مونيتورينگتىك توپتار قىزمەتى كۇشەيتىلدى

سوندىقتان وڭىرلىك كوممۋنيكاتسيالار قىزمەتىندە مونيتورينگتىك توپتاردىڭ قىزمەتى تالقىعا سالىندى. وبلىستىق كاسىپكەرلىك جانە ين­دۋس­ت­ريالىق-يننوۆاتسيالىق دامۋ باس­­قار­ماسىنىڭ باسشىسى ەرنۇر جاۋ­تىك­باەۆتىڭ مالىمەتىنشە، موني­تورينگ­تىك توپتار قۇرىلعالى 7 500 رەيد جۇرگىزدى. 45 650 كاسىپكەرلىك وبەكتىسىنىڭ جۇمىسى تەكسەرىلىپ، 451 ەرەجە بۇزۋشىلىق انىقتالدى، 53 ملن تەڭگە ايىپپۇل تولەندى. ەڭ ءجيى تىركەلەتىن ءتارتىپ بۇزۋشىلىقتارعا ەپيدەميالىق ساقتانۋ شارالارىن قولدانباعان جانە الەۋمەتتىك ارا قاشىقتىقتى بۇزۋ مەن ادامدار سانىن شەكتەن تىس قابىلداۋ جاتادى. وبلىستا مونيتورينگتىك توپتار جۇ­مىسى جەتىلدىرىلمەك. ەندى Ashyq جوباسىنا قاتىساتىن نىسان­دار «قىزىل»، «سارى» جانە «جاسىل» ايماقتار بويىنشا بولىنەدى. ادام­داردىڭ ساۋدا ورتالىقتارىنا، ويىن-ساۋىق ورتالىقتارىنا قانشا­لىقتى ءجيى كەلۋى وسىعان بايلانىستى بولماق. مىسالى، «قىزىلعا» ءجيى شاعىمدانعان جانە قايتالانعان بۇزۋشىلىقتار انىقتالعان نىساندار كىرەدى. مونيتورينگتىك توپتار نىسانداردى دەپۋتاتتارمەن، قوعامدىق بەلسەندىلەرمەن جانە ەرىكتىلەرمەن اپتاسىنا ەكى رەت تەكسەرەدى. ال «سارى» ايماققا ايىنا ەڭ از تەك­سەرىستەن وتكەن نىساندار جانە ادام­­دار ءۇشىن قاۋىپتى ايماق­تار كىرە­دى. مۇنداي ورىندارعا تەكسەرۋ­شى­لەر اپ­تاسىنا ءبىر رەت پوليتسيا قىز­مەتكەر­لەرى­مەن بىرگە بارادى. قو­عام­دىق كولىك­تەر دە «سارى» دەپ سانا­لادى. «جاسىل» ايماققا Ashyq جو­باسى­نىڭ كوش­باس­شىلارى قاتىسادى، ولارعا مونيتو­رينگ­تىك توپتار ەكى اپتادا ءبىر رەت كەلەدى.

تەكسەرۋشىلەردىڭ جۇمىسىن تيىم­دىرەك ەتۋ ءۇشىن وڭىردە شۇعىل شارالار بەلگىلەندى. ءبىرىنشى كەزەكتە مونيتورينگتىك توپتاردىڭ قۇرامى جاڭار­تىلادى، باراتىن نىسان­دارى­نىڭ ءتىزىمى بەكىتىلەدى، دەپۋتاتتار مەن ەرىكتىلەر جۇمىسقا تارتىلادى. وڭىر­دە قوعامدىق كولىكتەگى باقىلاۋدى كۇ­شەيتۋ، اقپاراتتىق ستەندتەر، بەل­گى­لەۋ­لەر مەن شەكتەۋ سىزىقتارى جاڭارتىلادى.

