باشقۇرت ۇلتتىق ادەبيەتىنىڭ كورنەكتى وكىلى مۇستاي كارىمنىڭ اتاقتى «اي تۇتىلعان ءتۇن» پەساسىنىڭ جەتپىس جىلعا جۋىق ۋاقىت بەدەرىندەگى تاعدىرى باقىتتى ءارى ماعىنالى. الپىسىنشى جىلدارى جازىلا سالا بىردەن ساحناعا بەتتەدى، سودان بەرى بۇل تۋىندى كلاسسيكالىق دراماتۋرگيا جاۋھارى ساناتىنا ەنىپ، جۇزدەن استام تەاتردىڭ ساحناسىندا ماڭدايى جارقىراپ، تابىسپەن قويىلدى.

تەاترمەن بىرگە كينو ونەرىنە دە ساپالى ماتەريال رەتىندە قىزمەت ەتتى. فيلم ءتۇسىرىلىپ، كەڭەستىك كىرپياز كورەرمەن نازارىنىڭ كىشكەنتاي عانا باشقۇرت ەلىنە قاراي بۇرىلۋىنا سەپتىگىن تيگىزدى. كلاسسيكانىڭ ءبىر-اق زاڭدىلىعى بار – ول ۋاقىت ۇستەمدىگىنە باعىنبايدى، ومىرشەڭدىگى ولمەيدى، جاسامپازدىعى جويىلمايدى. ايبوز ءابىش كەكىلباي ۇلىنىڭ اۋدارماسىنداعى «اي تۇتىلعان ءتۇن» تراگەدياسىن قازاق ادەبيەتى مەن ونەرى دە جىلى قابىلدادى. م.اۋەزوۆ اتىنداعى اكادەميالىق دراما تەاترى كوزسىز تابىنىپ، ءسوزسىز ورىندايتىن سالت-ءداستۇردىڭ دە وزىعى مەن توزىعى بولاتىنىن ساحنا ادەبىمەن ادەمىلەپ كورسەتىپ، ۇزاق جىل بويى ءوز رەپەرتۋارىنداعى تاڭداۋلى قويىلىمدار قاتارىندا كورەرمەنگە ۇسىنىپ كەلدى. داڭقتى دراماتۋرگتىڭ تارتىمدىلىعىن جوعالتپاعان وسى پەساسىن الماتىداعى بايتە وماروۆ اتىنداعى «جاس ساحنا» تەاترى قايتا قولعا الىپ، كوروناۆيرۋسقا بايلانىستى كارانتين باستالماس بۇرىن «دالا زاڭى» اتتى جاڭا اتاۋمەن ساحناسۇيەر قاۋىمعا قايىرا ءبىر تارتۋ جاساعان ەدى.
اجالدىڭ الدىندا دا سەزىمىنە ادالدىعىن ساقتاپ قالاتىن ۇلى ماحاببات كۇشى تۋرالى اڭىز بارلىق ۇلتتىڭ تانىم-تاريحىنان تابىلادى. ءحVىى عاسىردىڭ وقيعاسىن باياندايتىن «اي تۇتىلعان ءتۇن» دە ماحاببات پەن ادالدىق، ەشقانداي قارا كۇشكە باعىنبايتىن ادام رۋحىنىڭ ەركىندىگى تۋرالى اڭگىمەلەيدى. سپەكتاكلدىڭ سالعان جەردەن كوزگە ىلىككەن ۇتىمدى تۇسى – م.اۋەزوۆ اتىنداعى قازاق مەملەكەتتىك اكادەميالىق دراما تەاترىنىڭ بەلدى اكتريساسى، قازاقستاننىڭ ەڭبەك سىڭىرگەن قايراتكەرى شىنار جانىسبەكوۆانىڭ تاڭقابيكەنىڭ رولىنە ارنايى شاقىرىلعانى. «جاس ساحنانىڭ» كىلەڭ جاستاردان تۇراتىن ارتىستەر قۇرامىن كاسىبي بىلىگى جوعارى ش.جانىسبەكوۆانىڭ تالايعا ارمان بولعان تاڭقابيكەنىڭ ءرولى ارقىلى تولىقتىرۋعا كەلگەنى تەاتردىڭ ءوزى ءۇشىن دە ۇلكەن تاجىريبە ەكەنى انىق.
