اسسالاۋماعالەيكۇم، اينالايىن ءىنى-دوسىم ساۋىتبەك!
سىزگە ارنالعان حۇسني حاتىمدى حاتجازعان جارتاسىنىڭ استىنداعى ارشانىڭ ىعىنان جازىپ وتىرمىن. ءوزىڭىز بىلەتىن تاۋپىستەلى اۋىلىنىڭ قاراتاۋ جاق بيىگىندەگى بوزتورعاي اسۋىنىڭ وڭ قاپتالى عوي. حاتجازعان جارتاسىنداعى تاڭبالار بەرتىنگى عاسىرلاردا ءوشىپ، كورىنبەي كەتكەن. الدەكىمدەر ەرىگىپ تە، ەلىرىپ تە قيراتقان دەسەدى. اندا-ساندا وسىناۋ حاتجازعاننىڭ استىنداعى ارشانىڭ تۇبىندە حات جازىپ وتىرىپ، شىبىن جانىنا شيپا تىلەيدى مىنا جامان اعاڭىز.

ساۋكە، سىزگە دەگەن ءىلتيپاتتىڭ ايرىقشالىعى ايقىن عوي. الپىس جىلدىعىڭىزدا شە، تۇڭعىش پرەزيدەنت – ەلباسى نۇرسۇلتان نازارباەۆتىڭ ءوزى «كورنەكتى قالامگەر، زياتكەر عالىم، مەملەكەت جانە قوعام قايراتكەرى رەتىندە ءسىزدىڭ ەسىمىڭىز بارشاعا تانىمال. رۋحانيات سالاسىندا بيىك لاۋازىمدى قىزمەتتەر اتقارىپ، «ەگەمەن قازاقستان» گازەتىنىڭ باسىندا ۇلت بولمىسىن ايگىلەۋگە ەرەكشە كۇش-جىگەر جۇمساۋداسىز. ءباسپاسوزدى دامىتۋعا، مادەني-تاريحي مۇرالىق قازىنامىزدى بايىتۋعا قوسىپ جۇرگەن قىرۋار ەڭبەگىڭىز ءۇشىن سىزگە العىسىمدى ءبىلدىرىپ، جاڭا تابىستار، زور دەنساۋلىق، وتباسىڭىزعا اماندىق تىلەيمىن. ارقاشان ەل قۇرمەتىنە بولەنە بەرىڭىز»، – دەپ قۇتتىقتاعان بولاتىن. ارادا سەگىز جىلداي ۋاقىت وتكەندە «ابىز ءابىش» اتتى ايتۋلى كىتابىڭىزعا قازاقستان رەسپۋبليكاسىنىڭ پرەزيدەنتى قاسىم-جومارت توقاەۆ اقەدىل ىقىلاسپەن العىسوز جازدى. «ساۋىتبەك ابدراحمانوۆتىڭ كىتابى – ءابىش كەكىلباەۆتىڭ ۇلانعايىر ويشىلدىعىن كەشەندى تۇردە تالداعان كۇردەلى ەڭبەك. ياعني كەكىلباەۆتانۋدى كەڭەيتەتىن كىتاپ. مۇندا اسا قوماقتى فاكتولوگيالىق ماتەريالدىڭ نەگىزىندە ءا.كەكىلباەۆتىڭ مادەنيەتتانۋشىلىق، ونەرتانۋشىلىق، ادەبيەتتانۋشىلىق، تاريحشىلىق، ساياساتكەرلىك قىرلارى، ناعىز ەنتسيكلوپەديالىق ءبىلىمى، تەرەڭ تانىمى، اكادەميالىق ۋنيۆەرساليزمى جان-جاقتى اشىلعان. بەلگىلى قالامگەردىڭ جاڭا كىتابى ءابىشتانۋدى جوعارى دەڭگەيگە كوتەرەتىن، كەكىلباەۆ كەمەڭگەرلىگىنىڭ كوكجيەگىن كورسەتەتىن ەڭبەك دەپ باعالاۋعا لايىقتى»، دەيدى مەملەكەت باسشىسى.
«قازاق ادەبيەتى» گازەتىنىڭ كەيبىر ساندارىن سارى مايداي، ءسۇر قازىداي ساقتايتىن ادەتىمىز بار. وسى باسىلىمىڭىزدىڭ 2001 جىلعى 16 قاراشاداعى نومىرىندە ءابىش كەكىلباي ۇلىنىڭ «ىلگەرى باستىرار ىزگىلىك» دەگەن دۇنيەسى جاريالانعان. ىنىگە ىزەت-ءىلتيپاتتىڭ ۇزدىك ۇلگىسىندەي بۇل بولەكشە ماقالانى ءالسىن دە ءالسىن وقيتىنىمىز راس. كەكىلباەۆ كەمەڭگەرلىگىنىڭ، كورەگەندىلىگىنىڭ قايسىبىرىن، قاي قىرىن ايتىپ تاۋىسا الارمىز. سول ماقالاسى ارقىلى-اق بار-بارشا باعالارى مەن باعامداۋلارىن بەرىپ ۇلگەرگەن. «يبالى دا زەردەلى ساۋىتبەك». «مول بىلىك پەن زور كىسىلىك يەسى». «وزىڭدەي كورىپ، سەنىپ تاپسىرۋعا بولاتىن، جولدا تاستاپ كەتپەيتىن جورىق تۇلپارىنداي جولداستىققا ادال». «بىلىكتى مامان، شەبەر ۇيىمداستىرۋشى». «ۇلت پەن مەملەكەت مۇددەسىن ءبىرىنشى ورىنعا قويىپ ەڭبەك ەتتى». «مانساپ قۋمادى، ماقسات قۋدى». «پىسىقتىق پەن پاسىقتىققا ىرىق بەرمەي، بۇتىندىك پەن تۇگەلدىككە قىزمەت ەتۋدە تاباندىلىق تانىتا الدى». «مەن ونىڭ قابىلەتىنە، تالانتىنا، ەڭبەكقورلىعىنا ءدان ريزا بولا جۇرە، اسىرەسە كەز كەلگەن وقىعان-توقىعاننىڭ بويىندا كەزدەسە بەرمەيتىن، بەسىكتەن جۇعىپ، سۇتپەن سىڭگەندەي ەرەكشە دەگدارلىعىنا تاڭعالامىن». «ونىڭ بويىندا وزگەلەردى ءجوندى-ءجونسىز جوققا شىعارىپ، وزىنە ءوزى تامساناتىن تايازدىق پەن تانتىقتىق بايقالعان ەمەس». «تاۋەلسىزدىكتى تاۋەلدى كەزەڭدەگىلەرىمىزدىڭ ءبارىن بىرىڭعاي تارك ەتۋ دەپ تۇسىنۋدەن اۋلاق تۇرا ءبىلدى». «وعان دا تەك رۋحاني ىزدەنىستە جۇرەتىن ادامدار عانا جەتە السا كەرەك». «بۇل ونىڭ جەكە شىعارماشىلىعىنا عانا ەمەس، الەۋمەتتىك قىزمەتىنىڭ بارىنە ءتان».
