سادىقوجا: «ەسىڭە ال، ەسكەر مەنى»

ەكى كۇنگە جوسپارلانعان يگىلىكتى ءىستىڭ ءبىرىنشى كۇنى عىلىمي-پراكتيكالىق كونفەرەنتسيا بولدى. العاشقى ءسوزدى اۋدان اكىمى ش.نۋراحۋنوۆ الىپ، بۇل اتاۋلى مەرەكە ەلباسىنىڭ رۋحاني جاڭعىرۋ يدەيا­سى نەگىزىندە ۇكىمەتتىڭ ارنايى قاۋ­لىسى شىققانىن اتاپ، اباي الەمىنە شو­لۋ جاساپ، قىسقا عۇمىرىندا مول مۇرا قالدىرعان ءانشى-كومپوزيتوردىڭ اۋەز­دى انىنە، سازدى سوزىنە توقتالىپ، وسى ەل­دىك جۇمىستىڭ كەڭ كولەمدە اتالىپ وتۋىن­ە قامقورلىق جاساعان ازاماتتاردىڭ قاتارىندا مەملەكەتتىك سىيلىقتىڭ لاۋ­رەاتى، اقىن-دراماتۋرگ ن.ءورازاليننىڭ، الماتى وبلىسىنىڭ اكىمى ا.باتالوۆتىڭ، بەلگىلى مەتسەنات س.بەلعوجاەۆتىڭ، ەل اعا­لارى ى.بەكتۇرسىنوۆتىڭ، ت.ەستەنوۆتىڭ، ن.ەسجاننىڭ، تاعى باسقا جاناشىرلاردىڭ بولعانىن اتاپ ريزالىعىن ءبىلدىردى.

«حالىقتىڭ ءانى كەتسە، ادەبيەتى جە­سىر قالادى، ءسانى كەتەدى، ءسانى كەتسە، جا­نى كە­­تەدى» دەگەن جىر جاسىنى س.تورايعى­روۆ­تىڭ قاناتتى سوزىنەن وي وربىتكەن، مەم­لەكەتتىك سىيلىقتىڭ لاۋرەاتى، جا­­­زۋشى ب.نۇرجەكە ۇلى ءان مەن ءسوزىنىڭ ۇمى­تىلماۋى ناعىز تالانتقا ءتان قاسيەت ەكەنىنە دايەكتەر كەلتىرىپ، «سارى بيدايدى» قوسقاندا، ارتىنا جەتى ءان-مۇراسىن قالدىرعان سادىقوجا تۋىندىلارى عىلىمي دايەكتەلگەنىن، جالپى قاي باستامانىڭ دا ارقاۋىن عىلىممەن تياناقتالۋىن اتاپ، جەتى ءان ەمەس ءبىر عانا «بالاسى باسىعارا قاناپيا» دەپ كەلەتىن ءبىر انىمەن تاريحتا قالعان قاناپيانى مىسالعا كەلتىردى.

سادىقوجانىڭ اۋەزدى ءانى مەن ءنارلى ءسوزى تۋرالى «انا ءتىلى» ۇلت اپتالىعىنىڭ باس رەداكتورى، تالانتتى اقىن ج.ءاشىم­جان جان-جاقتى اڭگىمە قوزعاپ، ولەڭ سوز­دەرىندەگى تۇنىپ تۇرعان ليريكاعا ەرەكشە ءمان بەردى.

جەتىسۋ ءان-ولەڭى مەن كۇيىن زەردەلى زەرت­تەپ جۇرگەن زەرەك عالىم قازمۇۋ-دىڭ جۋرناليستيكا فاكۋلتەتىنىڭ دەكانى س.مەدەۋبەك ۇلى سادىقوجا شىعار­ماشىلىعىنا بويلاپ بارىپ، ءار ءسوزىن ءان اۋەنىمەن بەكىتىپ، «اق تاماقتان ەمىن­­تىپ ءبىر يىسكەتسەڭ، اينالسوقتاپ قا­سىڭنان كەتەمىن بە»، «ات ارىلتىپ الىس­تان­ بارعانىمدا، اقمارالداي كەرىلىپ شىق­­ساڭ شىركىن» دەگەن ءنارلى ولەڭ جولدارىن مىسالعا كەلتىردى. سول سەكىلدى بۇرىن قىزىل بيداي، ءبىر بيداي دەگەن تىر­­كەستەردىڭ بولعانىن، ال سارى بيداي سادى­قوجا قوسقان تىڭ ءسوز ەكەنىن العا تارتتى.

ال اتالمىش ءانشى كومپوزيتوردىڭ العاشقى ءىزاشارى بولعان تۋىندىلا­رىن تۇڭعىش ورىنداعان پروفەسسور ق.الپىسباەۆ سادىقوجا اقان، ءبىرجان، ەستاي، اسەت، كەنەن اندەرىنىڭ ءداستۇرىن جال­عاستىرۋشى ەكەنىنە دايەكتەر كەلتىرىپ، جەتى ءاننىڭ تاريحىنا توقتالىپ، العاش وزى­مەن قاتارلاسا ورىنداعان م.شاپيەۆ، ج.مىرقاەۆ ەكەنىن دە ەسكە سالىپ ءوتتى. ول سادىقوجا اندەرىنىڭ تاعىلىمدى ەكەنىن دە تىلگە تيەك ەتتى. كونفەرەنتسيادا ونەرتانۋ عىلىمدارىنىڭ كانديداتى ءا.سابىرەۆا، فيلولوگيا عىلىمدارىنىڭ كانديداتى ت.الىبەك، ولكەتانۋشى س.اعىباەۆ موشان ۇلىنىڭ مول مۇراسىن ءار قىرىنان كورسەتتى.

