تۇركيا مەن گرەكيا كەلىسە الار ەمەس

جەرورتا تەڭىزىندەگى شيەلەنىس ارتقان سايىن اسكەردىڭ ارالاسۋى دا ۇدەدى. گرەكيا تاراپى تۇرىك كەمەلەرىن باقىلاۋ ءۇشىن فرەگات جىبەردى. بىراق بىلتىر تامىزدا ءبىرىن-ءبىرى باقىلاپ جۇرگەن ەكى كەمە سوقتىعىسىپ، داۋ ءورشي تۇسكەن بولاتىن.

ءساۋىر ايىندا ەكى جاقتىڭ سىرتقى ىستەر مينيسترلەرى كەزدەستى. دەگەنمەن، كەزدەسۋدىڭ ءوزى شەشىمگە كەلۋدىڭ ورنىنا، تالاسقا تولى بولدى. انكارادا وتكەن جيىندا مينيسترلەر بىرقاتار ماسەلەنىڭ باسىن اشتى. ودان كەيىن تۇركيا سىرتقى ىستەر ءمينيسترى افينىعا ساپارلاپ باردى. مۇنى گرەكيا تاراپى كىشىگىرىم جەڭىس سانادى.

تۇركيا سىرتقى ىستەر ءمينيسترى مەۆليۋت چاۆۋشوعلىنى قارسى العان گرەكيالىق مينيستر نيكوس دەندياس  «بۇل كەزدەسۋدىڭ نەگىزگى ماقساتى – ورتاق جەردى انىقتاپ، ەگەر مۇمكىندىك بولسا جاعدايدى رەتكە كەلتىرۋ، ەڭ بولماعاندا ۇزاق ۋاقىتقا تىنىشتىق ورناتۋ»، دەدى.

ناتيجەسىندە ەكى ەل وكىلدەرى كەلىسىپ، ورتاق قارار الدى. بۇل جەردەگى نەگىزگى ماقسات – كيپر مىسالىنداعىداي تەڭىز شەكاراسىنا قاتىستى جاعدايدى بولدىرماۋ. ەكى مەملەكەت تە شيەلەنىستى بولدىرماۋعا نيەتتى ەكەنىن ءبىلدىردى.

گرەكيا بىلتىر بۇل ماسەلەگە قاتىستى ەۋرووداققا شاعىم ايتقان-دى. جاعدايدى نازارعا الىپ، تۇركياعا قاتىستى سانكتسيا قاراس­تىرۋدى دا ۇسىندى. انكارامەن تالقىعا تۇسكەن بارلىق ماسەلە ەۋروپا وداعىنا تولىق قاتىس­تى دەگەن ءۋاج ايتتى. دەگەنمەن، كەزدەسۋ سوڭىن­دا گرەكيا سىرتقى ىستەر ءمينيسترى «مەۆليۋت چاۆۋ­شوعلى دوسىممەن ەكىجاقتى قارىم-قاتىناس ماسەلەلەرىندە كەلىسىمگە كەلە الدىق. سونىمەن بىرگە تۇركيا مەن ەۋرووداق بايلانىسى دا تالقىلاندى»، دەدى.

گرەكيانىڭ تالابىن ەۋروپا وداعى ورىن­داعىسى كەلمەدى. اسىرەسە گەرمانيا سانكتسيا سالۋعا قاراعاندا، كەلەشەكتە شيەلەنىس باسەڭدەپ، جاعداي تۇزەلگەندە سەرىكتەستىكتى ارتتىرۋدى كوزدەپ وتىرعانىن جاسىرمادى.

گرەكيا ەۋروپانىڭ كومەگىنە جۇگىنۋىنە جاۋاپ رەتىندە ەۋروپا كەڭەسىنىڭ پرەزيدەنتى شارل ميشەل «ەۋروپا وداعى مەن تۇركيانىڭ سەرىكتەستىگى بارلىق ماسەلە ءوز شەشىمىن تاپقاندا عانا العا جىلجيدى. اسىرەسە گرەكيا – تۇركيا ماسەلەسىنە نازار اۋدارۋ كەرەك»، دەدى.

تۇركيا بۇل تالاپپەن كەلىسۋگە ءماجبۇر سياقتى. ويتكەنى انكارا ەۋروپا وداعىمەن كەدەن كەلىسىمىنە قول قويۋدى كوزدەپ ءجۇر. بۇعان دەيىن تۇركيا وداقتان ءوز ازاماتتارى ءۇشىن ۆيزا ساياساتىن جەڭىلدەتۋدى سۇراعان بولاتىن.

وعان قوسا، تۇركيا – ەۋرووداقتىڭ ساۋدا سەرىكتەسى. 2020 جىلى ەكى تاراپ اراسىنداعى تاۋار اينالىمى 132،4 ملرد ەۋروعا جەتىپ، تۇركيا وداقتىڭ ساۋدا سەرىكتەستەرى تىزىمىندە التىنشى ورىنعا جايعاستى.

ونىڭ ۇستىنە تۇركيا ەۋرووداققا كىرۋگە مۇددەلى ەكەنىن ەستەن شىعارماعان ءجون. دەگەنمەن، بۇل ماسەلەنىڭ شەشىمى ءازىر تابىلا قويماسى انىق. ويتكەنى اراداعى جاعدايلارعا بايلانىستى بۇل ماسەلە كەيىنگە قالدىرىلا بەرۋدە. ماسەلەن، مامىر ايىنىڭ باسىندا ەۋروپا پارلامەنتى تۇركياداعى ادام قۇقىقتارى مەن دەموكراتيا جاعدايىنا قاناعاتتانبايتىنىن ءبىلدىرىپ، تۇركيانىڭ وتىنىشىنەن باس تارتۋدى ۇسىندى. بۇعان سىرتقى ىستەر مينيسترلىگى گرەكيانى كىنالاپ، مۇنداي شەشىمدە ولاردىڭ ۇلەسى بار دەپ ايىپتادى.

ال گرەكيا تۇرىك ءمينيسترىنىڭ ساپارىن ەۋروپا وداعىمەن جاعدايدىڭ ناشار ەكەنىن مويىنداۋ جانە ونى تۇزەتۋگە قادام دەپ قابىلدايدى. سوندىقتان مۇنى كىشىگىرىم جەڭىس رەتىندە قابىلداپ وتىر. افينى «بۇل ءىسساپار ەۋروپامەن بايلانىسقا نيەت» دەگەن پىكىر ءبىلدىردى.

الايدا كەلىسسوز جاقسى ناتيجە بەرە قويمادى. قايتا ەكى تاراپ ءبىر-بىرىنە دەگەن سەنىمىن جوعالت­قانداي كورىندى. جاقىندا گرەكيا ۇكىمەتى­نىڭ باسشىسى كونستانتينوس ميتسوتاكيس تۇر­كيا پرەزيدەنتى رەجەپ تايىپ ەردوعانمەن كەزدە­سۋى كەرەك. الايدا ساراپشىلار كۇن تارتى­بىن­دە شيەلەنىسكە نۇكتە قويۋ جوسپارى كورىنبەيدى دەگەن پىكىردە.