قالاي دا قالاي ايتادى، ءا؟! ءابىشىڭىز. ءيا-ءيا، ايتىپ تا ايتپاي نە كەرەك-اي، ءىنى-دوسىمىز، ءىلتيپات جاساپ، حۇسني حات ارناپ وتىرعان ساۋىتبەگىمىز تۋرالى شىنايى ىقىلاسپەن ايتاتىندار مەن جازاتىنداردىڭ ءبارى دەرلىك ءسىزدىڭ ىزەتتىلىگىڭىز بەن ىزدەنىمپازدىعىڭىزدى، ىزگىلىگىڭىزدى ايرىقشالايدى. العا شىعارادى. ەرەكشەلەپ ەكشەيدى.
ستۋدەنت كەزىڭىزدە زياتكەر زەينوللا سەرىكقاليەۆ، باتىلدىعىن بۇلدامايتىن بولات بوداۋباەۆ، كوركەمدىكتىڭ كەربۇعىسى ورالحان بوكەەۆ، زەردەسى زەرلى زيالى ساعات اشىمباەۆ سىندى ساڭلاقتاردىڭ ىقىلاسىنا بولەنىپ، ءىلتيپاتىنا ءىلىندىڭىز. كينو سىنى جونىندەگى ءمانىستى ماقالا-رەتسەنزيالارىڭىز العاشقى كۋرستان-اق اۋىزعا ىلىكتى. «توتەنشە كوميسسار»، «كابۋلداعى ەلشىلىك»، «قاشۋ»، «جەتىنشى وق»، «قايتا ورالماس»، «ۇرىسقا تەك قارتتار شىعادى»، «ەسىمىڭدى ۇمىتپا»، «كورول لير»، «قىزىل بۇرگەن»، «تاڭعاجايىپ»، «شوق پەن شەر»، «ۆاتەرلوو»، «قىز جىبەك»، «اتاماننىڭ اقىرى»، «كوكسەرەك»، «ورمان باللاداسى»، «كوكجيەكتەر»، «وتقا ورانعان ورال»، سياقتى سان الۋان فيلمدەر حاقىنداعى ماقالالارىڭىز تالايلاردى تاڭىرقاتاتىن. ستۋدەنت كەزىڭىزدە-اق، 1974 جىلى قازاقستان كينەماتوگرافيستەر وداعىنىڭ كينو سىنى سالاسىنداعى جۇلدەسىن الدىڭىز-اۋ. ديپلومدىق جۇمىسىڭىزدىڭ تاقىرىبى «قازىرگى قازاق كينوسى. 1970-1975 جىلدارداعى كوركەم جانە تەلەۆيزيالىق فيلمدەر» ەدى. ادامزاتتىڭ ايتماتوۆىمەن ادەبي شىعارمالاردىڭ ەكراندالۋى تاقىرىبىندا سۇحبات جاساعانىڭىز دا ديپلوم قورعاعان جىلىڭىزدا ەدى. ستۋدەنتتىڭ شوڭ شىڭعىسپەن سونشاما بىلىكتىلىكپەن سويلەسكەنىنە مىنا جاقتا ءجۇرىپ ءارى تاڭدانىپ، ءارى مارقايىپ ەدىك سوندا. 2019 جىلى شىققان «ونەر ولكەسى» دەگەن كىتابىڭىزدىڭ «ستۋدەنت داپتەرىنەن» اتالاتىن بولىمىندە جاريالانعان سول سۇحباتقا كەزىندە ءسوز تانيتىن، ەڭ باستىسى – قۋانا الاتىن قالامگەرلەردىڭ ءبارى سۇيسىنگەن. سولاردىڭ ءبىرى، بىرەگەيى – وزىڭىزبەن ءبىر بولىمدە بەس جىل بىرگە ىستەگەن اقسەلەۋ سەيدىمبەك «كۇڭگىر-كۇڭگىر كۇمبەزدەر» دەگەن كىتابىنا ءبۇي دەپ جازىپتى: «ساۋىتبەك! ەگەر مەندە ءىنى بولسا، ول سەندەي بولسا، سوعان قاناعات ەتەر ەدىم. قۇرمەتپەن، س.اقسەلەۋ. 23.09.81». مىنەكيىڭىز، اعانىڭ ىنىگە ءىلتيپاتى.
