كۇردەلى كەزەڭدە كۇش العان سالا

تۇرالاماعان تورتەۋدىڭ ءبىرى – قازاقستان

جۇزگە جۋىق جەتەكشى مەملەكەتتىڭ اۆتوونەركاسىبىن تالداۋمەن اينالىساتىن NCSA – ۇلتتىق اۆتوموبيلدەردى ساتۋ قاۋىمداستىعى دەگەن ۇلكەن ۇيىم بار. وسى ۇيىمنىڭ ساراپشىلارى 2020 جىلدىڭ ورتا شەنىندە الەمدىك اۆتوونەركاسىپتىڭ جاعدايى ءماز ەمەس ەكەنىن حابارلادى. سول تۇستا قاۋىمداستىقتىڭ نازارىنداعى 96 مەملەكەتتىڭ 4-ەۋى عانا وڭ ديناميكا كورسەتكەن ەكەن. بۇل قاتاردا قازاقستان دا بار. ءتىپتى الەمدىك الپاۋىتتار ءوزى تۇرالاپ جاتقاندا، ءبىزدىڭ ەلدىڭ الدىڭعى لەكتەن كورىنگەنى قۋانارلىق جاعداي، ارينە. يندۋستريا جانە ينفراقۇرىلىمدىق دامۋ مينيسترلىگى تاراتقان رەسمي مالىمەتكە سۇيەنسەك، وڭدەۋ ونەركاسىبى سەكتورىندا بىلتىر ەڭ ۇلكەن ءوسىمدى ءدال وسى اۆتوموبيل جاساۋ سالاسى كورسەتكەن. ءوسىم 50 پا­يىزدى قۇراعان. مۇنى قازاقستان اۆتوبيزنەس قاۋىمداستىعىنىڭ ساراپشىلارى دا راستاپ وتىر.

«وتكەن جىلى ەلىمىزدە ءوندىرىس كولەمى 77 471 بىرلىك تەحنيكاعا جەتتى. بۇل 2019 جىلدىڭ كورسەتكىشىنەن ءبىر جارىم ەسە نەمەسە 50 541 بىرلىككە ارتىق. سونىڭ ىشىندە جۇك اۆتوموبيلدەرى مەن اۆتوبۋستار ءوندىرىسى بويىنشا كورسەتكىشتەردىڭ وسكەنى بايقالادى. بۇل رەتتە 2020 جىلى وتاندىق زاۋىتتار شامامەن 40 پايىزدىق ءوسىم كورسەتە وتىرىپ، 5 مىڭنان استام تەحنيكا وندىرگەن. 2019 جىلى قازاقستاننىڭ ماشينا جاساۋ سالاسىنداعى اۆتوموبيل جاساۋ سەكتورىنىڭ ۇلەسى 26،3 پايىزدى قۇراسا، 2020 جىلى بۇل كورسەتكىش 33،4 پايىزعا دەيىن ءوستى»، دەپ حابارلادى يندۋستريا جانە ينفراقۇرىلىمدىق دامۋ مينيسترلىگى.

ساراپشىلار اۆتوموبيل ونەر­كاسىبىندەگى وڭ كورسەت­كىش­تەرگە ۇكىمەت پەن سالالىق مينيسترلىكتەر، وتاندىق زاۋىتتار تاراپىنان جاسالعان ناقتى قادامدار اسەرىن تيگىزدى دەپ سانايدى. اتاپ ايتقاندا، وندىرىسكە جاھاندىق ترانسۇلتتىق ينۆەس­تورلار تارتىلىپ، قولجەتىمدى جاڭا برەندتەر پايدا بولعان. سالا كارانتيندىك شەكتەۋلەرگە بايلانىستى اۆتوموبيلدەردى ونلاين ساتۋدى ەنگىزدى. سول ارقىلى وندىرىلگەن ونىمدەردى ساتۋ تىزبەگىن، سونداي-اق ءونىمنىڭ تۇتىنۋشىلارعا قولجەتىمدىلىگىن ساقتادى ءارى سۇرانىسقا ساي جا­ۋاپ بەرە الدى. ۇكىمەتتىڭ تاپسىرماسى بويىنشا اۆتوسالونداردا اۆتوكولىكتەردى تىركەۋ ورىندارى اشىلدى. مۇنى كوپشىلىك جاقسى باعالادى. جەڭىلدىكپەن اۆتونەسيەلەۋ جانە ليزينگ باع­دارلامالارى دا ماڭىزدى ءرول اتقارعانى انىق.

