كولەڭكەدەگى قارجى جانە كەدەندەگى كۇرەس

مەملەكەتتىك كىرىستەر كوميتەتىنىڭ باسشىسى مارات سۇلتانعازيەۆتىڭ ايتۋىنشا، 2019-2021 جىلدارى قولعا الىنعان شارالاردىڭ ناتيجەسىندە «كو­لەڭ­­كەلى ەكونوميكانىڭ» دەڭگەيى 27 پا­يىز­دان 23،6 پايىزعا تومەندەدى.

– ءبىز تاۋارلاردى باقىلاۋدىڭ ۇلتتىق جۇيەسىن قۇردىق. «ەلەكتروندى شوت-فاكتۋرا» جانە «استانا-1» اقپا­رات­تىق جۇيەلەرى ەنگىزىلدى. سالىق­تىق دەك­لا­راتسيالاردىڭ 99 پايىزى، كەدەن­دىك دەكلاراتسيالاردىڭ 100 پايىزى قا­شىق­تان ۇسىنىلۋدا. «ە-تەرەزە» اقپا­رات­تىق جۇيەسى رۇقسات قۇجاتتارىن بەرە­تىن 13 اقپاراتتىق جۇيەنى بىرىكتىرىپ وتىر. قىزمەت كورسەتۋ ۋاقىتى 30 كۇننەن بەس كۇنگە دەيىن قىسقاردى. وسىنىڭ ءبارى «كولەڭكەلى ەكونوميكانىڭ» ۇلەسىن تو­مەن­دەتۋ ءۇشىن جاسالعان قادامدار، – دەدى مارات سۇلتانعازيەۆ ورتالىق كوم­مۋ­نيكاتسيالار قىزمەتىندە وتكەن بري­فينگ­تە.

كوميتەت باسشىسىنىڭ پىكىرىنشە، «ەلەكتروندى شوت-فاكتۋرا» جۇيەسىنىڭ تيىمدىلىگى ەرەكشە بايقالعان. وعان 505 مىڭ پايدالانۋشى تىركەلگەن جانە 558 ملن-نان استام ەلەكتروندى شوت-فاكتۋرا وڭدەلگەن. سونىمەن قاتار جەكەلەگەن تاۋارلار بويىنشا «ۆيرتۋالدى قويما» ءمودۋلى ەنگىزىلدى. بۇل ارقىلى قويماداعى تاۋارلاردىڭ ەسەبىن ونلاين رەجىمدە باقىلاپ وتىرۋعا بولادى. بۇدان بولەك كونتراگەنتتەرمەن جاسالعان مامىلەلەردى دە قاداعالاۋعا مۇمكىندىك بار.

2020 جىلى بيۋدجەتكە قوسىمشا 149 ملرد تەڭگە ءتۇسىم تۇسكەن. بۇعان تاۋەكەل­دەر­دى باسقارۋ جۇيەسىن قولدانۋدىڭ ناتيجەسىندە قول جەتكىزىلگەن. جالپى، تاۋەكەلدەردىڭ 86 ءتۇرلى مودەلى قۇرىلىپ، 12 ملرد-تان استام تسيفرلى قۇجات وڭ­دەلگەن. قوسىمشا 320 ملرد تەڭگە قامتا­ماسىز ەتىلىپتى.

سونداي-اق مەملەكەتتىك كىرىستەر كو­ميتەتى كاپيتالدى شەتەلگە شىعارۋعا قار­سى كەشەندى جۇمىس جۇرگىزۋدە. ونىڭ ىشىندە سىرتتا وففشورلىق شوتى بار قازاقس­تاندىقتارعا قارسى كۇرەس قار­قىن الدى. بۇل ەكونوميكالىق ىن­تى­­ماقتاستىق جانە دامۋ ۇيىمىمەن ەلەكتروندى مالىمەتتەر الماسۋ شەڭ­بە­رىندە قول قويىلعان كوپجاقتى كونۆەن­تسيا­نىڭ جەمىسى. بيىل ەىدۇ-مەن 100-دەن استام يۋريسديكتسياسى بار قازاقستان ازا­ماتتارىنىڭ قارجىلىق شوتتارى بو­­يىنشا اقپارات الماسۋ باستالماق. بۇ­گىندە اتالعان بايلانىس كانالدارىن سىناقتان وتكىزۋ ءجۇرىپ جاتىر.

– سونداي-اق بانكتەرمەن دە بىرلەسە جۇمىس ىستەۋگە كوشتىك. ءبىز شەتەلدەن اقشا العان 164 جەكە تۇلعا تۋرالى اقپاراتقا قول جەتكىزدىك. ولار قازاقستانعا 45 ملرد تەڭگە اقشا اۋدارعان. ولاردان 68 ملن تەڭگە سالىق ءوندىرىلدى، – دەپ ناقتىلادى كوميتەت باسشىسى.