باۋىرجان وماروۆتاي ءبىتىمى بولەك باۋىرىمىز «N 1 ويىنشى» دەگەن ەسسەسىندە ادەمىلەپ ازىلدەيتىندەي، «سق»-دان «تسك»-عا جاۋاپتى قىزمەتكە شاقىرىلدىڭىز. تاعى دا ءابىشىڭىز ادىپتەگەندەي، «ۇستازدارعا دا سالىمدى ەكەنسىز». وزبەكالى جانىبەكوۆ، مىرزاتاي جولداسبەكوۆ، ءابىش كەكىلباەۆ، سەيىت قاسقاباسوۆ، تولەن ابدىكوۆ... وسىناۋ وراسان ويلى، مەملەكەتشىل، ەلجاندى ەرەندەرىڭىزدىڭ قاي-قايسىسى دا ءىنى-دوسىمىزدىڭ، ياعني ءسىزدىڭ سانا ساپاڭىزعا، جوعارى جاۋاپكەرشىلىگىڭىزگە، ىسكەر دە ىزدەنىمپاز ۇيىمداستىرۋشىلىق قاسيەتىڭىزگە، تالانتىڭىزعا تانتىلىك تانىتتى. ماسەلەن، مىرزاتاي جولداسبەكوۆ ءبۇي دەيدى: «كولبەڭدەپ كوزگە تۇسە بەرمەيتىن، كىسىنى كولدەنەڭ كەسىپ وتە بەرمەيتىن، اقىلماندارشا كەڭەس تە بەرە الاتىن، كوسىلىپ سويلەي دە الاتىن، قينالعاندا اقىل دا بەرە الاتىن ادامدار بولادى. بىراق ولار كوپ ەمەس. ساۋىتبەك – سونداي ازعانتاي اسىلدىڭ ءبىرى، بىرەگەيى. ونداي كىسىنى قاسىڭنان جىبەرگىڭ كەلمەيدى، قيمايسىڭ... تاۋەلسىزدىك ورناعان كەزدە ەلدىڭ ەسى شىقتى. نە ىستەپ، نە قويارىن بىلمەدى. ەل ءىشى دە ءب ۇلىنىپ جاتتى. نەشە ءتۇرلى ارانداتۋشىلار شىقتى، ءابىرجىتتى، ىرىتكى سالدى. ەلباسى وسىنىڭ بارىنە شىدادى. ء«تىلى بايلانعان، قول-اياعى كىسەندەلگەن ەل ەدىك، ەركىن سويلەۋدى دە ۇيرەنسىن»، – دەدى. كەڭشىلىك جاسادى. ءبىزدى دە سابىرلىلىققا، توزىمدىلىككە شاقىردى. وسى تۇستا ساۋىتبەك ابدراحمانوۆ مەنىڭ قامشىلار جاعىمدا بولدى. ونىڭ ءارى ويلى، ءارى سابىرلى كوسەمسوزى ءجۇرىپ جاتقان رەفورمالاردىڭ بۇگە-شىگەسىن اشىپ، تۇسىندىرۋمەن ەلدىڭ نازارىن وزىنە اۋداردى. مەملەكەتتىڭ قاي قىزمەتىنە دە جاس كەزىنەن-اق ءازىر ەدى. باسقا قىزمەتكە جىبەرسەك، قينالىپ قالامىز با دەپ، ونى جانىمنان شىعارماي دا ءجۇردىم. ءبىر جاعىنان مۇنىم ساۋىتبەككە قيانات سياقتى. دەسە دە، قيمادىم. ساۋىتبەكتىڭ باسشىلىق قىزمەتكە كەشتەۋ كەلۋىنىڭ ءبىر سەبەبى دە سول. ول مەملەكەتتىڭ ىشكى ساياسات جۇمىستارىندا وراسان سۇبەلى ىستەر اتقاردى. مۇندايدى تاريح ۇمىتپايدى».
مىرزاتاي اعانىڭ مويىنداۋىن ادەيىلەپ ۇزاعىراق كەلتىردىك، ءىنى-دوس. قانشاما «قياناتتار» قالىڭداعانىمەن، قىزمەتتىك ءوسۋ جولىڭىز دا جامان ەمەس-اۋ. ورتالىق كوميتەتتىڭ يدەولوگيا ءبولىمىنىڭ نۇسقاۋشىسى. مادەنيەت جانە ونەر سەكتورىنىڭ مەڭگەرۋشىسى. پرەزيدەنت كەڭەسىنىڭ كەڭەسشىسى. پرەزيدەنت اكىمشىلىگى ىشكى ساياسات ءبولىمى مەڭگەرۋشىسىنىڭ ورىنباسارى، ءبىرىنشى ورىنباسارى. مادەنيەت ءمينيسترىنىڭ ءبىرىنشى ورىنباسارى. «قازاقستان تەلەۆيدەنيەسى مەن راديوسى» رەسپۋبليكالىق كورپوراتسياسىنىڭ ءبىرىنشى ۆيتسە-پرەزيدەنتى... مەملەكەتىمىزدى مەملەكەتشىلدىگىڭىزبەن مىعىمداندىرعان مىقتىلاردانسىز. جاس مەملەكەتتىڭ جاڭا يدەولوگياسىن جاساقتاۋداعى جان اياماس ەڭبەكتەرىڭىز ەرەن. كەشىگىڭكىرەپ دەگەننەن شىعادى، كەيىنىرەكتە اقپارات ءمينيسترى بولىپ تاعايىندالعانىڭىزدا: «ە، بارەكەلدى!» دەسكەنبىز.
ال ەندى ەل گازەتى «ەگەمەن قازاقستاندى»، بايتاعىمىزدىڭ باس باسىلىمىن، 2000-2016 جىلدار ارالىعىندا، ياعني ون التى جىل بويى باسقارعانداعى ازاماتتىق اسقاق جاۋاپكەرشىلىگىڭىز بەن كەڭ قۇلاشتى قايراتكەرلىگىڭىز، كەمەلدىگىڭىز بەن كەنەندىگىڭىز كەڭىنەن تانىلعان، داۋسىز مويىندالعان. پاراسات-پايىم بيىكتەرىنەن، ەلدىك ەندىكتەرىنەن، بايىپتىلىق بويلىقتارىنان تابىلاتىن، سان ءتۇرلى تاقىرىپتارداعى پۋبليتسيستيكالىق تاعىلىمناما تانىمدىق زەرلى زياتكەرلىك ەسسەلەرىڭىز ۇلتتىق ۇجدان ۇناسىمىنا قالتقىسىز قىزمەت ەتتى. بىلەمىز. بىلگەن سوڭ ايتامىز. قاراماعىڭىزدا جۇمىس ىستەدىك. قاتار جاتقان ءۇش وبلىستى قاتار شارلاتىپ، قالاعانىمىزدى قالاعانىمىزشا جازدىرعانسىز. «زامانىندا مىنا كوكەڭىزگە ساۋىتبەگىڭىزدىڭ ءوزى بىرنەشە جىل قۇدا ءتۇسىپ ءجۇرىپ، جۇمىسقا قويماي شاقىرىپ العان» دەپ شالقايا شىرەنەتىن دە شامامىز بار.
