قازاقستاندا ونلاين سوت پراكتيكاسى پاندەميادان كەيىن دە جالعاسۋى مۇمكىن

«ونلاين سوت پروتسەستەرىنىڭ باسقا قانداي مۇمكىندىكتەرىن كوردىك دەگەنگە كەلسەك، ىستەردى اۆتوماتتى تۇردە ءبولۋ جۇيەسى بۇكىل رەسپۋبليكا بويىنشا جۇيەلى جۇمىسقا جول اشىپ وتىر. سوندىقتان بىرىڭعاي پراكتيكا بولۋ ءۇشىن جانە ەلدەگى سۋديالاردى جۇمىسقا تەڭدەي جۇكتەۋ ءۇشىن ازاماتتىق ىستەردى ناقتى ءبىر سوتقا باعىنىشتى ەتپەي ءبولۋ تەتىگىن ۇسىنىپ وتىرمىز. ارينە مۇنى تەك تاراپتاردىڭ ءبارىنىڭ كەلىسىمى بويىنشا عانا جاساۋ كەرەك. ياعني، تاراپتارعا «ەكس-اۋماقتىق» سوتتتىلىق ءپرينتسيپىن ۇسىنامىز. ونلاين سوت پروتسەسىن باسقا ايماقتاعى سۋديا دا قاراي الادى دەگەن ءسوز»، دەدى ول «COVID-19 پاندەمياسى كەزىندە سوت تورەلىگىنە قول جەتكىزۋ» تاقىرىبىنداعى ونلاين كەزدەسۋدە.

ونىڭ سوزىنشە، اتالمىش ءتاسىلدىڭ بىرنەشە ارتىقشىلىعى بار. «بۇل نە بەرەدى؟ بىرىنشىدەن، ءبارىنىڭ ۋاقىتى مەن شىعىنىن ۇنەمدەيدى. قازىر ىستەردىڭ كوبى ونلاين ءوتىپ جاتقانىن ەسكەرسەك، مۇنداي مۇمكىندىك بار. ءبىزدىڭ ءىت-جۇيەمىز وعان دايىن. ءبىز ءىس جۇزىندە پاندەميادان كەيىن دە جازباشا ءارى ونلاين پروتسەستەرگە كوشۋ تۋرالى ايتىپ وتىرمىز. ارينە، تاراپتار كەلىسسە عانا وسىلاي بولادى.

ەكىنشىدەن، بۇل سىبايلاس جەمقورلىق تاۋەكەلدەرىن ازايتادى. جەرگىلىكتى سوتتىڭ ادىلدىگىنە كۇمان بولسا، بۇل جۇيەدە ءىستى كەز كەلگەن ءوڭىردىڭ سوتى قاراۋى مۇمكىن. اسىرەسە جەرگىلىكتى اكىمدىكتەرمەن داۋ تۋىنداعاندا وسىنداي كۇماندەر كوبەيەدى. «ەكس-اۋماقتىق» سوتتىلىق وسى تاۋەكەلدەردىڭ ءبارىن ازايتادى»، دەدى جوعارى سوت سۋدياسى.

سونداي-اق، ول ء«بىر ءتيپتى» ىستەر بويىنشا ۇگىلىك شەشىمدەر» ءتاسىلىن ەنگىزۋدى ۇسىندى. ء«بىر ءتيپتى» ىستەردى قاراۋ بويىنشا رەفورمانىڭ تاعى ءبىر تەتىگىن ىسكە اسىرۋعا بولادى. مىسالى لومباردتارمەن، بايلانىس وپەراتورلارىمەن سوتتاسۋشىلار كوپ. مۇنداي ء«بىر ءتيپتى» ىستەردىڭ شەشىمى دە، ءوندىرۋ شارتتارى دا ءبىر-بىرىنەن اينىمايدى. وسىنداي ىستەر بويىنشا ءارتۇرلى شەشىمدەر شىعارىلعان كەزدە ءادىل سىندار ايتىلادى. سونىڭ سالدارىنان سوت پراكتيكاسىنىڭ قۇبىلمالىلىعى تۋرالى پىكىرتالاس كۇشەيەدى. وسىنداي ىستەر بويىنشا ءبىرىزدى پراكتيكا قالىپتاستىرۋ ءۇشىن «ۇلگىلىك شەشىم» ەنگىزۋدى ۇسىندىق.

بۇل قالاي جۇمىس ىستەۋى مۇمكىن؟ ۇقساس تالاپتار بويىنشا داۋلار كوبەيگەن كەزدە جوعارى تۇرعان سوت تاراپتاردىڭ كەلىسىمىن الا وتىرىپ، ءبىر ءىستى قاراپ، سول بويىنشا «ۇلگىلىك شەشىم» شىعارادى. جوعارى تۇرعان سوتتىڭ اكتىسى بارلىق ماعىنادا ۇلگىلىك قۇجات بولۋى كەرەك. ەگەر جاعداي ءبىر وبلىستىڭ ىشىندە قايتالانسا، ونداي شەشىمدى وبلىستىق سوت شىعارادى. ال رەسپۋبليكا كولەمىندە كوبەيسە، جوعارعى سوت شىعارادى»، دەدى اسلان تۋكيەۆ.