كەڭەستىك توتاليتارلىق يدەولوگيانىڭ قاتاڭ قىسپاعىنا قاراماستان قازاقستان تاريحىنىڭ ايشىقتى بەتتەرىن اشىق جازىپ كەتكەن اكادەميك ماناش قوزىباەۆتىڭ ەڭبەكتەرى بۇگىندە وتاندىق عىلىم ءۇشىن اسا قۇندى. قوزىباەۆ فەنومەنىنىڭ ەرەكشەلىگى تاۋەلسىز قازاقستان حالقىنىڭ جاڭا تاريحي كەزەڭدەگى دۇنيەتانىمى مەن كوزقاراستارىنىڭ قالىپتاسۋىنا يدەيالىق تۇرعىدان ىقپال ەتۋىمەن تىعىز بايلانىستى.

ۇلتتىق عىلىم اكادەمياسى جانە ش.ءۋاليحانوۆ اتىنداعى تاريح جانە ەتنولوگيا ينستيتۋتىنىڭ ۇيىمداستىرۋىمەن ماناش قوزىباەۆتىڭ تۋعانىنا 90 جىل تولۋىنا وراي وتكەن «اكادەميك م.قوزىباەۆ جانە وتاندىق تاريح عىلىمىنىڭ زاماناۋي تۇجىرىمدالۋى» اتتى حالىقارالىق عىلىمي-تەوريالىق كونفەرەنتسيادا عالىم ەڭبەكتەرىنىڭ ماڭىزى مەن وتان تاريحىنىڭ وزەكتى ماسەلەلەرى تالقىلاندى.
كەڭەستىك كەزەڭنىڭ اۋىرتپالىعىن حالقىمەن بىرگە كوتەرگەن اكادەميك ماناش قوزىباەۆ قوعامدىق-ساياسي وقيعالاردى باسىنان وتكەرە وتىرىپ، تۇلعالىق تۇرعىدان قالىپتاستى. تاريحشى ماماندار وسى وقيعالاردىڭ بارلىعى عالىمنىڭ ەڭبەكتەرىندە تەرەڭ زەرتتەلگەندىگىن ايتادى. عالىمنىڭ جازبالارىندا اكەسى مەن اناسىنا، تۋىستارى جانە ۇستازدارىنا دەگەن زور ءىلتيپات بايقالادى. قانشاما دارىندى جولداستارىنىڭ جوقشىلىقتىڭ تاۋقىمەتىنە ۇشىراپ، ومىردەن ەرتە ءوتىپ كەتكەندىگىنە قاتتى كۇيزەلەدى. ماناش قوزىباەۆ تاريحشى عانا ەمەس، ارداقتى ادامداردىڭ جاقسىلىعىن ەڭبەكتەرىنە ارقاۋ ەتە وتىرىپ، جالىندى پۋبليتسيست، جانكەشتى قايراتكەر رەتىندە تانىلدى. ۇلت ۇلاعاتىنىڭ جارشىسى رەتىندە، تاريحتىڭ اقيقاتىن اق قاعاز بەتىنە ءتۇسىرىپ، ۇعىنىقتى تىلمەن جەتكىزە بىلگەن عىلىمي ءستيلى ارقىلى وقىرمانىن جاقىن تارتا ءبىلدى.
القالى جيىن بارىسىندا تاريحناما، دەرەكتانۋ جانە زاماناۋي مەتودولوگيا كابينەتىنە اكادەميك م.قوزىباەۆتىڭ ەسىمى بەرىلدى. كابينەتتىڭ اشىلۋىنا ەلىمىزدىڭ بەلگىلى تاريحشىلارى، سونىمەن بىرگە اكادەميك دوسمۇحامەد كىشىبەكوۆ، تاريح عىلىمدارىنىڭ دوكتورى ساعىمباي قوزىباەۆ، ۇعا كوررەسپوندەنت-مۇشەسى ەردەن قاجىبەك، تاريح عىلىمدارىنىڭ دوكتورى ءىلياس قوزىباەۆ جانە ينستيتۋت قىزمەتكەرلەرى قاتىستى.