سپەكتاكلدىڭ وزەگى – قايعى-مۇڭ جامىلعان قارالى انا تاڭقابيكە. كۇيەۋىنىڭ ولىمىنەن كەيىن اۋلەتتى كەلىنشەگى تاڭقابيكە باسقارادى. قارالى انا شاپاق كەلىنىمەن بىرگە مايدانعا كەتكەن ۇلكەن ۇلىن كۇتىپ ءجۇر. بىراق تۇڭعىش ۇلىنىڭ ءولىمى ءاپ-ساتتە بارلىعىنىڭ كۇل-تالقانىن شىعارادى. قالعان بالالارىنىڭ تاعدىرىن شەشۋ ءۇشىن تاڭقابيكە اقساقالدار كەڭەسىن شاقىرادى. امەڭگەرلىك زاڭى بويىنشا ورتاڭعى ۇلى اقجىگىت ءوزىنىڭ جەڭگەسىنە، ال اقجىگىتتىڭ عاشىعى ءزۇبارجات ءۇيدىڭ كامەلەت جاسىنا تولماعان، 11 جاستاعى كەنجەسى ىشمۇرزاعا قو-سىلۋى ءتيىس. بابادان كەلە جاتقان داستۇرگە بالانىڭ قارسى تۇرۋعا حاقىسى جوق. دالا زاڭى سولاي بۇيىرادى. تاڭقابيكەنىڭ الدىندا ۇلكەن تاڭداۋ تۇر. ەكى عاشىقتى ەكى جاققا ايىرۋ نەمەسە دالا زاڭىنا قارسى شىعىپ، انالىق مەيىرىممەن ەكى عاشىقتىڭ باسىن قوسۋ.
شىنار جانىسبەكوۆانىڭ شىعارماشىلىعىنا ءتان كەيىپكەر كەيپىنە ەنۋ شەبەرلىگى نازار اۋدارارلىق: قاسىرەتتى انانىڭ ۇلدارىنىڭ عاشىقتىق سەزىمىن تۇسىنە تۇرىپ، اقساقالدار شەشىمىنە دە قارسى شىعا الماي، ەكى وتتىڭ ورتاسىندا قينالعان ءساتى ايانىشتى-اق. تولعانىسقا تولى بۇل وبرازدا شىنار جان-جۇرەگى ەزىلە تۇرا، قايعىسىن ىشىنە جيناعان قاتال ايەل بەينەسىندە كورىنەدى. ويى شولاق ايەل دەگەنگە كەلمەيدى، جان-جاعىن كەڭ ءپىشىپ، پاراساتپەن پايىمدايدى. سولاي بولا تۇرا، بالالارىنا دەگەن ماحابباتىن تۇنشىقتىرۋعا ءماجبۇر، مەيىرىمنەن گورى، اقساقالداردىڭ اقىلىن قۇپ كورگەن قاتالدىعى باسىم. تراگەديانىڭ تەرەڭدىگى تاڭقابيكەنىڭ ىشكى سەزىمىنەن، جىلدار بويى جۇرەك تۇبىنە ساقتاعان كۇناعا تولى جان سىرىمەن استاسىپ جاتىر. سپەكتاكلدە ەكى جەلى قاتار ءورىلىپ وتىرادى، ءبىرى اقساقالدارمەن اراداعى تارتىس بولسا، ەكىنشىسى – تاڭقابيكە مەن ديۋانا تارتىسى.