– مونيتورينگتىك توپتاردى ەندى جاڭا فورمات بويىنشا جىبەرەمىز. مىسالى، بۇرىن تەكسەرۋشىلەر ۇنەمى بىردەي نىسانداردى ارالاپ ءجۇردى. ەگەر قانداي دا ءبىر نىسان قاۋىپسىزدىك تۇرعىسىنان كوشباسشىلار قاتارىن­دا بولسا، وندا ونى سوڭىنا دەيىن تەكسەرمەيمىز، – دەپ ءتۇسىندىردى ەرنۇر جاۋتىكباەۆ. ونىڭ ايتۋىنشا، مونيتورينگ توپ قۇرامىنا اۋداندىق جانە قالالىق اكىمدىكتەردىڭ ءبولىم قىزمەتكەرلەرى ەنەدى. بولىمدەر ماماندارسىز قالمايدى – مونيتورينگتىك توپتاردا ادامدار «جىلجىمالى كەس­تە» بويىنشا كەزەكشىلىك ەتەدى.

– مونيتورينگتىك توپتار كاسىپ­كەرگە قىسىم كورسەتپەيدى. ماق­سات – نىسان­دارعا باراتىن نەمەسە سول جەردە جۇمىس ىستەيتىن ادام­داردىڭ دەنساۋلىعى­نا قامقور­لىق جاساۋ. باستى باع­دار – بيز­نەسپەن قاتار بولۋ، سانەپيدنور­ما­لاردى قامتاماسىز ەتۋ، كەڭەس بەرۋ، ۇسىنىستار بەرۋ. بىراق ءتارتىپ بۇزۋ­شىلارعا قاتاڭ شارالار قولدانۋ كەرەك. سەبەبى ولار كەلۋشىلەرگە كوروناۆيرۋس جۇقتىرىپ، اۋرۋحاناعا جاتقىزۋعا، رەانيماتسياعا، ءتىپتى ولىمگە اكەپ سوقتىراتىن جاعدايلارعا سەبەپ بولادى، – دەدى «ەرتىس – ادالدىق الاڭى» جوبالىق كەڭسەسىنىڭ باسشىسى ريزا­بەك يسابەكوۆ.

نىساندار ەرەجەلەردى ورىنداۋدىڭ ءتارتىبى بويىنشا ءۇش توپقا بولىنەدى: پروبلەمالىق نىساندارعا بارا­تىن توپتار پوليتسيا، دەپۋتاتتار مەن ءارتۇرلى قوعام وكىلدەرىمەن قوسا ارالايدى. ال باسقا قوعامدىق ورىنداردى شاعىن قۇرامداعى توپتار باقى­لايدى. سونىمەن بىرگە توپتار ىشىن­دەگى مەم­لەكەتتىك قىزمەتشىلەردى جۇمىسى­نان بوساتۋ، ىنتالاندىرۋ ماسەلەلەرى قاراستىرىلۋدا. جۇمىسىنا جاۋاپتى قاراعان مونيتورينگتىك توپ مۇ­شە­لەرىن قالاي ىنتالاندىراتىنى ازىر­شە بەلگىسىز. قوعامدىق ورىندار قاۋىپ­سىز بولۋى كەرەك. ۆيرۋسقا، اۋرۋدى جۇقتىرعان ادامدارعا جول بەرەتىن بيزنەس وكىلدەرى جازالانۋعا ءتيىس.

ريزابەك يسابەكوۆ Ashyq جۇيە­سىندەگى «قىزىل» بەلگىسى بار تۇر­عىن­داردى شىدامدىلىققا شاقىر­دى. ويتكەنى «قىزىل» بەلگىسى بار ادامداردى اۋرۋ تارا­تاتىن كوشپەلى ەپيتسەنترلەر دەپ اتادى. «وقشاۋلاۋدا بولۋعا ءتيىس بولسا دا ولار دۇكەن ارالاپ جۇرەدى. مى­سالى، «قىزىل» ستاتۋسى بار ادامدى ۇيلەرىڭىزگە كىرگىزۋشى مە ەدىڭىز؟» دەيدى ول.

