قوردىڭ قوماقتى قولداۋى

بۇل رەتتە تابىستىڭ ءادىل ءبولىنۋىن، كومەككە مۇقتاج كەز كەلگەن ازاماتتىڭ مەملەكەت پەن قوعامنان ۇدايى قولداۋ كورۋىن نازارعا العان پرەزيدەنت قاسىم-جومارت توقاەۆ «قازاقستان حالقىنا» قوعامدىق الەۋمەتتىك قورىنىڭ قۇ­رى­لۋىنا باستاماشى بولدى. بۇگىندە دەنساۋلىعىن دەرت مەڭدەگەن جاندار وسى قور ارقىلى مەملەكەتتىڭ دەمەۋىن سەزىنىپ ءجۇر. بۇعان قوسا قانشاما مۇقتاج ادام قوماقتى اقشالاي قولداۋ كوردى.

بۇگىنگى تاڭدا قورعا ءىرى كومپانيالاردان، جەكە قايىرىمدىلىق قورلار مەن ۇيىمداردان، مەتسەناتتار مەن جەكە تۇلعالاردان – جالپى 79 مىڭ دونوردان 131،7 ملرد تەڭگە تۇسكەن. قور­دىڭ قامقورشىلىق كەڭەسى ماقۇل­داعان باعدارلامالار مەن جوبالار­دىڭ جالپى قۇنى 60 ملرد تەڭگەنى قۇراسا، ونىڭ 25،5 ملرد تەڭگەسى قايىرىم­دىلىق كومەك رەتىندە جۇمسالىپ وتىر.

قور دەنساۋلىق ساقتاۋ مەن الەۋ­مەتتىك قولداۋ، ءبىلىم، سپورت سالالارى جانە توتەنشە جاع­داي كەزىندە كورسەتىلەتىن كومەك اياسىندا دا 20-دان اسا قايى­رىم­دىلىق باعدارلاماسى مەن جوباسىن ىسكە اسىرىپ جاتىر. قايىرىمدىلىققا قاتىستى بارلىق اقپارات، قارجىلىق ەسەپ­تەر، ءتۇسىم، قاراجات جىبەر­گەن­دەردىڭ ءتىزىمى، جۇمسالعان قار­جى­نىڭ باعىتى قور سايتىندا اشىق كورسەتىلگەن.

يۋليان لەۆچەنكو،

ششۋچينسك قالاسىنىڭ 26 جاستاعى تۇرعىنى:

– وسىدان ءبىر جارىم جىل بۇرىن تاعدىردىڭ تالكەگىمەن اياعىمنان ايىرىلدىم. سول ساتتە ءومىرىم ءبىر ساتكە توقتاپ قالعانداي بولىپ ەدى. بىراق قور ارقىلى العان مودۋلدىك زاماناۋي پروتەزبەن قايتادان ءجۇرىپ-تۇرۋدى ۇيرەنىپ جاتىرمىن. قاڭقالى گيلزا كومىرتەكتەن جاسالعان، ىشىندە جۇمساق پلاستيك، كومىرتەكتى اياق جانە گيدراۆليكالىق تىزە ءمودۋلى بار. ءبىر جاقسى جەرى – بارلىق كومپونەنتى ىلعالعا ءتوزىمدى بولعاندىقتان، پروتەزبەن سۋ پروتسەدۋرالارىن دا قابىلداۋعا بولادى. جاڭا پروتەز وڭاي قوزعالۋعا جانە جۇمىس ىستەۋگە مۇمكىندىك بەردى. بەلسەندى ءومىر سالتىنا ورالىپ كەلەمىن. جۇمىسقا قايتا يكەمدەلىپ، 100 پايىز سپورتپەن شۇعىلدانا الامىن. مۇنداي پروتەزدى الۋعا كوپ ادامنىڭ بۇگىندە مۇمكىندىگى جوق. اياق-قولىن جوعالتىپ، امپۋتاتسيالاعاننان كەيىن ادەتتەگى ءومىر ءسۇرۋ دەڭگەيىنە، قالىپتى جۇمىسقا قايتا ورالۋ وتە قيىن. «قازاقستان حالقىنا» قورى مەن پروتەز جاساعان وتتوبوك كومپانياسىنا العىسىم شەكسىز.