ءسىزدىڭ ادەبيەتتتانۋشىلىق، مادەنيەتتانۋشىلىق، ونەرتانۋشىلىق ەڭبەكتەرىڭىزدى الەمدىك ادەمىلىكتىڭ، دۇنيەجۇزىلىك كوركەم ويدىڭ زاماناۋي بيىكتەرىنەن تابىلادى دەپ تانىعاندار از ەمەس. ەلباسىتانۋداعى ەرەندىگىڭىز ەرەكشە. ء«ومىر وتكەلدەرى» دەگەن تۇتاس كىتابىن قاعازعا ءتۇسىرىپ شىققانسىز. نۇرسۇلتان نازارباەۆ، قاسىم-جومارت توقاەۆ، ەدۋارد شەۆاردنادزە، ەمومالي راحمون، حوسني مۋباراك سىندى مەملەكەت باسشىلارىمەن، الەمدىك ادەبيەت جانە ونەردىڭ وزگەشە وكىلدەرىمەن، سپورت جۇلدىزدارىمەن جاساپ، جاريالاعان سىر-سۇحباتتارىڭىز سانالارعا ساۋە دارىتىپ، ساۋلە قۇيعانىن جۇرتشىلىق جاقسى بىلەدى.
پۋشكيننىڭ «ەۆگەني ونەگين» رومانىنىڭ اۋدارمالارى تۋرالى كانديداتتىق، ولەڭ اۋدارماسىنىڭ تەورياسى مەن پوەتيكاسى تاقىرىبىندا دوكتورلىق ديسسەرتاتسيا قورعادىڭىز. ۇلتتىق عىلىم اكادەمياسىنىڭ قۇرمەتتى مۇشەسى اتاندىڭىز. پروفەسسورسىز. وتكەن جىلى وسى ءبىزدىڭ «وڭتۇستىك قازاقستان» گازەتىندە ءبىر شاكىرتىڭىز ەۋرازيا ۋنيۆەرسيتەتىندە وقيتىن لەكتسيالارىڭىزعا باسقا فاكۋلتەتتەردىڭ ستۋدەنتتەرى جاسىرىنىپ كەلىپ، تىڭداپ وتىراتىنىن جازعاندا تاعى قايران قالعانبىز. 1999-2020 جىلدارى جاريالانعان ء«بىزدىڭ پۋشكين»، «ۆەر بانا ات. پۋشكينتانۋ پاراقتارى»، «كوران ي پۋشكين»، ء«تولتۋما مەن تەلتۋما»، «پەرەۆود پوەزي ي پوەزيا پەرەۆودا»، «ادەبيەت الەمى»، «اۋدارما الىبى» سياقتى ەڭبەكتەرىڭىز وتاندىق ادەبيەتتانۋعا قوسىلعان قوماقتى ۇلەس رەتىندە قازاعىڭىزدى قۋانتادى. باسقالار دا باعالايدى. باعالاعانى سول عوي، ءسىزدىڭ بىرقانشا بىرەگەي ماقالالارىڭىز بەن سۇحباتتارىڭىز اعىلشىن، اراب، تۇرىك، وزبەك، تاجىك تىلدەرىندە جاريالانعان. ءبىر سۇحباتىڭىزدى كايرداعى 980 مىڭ دانا بولىپ تارايتىن «ال-حابار» گازەتى باسقان. ءوزىڭىز الاقاندا ويناتاتىن ورىس ءتىلىن ايتپاي-اق قويايىن. ماسكەۋدىڭ «ليتەراتۋرنايا گازەتا»، «حۋدوجەستۆەننايا ليتەراتۋرا»، «رۋسسكي راريتەت»، «نەزاۆيسيمايا گازەتا»، «ارگۋمەنتى ي فاكتى»، «كومسومولسكايا پراۆدا» سياقتى باسپالارى مەن باسىلىمدارىندا تۋىندىلارىڭىزدىڭ جارىق كورۋى دە كوپ نارسەنى اڭعارتار. قازاق قالامگەرلەرىنىڭ اراسىندا كىتابىن (ابايدىڭ 175 جىلدىعىندا اقىننىڭ تارجىمەشىلىك تالانتىن ايقارا اشقان «اۋدارما الىبىن» ايتام) ءۇش تىلدە – قازاقشا، ورىسشا، اعىلشىنشا شىعارعان دا قازىرشە تەك ءسىز عانا.
ءوزىمىزدىڭ «ەگەمەندە» ەلدى ەلەڭ ەتكىزگەن، ءجونى بولەكشە جوبالارىڭىز جايىندا تانتىلىكپەن تامسانا جازعاندار جەتىپ-ارتىلىپ جاتىر. ايرىقشالارى: «ادامزات كۇنتىزبەسى»، البەتتە «الەمگە ايگىلىڭىز»، ءتورت-بەس جىلداي تولعانا تولعاپ، كەيىن ەكى تومدىق جاۋھار جاساعان «جيىرماسىنشى عاسىر جىرلايدىڭىز» عوي. ايتپاقشى، اۋدارماشىلىق تالانتىڭىزدى تانىتقان «بەيبارىس» رومانى ەلباسىنىڭ تىكەلەي تاپسىرماسىمەن ءتارجىمالانىپ، ۇلكەن-ۇلكەن ءۇردىستى تىرلىكتەرگە، بەيبارىستانۋداعى بىرەگەي بەتبۇرىستارعا باستاعانى بەلگىلى. كىتاپقا ءابىش اعا العى ءسوز جازعانىن، سودان كەيىن بارىپ اتىراۋدا داڭقتى بابامىزعا ەسكەرتكىش قويىلعانىن، كايرداعى بەيبارىس مەشىتىن جوندەۋدى ۇكىمەتىمىز قولعا العانىن بىلەمىز. كەزىندە فرانتسۋز كلاسسيگى ۆيكتور گيۋگونىڭ «الاستالعاندار» رومانىن اۋدارعانىڭىز ءۇشىن حالىقارالىق «الاش» سىيلىعىن العانىڭىزدى دا ايتا كەتەيىن.
