسەندىرىلگەن كومىردىڭ قۇنى نەگىزگى باسەكەلەستەرگە قاراعاندا 1،5-3 ەسە تومەن بولماق.

بەلسەندىرىلگەن كومىردىڭ ۇلگى­لەرى بارلىق قاجەتتى زەرتحا­نالىق سىناقتان ءوتىپتى. جوبا­نى ءساتتى ەنگىزۋ كاسىپورىندا جاڭا جۇمىس ورىندارىن قۇرۋعا جانە قازاق­ستاندا وتاندىق وندىرۋشىلەر شى­عاراتىن ءونىم ۇلەسىن ارتتىرۋعا مۇمكىندىك بەردى.

ەسكە سالا كەتەيىك، ەلىمىزدەگى بارلانعان كومىر قورى شامامەن 34 ملرد تونناعا تەڭ. وتكەن جىلى ەلىمىزدىڭ كومىر ءوندىرۋشى كومپانيالارى 111،7 ملن توننا كومىر ءوندىردى. كومىردى قايتا وڭدەۋ ارقىلى 400-دەن استام ءتۇرلى ءونىم الۋعا بولادى. ولاردىڭ قۇنى كومىردىڭ قۇنىنان 20-25 ەسە جوعارى. ازىرگە قازاقستاندا كومىر ءوندىرىسىنىڭ جالپى كولەمىندە كومىردەن الىناتىن ءونىمنىڭ ۇلەسى شامامەن 3 پايىزدى قۇرايدى. ەلىمىزدە كومىر-حيميالىق ونىم­دەردىڭ كەيبىر تۇرلەرى شىعارى­لاتىنىن اتاپ وتكەن ءلازىم. ولار – ارنايى كوكس، كومىر شايىرى جانە ماي، كوكس گازى، نافتالين، پەك، ەرىتكىش، امموني سۋلفاتى. 2020 جىلى «شۇباركول كومىردە» بەلسەندىرىلگەن كومىردىڭ العاشقى سىناق پارتياسى الىندى.