 

تاڭشولپان قۇرماناليەۆا،

قىمبات دارىگە قول جەتكىزگەن ءۇش جاسار بالانىڭ اناسى:

– وتكەن جىلى قىزىم تايرا مۇحتارعا نەيروبلاستوما دياگنوزى قويىلعاندا، ءتيىمدى ەمدەۋ جۇرگىزۋ ءۇشىن «كارزيبا» دارىسىمەن يممۋنوتەراپيا كەرەك ەكەنىن ەستىدىم. وكىنىشكە قاراي، كەپىلدەندىرىلگەن مەملەكەتتىك مەديتسينالىق كومەك اياسىندا بۇل پرەپارات بەرىلمەيدى ەكەن. مىسالى، رەسەيدە وسى ءدارىنى ساتىپ الۋ ءۇشىن اتا-انالار 30 ملن رۋبل جيناۋعا ءماجبۇر. مەن دە پرەپاراتتى الۋ ءۇشىن جيناعان م ۇلىكتى ساتىپ، قارىز الۋعا جانە قاراجات جيناۋ ءۇشىن قور اشۋعا دايىندالىپ ءجۇردىم. «قازاقستان حالقىنا» قورىنىڭ ارقاسىندا قىزىم 3 ەمدەۋ كۋرسىنان ءوتتى، ەندى 2 كۋرسى قالدى. تولىعىمەن ساۋىعىپ شىعۋعا، ءومىر بويى رەميسسياعا شىعۋعا مۇمكىندىك بار. شەتەلگە بارۋدىڭ، قور اشۋدىڭ، بالامىزدىڭ دەنساۋلىعى ءۇشىن ۇنەمى قورقىنىشپەن ءومىر ءسۇرۋدىڭ ەندى ەش قاجەتى جوق. پرەزيدەنتىمىز ايتقانداي، ءوزىمىزدى جاڭا قازاقستاندا، ادىلەتتى قازاقستاندا تۇرىپ جاتقانداي سەزىنۋدەمىز. قازىر ءوز ەلىمىزدە ەمدەلىپ جاتىرمىز، ەمدەۋ اراسىنداعى ۇزىلىستە تۋىستارىمىزدىڭ جانىندا بولامىز. قىزىمىز ەش كۇيزەلىسسىز، الاڭسىز ءومىر ءسۇرىپ جاتىر.

«مۇگەدەكتىگى بار 14-29 جاس ارا­­لى­عىنداعى جاستاردى ين­نوۆا­تسيالىق پروتەزدىك-ورتو­پەديا­لىق بۇيىمدارمەن قامتا­ماسىز ەتۋ» باعدارلاماسى اياسىندا 60 ادامعا (ونىڭ ىشىندە 31 بالا) 532،7 ملن تەڭگەگە يننوۆاتسيالىق پروتەزدەر الىنعان. جالپى، وسى ماق­ساتتاعى قايىرىمدىلىق جۇمىس­تارعا 1 ملرد 568 ملن تەڭگە بولىن­گەن. بۇگىندە پروتەز العان­داردىڭ ءبىرى – ششۋچينسك قالاسىنىڭ 26 جاستاعى تۇرعىنى يۋليان لەۆچەنكو. ول ءبىر جارىم جىل بۇرىن اياعىنان ايىرىلىپ، بۇگىندە قايتادان ءجۇرىپ-تۇرۋدى ۇيرەنىپ كەلەدى. ويتكەنى قوردان يۋليانعا مودۋلدىك زاماناۋي پروتەزى بەرىلگەن.