قىزىق-اق قوي، ءىنى-دوس. «قىزمەت – قولدىڭ كىرى ەمەس» دەگەنىڭىزدى «تۇركىستان» گازەتىنەن وقىعانبىز. بۇل ماقالدى ءاۋ باستا ءبىر قازاق قىزمەتتەن ءتۇسىپ قالعان باسقا قازاقتى جۇباتۋ ءۇشىن ويلاپ تاپقان نەمەسە قىزمەتكە قولى جەتپەگەن بىرەۋ ءوزىن ءوزى جۇباتۋ ءۇشىن شىعارعان... دەپ ەدىڭىز-اۋ ءازىل-شىنىن ارالاستىرىپ. «ايتپەسە، لاۋازىمدى قىزمەت – ەلگە قىزمەت ەتۋدىڭ تەتىگىن قولعا ۇستاتاتىن مۇمكىندىك. ول مۇمكىندىكتى قالاي پايدالاناتىنىڭ وزىڭە بايلانىستى»، دەپ ءتامامداپسىز ويىڭىزدى. وسىعان وراي، ەلشىل ەرەندىگى، حالىقجاندىلىق قىزمەتى ءۇشىن جالا جابىلىپ، ءتورتجارىم جىل تاس قاپاستا جاپا شەككەن اسانباي اسقاروۆتىڭ ايتقانى ويعا ورالىپ وتىرىپتى. «اي، اينالايىندار، «قىزمەت – قولدىڭ كىرى» دەگەندى اقىلىنان اداسقان، الجاسقان ادام ايتسا كەرەك. ولاي ۇعىناتىندار وڭباي قاتەلەسەدى. تەرەڭىرەك تۇسىنگەنگە، حالقىنا قىزمەت ەتە بىلگەنگە «قىزمەت – قولدىڭ نۇرى»، – دەگەن ەدى وبكوم بيۋروسىنىڭ ءبىر وتىرىسىندا.
قايران قالامىز. شەرحان، ءابىش اعالارىڭىز دا قاي قىزمەتتە دە قالامىن قولىنان تاستاماي، قايراتكەرلىك پارىزىن قالتقىسىز اتقارىپ ەدى-اۋ دەپ. ءابىش، شەرحان باستاعان ساردارلار ساپىنداسىز، ساۋكە. اشىعىن ايتۋ كەرەك.
ءوزىڭىزدىڭ الپىس جىلدىعىڭىزدىڭ تۇسىندا وسى ويعا انىق ۇيىعان ەدىم.
ءىنى-دوسىم مەنىڭ! سول ءبىر سارى التىنداي، ساف تازا، كىرشىكسىز ك ۇلىمسىرەگەن كۇزىڭىز كۇنى كەشەگىدەي-اق كوز الدىڭىزدا شىعار-اۋ. التى اسقاردان اسقانىڭىزداعى سول التىنسارى، ايتۋلى كۇزدى ايتام دا. شىمكەنتىڭىز شىرايلانعان. بۇرىنعىسىنان بەتەر. سارىاعاشىڭىز ساعىنىشتىڭ ساباتىنداي اباتتانعان. كوركەم كەلەسىڭىزدىڭ بەلەستەرىندەگى بەتەگەلەر باسىنا ميزام ءىلىنىپ، اق سالكەش ورامالداي الاۋراعان. پوەزيا پاتشايىمى فاريزا اپكەمىز اۋەستەنگەندەي، كۇللى كۇنگەيىڭىز كۇلىمدەگەن. الپىسىڭىزدا، تالتۇسىڭىزدە قۋانىپ كىمدەر كەلدى دەسەڭىزشى سوندا؟! ءابىشىڭىز زايىبىمەن. فاريزا اپكەڭىز. ءسابيت اعاڭىز زايىبىمەن. سەيىت كوكەڭىز زايىبىمەن. الىبەگىڭىز، ءابدىمۇتالىڭىز، تىلەۋقابىلىڭىز، زامانبەگىڭىز، قۇلبەگىڭىز، اعايدارىڭىز، جۇمابەگىڭىز...
وبلىس اكىمى اسقار مىرزاحمەتوۆ، الەۋمەتتىك-مادەني ماسەلەلەر جونىندەگى ورىنباسارى ءالي بەكتاەۆ، شىمشاھاردىڭ باسشىسى قايرات مولداسەيىتوۆ، سارىاعاش اۋدانىنىڭ اكىمى ابدىباقىت ماقۇلباەۆ – ءبارى دە بايەك بولىپ، ىقىلاس-ءىلتيپات تانىتىپ باققان. جۇمات شانين دراما تەاترىندا ۇلكەن كەش وتكەن. ونى جۇرگىزۋ باقىتى بىزگە بۇيىرعان. كەكىلباەۆتاي كەمەڭىز ساحنادا جەلكەن كەرگەن. سىزگە، ادەبيەت پەن مادەنيەتكە قاراتا، قوپارا ايتقان از عانا ءسوزى قالىڭ قاۋىمدى سىلتىدەي تىندىرعان. ينسۋلت الىپ، جادى جاداڭقىراپ، جۇرەگى جۇدەڭكىرەپ جۇرگەننىڭ وزىندە، قايران دا قايران قارانارىڭىزدىڭ ۇلت ۇستازى، رۋح ساردارى فەنومەندىگى انىق اڭعارىلىپ تۇرعان. ءابىش كوكەم سوندا ءسىزدى ء«نومىرى ءبىرىنشى جۋرناليست» دەگەن. «مەرەيتويداعى ماداقسوزگە جاتقىزا سالماڭىزدار مۇنى» دەپ قوسىپ قويعان. سونىڭ ءبارى تاسپادا تۇر. فاريزا اپكەمىز تەبىرەندى. ءسابيت پەن سەيىت سەرپىلە سويلەدى. الىبەك دوسىڭىز اقتارىلدى.