سالاعا سەرپىلىس اكەلگەن زاۋىتتار

2020 جىلى اۆتوونەركاسىپ سالاسى جاڭا زاۋىتتارمەن، ون­دىرىستەرمەن تولىقتى. ناۋرىز­دا قوستانايدا Chevrolet اۆتو­مو­بيلدەرىنىڭ ءوندىرىسى ىسكە قو­سىلدى. ءبىر جىلعا جەتپەيتىن ۋا­قىت ىشىندە اتالعان وتاندىق اۆ­تو­موبيلدەر قازاقستانداعى 2020 جىلعى ەڭ تانىمال، ەڭ جىلدام دامىپ كەلە جاتقان برەندكە اينالدى. وسى ۋاقىت ىشىندە زا­ۋىت اتالعان ماركانىڭ 15 مىڭ­نان استام ءونىمىن شىعاردى.

جالپى، قوستانايداعى «سارىارقا اۆتوونەركاسىپ» جشس وتكەن جىلى ەلىمىزدە شى­عا­رىلعان بارلىق تەح­نيكانىڭ 51،7 پايىزىن وندىرگەنىن اتاپ وت­كەن ءجون. 2021 جىلى زا­ۋىت جاڭا وندىرىستىك جەلىلەردى ور­ناتۋعا، سون­داي-اق ءوزىنىڭ لوگيس­تي­كالىق مۇم­كىندىكتەرىن كەڭەي­تۋ ءۇشىن 8،4 ملرد تەڭگە كولە­مىن­دە قوماقتى قارجى سالۋدى جوسپارلاپ وتىر.

قازان ايىندا الماتى قالا­سىندا Hyundai جەڭىل اۆتو­كولىكتەرىن شىعاراتىن زاۋىت اشىلدى. ونىڭ وندىرىستىك قۋاتى ءبىرىنشى كەزەڭدە – 30 مىڭ بىرلىكتى، ەكىنشى كەزەڭدە جىلىنا 45 مىڭ بىرلىكتى قۇراماق. مۇندا اۆتوموبيل شاناعىن دانەكەرلەۋ جانە بوياۋ وپەراتسيالارى يگەرىلدى، كومپونەنتتەردى ءوندىرۋ بويىن­شا بىرقاتار كەلىسىمدەرگە قول قو­يىلدى. وسىلايشا، 2020 جىلى قازاقستاندىق تۇتىنۋ­شى­لار Hyundai ماركاسىنا ەرەكشە قىزىعۋشىلىق تانىتتى. ينۆەستيتسيانىڭ جالپى كولەمى 28 ملرد تەڭگەنى قۇرادى.

جەلتوقسان ايىندا قاراعان­دى وبلىسىنىڭ ساران قالاسىندا Yutong كومپانياسىمەن بىرلەسىپ قۇرىلعان اۆتوبۋستار مەن ارنايى تەحنيكا شىعاراتىن زاۋىت ىسكە قوسىلدى. كومپانياعا سالىنعان ينۆەستيتسيالاردىڭ جالپى سوماسى – 23 ملرد تەڭگە. كاسىپورىننىڭ جوبالىق قۋاتى جىل سايىن 1 200 اۆتوبۋس پەن ەلەكتر اۆتوبۋستارىن، سونداي-اق 500 بىرلىك ارنايى تەحنيكانى شىعارۋعا مۇمكىندىك بەرەدى. شىعارىلاتىن كولىك قازاق­ستاننىڭ قوعامدىق كولىكتەرىن جاڭارتۋ باعدارلاماسىن ىسكە اسىرۋعا ۇلەسىن قوسپاق. بۇل رەتتە جوبا ەلىمىزدىڭ ءبىلىم بەرۋ مەكە­مەلەرىن قاۋىپسىز جانە زاماناۋي كولىكپەن قامتاماسىز ەتۋگە ىقپالىن تيگىزەدى دەپ كۇتىلۋدە. زاۋىتتان شىققان العاشقى مەكتەپ اۆتوبۋسىن پرەزيدەنت قاسىم-جومارت توقاەۆ قاراعان­دى وبلىسىنا جاساعان جۇمىس ساپارىنىڭ بارىسىندا كەنشىلەر شاھارىنداعى №104 گيمنازياعا سىيعا تارتقانى ەسىمىزدە.