كەلەشەكتىڭ اياعىنا تۇساۋ سالىپ، ادىمىن اشتىرمايتىن حالىقتىڭ كونەرگەن ءداستۇرى مەن وركەنيەت ۇيلەسىمى جوق سالتىنا جەككورۋشىلىك پەسانى درامالىق جاعىنان شيەلەنىستىرە تۇسەدى. رەجيسسەر ۇلانمىرزا كارىپباەۆ اۆتوردىڭ ويىن، ادەبي-دراماتۋرگيالىق ساپاسى جوعارى پەسانىڭ تۇپكى يدەياسىن تەرەڭ ءتۇسىنىپ قانا قويماي، ءوزىنىڭ زاماناۋي ىزدەنىسىمەن ودان ءارى بايىتىپ، ساحناعا مول جاڭالىق اكەلگەن. «جاس ساحنانىڭ» 70 ورىندىق اياداي زالىنىڭ الاقانداي ساحناسىن ۇلانمىرزا كوركەم ءتاسىلدىڭ ءتۇر-ءتۇرىن قولدانا وتىرىپ، شەبەرلىگىمەن شىر اينالدىردى. ءار ارتىسكە جەكە قۇرىلعان ميزانستسەنا، ىقشام مونولوگ، تولىپ جاتقان تۇسپال مەن ەمەۋرىندى كاسىبي ساحنا تىلىمەن شەشكەن حورەوگراف شەبەرلىگى، پلاستيكالىق ساحنالار، گاللوگرافيالىق كورىنىستەر كوز الدىدا ورىستەپ جاتقان وقيعانىڭ وسىدان ءتورت عاسىر بۇرىن بولىپ وتكەنىن ويلاۋعا مۇرشا بەرمەيدى. «زامانمەن ۇيلەسىمى جوق ەسكى سالتتاردى سوقىر سەنىممەن ۇلىقتاپ، بۇلجىتپاي ورىنداۋ حالىقتى قۇردىمعا جىبەرىپ، باقىتسىزدىققا ۇرىندىرماق، ال دۇنيە دامۋى قاراپايىم ادامي قۇندىلىقتاردى قۇرمەتتەۋدەن باستالادى» دەگەن ويدى رەجيسسەردىڭ كورەرمەنگە بارىنشا جەتكىزۋگە تىرىسقانىن سەزىنبەۋ مۇمكىن ەمەس. بۇل تۇرعىدا اسىرەسە سول ءداۋىردىڭ تىنىس-تىرشىلىگىن، قۇندىلىق قاقتىعىستارىن بيمەن تۇجىرىمداي بىلگەن قازاقستاننىڭ ەڭبەك سىڭىرگەن قايراتكەرى شۇعىلا ساپارعاليقىزىنىڭ شەبەرلىگىن ساحنا ونەرىنە قوسقان تاڭداۋلى ەڭبەك رەتىندە اتاپ وتۋگە بولادى.
سپەكتاكلدىڭ جەتىستىگى، ءبىر-بىرىنە قاراما-قارسى ەكى توپتىڭ ارا-جىگىنىڭ ايقىن بولۋىندا. تارازى باسىنىڭ ءبىر جاعىنداعى ادامدار ءوز تاكاپپارلىعىنىڭ، ءوزىمشىل سالتى مەن ەسكىرگەن ءداستۇرىنىڭ، ز ۇلىمدىقتىڭ ق ۇلى بولسا، ال ەكىنشى باسىندا كۇشتىگە باس ۇرۋعا، دالانىڭ ادىلەتسىز زاڭىنا قارسىلىق تانىتقان ەركىن ويلى، ءور مىنەزدى توپ تۇر. وسىلاردىڭ ورتاسىندا ءىشى تولعان قاراۋلىق پەن ساتقىندىق بولا تۇرا، كورەرمەنگە پەرىشتە كەيپىندە كورىنەتىن ديۋانانىڭ ەكىجۇزدىلىگى قويىلىم بوياۋىن قويۋلاتا