ءسىز، ساۋكە، سوندا ادەمى ازىلمەن، تەرەڭ تۇيسىكشىلدىكپەن بارشانى باۋرادىڭىز عوي. ءىنى-دوسقا قاراپ، قالجىڭمەن كومكەرىلگەن ءسوزىن تىڭداپ، مارقايدىق-اۋ سول ساحنادا. «ومىردەن ءوز جولىن جاقسى تاپقان دەپ جاتىرسىزدار. راقمەت رياسىزدىقتارىڭىزعا. ادالىن ايتايىن، بىلاي عوي. ءبارى – ءابىش اعامنىڭ ارقاسى. كازگۋ-ءدىڭ بەسىنشى كۋرسىندا كينوكوميتەتكە شاقىرىلدىم. ويىما «قازاقفيلمنىڭ» باس رەداكتورى ءابىش كەكىلباەۆ ەكەنى ءتۇستى. باردىم. ءبىر جىلدان كەيىن «سوتسياليستىك قازاقستانعا» شاقىرىلدىم. ابەكەڭنىڭ «لەنينشىل جاستا» ىستەگەنى ەسىمە ءتۇستى. باردىم. ون ەكى جىل جۇمىس ىستەدىم. ورتالىق كوميتەتكە شاقىرىلدىم. ءابىش اعام دا تسك-دا ون جىل وتىرىپ ەدى عوي دەپ ويلادىم. باردىم. مادەنيەت ءمينيسترىنىڭ ءبىرىنشى ورىنباسارلىعىنا شاقىرىلدىم. بۇل لاۋازىمدى دا ابەكەم اتقارىپ ەدى عوي دەدىم. باردىم. ءبىراز جىلدار وتكەندە «ەگەمەن قازاقستاندى» باسقارۋعا ۇسىنىس جاسالدى. بۇل باسىلىمدى ءابىش اعام باسقارىپ ەدى عوي دەدىم. كەلدىم»... دەدىڭىز. تەاتر تولى جۇرتشىلىقتىڭ دۋ-دۋ ەتكەنى ەلدىڭ ەسىندە.
قازىعۇرتتىڭ بەلۋارلىق باۋرايىنداعى تۋعان اۋىلىڭىز ۇيا مەكەنىندە بولعانىمىزدى شە، ساۋكە، ءوزىڭىز «ابىز ابىشتە» ادىپتەگەنىڭىزدەي-اق، ءوڭىمىز بە، ءتۇسىمىز بە دەيمىز دە جۇرەمىز. وسى كۇنگە دەيىن. اي، ءوزى دە ۇيا دەسە ۇيا-اۋىل ەكەن ءدا-ءا-ءا. سول كەزدەگى «ەگەمەن قازاقستاننىڭ» وبلىستاعى مەنشىكتى ءتىلشىسى ورالحان ءداۋىت بىزبەن بىرگە ەدى، دجيپتەن ءتۇسىپ جاتىپ: «ساۋىتبەك اعام ۇيا اۋىلىن جىرلاۋمەن كەلە جاتىر. ءارى قاراي باسقا ماشينەگە مىنەمىز. تابيعاتتى بۇلدىرەدى دەپ، اۋىل ادامدارى اسفالت جول سالعىزباعان ەكەن»، دەپ، باسىن قايتا-قايتا شايقاپ، تىلشىلىك تاڭدايىن تاق-تاق قاققان.
ۇيا دەسە، ۇيا ەكەن تۋعان اۋىلىڭىز. اقكوڭىل دە اڭعال، ادال دا جۋاس جۇرتى تۇگەل-تۇتاس جينالدى. ءسىز ءابىشىڭىزدى ساردار، ءدىلمار، ەلدار دەپ جازاسىز عوي، ساۋكە. سوندا، ۇيا اۋىلىندا ابەكەڭ: «قازىعۇرتتايىن ۇلى تاۋدىڭ قياسىنان قاناتتانعان، كىندىگىن كەسكەن ۇياسىنان ۇشقان ۇلان قىران بولىپ ورالدى ورتالارىڭىزعا. ءدۇيىم دالا جۇرتىنىڭ دەگدارىنا اينالدى»، دەپ تولعاندى. ساردار سۋرەتكەر ءسىزدى «دەگدار» دەدى. فاريزاڭىزدىڭ اينالايىننان باستاعان ءسوزى دە بولەكشەتۇعىن. «اينالايىن ساۋىتبەگىم مەنىڭ! اينالايىن ۇيا اۋىلى! وسىنداي وعلاندى تۋدىرعان توپىراققا تاعزىم!» دەپ باستاپ، بىرتالايعا بارعان. كۇلگىن شاشى، كەمەل باسى كەنەت قازىعۇرتتىڭ كەمەقالعان تۇسىمەن تۇستەس كورىنگەن. وزگەلەر دە وزگەشە ءسوز مانەرلەپ، وراسان وي قوزعاعان.
ۇيا اۋىلىنداعى اقشاڭقان كيىز ءۇيدىڭ الدىندا اۋدان اكىمى بولات مىرزا سىزگە اقبوز ات مىنگىزگەن. ءسىز ابىز ابىشىڭىزگە سىيلادىڭىز. قازىعۇرت كەنتىندە زاڭعار زاڭگەر بەكەت تۇرعاراەۆ سىزگە كەرەمەت كۇرەڭ سىيلاعان. ونى پوەزيا پاتشايىمى فاريزا اپكەمىزگە لايىق كوردىڭىز. تاعى ءبىر تورى قاسقانى تارتۋلاپ ەدى ەل ازاماتتارى. ءسىز ونى سەيىت قاسقاباسوۆقا مىنگىزدىڭىز. اتتىڭ بارىنەن ايرىلىپ، اتاقتىڭ ءبارىن ارقالاپ العان العىرلىعىڭىزعا ايىزىمىز قانعان.