قازىر جاتتىعۋلار ناتي­جە­سىندە، يۋلياننىڭ جاڭا پروتەزبەن قادامى نىعايا تۇسكەن. ونىڭ ايتۋىنشا، ەندى 12 ساعاتقا دەيىن جۇمىستا بولا الادى. بەلسەندىلىك پەن ۇنەمى ءجۇرۋدى قاجەت ەتەتىن جۇ­مىستى ءتيىستى دەڭگەيدە ات­قارۋدا. سپورتتى قاتار الىپ ءجۇرىپ، 5 شاقىرىمعا دەيىن ەركىن جۇرە الادى. ءتورتىنشى قاباتتاعى پاتەرىنە دە باسپالداقپەن ەش قيىندىقسىز كوتەرىلىپ ءجۇر. بۇرىن پروتەز الماي تۇرعاندا مۇنداي قيىندىقتان اياعى قاناپ، ءاربىر 100 مەتر سايىن توقتاپ، دەم الۋ كەرەك ەدى. پروتەزدىك-ورتوپەديالىق بۇيىمداردى دۇرىس تاڭداۋ ۇزدىكسىز وڭالتۋ جۇرگىزۋ، قوزعالىسىندا اقاۋ بار ادامداردىڭ الەۋمەتتىك بەيىم­دەلۋى مەن بەلسەندىلىگىن قام­تاماسىز ەتۋ، سونداي-اق قايتا اسقىنۋلاردى بولدىرماۋ ءۇشىن قاجەت. ماسەلەن، يۋلياننىڭ مودۋلدىك پروتەزىنىڭ قۇنى – 9 ملن تەڭگە. سوندىقتان قوردىڭ قايىرىمدىلىق باعدارلاما­سى جەرگىلىكتى وندىرۋشىلەردەن ءاربىر پايدالانۋشىنىڭ قاجەت­­تىلىكتەرىن ەسكەرە وتىرىپ دا­يىندالاتىن پروتەزدىك-ورتوپە­ديالىق بۇيىمداردى ساتىپ الۋدى كوز­دەيدى. باعدارلاما­نىڭ سەرىك­تەستەرى – «Medicare International» وتاندىق ءوندىرۋشىسى جانە «فارماس» جشس.

ال «تىرەك-قيمىل اپپاراتى بۇزىلعان بالالاردى روبوتتىق قۇرالدارمەن (ەكزوسكەلەت­تەر­مەن) قامتاماسىز ەتۋ» باعدار­لا­ماسى بويىنشا، سال اۋرۋىنا شالدىققان 4 بالاعا ەكزوسكەلەت بەرىلگەن. باعدارلاما بويىنشا 2023 جىلى تاعى 9 بالاعا ەكزوسكەلەت جاساۋ جوسپارلانىپ وتىر. باعدارلامانىڭ بيۋدجەتى 117 ملن تەڭگەنى قۇراسا، 1 ەكزوسكەلەتتىڭ قۇنى 9 ملن تەڭگە تۇرادى ەكەن. بۇل قۇرىلعىنىڭ كومەگىمەن كوپبالالى وتباسىدان شىققان استانالىق 11 جاسار سانجار سەرىك ۇيدە بۇلشىق ەتتەرىن دامىتىپ، دۇرىس جۇرۋگە بەيىمدە­لە­دى. اكەسى ءمادي اپەندين­نىڭ ايتۋىنشا، ەكى جاسىندا دارى­گەر­لەر بالاعا تسەرەبرالدى سال اۋرۋى دياگنوزىن قويعان. سودان بەرى ءتۇرلى مەملەكەتتىك جانە جەكە مەديتسينالىق ۇيىمدار­دا ەمدەلىپ، وڭالتۋدان وتكەن. بالاسىنىڭ تەزىرەك اياققا تۇرۋىن تىل­ەگەن اتا-انا، ءتىپتى حالىق ەم­شىلەرىنە دە جۇگىنىپ كورگەن ەكەن.

«كەز كەلگەن اتا-انا سەكىلدى بالا ءۇشىن بارماعان جەرىمىز، باسپاعان تاۋىمىز جوق. ءارتۇرلى ەمدەۋ جولدارىن ىزدەدىك، ەشقا­شان مويىمادىق. ەندى ەكزوسكەلەتتەن ءۇمىتىمىز زور. وسىعان دەيىن اتا-انالار مەن مامانداردان ەكزوسكەلەتتىڭ تيىمدىلىگى تۋرالى ەستىگەنبىز. ونىڭ كومەگىمەن وزدىگىنەن جۇرە باستاعان بالالار بار ەكەن. كەلەسى جىلى بۇيىرتسا سانجارىم اتتاي شاۋىپ كەتسە، بالالارىمدى بالىققا اپارامىن. بالام اياققا تۇرعانىن، مەنىمەن بىرگە بالىق اۋلاپ جۇرگەنىن جارياعا جار سالىپ مىندەتتى تۇردە ۆيدەوعا تۇسىرەمىن»، دەيدى م.اپەندين.