تۇسەدى. اۋلەتتىڭ ارى مەن ۇياتى اقساقالدار ەمەس، ديۋانا سياقتى، جىمىسقىلىق جاسىرىنىپ جالت-جۇلت جايناعان كوزدەرىندە اشۋ ارالاس كەك تۇنعان ەكىجۇزدىلەر ادام سەزىمى مەن ەركىنە يەلىك ەتپەك. كەكتى كوزدەردىڭ جۇمباعى كوپ ۇزاماي اشىلادى. «قۇدايعا قىزمەت قىلىپ ءجۇرمىن» دەپ مەككەدەن كەلە جاتقان ديۋانانىڭ ماقساتى – اقساقالدار امەڭگەرلىككە بۇيىرىپ وتىرعان اقجىگىتتى ءولتىرىپ، جاستاي جەسىر قالعان شاپاقتى قايتسە دە وزىنە قاراتۋ. كوشپەندى حالىقتىڭ پەيىلىنىڭ كەڭدىگىن، اڭعالدىعىن بىلەتىن ول، «كوردىڭدەر مە، سەندەرگە قۇداي قاھارىن توگىپ جاتىر» دەپ اي تۇتىلعان ءتۇندى ءوز مۇددەسىنە پايدالانباق بولادى. دانيار ءارىپوۆتىڭ كەيىپتەۋىندەگى ديۋانا كورەرمەندى ءار سوزىمەن، ءار ارەكەتىمەن جيرەندىرەدى. تىلىنەن يمان توگىلىپ، ارەكەتى ايارلىققا قۇرىلعان ول قاراما-قارسى ەكى مىنەزگە، جان وزگەرىسىنە بىردەن اۋىسىپ وتىرادى. ەكىجۇزدىنىڭ ءرولىن ويناي تۇرا، ەكىۇشتىلىققا سالىنبايدى، ماقساتى ايقىن، وبرازى قانىق.
جاس اكتەرلەردىڭ قاي-قايسىنىڭ دا ءرولى ارنايى ءسوز ەتۋگە تۇرارلىق، كۇتكەن ناتيجەگە قول جەتكىزۋ ءۇشىن ىزدەنگەنى، ەڭبەكتەنگەنى بايقالادى. باقتيار بايسەرىكتىڭ ويىنىنداعى اقجىگىت، جانەل سەرعازينا جاساعان شاپاق بەينەسى، اقنيەت ورىنتايدىڭ ءزۇبارجاتى، جاسۇلان كوپبەرگەننىڭ ءىشمۇرزاسى – شاعىن بولسا دا، مىنەز سىڭگەن، جيناقتالعان تولىق بەينەلەر. ەڭگەزەردەي تولىق، اقىل-ەسى دۇرىس جەتىلمەي، ءسوزى دە، ءىسى دە ءسابي كەيپىندە قالىپ قويعان ءدارۋىش وبرازى ءاشىم احمەتوۆتىڭ ويىنىندا جاندى. اناسى بەلگىسىز، اكەسى بەيمالىم، دالا كەزىپ، ەل ادامدارىنا ەركەلەۋدى عانا بىلەتىن اڭگۇدىكتەۋ ءدارۋىش – تاڭقابيكەنىڭ ءوزىنىڭ، قۇدايدىڭ، كۇيەۋى مەن ءۇش ۇلىنىڭ الدىنداعى كەشۋ بەرمەس زور كۇناسى. درامالىق شيەلەنىستى شارىقتاتا كەلە، رەجيسسەر تاڭقابيكە وقيعاسىن باسقاشا شەشتى. ءدارۋىش – تاڭقابيكە مەن ديۋانانىڭ ورتاق بالاسى، باقىتسىز تاعدىرعا ءدارۋىش بەكەر ۇرىنباعان، وزەگىندە ادالدىعى جوق ۇرلىق ماحابباتتىڭ قاسىرەتى قارتايعان شاعىندا تاڭقابيكەنىڭ ءوزىن كەلىپ ۇردى...
