كاسىبي باعدار ەڭبەككە باۋلۋدان باستالادى

«قانداي دا ءبىر سالادا جەتىس­تىك­كە جەتۋ ءۇشىن وعان قىزىعۋ­شىلىقتىڭ بولۋى زاڭدى­لىق. ال تالاپكەردىڭ بولاشاق بەيىنى جوعارى وقۋ ورنىنا تۇسەر الدىندا انىقتالاتىنى بەلگىلى. كوپتەگەن ماماندىق اراسىنان تاڭداۋ جاساپ، باعىت-باعدار الۋ دۇرىس ماماندىق تاڭداۋعا ىق­پال ەتەدى»، دەدى بەلگىلى كاسىبي باعدارلاۋشى، كوۋچ الميرا تۇرسىن الماتى قالاسىنىڭ وڭىر­لىك كوممۋنيكاتسيالار قىز­مەتى الاڭىندا.

وسى ورايدا «بالالارعا ما­مان­دىق تاڭداۋدا قانداي كە­ڭەس­تەر قاجەت؟» دەگەن  ساراپشى بەيىمدەۋ جانە تاڭداۋ جاساۋدىڭ بالانىڭ جاس ەرەكشەلىگىنە بايلانىستى قولعا الىنعانى ابزال ەكەنىن ايتادى.

«كاسىپتىك باعدار بەرۋ اتا-انا ارەكەتىمەن تىعىز بايلانىس­تى. ويتكەنى بالانىڭ ومىرگە كەل­گەن كەزىنەن باستاپ دامۋىنا، مىنەز-قۇلقىنا، قابىلەتىنە نازار اۋدا­رىپ، باقىلاۋ جاساپ وتىرۋ با­لا­نىڭ تۇلعالىق قالىپتاسۋىنا اسەر ەتەدى. سونىمەن قاتار وتباسى تاربيەسىندە قانداي ماسەلەگە باس­تى نازار اۋدارۋ قاجەت ەكەنى دە ماڭىزدى. كاسىپتىك باعدارلاۋدا اسىرەسە 4-10-سىنىپتا وقيتىن بالا­لارعا ءمان بەرگەن ابزال»، دەيدى ساراپشى.

ەگەر ول جۇيەلى ءارى بەلگىلى ءبىر كەزەڭمەن بايلانىستى بولسا، با­لانىڭ دامۋ ديناميكاسىنا وڭ اسەر ەتەدى. ال 8-11-سىنىپ ارالىعىندا پسيحولوگتان نەمەسە كاسىبي باعدار بەرۋشىدەن كەڭەس العان ارتىق بولمايدى.

ساراپشى بەلگىلى ءبىر مامان­دىق­تى جالعاستىرۋشى اۋلەت جاعدايىندا ماماندىق تاڭداۋعا قاتىستى ماسەلە تۋىندامايتىنىن ايتادى. مىسالى، دارىگەرلەر، مۋزىكانتتار مەن پوليتسەيلەر، تاعى دا باسقا وتباسىندا بالالار اتا-اناسىنىڭ ماماندىعىن تاڭداپ جاتاتىنى ءجيى كەزدەسەدى ءارى بۇل قالىپتى جاعداي سانالادى.

«كەيدە كەيبىر ماماندىققا ادامنىڭ بەيىمى شىنىمەن گەنەتيكالىق جولمەن بەرىلەدى. بۇل عىلىمي تۇرعى­دان دالەل­دەن­بەگەنىمەن، ءجيى كەزدە­سە­تىنىن جوققا شىعار­ماي­مىز. وعان قوسا، اعا بۋىننىڭ جيناعان تاجىريبەسى مەن ءبىلىمى بالانىڭ كاسىبي دامۋىن جەدەلدەتىپ، جەتىلدىرە تۇسەدى. دەگەنمەن، بالانىڭ قالاۋى ءبىرىن­شى ورىندا تۇرۋى قاجەت»، دەيدى ساراپشى.

وسى ورايدا ا.تۇرسىن بالا­نىڭ ەسەيە كەلىپ، ماماندىق تاڭداۋداعى ويى وزگەرىپ جاتسا، وعان تاڭدانۋدىڭ قاجەتى جوق ەكەنىن ايتادى. دۇرىسى، كاسىبي باعدار بەرۋ مەكتەپتە، اسىرەسە وقۋعا تۇسكەنگە دەيىن جۇرگىزىلۋى كەرەك. مۇنىڭ ەرەسەك ومىرگە دە ىق­پا­لىن جوققا شىعارا المايمىز. ۋنيۆەرسيتەت قابىرعاسىندا 1-2 كۋرس ستۋدەنتتەرى ءۇشىن دە بەيىندىك باعدار بەرۋ ارى قاراي كاسىبي سالاسىن دۇرىس تاڭداۋعا ىقپال ەتەدى.

«قازىر بالالاردىڭ قىزىعۋ­شى­لىعى مەن ءحوببيى ومىرگە دەگەن قۇلشىنىستارىنا كەرى اسەر ەتىپ كەلەتىن جاعدايلار ءجيى كەزدەسەدى. گادجەتتەر، كومپيۋتەرلىك ويىنداردى شامادان تىس وينايتىن، كۇن ءتارتىبى ساقتالمايتىن بالالاردا سەلقوستىق باسىم. مۇنداي جاع­داي­دا اتا-انالار بالالاردىڭ قىزىعۋشىلىقتارىن، كومپيۋتەردە قانشا ۋاقىت وتىراتىنىن، بوس ۋاقىتىن قالاي وتكىزەتىنىن باقىلاۋى مىندەتتى. بالانى ءوز دەگەنىمەن جىبەرمەي، ەڭبەككە باۋ­لىپ، قىزىعۋشىلىقتارىنا اسا ءمان بەرگەن ابزال. وسى ورايدا ۇيىرمەلەردىڭ كومەگى زور. جات­تىق­تىرۋشىلار كۇش-جىگەر بەرۋ ارقىلى بالاعا قاجەتتى رەسۋرس­تى تاڭداۋعا كومەك­تە­سە­دى. ەگەر بالا قانداي دا ءبىر ۇيىر­مە­گە 2-3 اي بارىپ، كەيىننەن قىزىعۋشىلىعى بولماي قالسا، وسى مەزگىلدى بالا ءوزىن-ءوزى دامىتۋعا ارناپ، وزىنە قاجەتىن العانىن ەسكەرۋ قاجەت. مەكتەپ تۇلەكتەرى ساپالى ءبىلىم الۋ جولىندا الەمدى تانۋعا، ءوزى وسكەن ورتاعا قىزىعۋشىلىق تانىتا وتىرىپ، ءبىلىم اۋقىمىن كەڭەيتە وتىرىپ دامىسا، الداعى قادامدارىندا دۇرىس ءارى جىلدام شەشىم قابىلداي الاتىنى انىق.

الماتى