قازىر سانجار ءجۇرىس قۇرا­لىمەن جۇرە العانىمەن، قۇر­داس­تارىمەن بىرگە سپورت سەك­تسيالارىنا قاتىسا الاتىن ءساتتى اسىعا كۇتەدى. بوكسقا قىزىعۋ­شىلىعى جوعارى سانجار ۇيىندە قولى قالت ەتسە، بوكس ادىستەرىن مەڭگەرەدى. سپورتپەن قاتار كوركەم ادەبيەتكە قىزىعۋ­شىلىق تانىتىپ، جۋرناليست بولۋدى ارماندايدى. بەس كۇن ىشىندە سانجار بالالاردى وڭالتۋ­دىڭ ۇلتتىق ورتالىعىندا اكەسى­مەن، دارىگەرلەرمەن، «Mbionics» وتاندىق ءوندىرۋشى كومپانياسىنىڭ ماماندارىمەن بىرگە ەكزوسكەلەتتى سىناقتان وتكىزگەن. تەستىلەۋ جانە وقىتۋ قورىتىندىسى جانە اتالعان ورتالىق جانىنداعى پانارالىق توپتىڭ ماقۇلداۋى بويىنشا ەكزوسكەلەتكە قول جەتكىزگەن.

«تامىرلى پاتولوگياسى بار بالالارعا مەديتسينالىق كومەك كورسەتۋ باعدارلاماسىنا» 20 ملن 480 مىڭ تەڭگە ءبولىنىپ، بارلىعى 103 بالا تىركەلگەن. بۇگىندە 94 بالا قوردىڭ سەرىكتەسى – ا.قارابەكوۆ اتىنداعى قق الەۋمەتتىك مەديتسي­نالىق ورتا­لى­عىنىڭ بازاسىندا ءدارى-دار­مەك تەراپياسى مەن لازەرلىك ەم الىپ جاتىر. مەم­لەكەت نازارى­نا الىنعان جوبا بيىلدان باس­تاپ ءمامس بويىنشا كەپىل­دەندىرىلگەن كومەك تۇرىنە ەنەدى.

«ەرتە ارالاسۋ ورتالىقتارىن جاراقتاندىرۋ» باعدارلاما­سى بويىنشا 2023 جىلدىڭ ناۋ­رىزىنا قاراي قور وسى ورتالىق­تار­دى 13 وڭىردە – الماتى، شىمكەنت، قوستاناي، تاراز، وسكە­­مەن، تالدىقورعان، پاۆلو­دار، قاراعاندى، پەتروپاۆل، ارال، ورال، اتىراۋ قالا­لارىن­دا تۇركىستان وبلىسىنىڭ قابلان­بەك اۋىلىندا جاب­دىق­تاۋدى جوسپارلاپ وتىر. ورتالىقتاردى جابدىقتاۋعا 1 615 808 329 تەڭگە بولىنگەن. سونداي-اق قور شالا تۋعان نارەستەلەردىڭ رەتينوپاتياسىن وفتالمولوگيالىق سكرينينگ پەن ەمدەۋگە ارنالعان جابدىقتارمەن قامتاماسىز ەتۋ باعدارلاماسىمەن 297،8 ملن تەڭگە سوماسىنا 31 مەديتسينا­لىق ۇيىمعا جابدىق جەتكىزۋ­دى جوسپارلاپ وتىر. قور كوزدىڭ مۇيىزگەك قابىعىن اۋىستىرىپ سالۋدى قاجەت ەتەتىن كوز اعزا­لارىنىڭ اۋرۋلارى بار پاتسيەنتتەرگە دە قايىرىمدىلىق كومەك كورسەتەدى. باعدارلاما اياسىندا شۇعىل قابىق ترانسپلانتاتسياسىن قاجەت ەتە­تىن 304 ادامعا، ونىڭ ىشىن­دە 107 بالاعا كومەك كورسەتىلۋ كوزدەلگەن. 2022-2024 جىلدارعا ارنالعان باعدارلامانىڭ جالپى بيۋدجەتى – 373،3 ملن تەڭگە. ال ء«اۋتيزمى جانە باسقا دا اقىل-وي كەمىستىگى بار بالالارعا ارنالعان ورتالىقتاردى جاراقتاندىرۋ» باعدارلاماسىمەن جىل سايىن 8 ورتالىقتىڭ ارقايسىسىندا (الماتى، شىمكەنت، قوستاناي، تاراز، وسكەمەن، اقتوبە، تالدى­قورعان، پاۆلودار) 125 بالا كەشەن­دى قىزمەت الادى دەپ جوس­پار­لانعان. جالپى، ءاۋتيز­مى جانە باسقا دا اقىل-وي كە­مىستى­گى بار 1000 بالانى قامتي­تىن باع­دارلاما بويىنشا جاب­­دىق­تاۋعا 2 ملرد 408 ملن 104 مىڭ تەڭگە باعىتتالعان. ورتا­لىق­تاردىڭ اشىلۋى بيىلعا جوسپارلانعان.