پەسا اتاۋىنىڭ ايدىڭ تۇتىلۋىنا بايلانىستى اتالۋىنىڭ وزىندە حالىق ساناسىن قاراڭعىلىقپەن تۇمشالاعان قاجەتسىز ءداستۇر جارقىراعان بولاشاقتىڭ بەتىن جابادى دەگەن سالماقتى ويدى تۇسپالداعانىن ءتۇسىنۋ قيىن ەمەس. «اي تۇتىلعان تۇندە» قويىلىمىنىڭ كورەرمەنگە ايتارى – ماحابباتقا، ادام تاعدىرىنا نەمقۇرايلى قاراۋ، ومىردەگى كەز كەلگەن جاعدايدا سالت-داستۇرگە سۇيەنە بەرۋ تراگەديامەن اياقتالۋ قاۋپىن تۋعىزادى. «ولار قاتىگەزدىكپەن، قورقىنىشپەن، فاناتيزممەن، قارعىس ارقىلى الەمدى بيلەپ وتىر. جىن-پەرىنىڭ وزدەرىنە كىرىپ كەتكەنىن بايقاماي، ءبىز ءۇشىن شەشىم قابىلدايدى»، دەيدى سپەكتاكلدەن سوڭ ءوز ويىمەن بولىسكەن رەجيسسەر ۇلانمىرزا كارىپباەۆ. «ادامدى سوقىر سەنىمگە ەلىكتىرىپ، قاراڭعىلىققا ءسىڭىپ، جوق بولىپ كەتۋدەن ساقتا، قۇداي. ايدىڭ بەتى اشىق بولسىن!» ساحنا كورەرمەننىڭ سوڭىنان ساۋعا سۇراپ قالعانداي...
الماتى
ءۇش ءجۇز مىڭنان استام ادام ەكپە سالدىردى
قوعام • بۇگىن، 08:05
كۇرەس • بۇگىن، 07:59
ونەر • بۇگىن، 07:57
الەم • بۇگىن، 07:56
قىتاي Alibaba كومپانياسىنا ايىپپۇل سالدى
الەم • بۇگىن، 07:54
رۋحانيات • بۇگىن، 07:50
مەملەكەت باسشىسىنىڭ قازاقستان حالقىن رامازان ايىنىڭ باستالۋىمەن قۇتتىقتاۋى
پرەزيدەنت • بۇگىن، 07:44
20 ملرد تەڭگەگە جۋىق كولىك سالىعى ءتۇستى
ەكونوميكا • بۇگىن، 07:41
باس ءمۇفتي ناۋرىزباي قاجى تاعان ۇلىنىڭ ۇندەۋى
رۋحانيات • بۇگىن، 07:40
بيزنەستە ايەلدەردىڭ ۇلەسى قانداي؟
ەكونوميكا • بۇگىن، 07:38
ءۇشىنشى بەسجىلدىق: مەجە مەن مىندەت
ەكونوميكا • بۇگىن، 07:35
رۋحانيات • بۇگىن، 07:33
تاريح • بۇگىن، 07:31
سولتۇستىك يرلاندياداعى جاستار نارازىلىعى
الەم • بۇگىن، 07:25
بوكس • بۇگىن، 07:25
پاۆلوداردا جاعداي كۇردەلەنە ءتۇستى
كوروناۆيرۋس • بۇگىن، 07:21
زىلتەمىرشىلەردىڭ الەم بىرىنشىلىگى تاشكەنتتە وتەدى
سپورت • كەشە
رۋحانيات • كەشە
تانىم • كەشە
اۋليەاتا وڭىرىندەگى اۋىر كەزەڭ
تاريح • كەشە
سەمەيلىكتەر كولىك قاتىناسىنسىز قالمايدى
ايماقتار • كەشە
ونەر • كەشە
يران يادرولىق كەلىسىمى قايتا قارالۋى مۇمكىن
الەم • كەشە
QAZCOVID-IN – ەڭ قاۋىپسىز ۆاكتسينالاردىڭ ءبىرى
مەديتسينا • كەشە
«قىرىق قىز» – تۇركى حالىقتارىنا ورتاق مۇرا
تاريح • كەشە
تجد جيىنتىق بولىمشەلەرى تاسقىنعا قارسى كۇرەستى قىزۋ جۇرگىزۋدە
ايماقتار • كەشە
