زىمىران اپاتتارىنىڭ زاردابىن زەرتتەدى

تەحنولوگيا • 17 اقپان، 2021

زىمىران اپاتتارىنىڭ زاردابىن زەرتتەدى

49 رەت كورسەتىلدى

عالىمدار «بايقوڭىر» عارىش ايلاعىنان ۇشىرىلعان زىمىراندار اپاتىنىڭ ەكولوگيالىق زاردابىن زەرتتەدى. زەرتتەۋگە 1999-2018 جىلدار ارالىعىنداعى 6 اپات ارقاۋ بولعان. زەرتتەۋدىڭ قورىتىندى مالىمەتتەرى Environmental Pollution عىلىمي جۋرنالىنا جاريالاندى.

ايدانا شوتبايقىزى

بۇل زەرتتەۋدى رەسەي عالىمدارى جۇرگىزدى. «1999 جانە 2018 جىلدار ارالىعىندا قازاقستانداعى عارىشتىق زىمىران اپاتتارىنىڭ ەكولوگيالىق سالدارى» اتتى عىلىمي ماقالانى لومونوسوۆ اتىنداعى ماسكەۋ مەملەكەتتىك ۋنيۆەرسيتەتىنىڭ 5 عالىمى بىرىگىپ جازعان.

عالىمدار زەرتتەۋ قورىتىندىسىندا 6 اپاتتىڭ ىشىندەگى ەڭ جويقىنى جانە رەسەيلىك عارىش يندۋسترياسىنداعى ەڭ اۋىر ەكولوگيالىق زارداپ اكەلگەن اپات رەتىندە 2013 جىلى «پروتون-م» زىمىران تاسىعىشىنىڭ قۇلاعانىن اتاپ ءوتتى. بۇل تۋرالى ماقالادا: «اپات بولعاننان كەيىنگى كۇنى كانتسەروگەندىك سيممەترياسىز ديمەتيلگيدرازين مەن نيتروزوديمەتيلامين، سونداي-اق اپات بولعان توپىراقتارداعى نيترات مولشەرى ونىڭ رۇقسات ەتىلگەن ەڭ جوعارى كونتسەنتراتسيالارىنان سايكەسىنشە 8900 ەسە اسىپ ءتۇستى. جۇمسارتۋ شارالارىنا توپىراقتى 10% H2O2 جانە 1% تەمىر كومپلەكوناتى ەرىتىندىسىمەن ۋسىزداندىرۋ، توپىراقتى قازۋ جانە جىرتۋ كىردى»، دەلىنگەن.

وسىدان سوڭ 2017 جىلى، ناقتى ايتقاندا، اپات بولعاننان كەيىن ءتورت جىل وتكەن سوڭ تاعى زەرتتەۋ جۇرگىزىلگەن. جوعارىدا اتالعان عىلىمي ماقالادا توپىراقتىڭ حيميالىق قۇرامى قالىپقا كەلگەنى تۋرالى مالىمەتتەر كەلتىرىلىپ، قولدانىلعان ءادىستىڭ ءتيىمدى بولعانى جازىلىپتى. الايدا توپىراقتىڭ ميكروبيوتاسى (ميكروورگانيزمدەر قاۋىمداستىعى) ءالى تولىق قالپىنا كەلمەگەن. ال اپاتتىڭ بولعانىنا 8 جىل ءوتتى.

كۇننىڭ ماڭىزدى جانە وزەكتى جاڭالىقتارىن «ەگەمەن قازاقستان» تەلەگرام كانالىنان وقىڭىز