ساعىنىشتان جارالعانداي سارىاعاشتاعى، وسكەن ءوڭىرىڭىز كەلەستەگى كەزدەسۋلەردى كەستەلەسەك، ۇزاعىراققا كەتىڭكىرەپ قالارمىز. قۇدالىقتا بولدىق قوي. ابىز ءابىش – باس قۇدا. فاريزا اپكە – باس قۇداعي. سەيىت اعا – تەڭ توراعا قۇقىندا. شىركىن-اي، مۇنداي دا عاجايىپ قۇدالىق بولادى ەكەن-اۋ. دەپ تاڭدانىسقان جۇرتشىلىق. الدەبىر جاعدايمەن قاتىسا الماعان ءسابيت كوكەمىز وكىنگەن. كەيىنىرەكتە. قىزىڭىز اسەلدىڭ تويى مەن قۇدالىعى الپىس جاسقا تولۋىڭىزبەن ۇيلەسكەنى قانداي عاجاپ؟! كۇيەۋ بالا سەرجاننىڭ ەكى ەزۋى ەكى قۇلاعىندا. قۇداڭىز قوڭىرات پەن قۇداعيىڭىز مۇباراكتاردىڭ قانات بايلاپ ۇشىپ جۇرگەندەي قۋانىشتارى قانداي... ءابىشىڭىزدىڭ باتا-تىلەگى قانداي-دى. فاريزا اپكەمىز شەشىلدى-اي سول تويدا. «جۇماققا بەرگىسىز ۇيا اۋىلىندا تۋىپ، ءجانناتتايىن كەلەستە وسكەن مەنىڭ ساۋىتبەگىم، كوركەم شىعارماعا بەرگىسىز جايناعان جازبالار جازاتىن باۋىرىم! سۇيىكتى كەلىنىم، ازامات ءىنىمنىڭ اسىل جارى ءماريا! سەن ەكەۋىڭ الماتى جاستارىنىڭ، الماتى ستۋدەنتتەرىنىڭ ماحاببات مەككەسىندەي مەدەۋدە سۇيىسكەن عاشىقسىڭدار. قۇتتىقتايمىن، اينالايىندار! مىنا اسەل مەن سەرجاننىڭ سۇيىسپەنشىلىكتەرى دە سەندەردىكىندەي بولعاي. ومىرلىك جارىن دۇرىس تاڭداعان ازاماتتاردى سىيلايمىن، ەركەكتەردىڭ قادىر-قاسيەتىن ايەلدەرىنە قاراپ باعالاۋ كەرەكتىگىن ءجيى جازامىن، كوپ ايتامىن. ءماريا، ساۋىتبەك، ەكەۋىڭنىڭ اسقار، ءاليا، اسەل، ءانۋارداي التىن اسىقتاي ۇلدارىڭ، كۇمىس قاسىقتاي قىزدارىڭ ءوسىپ-ونە بەرسىن. وركەندەي بەرىڭدەر. ءاربىر جانۇيا سەندەردەي پاراسات بيىگىنەن كورىنە بىلسە، ەلىمىز دە بيىكتەي بەرەدى»، دەدى. «تولەگەن، سەندە ارمان جوق!» دەگەندى ويىمىزعا الىپ وتىرىپ ەدى سوندا.
جەتپىسكە دە جەتىپ قالدىڭىز-اۋ، ءىنى-دوسىم. شۇكىرشىلىك. جەمىستەرىڭىز دە، جەتىستىكتەرىڭىز دە مول. قازاقستاننىڭ ەڭبەك سىڭىرگەن قايراتكەرىسىز. «پاراسات» وردەنى. ءبىرىنشى دارەجەلى «بارىس» وردەنى. بىلتىر «ابىز ءابىش» اتتى ءجونى بولەك، جوسىعى ەرەك ەڭبەگىڭىز ءۇشىن اباي اتىنداعى مەملەكەتتىك سىيلىق بەرىلدى. پارلامەنتتىڭ پاراساتتى دەپۋتاتىسىز. جەتپىسكە تولاتىن جىلىڭىزدا ماجىلىسكە قايتا سايلانعانىڭىزدىڭ ءوزى ءبارىن ايتىپ تۇرعان جوق پا؟
حاتىمدى بىتىرگەلى جاتقاندا، بۇگىن كوكساندىقتان سۇحباتىڭىزدى كورىپ قالدىم. سول كۇنى تۇسكە دەيىن پرەزيدەنت قاسىم-جومارت توقاەۆتىڭ الدىندا، اسسامبلەيا جيىنىندا ءسوز سويلەگەنسىز. تىكەلەي ەفيردە تىڭداعانبىز. جانارلارىڭىزدان جارقىل بايقالادى. الپىسىڭىزداعىداي. ءتىپتى ەلۋىڭىزدەگىدەي-اۋ. بىراق باياعىدان باعدارلاناتىن ۋايىم دا جوق ەمەس. كيبەربۋللينگتىڭ كەساپاتىن ايتتىڭىز. مەكتەپتەگى الىمجەتتىكتى اڭگىمەلەدىڭىز. ابىز ءابىش: «قايتكەندە قابىرعالى حالىق، ىرگەلى ەل بولامىز دەگەن – ونىڭ قارشادايىنان ەستىپ كەلە جاتقان ۋايىمى. شاماسى، ول بۇل ۋايىمدى ەشقاشان ەستەن شىعارىپ كورمەگەنگە ۇقسايدى. ول دا ەلدىكتىڭ جولىندا ەشتەڭەسىن ايامايتىن ەلجاندىلىقتان ءوربيتىن بولسا كەرەك»، دەگەن عوي ءسىز تۋرالى. «ۋايىم – ەر قورعانى» دەمەيتىن بە ەدى ءوزىڭىز ءجيى اۋىزعا الاتىن اباي اتاڭىز؟ ەلدىڭ جايىن ويلاعان ۋايىمىڭىز وزىڭىزگە قورعان بولسىن.
ىزەتتىلىگىڭىز، ىزگىلىگىڭىز ىلگەرىلەتە بەرسىن، ءىنى-دوسىم!
