سايلاۋ ۇدەرىسىنىڭ وزەكتى ماسەلەلەرى ءسوز بولدى

اكىم سايلاۋعا قاتىسۋ تاجى­ريبەسىمەن ءبولىسىپ، اۋىلدىق جەرلەردە ۇگىت-ناسيحاتتىڭ ەڭ ءتيىمدى تۇرلەرىنىڭ ءبىرى حالىقپەن جەكە كەزدەسۋلەر بولاتىنىن اتاپ ءوتتى. ءوز كەزەگىندە وسك توراعاسى كانديداتتار ەشقانداي شەكتەۋسىز دەبات ۇيىمداستىرىپ، وتكىزۋگە جانە بۇل سايلاۋشىلارعا سانالى تاڭداۋ جاساۋعا ىقپال ەتەتىنىن اتاپ ءوتتى. اۋىل تۇرعىندارى وتكەن اۋىل اكىمىنىڭ سايلاۋىنا جانە وزدەرى سايلاعان اكىمنىڭ جۇمىسىنا وڭ باعا بەردى.

27 ساۋىردە ە.بوكەتوۆ اتىن­داعى قاراعاندى مەملەكەتتىك ۋني­ۆەرسيتەتىنىڭ «ستۋدەنتتەر مادە­نيەت سارايى» عيماراتىندا نۇر­لان ءابدىروۆتىڭ ساياسي پار­تيا­لار، ۇەۇ، قوعامدىق كەڭەس، ءماسليحات، باق وكىلدەرى­مەن، قوعام­دىق پىكىر كوشباس­شى­لارى­مەن، بلوگەرلەرمەن، سايلاۋ كوميس­سيا­لارىنىڭ مۇشەلەرىمەن ۇلكەن كەزدەسۋى ءوتتى. ءىس-شاراعا 558 ادام قاتىستى.

مەملەكەت باسشىسى قاسىم-جومارت توقاەۆتىڭ قازاقستان حالقىنا جولداۋىندا ايتىلعان سايلاۋ پروتسەسىن ودان ءارى جەتىل­دىرۋ ماسەلەلەرى بويىنشا ماز­مۇندى پىكىرتالاس ءوتتى. «قازاق­ستاندىق مۇگەدەكتەر كونفەدەراتسياسى» رقب وبلىستىق فيليا­لىنىڭ باسشىسى دارحان تى­لەمىسوۆ مۇگەدەكتىگى بار ادام­داردىڭ قوعامدىق ۇيىم­دارى سايلاۋ تۋرالى زاڭناماعا ايەل­دەرمەن، جاستارمەن، مۇگەدەكتىگى بار ادامدارمەن قاتار، سايلاۋ پارتيالىق تىزىمدەرىندەگى 30% كۆوتانى قامتيتىن تۇزە­تۋلەردى قولدايتىنىن اتاپ ءوتتى. بۇل رەتتە ونىڭ پىكىرىنشە، ءماس­لي­حات دەپۋتاتتارىن سايلاۋ كەزىندە دە وسىنداي كۆوتا قاراستىرىلۋى قاجەت.

بۇقار جىراۋ اۋداندىق ءماسلي­حاتىنىڭ حاتشىسى ءالي اسحات ماجوريتارلىق جۇيەنى ەنگىزۋ اياسىندا شاعىن سايلاۋ وكرۋگتەرىن قۇرۋ­دى، تيىسىنشە وكرۋگتەگى سايلاۋ­شىلار سانىن ازايتۋدى ۇسىندى. ونىڭ پىكىرىنشە، ەلدى مەكەن­دەر اراسىنداعى قاشىقتىق وڭتاي­لى بولسا جانە وكرۋگتەگى سايلاۋ­شىلاردىڭ سانى ەداۋىر ىقشام بولسا دەپۋتاتتىققا كانديداتتار سايلاۋالدى ۇگىت جۇمىستارىن ءتيىمدى جۇرگىزۋگە مۇمكىندىك الار ەدى دەگەن ويىن ورتاعا سالدى.

كوپتەگەن جىل بويى ۋچاس­كەلىك سايلاۋ كوميسسياسىنىڭ حاتشىسى بولىپ جۇمىس ىستەگەن ناتاليا كليمەنكو سايلاۋ كوميس­سيالارىنىڭ مۇشەلەرى كونستي­تۋتسيالىق زاڭمەن جۇكتەلگەن ماڭىزدى فۋنكتسيالاردى ورىندايتىنىن العا تارتا وتىرىپ، ولاردىڭ مارتەبەسىن ارتتىرۋ تۋرالى ۇسىنىس جاسادى.