ءىس-شاراعا يزرايلدەن تاريح عىلىمدارىنىڭ كانديداتى ي.ماليار، وزبەكستاننان تاريح عىلىمدارىنىڭ دوكتورى د.اليموۆا، گەرمانيانىڭ شتۋتگارت قالاسىنداعى Steinbeis ۋنيۆەرسيتەتىندە دۋالدى ءبىلىم بەرۋ جوباسىنىڭ جەتەكشىسى ءا.بالاپانوۆا، اكادەميك ب.كومەكوۆ، مەملەكەت تاريحى ينستيتۋتىنىڭ ديرەكتورى ە.ءابىل، ش.ءۋاليحانوۆ اتىنداعى تاريح جانە ەتنولوگيا ينستيتۋتىنىڭ باس عىلىمي قىزمەتكەرى ق.الداجۇمانوۆ، اكادەميك ح.ءابجانوۆ، ۇعا كوررەسپوندەنت-مۇشەسى م.ابۋسەيىتوۆا، تاعى باسقا عالىمدار قاتىسىپ، عالىمنىڭ ءومىر جولى، زەرتتەۋلەرى حاقىندا وي قوزعادى.
ەڭبەك جولىن قوستاناي پەداگوگيكالىق ينستيتۋتىنان باستاعان عالىم ش.ءۋاليحانوۆ اتىنداعى تاريح جانە ەتنولوگيا ينستيتۋتىندا ديرەكتورلىق قىزمەتتە بولدى. سانالى عۇمىرىن عىلىمعا ارناعان اكادەميك كەڭەستىك كەزەڭدە ءىى دۇنيەجۇزىلىك سوعىس جىلدارىنداعى قازاقستان تاريحىن زەرتتەدى. وسى ورايدا عالىمنىڭ « ۇلى وتان سوعىسى جىلدارىنداعى قازاقستان كومپارتياسى»، «قازاقستان – مايدان ارسەنالى» ەڭبەكتەرىن عىلىمي قاۋىمداستىق جوعارى باعالاعانى بەلگىلى.
سوتسياليستىك جۇيەنىڭ جويىلۋىنا بايلانىستى قازاقستاندىق تاريح عىلىمىنىڭ تەوريالىق-مەتودولوگيالىق ماسەلەلەرىن قايتا قاراپ، جاڭا تاريحي تانىم قالىپتاستىرۋ قاجەتتىلىگى تۋىنداعان كەزەڭدە تاريحتى جازۋدا، زەرتتەۋدە وزەكتى ماسەلەلەرگە جاڭا كوزقاراستار تۇرعىسىنان قاراپ، دەربەس، تىڭ وي-پىكىرلەر مەن تۇجىرىمدار تۇيىندەۋ مىندەتى تۇردى. الايدا تاۋەلسىز، سونى تۇجىرىمدار جاساۋ كوپتەگەن قيىندىققا سوقتىردى. جاڭا باعىتتا ءتول تاريحىمىزدى جازۋ، تاۋەلسىز ادىستەمەنى قالىپتاستىرۋ ۇزاق ۋاقىتقا سوزىلدى. وسى تۇستا تاريحشىلارعا وي سالىپ، عىلىمي ارنانىڭ اعىسىن وبەكتيۆتى جولعا بۇرۋعا ۇمتىلعان ءبىرلى-جارىم عالىمداردىڭ قاتارىندا تىڭنان جول سالعانداردىڭ ءبىرى اكادەميك ماناش قوزىباەۆ بولاتىن.