قوستاناي قالاسىندا KamAZ جۇك كولىكتەرىنە ارنالعان كار­تەر­لەردىڭ ارقالىقتارىن شىعا­راتىن جانە شويىن قۇياتىن زاۋىت قۇرىلىسىنىڭ ءبىرىنشى كەزە­ڭىنىڭ جۇمىستارى اياقتالۋعا تاياۋ. بۇل جوبا «KamAZ» جابىق اكتسيونەرلىك قوعامىمەن بىرلەسىپ جاسالۋدا. قۋاتى – جىلىنا 40 مىڭ توننا قۇيما شىعارۋ.

2020 جىلى جەتەكشى كوپىر­لەردىڭ رەدۋكتورلارىن ءوندىرۋ بو­­يىن­شا تاعى ءبىر جوبا بەكى­تىلدى. جاڭا زاۋىت جىلىنا 62 مىڭ كومپونەنت شىعارۋعا قابى­لەتتى. ەكى جوبا دا قوستاناي قا­لا­­سىنىڭ يندۋستريالىق ايما­عىن­دا ىسكە اسىرىلادى جانە «كاماز» جاق-تىڭ وندىرىستىك تىزبەگىندە قاراستىرىلعان. ءونىمنىڭ باسىم بولىگى تاتارستان رەسپۋبليكاسىنداعى باستى كونۆەيەرگە جەتكىزىلەتىن بولادى. جوبالاردى ىسكە قوسۋ 1 مىڭنان استام جاڭا جۇمىس ورىندارىن قۇرۋعا مۇمكىندىك بەرەدى. ينۆەستيتسيالاردىڭ جالپى سوماسى شامامەن 160 ملرد تەڭگە.

سونىمەن قاتار ساران قالا­سىنداعى «تاتنەفت» جاق-پەن بىرلەسىپ قولعا الىنعان شينا وندىرەتىن جاڭا زاۋىتتىڭ ىسكە قوسىلۋى ماڭىزدى وقيعا بولارى داۋسىز. جوعارى تەحنولوگيالىق ءوندىرىس 1 100 جاڭا جۇمىس ورنىن قۇرۋعا، ىشكى نارىقتىڭ قا­جەت­تىلىگىن قامتاماسىز ەتۋگە جانە قازاق­ستاننىڭ ەكسپورتتىق الەۋەتىن دامىتۋعا مۇمكىندىك بەرەدى. زاۋىت جەڭىل تەحنيكاعا ار­نالعان 3 ملن شينا جانە كوم­مەر­تسيالىق تەحنيكا مەن اۆتو­بۋس­تارعا ارنالعان 500 مىڭ شينا وندىرۋگە قابىلەتتى. جوباعا سالىن­عان ينۆەستيتسيانىڭ سوماسى شامامەن 125 ملرد تەڭگەنى قۇرايدى.

ورتانى تولتىرعان وتاندىق ونىمدەر

2020 جىلى قازاقستان شەتەلگە 8 122 اۆتوموبيل ەكسپورت­تادى. بۇل 2019 جىلدىڭ كور­سەتكىشىمەن سالىستىرعاندا ءۇش ەسە ارتىق. 2019 جىلى 2 629 اۆ­توموبيل ەسپورتتالعان ەدى. جالپى، ءبىر جىل ىشىندە وندى­رىل­گەن بارلىق تەحنيكانىڭ 10 پايىزدان استامى شەكارا اسى­رىلعان. رەسەي، وزبەكستان، بەلارۋس جانە قىرعىزستان ەل­دەرىندە بىزدە وندىرىلگەن Hyundai، Chevrolet جانە JAC برەند­تەرىنە سۇرانىس جوعارى.

2020 جىلى قازاقستاندىقتار 93 مىڭنان استام جاڭا تەحنيكا ساتىپ العان. بۇل وتكەن جىلدىڭ كورسەت­كىشىنەن (75 156 تەحنيكا) 25 پايىزعا ارتىق. وسى ورايدا ەلىمىزدە ساتىپ الىنعان ءۇش ءاۆتوموبيلدىڭ ەكەۋى وتاندىق وندىرىستەن شىققانىن اتاپ وتكەن ءجون.