ەكىنشى كۇنگى سالتاناتتى ءراسىم وتكەن عا­سىر­دىڭ 30-جىلدارىنداعى وي­ران­نان شەكارا اسىپ كەتىپ، وندا دا تاع­­دىردىڭ تاۋقىمەتىن از تارتپاعان ازا­­مات وردا بۇزارعا وتىزعا جەتپەي ومىر­­دەن وزسا دا، ارتىندا مول مۇرا قال­دىرعان ونىڭ كىندىك قانى تامعان ء«بىز­­دىڭ اۋىل كەت­پەننىڭ ەتەگىندە» دەپ ءان اۋە­لەتكەن، «كەتپەن» اۋىلىندا جال­عاستى. قا­زاق­ستان جازۋشىلار وداعى باسقارما توراعاسىنىڭ ورىنباسارى، دارىندى اقىن ب.بەدەلحاننىڭ تولعاۋى نەگىزىندە قويى­لىم كورسەتىلىپ، سادىقوجانىڭ ەڭ­سەلى ءمۇسىنىنىڭ اشىلۋى بولدى. حان-ءتا­ڭىرىنىڭ ءبىر شىڭىنداي بيىك مۇسىنگە قارجىنى پروفەسسور ق.الپىسباەۆتىڭ بالاسى ەدىگە قۇنىپيا ۇلى كو­تەرسە، تاسقا قاشالعان تۇلعا بەينەسىنىڭ اۆ­تورى باقتيار قايرانباەۆ ەكەن. ۇلت اسى­لىن ۇلىقتاعان ازاماتتار جاڭا زامان جاستارى، ولاردىڭ بۇل ەڭبەگىن اۋىلداس­تارى جوعارى باعالاپ، استارىنا كىلەم جاپقان ات مىنگىزدى.

اۋىل ورتاسىنداعى جاپ-جاسىل الاڭ­عا ءارلى ساحنا ورناتىپ، اينالاسىنا اق شاڭ­قان ۇيلەر تىگىلگەن ەكەن. قاراپايىم حا­لىقتىڭ ديدارىنداعى سەرپىلىس، كوڭى­لىندەگى قۇلشىنىس، اسىلىنا دەگەن ءىلتي­پات ەرەكشە كورىندى. ۇلكەن-كىشى ءبىر كىسى­دەي جۇمىلىپ ءجۇر.

كەلىستى ساحنادا سادىقوجا اندە­رىن قازاقستاننىڭ حالىق ءارتىسى ن.ءنۇ­سىپ­جا­نوۆ، قازاقستاننىڭ ەڭبەك سىڭىر­گەن قايراتكەرلەرى ر.ستامعازيەۆ، ن.جان­پەيىسوۆ، ە.شالدىبەكوۆ، وزگە دە انشىلەر كەلىس­تىرە ورىنداپ، جۇرتتىڭ العىسىن الدى. ەل ىشىندەگى ونەرلى ورەندەر دە ار­ناۋ-تولعاۋلارىن وقىپ، اندەرىن اۋەلەتتى.

رۋحاني تاعىلىمى مول قۇرمەتتىڭ جالعاسى قۇران باعىشتالعان اس داستار­قانىندا ۇلاستى.

«باسقا حالىقتار مايمىلدان جا­را­­­­تىل­دى دەگەن ءدارۆيننىڭ ىلىمىنە تا­­لاس­پايمىن. قازاقتىڭ جىلقىدان جاراتىلعانىنا ەش كۇمان كەلتىرمەيمىن» دەپ كەڭەستىك كەزەڭدە ۇلت مىنەزىن استارلاپ ايتقان بولمىسى بولەك قالامگەر اس­قار سۇلەيمەنوۆ سوزىنە باقساق، مۇنداي يگى­لىكتى ءىس قاشان ات بايگەسىز ءوتىپ ەدى. ءۇي­سىنتاۋدىڭ ەتەگىندە كەرەمەت ات جارىسى بولدى. ونەر قۇدىرەتى رۋحىن كوتەرگەن قا­لىڭ جۇرت بايگە الاڭىنا كەلگەندە، ءتىپتى ارقالانىپ، قيقۋلاي جونەلدى. جۇزدەن جۇيرىك شىققان تۇلپاردىڭ يەسى «نيۆا» كولىگىن تىزگىندەسە، وزگە سايىپقىران جۇي­رىك يەلەرى دە سىي-سىياپاتسىز قالعان جوق.

سونىمەن «ەسىڭە ال، ەسكەر مەنى» دەپ كەيىنگىگە ءۇمىت ارتىپ كەتكەن سادى­قوجا­نىڭ جۇزجىلدىعىن ەل ەسىنە الدى، ەل ەسكەردى. ول بۇگىنگىنىڭ اتقارعان ابزال ءىسى، كەيىنگىگە قالدىرعان ۇلگىسى دەپ بىلەمىز.

سۇلەيمەن مامەت،

«Egemen Qazaqstan»