بانك سەكتورىنداعى كورسەتكىش قۇبىلىپ تۇر

ناۋرىزدا بانك سەكتورىنىڭ جيىنتىق اكتيۆى سالىمداردىڭ 22،6%-عا نەمەسە 386 ملرد تەڭگەگە تومەندەۋى، سونداي-اق باعالى قاعازدار پورتفەلىنىڭ 5،6%-عا نەمەسە 439 ملرد تەڭگەگە ازايۋى ەسەبىنەن 1،1%-عا تومەندەدى. اكتيۆ كولەمى – 37،8 ترلن تەڭگە. بانك سەكتورىندا وتىمدىلىكتىڭ جوعارى دەڭگەيى وتە ماڭىزدى فاكتور بولىپ سانالادى. بۇل تۇرعىدا ءبىزدىڭ بانكتەر ۇياتتى ەمەس. ولاردىڭ اكتيۆتەردىڭ 30،6 پايىزىن قۇرايتىنداي (11،5 ترلن تەڭگە) وتىمدىلىگى بار. جوعارى وتىمدىلىك بانكتەرگە ءوز مىندەتتەمەلەرىنە تولىق كولەمدە قىزمەت كورسەتۋگە مۇمكىندىك بەرەدى.

كليەنتتەر سالىمدارىنىڭ 3،4 پايىزعا ازايۋىنا بايلانىس­تى سەكتور مىندەتتەمەسى دە 1،2 پا­يىزعا قىسقارىپ، بيىل ساۋىر­دە 33،1 ترلن تەڭگەنى قۇراعان. مىن­دەت­تەمەلەردىڭ قۇرىلىمى، كوبى­نە، بانكتەردىڭ جيىنتىق مىندەت­تە­مە­لەرىنىڭ 77،5%-ىن نەمەسە 25،7 ترلن تەڭگەنى قۇرايتىن دەپوزيتتىك پورتفەلدەن تۇرادى.

«2022 جىلعى 1 ساۋىردەگى جاع­داي بويىنشا بانك سەكتورىندا كاپيتالدىڭ جەتكىلىكتى قورى بار. نەگىزگى كاپيتال جەتكىلىكتىلىگىنىڭ كوەففيتسيەنتى (k1) – 18،9%، مەن­شىكتى كاپيتال جەتكىلىكتىلىگىنىڭ كوەففيتسيەنتى (k2) – 22،8%، بۇل ورتاشا العاندا، جۇيە بويىنشا زاڭنامادا بەلگىلەنگەن نورماتيۆتەردەن الدەقايدا كوپ. 2022 جىلعى ناۋرىزدىڭ قورىتىندىسى بويىنشا بانكتەردىڭ تازا تابىسى 358،9 ملرد تەڭگەنى قۇرادى. بانك اكتيۆتەرىنىڭ رەنتابەلدىلىگى (ROA) 2022 جىلعى 1 ساۋىردە 3،8% (2021 جىلعى 1 ساۋىردە – 2،5%)، كاپيتالدىڭ رەنتابەلدىلىگى (ROE) – 31،3% (2021 جىلعى 1 ساۋىردە – 19،8%) بولدى. ەكونوميكاعا كرە­ديت­تەر 2022 جىلعى ناۋرىزدا 0،6%-عا ۇلعايىپ، 19،2 ترلن تەڭ­گەنى قۇرادى. 2022 جىلعى ناۋ­رىزدا جەكە تۇلعالارعا بەرىلگەن كرەديتتەر 1،2%-عا 11،2 ترلن تەڭ­­گەگە دەيىن ۇلعايدى، ال زاڭدى تۇل­­عا­­لارعا بەرىلگەن كرەديتتەر 0،2%-عا 8،1 ترلن تەڭگەگە دەيىن تومەن­دەدى»، دەپ مالىمەت ۇسىنادى قار­جى نارىعىن رەتتەۋ جانە دامىتۋ اگەنتتىگى.

ال تەڭگەمەن بەرىلەتىن نەسيە ناۋرىز ايىندا 1،7%-عا، 17،4 ترلن تەڭگەگە دەيىن ۇلعايدى. تەڭگە كۋرسى­نىڭ نىعايۋى ناتيجەسىندە شەتەل ۆاليۋتاسىنداعى كرەديتتەر كولەمى 8%-عا، 1،9 ترلن تەڭگەگە دەيىن تومەندەگەن. 2022 جىلعى ناۋ­­رىزدا 1،9 ترلن تەڭگەگە جاڭا كرە­ديت­تەر بەرىلدى، بۇل 2022 جىل­عى اقپانعا قاراعاندا 5،5%-عا كوپ.

ەكونوميكاعا بەرىلگەن كرەديت­تەردىڭ باسىم بولىگى ونەركاسىپ (14،3 پايىز)، ساۋدا (11،4 پايىز)، قۇرىلىس (3،4 پايىز) جانە كولىك (2،7 پايىز) سالالارىنا تيەسىلى. باسقا سالاداعى كرەديتتەردىڭ ۇلەسى – 68،2 پايىز.

