كومىرتەگى بەيتاراپتىعىنا بىرلەسە قول جەتكىزۋ ماڭىزدى

كليماتتىڭ وزگەرۋى، جاھاندىق جى­لى­مىق، قۇرعاقشىلىق، سۋ تاسقىنى، اۋاعا زياندى قالدىقتار مەن كومىرقىشقىل گازىنىڭ شامادان تىس تارالۋى سياقتى سىن-قاتەرلەر جان-جاقتى تالقىلانعان فورۋمعا ەكولوگيا، گەولوگيا جانە تابيعي رەسۋرستار ءمينيسترى سەرىكقالي برەكەشەۆ، قىرعىزستان، تاجىكستان، وزبەكستان جانە قازاقستان پارلامەنتتەرىنىڭ دەپۋتاتتارى، گەرمانيا ەلشىلىگى، حالىقارالىق ۇيىمدار، بيزنەس جانە ەكولوگيالىق قاۋىمداستىق وكىلدەرى قاتىستى. جيىندا ال­عاش بولىپ ءسوز العان ەكولوگيالىق ۇيىم­دار قاۋىمداستىعى تورالقاسىنىڭ تورا­عاسى ءاليا نازارباەۆا 9 تامىزدا بۇۇ كليماتتىڭ وزگەرۋىمەن كۇرەس جۇر­گى­زە­تىن جۇمىس توبى بايانداماسىندا كومىر مەن قازبا بايلىقتارىنىڭ بولا­شاعىنا باي­لانىستى بولجام جاساعانىن ايتىپ ءوتتى.

«مەنىڭ ويىمشا، بۇل قۇجات كۇزدە بولاتىن دۇنيەجۇزىلىك كليمات كونفەرەنتسياسىندا تالقىلاۋعا نەگىز بولماق. وندا كومىرسۋتەگى ەنەرگياسىن توقتاتۋ تۋرالى شەشىم قابىلدانۋى مۇمكىن. ناتيجەسىندە، الەمدە جاسىل ەكونوميكانىڭ رەسۋرستارىن ءبىر مەزگىلدە ۇلعايتا وتىرىپ، قازبا وتىندى دامىتۋعا قارجى قۇيۋ ازاياتىنى انىق. بۇل لوگيكالىق تۇرعىدان العاندا ءداستۇرلى قازبا بايلىقتارىنان باس تارتۋعا جانە ولاردىڭ جالپى تۇتىنىلۋىن ازايتۋعا مۇمكىندىك بەرەدى»، دەدى قاۋىمداستىق توراعاسى. سونىمەن قوسا ءا.نازارباەۆا ءوز سوزىندە سالاداعى سوڭعى جىلداردا بولىپ جاتقان وزگەرىستەر مەن قولعا الىنعان شارالار تۋرالى ايتتى. قازاقستان ۇكىمەتىنىڭ قاۋلىسىمەن 2018 جىلى «اس­تانا-ەكسپو-2017» ينفراقۇرىلىمى نەگى­زىندە «جاسىل تەحنولوگيالار مەن ينۆەس­تيتسيالىق جوبالاردىڭ حالىقارالىق ورتالىعى» كوممەرتسيالىق ەمەس اكتسيو­نەرلىك قوعامى قۇرىلعان. بۇل ەڭ الدىمەن قولجەتىمدى ەڭ جاقسى تەحنولوگيالار پرينتسيپتەرىنە كوشۋ باعدارلاماسىن ىسكە اسىرۋ ارقىلى قازاقستاننىڭ ءىرى ونەركاسىپتىك كاسىپورىندارىندا جاسىل تەحنولوگيالاردىڭ ەنگىزىلۋىنە مۇمكىندىك بەرەدى. «ەكىنشىدەن، شىن مانىندە جۇمىس ىستەيتىن تەتىكتەردى دامىتۋ، شاعىن جانە ورتا بيزنەس ءۇشىن حالىقارالىق جاسىل ينۆەستيتسيالار اعىنىن ۇيىمداستىرۋ. وسىعان بايلانىستى پاريج كەلىسىمى قۇرا­­مىنداعى ءىرى جاسىل كليماتتىق قور­­مەن تىكەلەي سەرىكتەستىك ورناتىلدى»، دەدى ءا.نازارباەۆا. ەل پرەزيدەنتى قاسىم-جومارت توقاەۆ بيىلعى جولداۋىندا قا­زاقستاننىڭ 2060 جىلعا دەيىن كومىرتەگى بەيتاراپتىلىعىنا قول جەتكىزۋگە نيەتتى ەكەنىن ايتتى. وسى ورايدا قاۋىمداستىق توراعاسى فورۋمعا قاتىسۋشىلاردى بىرلەسىپ جۇمىس ىستەۋگە شاقىردى.

ەكولوگيا، گەولوگيا جانە تابيعي رەسۋرستار ءمينيسترى سەرىكقالي برەكەشەۆ ءوز سوزىندە قازاقستان ءۇشىن كليماتتىڭ وزگەرۋىنە كۇرەس باسىم باعىت ەكەنىن اتاپ وتسە، كورشى مەملەكەتتەن كەلگەن ساراپشىلار دا سۋتەگى ەنەرگەتيكاسىن دامىتىپ، ەلەكتر موبيلدەردى پايدالاناتىن ۋاقىت جەتكەنىن تىلگە تيەك ەتتى. 

تابيعات تەپە-تەڭدىگىن جوعالتقان كەزدە توسىن مىنەز تانىتىپ، اۋا رايى دا وزگەرىسكە ۇشىرايتىنىن عالىمدار الدەقاشان دالەلدەگەن بولاتىن. سوندىقتان ساراپشىلار ارال ايماعىنداعى تۇزدى داۋىلدى توقتاتۋ ءۇشىن 13 مىڭ گەكتار القاپقا 5 ملن ءتۇپ كوشەت وتىرعىزىلعانىن، بۇل اعاشتار 10 جىلدا 20 ملن توننا زياندى گازدى بو­يىنا ءسىڭىرىپ الاتىنىن ايتادى.

قازىر ۇكىمەتتە قازاقستاننىڭ 2050 جىل­­عا دەيىنگى كومىرتەگى بەيتاراپتىعى سترا­­تە­گياسى ازىرلەنۋدە. الەمنىڭ 124 ەلى 2050 جىلعا دەيىن وزدەرىنىڭ كومىرتەگى بەي­تا­راپ­­تى­عىنا قول جەتكىزۋگە مىندەتتەمە الىپ وتىر.

فورۋمنىڭ پانەلدىك سەسسيالارىندا ورتالىق ازيا ەلدەرىنىڭ قاتىسۋشىلارى كليماتتىڭ وزگەرۋىنىڭ وزەكتى ماسەلەلەرىن تالقىلاپ، «جاسىل» جوبالاردى ىسكە اسى­رۋ­داعى تابىستى تاجىريبەلەرىن ءبولىستى. ءىس-شارا قورىتىندىسى بويىنشا  بىرلەسكەن دەكلاراتسياعا قول قويىلدى.