ءسىزدى ءدايىم
قۇرمەت تۇتۋشى:
مارحابات بايعۇت
تايتوبەدەگى جارىلىسقا قاتىستى قىلمىستىق ءىس قوزعالدى
وقيعا • بۇگىن، 15:33
قازاقستاندىق جازۋشىلاردىڭ دەتەكتيۆ شىعارمالارى ءبىر كىتاپقا توپتاستىرىلادى
قازاقستان • بۇگىن، 15:25
مەملەكەتتىك رامىزدەردى قورلاعاندارعا ايىپپۇل مولشەرى ارتادى
ۇكىمەت • بۇگىن، 15:16
«بالانى مەكتەپكە جينايىق» اكتسياسى باستالدى
قوعام • بۇگىن، 15:08
مەملەكەت باسشىسى يادرولىق مەديتسينا ورتالىعىنا باردى
پرەزيدەنت • بۇگىن، 15:00
قازاقستاندا اعىلشىن ءتىلى ءۇشىنشى سىنىپتان باستاپ وقىتىلادى
ءبىلىم • بۇگىن، 14:57
الماتى قالالىق سوتى نەگە قورشالعانى بەلگىلى بولدى
ايماقتار • بۇگىن، 14:52
قىزىلوردا وبلىسىندا جولاۋشىدان 154 كەلى بالىق تاركىلەندى
وقيعا • بۇگىن، 14:45
رەسەيدەن زاڭسىز اكەلىنگەن الكوگول ونىمدەرى تاركىلەندى
قازاقستان • بۇگىن، 14:39
ەلوردادا حالىقارالىق ىزدەۋدە جۇرگەن قىلمىسكەر ۇستالدى
قوعام • بۇگىن، 14:30
پەتروپاۆلداعى قالالىق سوتقا «بومبا» قويىلدى
قوعام • بۇگىن، 14:23
جالعان ديپلوممەن لاۋازىمدى قىزمەتكە ورنالاسقاندار انىقتالدى
قوعام • بۇگىن، 14:10
سولتۇستىك وڭىرلەردە قانت قىمباتتادى
ايماقتار • بۇگىن، 14:01
«قاراسورا» 607 قىلمىستىڭ بەتىن اشتى
قوعام • بۇگىن، 13:40
ەكونوميكا • بۇگىن، 13:23
ەسىرتكى جارنامالاعان 1،6 مىڭنان استام سايت بۇعاتتالدى
قوعام • بۇگىن، 13:01
كيىكتى اتقان اقمولا تۇرعىنىنا قاتىستى ءىس قوزعالدى
ايماقتار • بۇگىن، 12:52
نۇر-سۇلتاندا «ارقار» كوپىرىنە جوندەۋ جۇمىستارى جۇرگىزىلەدى
ەلوردا • بۇگىن، 12:42
قوستانايلىق كولىك جۇرگىزۋشى قالا ورتالىعىنىڭ استاڭ-كەستەڭىن شىعاردى
وقيعا • بۇگىن، 12:33
ەلىمىزدە 12 مىڭعا جۋىق ينتەرنەت-الاياقتىق تىركەلدى
قوعام • بۇگىن، 12:28
قازاقستاندىقتار ءوز ەركىمەن 1،3 مىڭ اتىس قارۋىن تاپسىردى
قوعام • بۇگىن، 12:18
الداعى كۇندەرى اۋا رايى قانداي بولادى
اۋا رايى • بۇگىن، 12:10
ەلوردادا جاڭا مەكتەپ پايدالانۋعا بەرىلەدى
ءبىلىم • بۇگىن، 12:04
قازاقستاندىقتاردىڭ ورتاشا زەينەتاقى مولشەرى بەلگىلى بولدى
قارجى • بۇگىن، 11:52
جامبىل وبلىسىندا تەكسەرۋ كوميسسياسىنىڭ توراعاسى سوتتالدى
ANTIKOR • بۇگىن، 11:45
وتكەن اپتادا ەلىمىزدە 3 مىڭنان استام قىلمىس تىركەلدى
قوعام • بۇگىن، 11:40
ەلەنا رىباكينا الەمدەگى ۇزدىك 25 تەننيسشىنىڭ قاتارىنا قوسىلدى
تەننيس • بۇگىن، 11:32
سۇڭگۋىرلەر جايىققا باتىپ كەتكەن بالانىڭ دەنەسىن ىزدەستىرىپ جاتىر
قوعام • بۇگىن، 11:22
ەۋروپالىقتار سۋدى ۇنەمدەي باستادى
الەم • بۇگىن، 11:15
اقمولا وبلىسىندا 650-دەن استام ادامدى كەنە شاققان
ايماقتار • بۇگىن، 11:01
مۇگەدەكتىگى بار ادامدار پورتال ارقىلى 237 مىڭنان استام قىزمەت الدى
قوعام • بۇگىن، 10:55
يسلاميادا: قازاقستان قۇراماسىنىڭ قورجىنى تاعى 2 مەدالمەن تولىقتى
سپورت • بۇگىن، 10:42
بقو-دا مۇناي ونىمدەرىنىڭ زاڭسىز اينالىمى توقتاتىلدى
وقيعا • بۇگىن، 10:35
اقتوبەدە جول اپاتىنان 4 ادام كوز جۇمدى
ايماقتار • بۇگىن، 10:21
شقو-دا جوعالىپ كەتكەن بالا ءالى تابىلعان جوق
قوعام • بۇگىن، 10:17
«كوشە اقىنى» ءفيلمى كورەيا كينوفەستيۆالىندە كورسەتىلەدى
ونەر • بۇگىن، 10:08
ەگيپەتتە شىركەۋدەگى ورتتەن 41 ادام كوز جۇمدى
الەم • بۇگىن، 09:55
وسكەمەندە اۋتيست بالا جوعالىپ كەتتى
ايماقتار • بۇگىن، 09:42
ەلوردادا 14 اۆتوبۋستىڭ قوزعالىس باعىتى وزگەردى
ەلوردا • بۇگىن، 09:34
قازاقستاننىڭ باسىم بولىگىندە كۇن ىستىق بولادى
اۋا رايى • بۇگىن، 09:25
ۇقساس جاڭالىقتار