ەل سەنىمىن جالعاعان جوبا

بىراق وسىدان 6 جىل بۇرىن گيدروتەحنيكالىق قۇرىلىستاردى زەرتتەۋ جونىندەگى قۇرىلعان كو­ميس­سيا بوگەتتىڭ سۋ تاستاۋ قۇرى­لىسىنىڭ وڭ جاق جاعاجاي ەڭىستىگى سۋمەن شايىلىپ، زاقىمدالعانىن انىقتاعان ەدى. از ۋاقىتتىڭ ىشىندە سۋ شايعان جەر كولەمى 200 مەتر­گە جەتكەندە الدا بولار اپاتتىڭ بەلگىسى بايقالعان. ايت­قان جەردەن اۋلاق، ەگەر كوكارال بۇزىلسا، كىشى ارالداعى ۇشان سۋدىڭ كەلەشەگى تۋرالى بولجام ايتۋ قيىن. وسىدان دا 2019 جىلى وبلىسقا ساپارى بارىسىندا مەملەكەت باسشىسى قاسىم-جومارت توقاەۆ ۇكىمەت پەن وبلىس اكىمدىگىنە بوگەتتى قالپىنا كەل­تىرۋ بويىنشا شارالار قا­بىلداۋدى تاپسىردى.

وسىدان كەيىن ەكى ەلگە ورتاق ايدىن بولعان ارالدىڭ، كىشى تە­ڭىزدى ساقتاپ تۇرعان كوكارال بوگە­تىنىڭ ماسەلەسى وزبەكستان مەن قازاقستان پارلامەنتى سەناتىندا جان-جاقتى قارالىپ، بىرلەسكەن توپ ارنايى ساپارلاپ، توسپانىڭ قازىرگى جاعدايىمەن تانىسقان ەدى.

پرەزيدەنت تاپسىرماسىنا سايكەس رەسپۋبليكالىق بيۋدجەت­تەن «كوكارال بوگەتىن ساقتاپ قالۋ جانە سىرداريا وزەنىنىڭ اتىراۋى­ن قالپىنا كەلتىرۋ» جو­باسىنىڭ جو­بالىق-سمەتالىق قۇجاتتاماسى ازىر­لەنىپ، بىلتىر مەملەكەتتىك سا­راپتامانىڭ وڭ قورىتىندىسى الىندى. الدا اقشاۋىت ۋچاسكەسىندە ارنا تۇ­زەۋشى بوگەت سالىپ، كوكارال بو­گەتىنىڭ جوعارى ەڭىسىن جوندەۋ-قال­پىنا كەلتىرۋ جۇمىستارى تۇر. رەتتەۋشى قۇرىلىستارىمەن بىرگە قاراشالاڭ كولى ارقىلى 2 ارنا تۇسەدى، بوگەن-قامىستىباس اۆتوجولىنا وتكەل سالىنىپ، قارا­شالاڭ كولى مەن سىرداريا وزەنى ارالىعىنداعى بۇزىلعان بوگەت قالپىنا كەلتىرىلەدى.

جالپى، 4،5 ملرد تەڭگە جۇم­سا­لاتىن «كوكارال بوگەتىن ساقتاپ قالۋ جانە سىرداريا وزەنىنىڭ اتىراۋىن قالپىنا كەلتىرۋ» جوباسى تو­لىق جۇزەگە اسقاندا بوگەت نى­عايىپ، سۋ اينالىمى قالپىنا كەلەدى، سۋ­دىڭ تۇزدانۋ دەڭگەيى تو­مەندەپ، با­لىقتىڭ ۇلى تەڭىزگە قاراي ءوتۋى ازايادى. بىلتىر رەسپۋب­ليكالىق بيۋد­جەت­تەن جوبانى باستاۋعا 500 ملن تەڭگە ءبولىنىپ، تاپ­سىرىس بەرۋشى مەن مەردىگەر ارا­سىندا جاسالعان شارتقا سايكەس قۇرىلىس-مونتاج جۇمىستارى جۇر­گىزىلدى. العاشقى كەزەكتە 20-دان اسا تەحنيكا مەن 40-قا جۋىق ادام جۇمىلدىرىلدى. جىل اياعىندا ارال اۋدانى بوگەن اۋىلدىق وكرۋگىندە ورنالاسقان سارىتەرەڭ كانالىن قازۋ باستالدى. بۇل 1500 گەكتاردان اسا شابىندىق اۋماقتى سۋلاندىرىپ، كىشى ارال تەڭىزىن سۋعا تولتىرىپ، ونى تۇششىتۋعا مۇم­­­كىندىك بەرمەك. سارىتەرەڭمەن قاتار تۇششى، قاراشالاڭ-1، قا­را­­­شا­لاڭ-2 كانالدارىنا دا مەحا­نيكا­لىق تازارتۋ جۇمىستارى جۇرگىزىلەدى. نى­ساندى باقىلاپ، وعان قا­تىستى قابىلدانعان شارالاردىڭ ورىن­دالۋىن قاداعالاۋ وبلىستىق تا­بيعي رەسۋرستار جانە تابي­عات پاي­دا­­لا­نۋ­دى رەتتەۋ باسقارما­سىنا جۇك­تەل­گەن.

كوكارال – ستراتەگيالىق ماڭى­زى بار نىسان. تەڭىز تارتىلعالى اسارلاپ سالعان تالاي توسپاسىن سۋ شايىپ، ءۇمىتى جەلگە ۇشقان ەلدىڭ ەرتەڭگە سەنىمىن جالعاپ تۇرعان دا وسى – الىپ بوگەت. سوندىقتان دا ءوڭىر حالقى مەملەكەت باسشى­سىنىڭ باستاماسىمەن قولعا الىن­عان «كوكارال بوگەتىن ساقتاپ قالۋ جانە سىرداريا وزەنىنىڭ اتىراۋىن قالپىنا كەلتىرۋ» جوباسىنان كوپ جاقسىلىق كۇتەدى.

ايتپاقشى، بوگەت سالىنعان العاشقى جىلدارى كىشى ارالعا قاجەتتى سۋ 7-8 جىلدا جينالادى دەگەن بولجام جاسالعان ەدى. الاي­دا اينالاسى 2 جىلدىڭ ىشىن­دە ايدىننىڭ كەنەرەسى تولىپ، كوپ يگىلىگىنە جاراعان. بىراق كەيىنگى 3-4 جىلدا سىرداريا وزەنى سارقىلىپ، كۇمىس القاداي تەڭىز­دىڭ دە كولەمى كىشىرەيە باستادى. دەگەنمەن دە بيىل داريا دەڭگەيى كوتەرىلىپ، اي­دىنعا قۇيىلعان سۋ مولايدى. بۇل دا بار تىرشىلىگى تە­ڭىزبەن بايلانىستى جۇرتتىڭ ءۇمىت، قۋانىشىن ەسەلەپ وتىر.

قىزىلوردا