«ونەر-ءبىلىم بار جۇرتتىڭ» ونەگەسى

ىبىراي اتامىزدىڭ ءوز جۇرتىمىزدا دا بولسا دەگەن يگىلىكتەردىڭ قىزىعىن بۇگىندە بارىنشا كورىپ وتىرمىز. «تاستان ساراي سالۋ، ايشىلىق الىس جەرلەردەن جىلدام حابار الۋ» دەگەن تۇك تە قيىندىق تۋدىرمايتىن بولدى. «اتى جوق قۇر اربانى مىڭ شاقىرىم جەرلەرگە كۇن جارىمدى بارعىزۋ» بىلاي تۇرسىن، اسپاندا قۇستاي ۇشىپ، الەمنىڭ ءبىر تۇكپىرىنەن ەكىنشى تۇكپىرىنە بىرەر ساعاتتا جەتىپ باراتىن بولدىق. مۇنى از دەسەڭىز، «وتىنسىز تاماق ءپىسىرۋ، شالقىعان تەڭىزدەردە بالىقتاي ءجۇزۋ» جانە باسقا دا بۇرىن ادامنىڭ ءوڭى تۇگىل تۇسىنە دە كىرمەگەن دۇنيەلەردى ءوزىمىز مەڭگەرىپ الدىق. ارينە، قۋانارلىق جايت. بىراق ءبىز ىبىراي اتامىزدىڭ جۇرتىنا تىلەپ، اتاپ كورسەتكەن جاقسىلىقتارعا قول جەتكىزدىك تە، وسىمىزعا توقمەيىلسىپ، العا قاراي جىلجىماي قالعاندايمىز. دالىرەگىن ايتقاندا، ۋاقىت تالابىنا ساي ىلگەرىلەۋدىڭ تىڭ جولدارىنا تۇسۋگە تالپىنىسىمىز ءالسىز.

قازىرگى تاڭدا ءۇي سالۋ، جىلدام حابار الۋ، اتى جوق اربانى جۇرگىزۋ، اسپاندا ۇشۋ، وتىنسىز تاماق ءپىسىرۋ، تەڭىزدە بالىقتاي ءجۇزۋ دامۋدىڭ ولشەمى بولماي قالعانى بارشاعا ءمالىم.

بۇگىندە شيكىزاتتى تەرەڭدەپ وڭدەپ، ونى دايىن بۇيىمعا اينالدىرىپ، ۇق­ساتىپ ساتۋ، ءوز ونەركاسىبىڭدى وركەندەتىپ، باسقاسىن ايتپاعاندا قارا­پايىم قاجەتتى زاتتار، كيىم-كەشەك شىعارۋ، اۋىل شارۋا­شىلىعىڭنىڭ يگىلىگىن ارتتىرا وتىرىپ ءوزىڭدى ازىق-ت ۇلىكپەن قامتاماسىز ەتۋ، كرەاتيۆتى يندۋستريانى دامىتۋ ماسە­لەسىندە كەنجەلەپ قالساڭ، «ونەر-ءبىلىم بار جۇرتتار» قاتارىنا ىلەسە المايسىڭ. وسى جايت ءدال قازىر ءبىزدىڭ باسىمىزدا بار. حالىققا اسا قاجەتتى ازىق-ت ۇلىكتەن باستاپ باسقا دا كەرەك-جاراقتى سىرتتان تاسۋ، وزگەدەن قىپ-قىزىل اقشاعا ساتىپ الۋ ەل ەكونوميكاسىن، الەۋمەتتىڭ تۇرمىس-تىرشىلىگىن باسقاعا تاۋەلدى ەتۋدى تەرەڭدەتە تۇسەتىنى ءسوزسىز.

وسىندايدا ىبىراي التىنساريننىڭ:

«...ءبىز دە بەكەر جاتپالىق،

وسىلارعا تانىسپاي;

ات ونەرى بىلىنبەس

بايگەگە ءتۇسىپ جارىسپاي;

جەلكىلدەپ شىققان كوك شوپتەي

جاڭا ءوسپىرىم دوستارىم،

قاتارىڭ كەتتى-اۋ الىسقا-اي،

ۇمتىلىڭىز، قالىسپاي...» دەپ سوناۋ زاماندا جۇرتىنا قاراتا شىرىلداپ ايتقان ءسوزى ساناڭدا جاڭعىرىپ، جۇرەگىڭدى شىمىرلاتادى. ى.التىنسارين اتالعان وسيەتىن ءدال قازىرگى قازاقستان حالقىنا، ونىڭ اتقارۋشى بيلىگىنە ايتىپ تۇرعانداي اسەر قالدىرادى.

ءبىز جوعارىدا كرەاتيۆتى يندۋستريا جو­نىندە ايتتىق. وسى كرەاتيۆتى يندۋستريانى شىنداپ قولعا الىپ، ونىڭ يگىلىگىن كورىپ وتىرعان ەلدەردى بۇگىنگى ناعىز «ونەر-ءبىلىم بار جۇرتتار» دەپ تانۋعا بولادى. ءبىزدىڭ ۇلكەن مەجەمىزدىڭ ءبىرى وسىنداي جۇرتتاردىڭ قاتارىنا قوسىلۋ بولۋى كەرەك.

بىزگە زامان تالاپتارىنا لايىقتى جاۋاپ بەرە وتىرىپ دامۋ، وزىق تەحنولوگيالاردىڭ پايدا بولۋىنان تۋىنداپ جاتقان وزگەرىس­تەردىڭ تابانىندا جانشىلىپ قالماي، شىلاۋىندا كەتپەي، قايتا سول ەكپىندى وزگەرىستەردى ءتيىمدى پايدالانۋ ەل تاۋەل­سىز­دىگىنىڭ، بولاشاعىمىزدىڭ كەپىلى ەكەنىن ۇعاتىن كەز جەتتى.

بۇل جەردە كوپ تۇيتكىلدەردىڭ ءبىرى رە­تىندە ءبىلىم بەرۋ ءىسىن قايتا جاڭعىرتۋ قا­­جەتتىگىن ايتقىمىز كەلەدى. اسىرەسە قۋ­لى­عىن، كەسەلىن ىشىنە جاسىرعان، جالتىراق جارنامالاردىڭ ارتىندا جاسىرىنعان، كوكە-جاكەلەردىڭ كومەگىنە سۇيەنىپ كۇنەلتىپ جۇرگەن جوو-لارعا ەرەكشە نازار اۋدارا وتىرىپ، بارلىق جوعارى وقۋ ورىندارىن قاتاڭ تالاپتار نەگىزىندە سۇرىپتاپ، ولاردى ارمان قۋىپ، وقۋ ىزدەپ بارعان جاستىڭ كوڭىلىنەن شىعاتىنداي، ۋاقىت تالابىنا جاۋاپ بەرەتىندەي دەڭگەيگە جەتكىزۋ قاجەت. جوو-لارداعى بيۋروكراتيزم، پاراقورلىق، باسقا دا جاعىمسىز كورىنىستەر ەرنەۋىنەن اسىپ، كىلكىپ تۇرعاندا ەلىمىزدى «ونەر-ءبىلىم بار جۇرتتار» قاتارىنا قوسادى دەپ ۇمىتتەندىرەر جاستارىمىز كوپ شىعا قويمايدى.