«مۇقالماس» قب باسشىسى مايرا ابدراحمانوۆا اۋماقتىق جانە ۋچاسكەلىك سايلاۋ كوميسسيا­لارى مۇشەلەرىنىڭ قۇزىرەتى تۋرالى ماسەلە كوتەردى. «اق جول» قدپ فيليالىنىڭ توراعاسى ەرمەك ءابىلدين اۋماقتىق سايلاۋ كوميسسيالارىنا سايلاۋ پرو­تسەسىنە قاتىسۋشىلاردى اقپا­رات­تاندىرۋ كەزىندە الەۋمەتتىك جەلىلەردى بەلسەندى پايدالانۋدى ۇسىندى.

قاراعاندىنىڭ تۇرعىنى سايات راحيموۆ ورتسايلاۋكوم ۇيىم­داستىرعان كەزدەسۋلەر سايلاۋ­شىلاردىڭ سايلاۋعا دەگەن سەنىمىن ارتتىرۋعا ىقپال ەتەتىنىن اتاپ ءوتىپ، وسىنداي تاجى­ري­بەنى وبلىستىق دەڭگەيدەگى اۋماق­­تىق سايلاۋ كوميسسيالارى دا وتكىزۋ كەرەك دەگەن پىكىرىن ءبىل­دىردى.

ە.بوكەتوۆ اتىنداعى قارا­عاندى مەملەكەتتىك ۋنيۆەر­سيتەتىنىڭ «جاستار ورتالىعى» كوۆوركينگ ورتالىعىندا وسك توراعاسىنىڭ ءوڭىر جاستارىمەن كەزدەسۋى ءوتتى. جاس سايلاۋشىلاردى ارالاس سايلاۋ جۇيەسىن ەنگىزۋ ماسەلەلەرى قىزىقتىردى. وسك باسشىسى ماجوريتارلىق جۇيە كانديداتتار اراسىندا ۇلكەن باسەكەلەستىككە اكەلە­تىنىن اتاپ ءوتتى. سونداي-اق ول وسى قاعيدات بويىنشا ساي­لان­عان دەپۋتاتتار پارتيالىق قۇرى­لىمداردىڭ ەمەس، ءبىرىنشى كەزەكتە ءوز ەلەكتوراتىنىڭ مۇددە­لەرىن بىلدىرەتىنىن، بۇل ولار­دىڭ حالىق الدىنداعى جەكە جاۋاپ­كەرشىلىگىن ارتتىرۋعا ىقپال ەتەتىنىن اتاپ ءوتتى.

ستۋدەنت ءۇمىت سەرىكوۆانىڭ پىكىر­ىنشە، جاستاردىڭ سايلاۋعا دەگەن قىزى­عۋشىلىعى تومەن، جاس­تار اراسىنداعى وسىنداي تاپتاۋرىنداردى جويۋ قاجەت. ال ستۋدەنت مارلەن قوجاحمەتوۆ داۋىس بەرۋگە قاتىسپاعانى ءۇشىن قۇقىقتىق جاۋاپكەرشىلىكتى قاراستىرۋدى ۇسىندى. قارمۋ ستۋدەنتى جادىرا ءمىناجات بيىل 18 جاسقا تولعانىن جانە ەندى ونىڭ داۋىس بەرۋگە قۇقىعى بار ەكەنىن ايتىپ، كەزدەسۋ بارىسىندا داۋىس بەرۋ ءتارتىبى، ازاماتتاردىڭ سايلاۋ قۇقىقتارى تۋرالى پايدالى اقپارات العانىن ءبىلدىردى.

باسقا وڭىرلەردەگىدەي، ەلەك­تروندى داۋىس بەرۋدى ەنگىزۋ مۇمكىندىگى، ارتىقشىلىقتارى مەن قاۋىپ-قاتەرلەرىن ەسكەرە وتىرىپ، ونى قازاقستاندا قولدانۋ تاجىريبەسى تالقىلاندى.

كەزدەسۋ بارىسىندا سايلاۋ پروتسەسىنىڭ وزەكتى تاقىرىپتارى بويىنشا ءداستۇرلى ونلاين-سا­ۋالداما جۇرگىزىلدى. ال كەزدەسۋ قورىتىندىسى بويىنشا نۇرلان ءابدىروۆ بەلسەندى قاتىسۋشىلارعا «قازاقستانداعى سايلانبالىلىق تاريحى» كىتابىن تاپسىردى.