وتكەن جىلى قازاقستاندا Hyundai، Chevrolet جانە Toyota برەندتەرى ەڭ كوپ سۇرانىسقا يە بولدى. ەڭ تانىمال 5 برەندتىڭ 4-ەۋى – (Hyundai، Chevrolet، Ravon جانە Lada) وتاندىق ءوندى­رىستىڭ ءونىمى.

اۆتوبۋستاردىڭ ىشىندەگى ەڭ كوپ ساتىلعان برەند – Yutong. 2020 جىلى قازاقستاندا اتال­عان برەندتىڭ 1 مىڭعا جۋىق اۆتوبۋسى مەن ەلەكتر اۆتوبۋسى ساتىلعان.

وتكەن جىلى سانيتارلىق كولىكتىڭ جەتىسپەۋى تۇتاس الەم بويىنشا وزەكتى ماسەلەگە اي­نال­عانىن كوز كوردى. قازاق­ستان ىشكى رەسۋرستارىنىڭ ەسەبىنەن اتالعان پروبلەمانى جەدەل شەشكەن ساناۋلى ەلدەردىڭ ءبىرى. وتاندىق زاۋىتتار 2020 جى­لى ۇكىمەتتىڭ تاپسىرماسى بو­يىن­شا كوروناۆيرۋسپەن كۇرە­سۋ ءۇشىن قىسقا مەرزىمدە JAC Sunray، Hyundai H350، گازەل NEXT، ۋاز بازاسىندا مەدي­تسي­نالىق جابدىقتارمەن تولىق جابدىقتالعان 1 167 مەدي­تسي­نالىق جەدەل جاردەم ءاۆتو­موبيلىن ءوندىردى. بۇدان بولەك، قوستانايدا 12 مەترلىك Yutong اۆتوبۋسىنىڭ نەگىزىندە 100 جىل­جىمالى مەديتسينالىق كەشەن شىعارىلدى. پاتسيەنتتەردى ەم­حانالارعا تاسىمالداۋدى قامتاماسىز ەتۋ ءۇشىن Chevrolet DAMAS ءوندىرىسى ىسكە قوسىلدى.

يندۋستريا جانە ينفرا­قۇرى­لىمدىق دامۋ مينيستر­لىگىنىڭ مالى­مەتىنشە، 2020 جىلى اۋىل شارۋا­شىلىعى تەحنيكاسىن ءوندىرۋ دە ايتار­لىقتاي ءوسىم كورسەتكەن. وتاندىق زاۋىتتار 93 ملرد تەڭگەگە 6 272 تەحنيكا ءوندىردى. ءوندىرىس بىردەن 2،5 ەسە ارتقان. 2020 جىلى 3 547 تراكتور مەن كومباين شىعارىلدى. بۇل ءبىر جىل بۇرىنعى كەزەڭمەن سالىستىرعاندا 120 پايىزعا ارتىق. 1 048 تراكتور اقمولا وبلىسىندا («بەلارۋس» جانە «RSM»)، 585-ءى – قوستاناي زاۋىتتارىنا («Lovol» جانە «كيروۆەتس»)، 561-ءى شىعىس قازاق­ستان وبلىسىندا («بەلارۋس») شىعارىلعان. ءبىر جىل ىشىندە ەلىمىزدە 962 كومباين ءون­دىرىلدى. بۇل 2019 جىلعى دەرەكتەرمەن سالىستىرعاندا 567 بىرلىككە ارتىق.

2020 جىلى الەمدىك اۋىل شارۋا­شىلىعى ماشينالارىن جاساۋداعى الپاۋىتتار – گەر­مانيالىق «Claas» جانە اۋس­تريالىق «PÖTTINGER» كوم­پانيالارىمەن كەلىسىمدەرگە قول قويىلعانىن اتاپ وتكەن دۇرىس.

ءبىز بىلتىر قازاقستاننىڭ اۆتوموبيل ونەركاسىبى سالاسىندا اتقارىلعان جۇمىستاردىڭ نەگىزگىلەرىنە توقتالدىق. ەندىگى مىندەت – وسى قارقىندى ساقتاۋ. بيىل بۇل سالادا 100 مىڭ تەحنيكا ءوندىرۋ، جۇمىس ورىندارىن ساقتاۋ جانە ۇلعايتۋ، شىعارىلاتىن ونىمدەگى ەكسپورتتى جانە جەرگىلىكتى قامتۋ ۇلەسىن ۇلعايتۋ، سالاعا ينۆەستيتسيالاردى تارتۋ سەكىلدى مىندەتتەر تۇر.