«2022 جىلعى ناۋرىزدا بانكتىك ەمەس زاڭدى تۇلعالارعا ۇلتتىق ۆاليۋ­تامەن بەرىلگەن كرەديتتەر بو­­يىن­شا ورتاشا الىنعان سىياقى مول­­شەرلەمەسى 14،5%-دى (2022 جىل­عى 1 ناۋرىزعا – 12،2%)، جەكە تۇل­­عالارعا – 18،0%-دى (جىلدىڭ 1 ناۋ­رىزىنا – 18،4%) قۇرادى. 2022 جىلعى ناۋرىزدىڭ قورىتىن­دىسى بويىنشا 90 كۇننەن استام مەر­زىمى وتكەن بەرەشەگى بار كرەديتتەر­دىڭ ۇلەسى كرەديت پورتفەلىنىڭ جال­پى كولەمىنىڭ 3،6%-ىن قۇرادى (2022 جىلدىڭ باسىندا – 3،3%). شاعىن جانە ورتا بيزنەستى ەسەپكە العاندا زاڭدى تۇلعالاردىڭ پورتفەلىندە 90 كۇننەن استام مەرزىمى وتكەن بەرەشەگى بار قارىزداردىڭ دەڭگەيى 4،3%-دى قۇرادى (2022 جىل­عى قاڭتاردا – 3،4%). جەكە تۇل­عا­لاردىڭ پورتفەلىندە – 3،7% (2022 جىلعى قاڭتاردا – 3،7%)»، دەلىنەدى اگەنتتىك دەرەگىندە.

ايتا كەتەيىك، بۇعان دەيىن «بانك تسەنتركرەديت» رەسەيلىك ەنشىلەس بانك – «الفا-بانكتى» ساتىپ العانىن مالىمدەگەن ەدى. 

«سانكتسياعا ۇشىراعان بانك­تى ساتىپ الۋ تاجىريبەسى قازاقستان­دا العاش رەت جۇزەگە اسىرىلىپ وتىر. جانە وتە قىسقا مەرزىمدە. كليەنتتەردەن كەلىپ ءتۇسىپ جاتقان ساۋالداردىڭ شەشىمىن تابۋ – ءبىز ءۇشىن ەڭ باستى باسىمدىق. ءبىز كومان­داعا كوبىرەك ءمان بەرىپ، جاڭا بانكتىڭ بيزنەس-پروتسەستەرىنە قىز­مەت­كەر­لەر ىنتاسىن ارتتىرۋعا كۇش سالۋىمىز قاجەت. مۇنىڭ ءبارى كەلەشەكتە پوزيتسيامىزدى نى­عايتىپ، جاڭا ءتيىمدى، قو­لاي­لى بانكتىك ونىمدەر جاساپ شى­عا­رۋعا جانە ۇزاقمەرزىمدى سەرىك­تەس­تىك قاتىناستار قۇرۋعا كومەگىن تيگىزەدى»، دەدى «بانك تسەنتركرەديت» باسقارما توراعاسى عالىم قۇسايىنوۆ.

سونداي-اق «سبەربانك» رەسەي­لىك ەنشىلەس بانكىن «بايتەرەك» حولدينگى ساتىپ الادى ەكەن دەگەن اڭگىمەنىڭ دە ۇشتىعى شىعا باس­تادى. Frank Media مالىمەتىنشە، حولدينگ ەۋروپالىق قايتا قۇرۋ جانە دامۋ بانكىمەن بىرلەسە وتىرىپ ساتىلىم كەلىسىمىن ىسكە اسىرۋى مۇمكىن.

سەنىمدى دەرەككوزدەردىڭ ايتۋىنشا، ءدال قازىر ەۋروپالىق قايتا قۇرۋ جانە دامۋ بانكى «سبەربانكتىڭ» ەنشىلەس بانكىن تىكەلەي ساتىپ الا المايدى، سون­دىقتان ول مامىلەگە ەكىنشى كەزەڭ­نەن باستاپ ارالاسپاق.

اتالعان ەنشىلەس بانكتەردىڭ ءتۇپ اتاسى وزگە ەلدىكى بولعانىمەن، ولار ءبىزدىڭ ەلدە قىزمەت ەتەدى جانە قازاقستاندىق جەكە جانە زاڭدى تۇلعالاردى نەسيەلەيدى. سون­دىقتان ولاردا تۋىنداپ جات­قان وزگەرىس وتاندىق نارىققا ءسوز­سىز اسەرىن تيگىزەدى. ول اسەردىڭ قان­شا­لىقتى جاعىمدى نەمەسە جا­عىم­سىز بولارىن ءدال قازىر كە­سىپ ايتۋ قيىن. ءبارى دە جاسالعان كەلى­سىمگە جانە سول كەلىسىمدەردىڭ ءمىنسىز ورىندالۋىنا تىكەلەي بايلانىستى. نارىقتاعى وزگەرىس مۇنىمەن دە توقتاماۋى مۇمكىن. تاعى ءبىر رەسەيلىك ەنشىلەس بانك «ۆتب بانكتىڭ دە (قازاقستان) جاع­دايى جايلى اراگىدىك ايتىلىپ قا­لىپ ءجۇر. 25 ءساۋىر كۇنى ديرەك­تور­لار كەڭەسىنىڭ شەشىمىمەن باس­قارما توراعاسىنىڭ ەكى بىردەي ورىن­با­سارىنىڭ وكىلەت­تىگى توقتا­تىل­دى. قازىرگى كەزدە بانك جاڭا جاع­دايلارعا بەيىم­دەلە وتى­رىپ بيزنەس-مودەل قالىپتاس­تىرۋ­عا تىرىسىپ، كليەنتتەر مەن سەرىك­­تەس­تەرگە قىزمەت كور­سە­تۋ­دى جال­عاس­­تىرىپ جاتىر. دە­گەن­مەن دي­رەك­­تورلار كەڭەسى قۇرا­مىن­داعى وز­گە­رىس­­تەردىڭ دە تەگىننەن-تەگىن بول­ماعانى بەلگىلى («الفا-بانكتە» دە ءبارى سولاي باستالعان).