سونىمەن قاتار «قازاقستان حالقىنا» قوعامدىق قورى قىز­مەتىنىڭ باسىم باعىتتارىنىڭ ءبىرى – بالالار مەن ەرەسەكتەردى ومىرلىك ماڭىزدى قىمبات جانە تىركەلمەگەن ءدارى-دارمەكپەن قامتاماسىز ەتۋ. بۇگىندە قور 15،3 ملرد تەڭگەدەن اسا سوماعا سيرەك (ورفاندىق) كەزدەسەتىن جانە سو­زىلمالى اۋرۋلارى بار 130 ەم­دەلۋشىنى دارىلىك زاتتار­مەن قام­تاماسىز ەتكەن. ولاردىڭ 118-ءى – ورفاندىق اۋرۋعا شالدىق­قان ناۋ­قاستار. بۇگىندە بارلىعى 20 ءتۇرلى ءدارى ساتىپ الىنعان، ونىڭ ىشىندە ج ۇلىن بۇلشىق ەت اترو­­فياسى بار بالالارعا قول­دانىلاتىن الەمدەگى ەڭ قىمبات دارىلىك زاتتار بار.

قوردان قولداۋ كورگەندەردىڭ ءبىرى نەيروبلاستوما دياگنوزى قويىلعان – تايرا مۇحتار. وعان رەميسسياعا شىعۋ ءۇشىن «كارزيبا» («دينۋتۋكسيماب بەتا») پرەپاراتى بەرىلىپ، يممۋنوتەراپيا كۋرسىنان ءوتىپ جا­تىر. تايرانىڭ ەمدىك كۋرسى ءۇشىن 25 قۇتى قاجەت بولسا، ول ءدارى­نىڭ 1 قۇتىسىنىڭ باعاسى – 6 898 600 تەڭگە. «كارزيبا» – قازاقستان­دا تىركەلمەگەن اۋىر تۇردەگى نەيروبلاستومانى ەمدەۋ­گە ارنال­عان قىمبات ءدارى.

ءيا، ورفاندىق جانە اۋىر سىر­قات­تاردى ەمدەۋ ءدارى-دار­مەك­تەردىڭ جوعارى قۇنى­مەن ەرەكشەلەنەتىنى بەلگىلى. بۇل سيرەك دارىلىك زاتتاردىڭ جەتكىزۋ­شىسىن ىزدەۋ دە كۇردەلى ۇدەرىس ءارى ءدارى-دارمەك تەك الدىن الا جىبەرىلگەن وتىنىمدەر بويىنشا عانا شىعا­رىلادى. بۇل رەتتە ديستريبيۋتورلار پرەپاراتتاردىڭ از مولشەرىن جەتكىزۋگە مۇددەلى ەمەس ەكەنىن اتاپ وتكەن ءجون.

ەسكە سالساق، «قازاقستان حال­قىنا» قورى اۋىر سىرقاتتارى بار ناۋقاستاردى ەلىمىزدە تىركەل­مەگەن جانە قازاقستاندىق ۇلت­تىق دارىلىك فورمۋليارعا، سونداي-اق ۇلتتىق ەمدەۋ حاتتامالارىنا ەنگىزىلمەگەن دارىلىك زاتتارمەن قامتاماسىز ەتۋ مىندەتتەمەسىن العان. بۇگىنگى تاڭدا قور جاسالعان كەلى­سىمشارتتار نەمەسە كە­لىسسوز­دەر جۇرگىزۋ اياسىندا 124 ەم­دەلۋشىنى ومىرلىك ماڭىزدى پرە­پاراتتارمەن قامتاماسىز ەتۋ جۇمىسىن جالعاستىرىپ وتىر. سونداي-اق قور 12 ەمدەلۋشىنى شەتەلدىك كلينيكالارعا (رەسەي، تۇركيا، وڭتۇستىك كورەيا، يز­رايل) جىبەرىپ، مۇقتاج جان­دار­عا بارىنشا كومەك كورسەتىپ جا­تىر. تۇيگەنىمىز، بۇل قور تالاي­­دىڭ جان جاراسىنا داۋا بەرىپ، شىن مۇقتاجدىڭ مۇڭىن سەيىلتىپ، قۋانىشىن ەسەلەپ جاتىر. ادى­لەتتى قازاقستان يدەياسىنىڭ تۇپ­كى ءمانى وسى ەمەس پە؟!