قازاقستان ءوزىنىڭ تاۋەلسىزدىگىنە قول جەتكىزگەننەن كەيىن بۇرىن عىلىمدا ءبىرشاما كۇدىك تۋدىرىپ كەلگەن ماسەلەلەر قايتا زەرتتەلىپ، زەردەلەنە باستادى. ماسەلەنى تاريحنامالىق تۇرعىدا تالداعان زەرتتەۋلەر دۇنيەگە كەلدى. قازاقستاننىڭ رەسەي يمپەرياسى قۇرامىنا ەنۋى نەگىزىنەن تاريحي وقيعالار مەن ۇردىستەر اۋقىمىندا زەرتتەۋ قۇبىلىسى عىلىمنان كورىنىس تاپتى. قازاقستاننىڭ رەسەي بوداندىعىن قابىلداۋى شىنايى تۇردە، تاريحي وقيعالاردىڭ ساباقتاستىعى تۇرعىسىندا تالداندى. سونىمەن قاتار جاڭا تاريحي تانىم مەن شىندىق نەگىزىندە قايتا قاراپ، جاريالانعان زەرتتەۋلەردە كوشپەلى جانە جارتىلاي كوشپەلى قازاق شارۋالارىن وتىرىقشىلىققا كوشىرۋ كۇشپەن ءىس-جۇزىنە اسىرىلعاندىعى، ونىڭ بارىسىندا كوپتەگەن قاتەلىك پەن بۇرمالاۋشىلىققا، اسىرا سىلتەۋگە جول بەرىلگەندىگى، سالدارى اشارشىلىق پەن جات ولكەگە قونىس اۋدارۋعا اكەلىپ تىرەگەندىگى اشىق ايتىلدى. كەڭەس داۋىرىندە بانديتتىك، قاراقشىلىق دەپ ايدار تاعىلىپ، تاڭبا باسىلىپ كەلگەن حالىقتىق باس كوتەرۋلەر مەن «ب ۇلىكتەردىڭ» شىنايى سيپاتى انىقتالدى.
عالىمنىڭ تاباندى ەڭبەگىنىڭ ناتيجەسىندە تاريح عىلىمىندا تىڭ تاقىرىپتار اشىلىپ، زەرتتەۋلەر جاسالدى. بۇل ەڭبەكتەر بۇگىندە ەل تاۋەلسىزدىگىنە ارنالعان تاريحي ءھام رۋحاني مۇرا رەتىندە قۇندى. سانالى عۇمىرىن ۇلتتىڭ قامى مەن بولاشاعىنا ارناعان اكادەميكتىڭ ارتىندا 800-دەن استام سۇبەلى ەڭبەك قالدى. بۇگىندە جەكە عىلىمي مەكتەبى قالىپتاسقان عالىمنىڭ ەلىمىزبەن قاتار قىتاي، موڭعوليا، وزبەكستان، رەسەيدە جۇزگە جۋىق شاكىرتى جەمىستى ەڭبەك ەتىپ ءجۇر.
الماتى
تايتوبەدەگى جارىلىسقا قاتىستى قىلمىستىق ءىس قوزعالدى
وقيعا • بۇگىن، 15:33
قازاقستاندىق جازۋشىلاردىڭ دەتەكتيۆ شىعارمالارى ءبىر كىتاپقا توپتاستىرىلادى
قازاقستان • بۇگىن، 15:25
مەملەكەتتىك رامىزدەردى قورلاعاندارعا ايىپپۇل مولشەرى ارتادى
ۇكىمەت • بۇگىن، 15:16
«بالانى مەكتەپكە جينايىق» اكتسياسى باستالدى
قوعام • بۇگىن، 15:08
مەملەكەت باسشىسى يادرولىق مەديتسينا ورتالىعىنا باردى
پرەزيدەنت • بۇگىن، 15:00
قازاقستاندا اعىلشىن ءتىلى ءۇشىنشى سىنىپتان باستاپ وقىتىلادى
ءبىلىم • بۇگىن، 14:57
الماتى قالالىق سوتى نەگە قورشالعانى بەلگىلى بولدى
ايماقتار • بۇگىن، 14:52
قىزىلوردا وبلىسىندا جولاۋشىدان 154 كەلى بالىق تاركىلەندى
وقيعا • بۇگىن، 14:45
رەسەيدەن زاڭسىز اكەلىنگەن الكوگول ونىمدەرى تاركىلەندى
قازاقستان • بۇگىن، 14:39
ەلوردادا حالىقارالىق ىزدەۋدە جۇرگەن قىلمىسكەر ۇستالدى