– وبلىستا 29 قازاننان 12 قاراشاعا دەيىن Ashyq ارقىلى جۇمىس ىستەيتىن نىساندارعا جۇمىس كۇندەرى تەك «جاسىل» ستاتۋسى بار ادامدار كىرە الادى، – دەدى دەپارتامەنت وكىلى عيزات ابىشەۆ. – جەتى كۇننەن اسپاعان پتر-تەستىنىڭ ناتيجەسى تەرىس جانە ۆاكتسينالاۋدان وتكەندەر كىرە الادى. ءوڭىردىڭ 6 اي بويى «قىزىل» ايماق ورتاسىندا قالىپ وتىرۋىنىڭ باستى سەبەبى – تۇرعىنداردىڭ كارانتيندىك رەجىمدى ءجيى بۇزۋى. ولار شەكتەۋلەرگە قاراماستان ساۋدا ۇيلەرىنە، دامحانالارعا، Ashyq باعدارلاماسى ورناتىلعان ورىندارعا بارۋدا.

قازىر بارلىق قالا مەن اۋداندا 24 مونيتورينگتىك توپ جۇمىس ىستەيدى. ەپيدەميالىق احۋالدىڭ تۇراقسىزدىعى، ىندەت جۇقتىرعان ناۋقاستاردىڭ كوبەيۋى جاڭا تالاپتار قابىلداۋعا ءماجبۇر ەتكەنى بەلگىلى. ەندى 29 قازان مەن 12 قاراشا ارالى­عىن­دا Ashyq جوباسىنا قاتىسۋشى نىسانداردىڭ كۇندەلىكتى جۇمىسىنا تولىقتىرۋلارمەن بىرگە وزگەرىستەر دە ەنگىزىلەدى. بۇگىندە وبلىس كولەمىندە 6 830 الەۋمەتتىك جانە بيزنەس نىسانى Ashyq بويىنشا جۇمىس ىستەيدى. Ashyq جوباسى ءتارتىبىن بۇزۋشىلار پاۆلودار، ەكىباستۇز جانە اقسۋ قالا­لارىندا انىقتالعان. جالپى، 2،5 مىڭعا جۋىق قاتىسۋشى انىقتالدى، ولاردىڭ 467-ءسى – مەملەكەتتىك مەكەمەلەر. مونيتورينگتىك توپتاردىڭ مۇشەلەرى Ashyq جوباسىنا قاتىسۋ­شىلارمەن ءتۇسىندىرۋ جۇمىس­تارىن جۇر­گىزۋدە. ءتارتىپ بۇزۋشىلارعا اكىم­­شىلىك قۇقىق بۇزۋ جونىندەگى زاڭ تالاپ­­تارى بويىنشا قۇنى 8 ملن تەڭگە­دەن استام 63 اكىمشىلىك قۇقىق بۇزۋ­شىلىق تۋرالى حاتتاما تولتىرىلسا، قالعاندارى سوتقا جولدانعان.

وبلىس اۋماعىنداعى ءۇرلىتىپ، شارباقتى، قوساق، امانگەلدى شەكارا بەكەتتەرىنەن 8 شەتەلدىك ازاماتقا وتۋگە تىيىم سالىندى. وبلىستىق سا­ني­تاريالىق-ەپيدەميولوگيالىق باقى­لاۋ دەپارتامەنتىنىڭ مالىمەتىنشە، بەكەتتەردە تاۋلىك بويى كەزەكشىلىك اتقارىلۋدا. وتكەن تاۋلىكتە شەكارادان 495 ازامات ءوتتى، ونىڭ ىشىندە 374 جاياۋ، 121 جۇك كولىگىنىڭ جۇرگىزۋشىسى ءوتىپ، 10 ادام كارانتيندىك ستاتسيونارعا جاتقىزىلدى.

قازان ايىنىڭ سوڭعى كۇندەرى وڭىردە ىندەت جۇقتىرعان 49 331 ناۋقاس تىركەلسە، 27 035 ناۋقاس – وبلىس ور­تالىعىنىڭ تۇرعىندارى. ەپيدەميو­لوگتەر­دىڭ باعالاۋى بويىنشا وڭىردە كۆي-مەن سىرقاتتانۋ جاعدايى ءالى تۇراقسىز.

 پاۆلودار وبلىسى