قوعام • 17 مامىر، 2022

كۇرەك پەن جۇرەكتىڭ ورنى...

كەي-كەيدە، قولىم قالت ەتكەندە وزىمە جۇمىس ىستەي باستايمىن. اتام «وزىڭە قۇل بولعاننان ارتىق نە بار؟» دەپ وتىراتىن كورىنەدى. قازىر ەڭ قيىنى دا وزىڭە ۋاقىت ءبولۋ سياقتى سەزىلەدى. جۇمىس، بالاباقشا، مەكتەپكە بالا تاسۋ، الەۋمەتتىك جەلى، قالانىڭ قىم-قۋىت قاربالاسى... ءتىپتى ۇمىتتىرىپ جىبەرەدى كىم ەكەنىڭدى. ورىنداۋشى بولىپ ءار ىسكە ءبىر جەگىلەسىڭ دە جۇرەسىڭ. ءبىتىرىپ جاتقانىڭ دا شامالى.

جانىبەك ءاليمان

«قازاق – و باستا ءوزىنىڭ قانداي حالىق بولعانىن ۇمىتىپ قالعان ۇلت»، دەگەندى ءجيى ەستيمىن. جانى بار ءسوز سەكىلدى. سول ۇمىتۋ، ياعني سىرتقى كۇشتەردىڭ كىم ەكەنىڭدى ۇمىتتىرۋى بۇگىنگى تاڭدا ءار تاراپتانىپ، بۇرىنعىدان دا كۇردەلەنىپ، دەندەي تۇسكەندەي كورىنەدى. وتكەندە اقسەلەۋ سەيدىمبەكتىڭ كۇندەلىكتەرىنەن مىنا ءبىر ءسوز كوزىمە وتتاي باسىلدى. «ادامدار اراسىنداعى قارىم-قاتىناس ءداستۇرلى نانىم-سەنىمگە مويىنۇسىنباعان سوڭ، سالت-ءداستۇردى ساقتاماعان سوڭ، تىيىم-توسقاۋىل كورمەگەن سوڭ ەركىندىك دەگەننىڭ ءوزى كورگەنسىزدىككە ۇلاسقان جايى بار. ياعني ادامداردىڭ بويىندا ىشتەي تىيىلۋدان گورى، سالت-داستۇرمەن ساناسۋدان گورى زاڭنان عانا قورقۋ نەمەسە سىرت كوزدەن عانا قايمىعۋ سەزىمى باسىم...»، دەلىنگەن وندا.

ىلكىدەگى قازاقتىڭ ۇستانعان تۇرمىس-سالتى مەن ءومىر ءسۇرۋ داعدىسىن ەسكىلىكتى اڭگىمەلەر مەن تاريحي دەرەكتەردەن وقىپ-بىلگەندە كوپ نارسە تۇيسىنەمىز. كىسىنىڭ كىسى بالاسىنا قۇرمەتى، ءىلتيپاتى مەن ىزەتى، قاجەت جەرىندەگى مارتتىگى مەن ىرىلىگى كىمدى دە بولسىن بەيجاي قالدىرماسا كەرەك.

سوناۋ ءبىر جىلدارى اۋىلدا ۇلكەندەردىڭ الدىن كورىپ وسكەن جەزدەم مىنا جايتتى ايتىپ كۇلدىرگەنى ەسىمنەن كەتپەيدى. بىرگە تۋعان اعاسىنىڭ قالادا ءوسىپ، ەرجەتىپ قالعان نەمەرەسى جازعى دەمالىستا اۋىلعا كەلەدى. تۋعان اعاسىنىڭ نەمەرەسى بولعان سوڭ وعان دا نەمەرە، ەكى ءۇيدىڭ اراسىندا ەركەلەپ جۇرەتىنى بەلگىلى عوي. سول نەمەرەسى ءبىر كەلگەندە جەزدەم «اتاڭا بارىپ ايتشى، وتكەن جولى العان كۇرەكتى سەنەن بەرىپ جىبەرسىن»، دەگەن ەكەن. سويتكەندە ءوزى تورگى ۇيىندە تەلەديدار تاماشالاپ، قاننەن-قاپەرسىز جاتا بەرگەن. سويتسە نەمەرەسى كۇرەك اكەلۋدىڭ ءجونى وسى ەكەن دەپ تورگى ۇيدە جاتقان كىشى اتاسىنىڭ ۇستىنە دوبالداي كۇرەكپەن كىرىپ بارىپتى. مەنىڭ جەزدەم، ونىڭ كىشى اتاسى شوشىپ كەتكەن. «سىرتقا نەمەسە اۋىز ءۇيدىڭ كىرەبەرىسىنە سۇيەپ، «اكەپ قويدىم» دەۋ جوق. مەنى ساباۋعا كەلگەن ادامشا وزىنەن ۇلكەن كۇرەكپەن تورگى ۇيگە باسا-كوكتەپ ءبىر-اق كىرىپتى. ولاي ىستەمەۋ كەرەكتىگىن ءتۇسىندىرىپ ايتتىم، جەتەسىنە جەتكىزگەن بولدىم، بىراق بىلمەيمىن قازىرگى بالالاردى»، دەيدى. وسىنداي دا قىزىقتار بار. كۇرەكپەن تورگى ۇيگە باسا-كوكتەپ كىرگەن ۇرپاق كۇرەك پەن جۇرەكتىڭ ورنىن شاتاستىرىپ الماس ءۇشىن نە كەرەك دەپ ويلايسىز؟ ونى اجىراتۋ ءۇشىن كوپ اقىلدىڭ قاجەتى دە شامالى سياقتى ەدى عوي...

كۇننىڭ ماڭىزدى جانە وزەكتى جاڭالىقتارىن «ەگەمەن قازاقستان» تەلەگرام كانالىنان وقىڭىز