«كولەڭكەلى ەكونوميكانىڭ» كورى­نىس­تەرى كەدەندىك پۋنكتتەردە ءجيى بايقا­لا­تىنى بەلگىلى. سوندىقتان بۇل جاققا دا ەرەكشە نازار اۋدارىلعان. ماسەلەن، قىتايمەن اراداعى كەدەندىك ستاتيستيكادا الشاقتىق كوپ.

الدىن الا مالىمەتتەر بويىنشا 2020 جىلى قازاقستاننىڭ قىتايمەن ارا­داعى كەدەندىك ستاتيستيكاسىنداعى ال­شاقتىق 5،3 ملرد دوللاردى قۇراعان. جالپى، قىتايعا قاتىستى ءدال وسىنداي ماسەلەمەن باسقا مەملەكەتتەر دە بەتپە-بەت كەلىپ وتىر. ماسەلەن، 2019 جىلى قىتاي مەن اقش اراسىنداعى الشاقتىق 54 ملرد دوللاردى، ال قىتاي مەن گەرمانيا اراسىنداعى دالسىزدىك 45 ملرد دوللاردى قۇراعان.

– قىتاي حالىق رەسپۋبليكاسىمەن جىل سايىنعى بىرلەسكەن سالىستىرۋلاردىڭ ناتيجەسى بويىنشا سايكەسسىزدىكتەردىڭ قۇ­رىلىمى انىقتالدى. الشاقتىق سو­ما­­سىنىڭ 53 پايىزى قازاقستان ارقى­لى وتكىزىلەتىن قىتاي تاۋارلارىنىڭ تران­زيتىنە تيەسىلى. بۇل تاۋارلار قحر ستا­تيستيكاسىندا ءبىرىنشى شەكارانى كەسىپ ءوتۋ بەلگىسى بويىنشا قازاقستانعا با­عىت­تالعان ەكسپورت رەتىندە كورسەتىلەدى. بۇل جاعداي قىتايدىڭ حاتتامالارىمەن جانە رەسەي مەن بەلارۋستىڭ كەرى ستا­تيس­­تيكاسىمەن راستالادى. سونداي-اق «قورعاس» ارقىلى وتكىزىلەتىن تاۋارلار جانە پوشتا سالەمدەمەلەرى دە قىتاي ستاتيستيكاسىندا قازاقستانعا باعىتتالعان ەكسپورت رەتىندە كورسەتىلەدى. ال ەلىمىزدە مۇنداي تاۋارلار دەكلاراتسياسىز وڭاي­لا­تىلعان تارتىپپەن رەسىمدەلەدى. بۇل دەگەنىمىز – الشاقتىقتىڭ 20 پايىزى. الشاقتىقتىڭ 27 پايىزى نەمەسە شامامەن 1،5 ملرد اقش دوللارى قازاق­ستان­دىق يمپورتتاۋشىلاردىڭ كە­دەندىك قۇندى تومەندەتۋىنە بايلانىستى ورىن الادى، – دەدى مارات سۇلتانعازيەۆ.

وسى ورايدا قازاقستان الشاقتىقتى ازايتۋ ماقساتىندا العاش رەت قىتاي حالىق رەسپۋبليكاسىمەن تاۋارلارعا ارنالعان ەكسپورتتىق دەكلاراتسيالارداعى مالىمەتتەردى ونلاين رەجىمدە الماسۋدى باستادى. سايكەستەندىرۋدىڭ ۇلەس سالماعى ازىرشە 25 پايىزدى قۇرايدى. تەحنيكالىق جانە ادىسنامالىق ماسەلەلەردى وفلاين فورماتتا پىسىقتاۋ قاجەتتىلىگىنە بايلانىستى سالىستىرۋ تەتىگىن جەتىلدىرۋ بو­­يىنشا قيىندىقتار تۋىنداپ وتىر.

قابىلدانىپ جاتقان شارالاردىڭ ناتيجەسىندە قىتايمەن اراداعى كەدەندىك ستاتيستيكانىڭ الشاقتىعى 2017 جىلعى كورسەتكىشتەن (60 پايىز نەمەسە 7 ملرد دوللار) 2019 جىلى 48 پايىزعا (6 ملرد دوللارعا) دەيىن قىسقاردى. بيىل شامامەن 45 پايىزعا نەمەسە 5،3 ملرد دوللارعا كەمۋگە ءتيىس.

– كۇن سايىن قىتايدان اكەلىنەتىن تاۋارلاردىڭ كەدەندىك باج يندەكسىنىڭ بەل­گىلەنگەن شەكتەرىن، تاۋەكەلدىڭ قۇن­دىق ينديكاتورلارىن ساقتاۋ بويىنشا باقىلاۋ جۇرگىزىلەدى. 2020 جىلى 44 920 دەكلاراتسيالانعان تاۋاردىڭ كە­دەن­دىك قۇنى تۇزەتىلدى جانە مەملەكەت بيۋد­جەتىنە قوسىمشا 17،1 ملرد تەڭگە ءوندىرىلدى، – دەدى كوميتەت باسشىسى.