سپورت • كەشە
الماتىلىق ستۋدەنت جاھاندىق جارىستا توپ جاردى
سپورت • كەشە
ۇلتتىق قورداعى قارجى ايتارلىقتاي ازايعان
ەكونوميكا • كەشە
الماتىدا 99-داعى قاريا كوروناۆيرۋستى جەڭدى
كوروناۆيرۋس • كەشە
«رۋحاني جاڭعىرۋ»: 4 جىل ىشىندە مادەني باعدارلامالار جاڭا سەرپىن الدى
قازاقستان • كەشە
قىزدار ۋنيۆەرسيتەتىندە «عىلىم اپتالىعى» باستالدى
عىلىم • كەشە
شىمكەنتتە 24 موبيلدىك توپ رەيدكە شىقتى
ايماقتار • كەشە
توبىل قالاسىندا تۇڭعىش ۇلتتىق ونەر ورتالىعى اشىلدى
ايماقتار • كەشە
پرەزيدەنت شۆەتسيانىڭ سىرتقى ىستەر ءمينيسترى انن ليندەنى قابىلدادى
پرەزيدەنت • كەشە
توقساندىقتىڭ قورىتىندىسى بويىنشا شىمكەنت الدا كەلەدى
ايماقتار • كەشە
ايدا بالاەۆا «سپۋتنيك V» ۆاكتسيناسىن سالدىردى
مەديتسينا • كەشە
قارجى ۆيتسە-ءمينيسترى تاعايىندالدى
تاعايىنداۋ • كەشە
پاۆلوداردا ەر ادام جالعان قۇجاتپەن شەكارادان وتپەك بولدى
ايماقتار • كەشە
قازاقستاندا عارىشكەرلەر كۇنىنە وراي اكتسيا باستالدى
قوعام • كەشە
باس ءمۇفتي قازاقستاندىقتارعا ۇندەۋ جاسادى
قوعام • كەشە
قىزىلوردادا 10659 ادام ىندەتكە قارسى ەكپە سالدىردى
ايماقتار • كەشە
الماتىدا بالالار اراسىندا ىندەت جۇقتىرعاندار سانى جيىلەپ كەتتى
ايماقتار • كەشە
سىرداريا وزەنىندە بالىق اۋلاپ وتىرعاندار ۇستالدى
ەكولوگيا • كەشە
ەلوردالىق وقۋشى NASA-دا تاعىلىمدامادان ءوتتى
ءبىلىم • كەشە
سولتۇستىك قازاقستاندا قۇتىرماعا قارسى ەكپە سالىنىپ جاتىر
ايماقتار • كەشە
قاپشاعايدا كوپ بالالى انا كونديتەرلىك كاسىبىن كەڭەيتىپ كەلەدى
باعدارلامالار • كەشە
قازاقستان عارىش تەحنولوگياسىن يگەرۋگە اتسالىسادى – مەملەكەت باسشىسى
تەحنولوگيا • كەشە
«ۇلتتىق اقپاراتتىق تەحنولوگيالار» باسقارماسىنا جاڭا باسشى كەلدى
تاعايىنداۋ • كەشە
«شىمكەنت جاستار ليگاسى» جوباسى ءوتىپ جاتىر
سپورت • كەشە
كوروناۆيرۋس بويىنشا الەمدەگى احۋالعا شولۋ
الەم • كەشە
الماتىداعى ساين كوشەسى ءۇش شاقىرىمعا ۇزارتىلادى
ايماقتار • كەشە
ەرتىستە بالىقتار قىرىلىپ جاتىر
ەكولوگيا • كەشە
قوعام • كەشە
نۇر-سۇلتاندا جاڭا نوسەر كارىزدەرى سالىنادى
ەلوردا • كەشە
2،3 ملن گەكتار جايىلىم جەر زاڭسىز رەسىمدەلگەن
قوعام • كەشە
قازاقستاندىق قوس گيمناست الەم كۋبوگىنا قاتىسادى
سپورت • كەشە
دوكتورانتتاردىڭ شاكىرتاقىسى 260 مىڭ تەڭگە بولادى
ءبىلىم • كەشە
ۇقساس جاڭالىقتار