قارجى سەكتورىنداعى گەندەرلىك تەڭدىك

بۇۇ پىكىرىنە قاراعاندا، ايەلدەر ەرلەرمەن بىردەي تەڭ قۇقىق پەن مۇمكىندىكتەرگە قول جەتكىزىلمەگەن سوتسيۋم ەشقاشان ورنىقتى دامۋعا قول جەتكىزە المايدى. قازىر ەلىمىزدە 1،1 ملن ازامات ايەلدەر باسشىلىق ەتە­تىن شاعىن جانە ورتا بيزنەس سۋبەك­تىسىندە جۇمىس ىستەيدى. تۇ­تاس­تاي العاندا، ايەلدەردىڭ ەكونو­مي­كالىق بەلسەندىلىگىنىڭ دەڭگەيى 63،7%-دى قۇرايدى. قارجى جانە ساقتاندىرۋ قىزمەتىندەگى ايەلدەر ۇلەسى 57 پايىزعا جەتكەن. ەلدەگى 22 بانكتىڭ 9-ىن ايەلدەر باسقارادى، سو­نىمەن قاتار 16 بانكتە ولار ديرەكتورلار كەڭەسىنىڭ مۇشەسى بولىپ وتىر. ال ساقتاندىرۋ سەكتورىندا 27 باسشىنىڭ 9-ى – ايەل، تاعى ەكى ايەل نارىقتاعى 9 كومپانيانىڭ ىشىندە ساقتاندىرۋ بروكەرلىك كومپانيانى باسقارۋدا.

«بۇل – وڭ كورسەتكىش. دەگەنمەن، ودان ءارى ءوسۋ ءۇشىن ءالى دە الەۋەت بار. گەندەرلىك تەڭدىكتى قامتاماسىز ەتۋ – قازاقستاننىڭ ستراتەگيالىق مىندەتتەرىنىڭ ءبىرى. تاۋەلسىزدىك جىلدارى ەلىمىز گەندەرلىك تەڭسىزدىككە قارسى ءىس-قيمىل بويىنشا بىرقاتار تۇبەگەيلى شارالار قابىلدادى. دەگەنمەن بۇل ماسەلە قازاقستان ءۇشىن ءالى دە وزەكتى. سوندىقتان مەملەكەتتىڭ وسى باعىتتاعى جۇمىسى جالعاسۋدا. گەندەرلىك تەڭدىككە قول جەتكىزۋ جانە بارلىق ايەلدىڭ قۇقىقتارى مەن مۇمكىندىكتەرىن كەڭەيتۋ ءبىلىم بەرۋدى، جۇ­مىسپەن قامتۋدى، ەڭبەكاقى تو­لەۋ­دى جانە قارجىلاندىرۋعا قول­جە­­تىمدىلىكتى قوسا العاندا، بارلىق با­­عىت­­تاردا دامۋعا ءتيىس»، دەيدى م.ابىلقاسىموۆا.

قازاقستانداعى «بۇۇ-ايەلدەر» قۇرىلىمىنىڭ ەلدەر بويىنشا بو­لىم­شەسىنىڭ اقپاراتىنا سۇيەنسەك، ەلىمىز جۇمىس ورنىندا، بيزنەس-نارىقتا جانە قوعامدا گەندەرلىك تەڭدىككە جانە ايەلدەردىڭ قۇقىقتارى مەن مۇمكىندىكتەرىن كەڭەيتۋگە ىقپال ەتەتىن ايەلدەردىڭ قۇقىقتارى مەن مۇمكىندىكتەرىن كەڭەيتۋ بولىگىندە بۇۇ قاعيداتتارىن ىلگەرىلەتۋ بويىنشا ورتالىق ازيادا كوشباسشى بولىپ وتىر.

«زاماناۋي ۇردىستەر ءار ۇيىمنىڭ ورنىقتى دامۋى تۋرالى ماسەلەنى ءبىرىنشى ورىنعا قوياتىنى انىق. ورنىقتى دامۋ قاعيداتتارىن ۇستانۋ وسى قاعيداتتاردى كومپانيالاردىڭ قىزمەتىنە دايەكتى جانە جان-جاقتى ەنگىزۋدى، بيزنەس-مودەلدەردى نە­عۇر­لىم ورنىقتى ەتىپ وزگەرتۋدى بىلدىرەدى. ەكولوگيا، الەۋمەتتىك جاۋاپكەرشىلىك جانە كورپوراتيۆتىك باسقارۋ (ESG) ولشەمشارتتارى بويىنشا پراكتيكالاردى ەنگىزۋ نەعۇرلىم وزەكتى باعىت بولىپ سانالادى. وسى تاسىلدەردى ەنگى­زۋ گەندەرلىك تەڭدىك جانە ۇيىم­دار­دىڭ دامۋىنا ايەلدەردىڭ قاتىسۋ دەڭگەيى ماسەلەلەرىندە ىلگەرىلەۋگە مۇمكىندىك بەرەدى»، دەپ اتاپ ءوتتى م.ابىلقاسىموۆا.

قازاقستاندا ايەلدەردىڭ قۇقىق­تارى مەن مۇمكىندىكتەرىن كەڭەي­تۋ­دى، گەندەرلىك تەڭدىكتى جانە قار­جى­لاندىرۋعا قولجەتىمدىلىكتى قول­داي­تىن جوبالاردى قارجىلاندىرۋعا باعىتتالعان وبليگاتسيالار شىعارۋ­دىڭ تابىستى مىسالدارى دا بار. كولەمى 38 ملرد تەڭگە بولاتىن ازيا دامۋ بانكىنىڭ ارنايى جوباسى اياسىندا 2022 جىلعى اقپاندا KASE ساۋدا-سات­تىق جۇيەسىندە 14 ملرد تەڭگە سوماسىنا گەندەرلىك وبليگاتسيالاردىڭ ەكىنشى شىعارىلىمى جۇزەگە اسىرىلدى. بۇدان بۇرىن، وتكەن جىلى ادب وسى قۇرال ارقىلى 8،4 ملرد تەڭگە تارتتى. بۇل قاراجات تۇرعىن ءۇيدى قارجىلاندىرۋدا گەندەرلىك تەڭدىكتى قامتاماسىز ەتۋگە باعىتتالماق.