قوعام • بۇگىن، 14:30
پەتروپاۆلداعى قالالىق سوتقا «بومبا» قويىلدى
قوعام • بۇگىن، 14:23
جالعان ديپلوممەن لاۋازىمدى قىزمەتكە ورنالاسقاندار انىقتالدى
قوعام • بۇگىن، 14:10
سولتۇستىك وڭىرلەردە قانت قىمباتتادى
ايماقتار • بۇگىن، 14:01
«قاراسورا» 607 قىلمىستىڭ بەتىن اشتى
قوعام • بۇگىن، 13:40
ەكونوميكا • بۇگىن، 13:23
ەسىرتكى جارنامالاعان 1،6 مىڭنان استام سايت بۇعاتتالدى
قوعام • بۇگىن، 13:01
كيىكتى اتقان اقمولا تۇرعىنىنا قاتىستى ءىس قوزعالدى
ايماقتار • بۇگىن، 12:52
نۇر-سۇلتاندا «ارقار» كوپىرىنە جوندەۋ جۇمىستارى جۇرگىزىلەدى
ەلوردا • بۇگىن، 12:42
قوستانايلىق كولىك جۇرگىزۋشى قالا ورتالىعىنىڭ استاڭ-كەستەڭىن شىعاردى
وقيعا • بۇگىن، 12:33
ەلىمىزدە 12 مىڭعا جۋىق ينتەرنەت-الاياقتىق تىركەلدى
قوعام • بۇگىن، 12:28
قازاقستاندىقتار ءوز ەركىمەن 1،3 مىڭ اتىس قارۋىن تاپسىردى
قوعام • بۇگىن، 12:18
الداعى كۇندەرى اۋا رايى قانداي بولادى
اۋا رايى • بۇگىن، 12:10
ەلوردادا جاڭا مەكتەپ پايدالانۋعا بەرىلەدى
ءبىلىم • بۇگىن، 12:04
قازاقستاندىقتاردىڭ ورتاشا زەينەتاقى مولشەرى بەلگىلى بولدى
قارجى • بۇگىن، 11:52
جامبىل وبلىسىندا تەكسەرۋ كوميسسياسىنىڭ توراعاسى سوتتالدى
ANTIKOR • بۇگىن، 11:45
وتكەن اپتادا ەلىمىزدە 3 مىڭنان استام قىلمىس تىركەلدى
قوعام • بۇگىن، 11:40
ەلەنا رىباكينا الەمدەگى ۇزدىك 25 تەننيسشىنىڭ قاتارىنا قوسىلدى
تەننيس • بۇگىن، 11:32
سۇڭگۋىرلەر جايىققا باتىپ كەتكەن بالانىڭ دەنەسىن ىزدەستىرىپ جاتىر
قوعام • بۇگىن، 11:22
ەۋروپالىقتار سۋدى ۇنەمدەي باستادى
الەم • بۇگىن، 11:15
اقمولا وبلىسىندا 650-دەن استام ادامدى كەنە شاققان
ايماقتار • بۇگىن، 11:01
مۇگەدەكتىگى بار ادامدار پورتال ارقىلى 237 مىڭنان استام قىزمەت الدى
قوعام • بۇگىن، 10:55
يسلاميادا: قازاقستان قۇراماسىنىڭ قورجىنى تاعى 2 مەدالمەن تولىقتى
سپورت • بۇگىن، 10:42
بقو-دا مۇناي ونىمدەرىنىڭ زاڭسىز اينالىمى توقتاتىلدى
وقيعا • بۇگىن، 10:35
اقتوبەدە جول اپاتىنان 4 ادام كوز جۇمدى
ايماقتار • بۇگىن، 10:21
شقو-دا جوعالىپ كەتكەن بالا ءالى تابىلعان جوق
قوعام • بۇگىن، 10:17
«كوشە اقىنى» ءفيلمى كورەيا كينوفەستيۆالىندە كورسەتىلەدى
ونەر • بۇگىن، 10:08
ەگيپەتتە شىركەۋدەگى ورتتەن 41 ادام كوز جۇمدى
الەم • بۇگىن، 09:55
وسكەمەندە اۋتيست بالا جوعالىپ كەتتى
ايماقتار • بۇگىن، 09:42
ەلوردادا 14 اۆتوبۋستىڭ قوزعالىس باعىتى وزگەردى
ەلوردا • بۇگىن، 09:34
قازاقستاننىڭ باسىم بولىگىندە كۇن ىستىق بولادى
اۋا رايى • بۇگىن، 09:25
ۇقساس جاڭالىقتار