تاريحي لاۋحالار جاڭعىرتىلدى

رۋحانيات • 24 قاراشا، 2020

تاريحي لاۋحالار جاڭعىرتىلدى

21 رەت كورسەتىلدى

مادەنيەت جانە سپورت مينيسترلىگىنە قاراستى تۇركىستان قالاسىندا ورنالاسقان «ازىرەت سۇلتان» مەملەكەتتىك تاريحي-مادەني قورىق-مۋزەيىنىڭ ۇيىمداستىرۋىمەن قوجا احمەت ياساۋي كەسەنەسىنىڭ قازاندىق بولمەسىندە «قاسيەتتى لاۋحالار جاڭعىرتىلۋى» اتتى ءىس-شارا ءوتتى.

بەكەن قايرات ۇلى

قازاقستان رەسپۋبليكاسىنىڭ تۇڭعىش پرەزيدەنتى – ەلباسى ن.ءا.نازارباەۆتىڭ «بولاشاققا باعدار: رۋحاني جاڭعىرۋ»، « ۇلى دالانىڭ جەتى قىرى» اتتى باعدارلامالىق ماقالالارىندا كورسەتىلگەن باسىمدىقتار نەگىزىندە، ەجەلگى كەزدە بايراق سابىنىڭ ۇشىنا ورناتىلاتىن ءراسىم لاۋحالاردى جاڭعىرتۋ ءىس-شاراسىنا تۇركىستان قالاسىنىڭ اكىمى راشيد ايۋپوۆ جانە وبلىستىق، قالالىق ارداگەرلەر كەڭەسىنىڭ مۇشەلەرى مەن زيالى قاۋىم وكىلدەرى قاتىستى.

بۇگىنگى تاڭدا تاريحي تۇرعىدان جاڭعىرتىلىپ وتىرعان 10 لاۋحانىڭ تاريحى تەرەڭدە جاتىر. مىسالى، قوجا احمەت ياساۋي كەسەنەسىندەگى تايقازاندى قورشاي ورنالاسقان 10 لاۋحا جونىندە 1871-1872 جىلدارى ورىس ساياحاتشىسى ا.ل.كۋننىڭ البومىندا جانە 1928 جىلى م.ە.ماسسون تۇركىستانعا ارنايى كەلگەن ساپارىندا: «تايقازاننىڭ قۇلاقتارىنا جىلقى قىلىمەن ۇشتالعان، كەيبىرى جارتى اي سەكىلدى ءيىلىپ بىتكەن، تەمىرمەن قاپتالعان ۇزىن 10 لاۋحا بەكىتىلگەن» دەپ جازسا، 1935-1940 جىلدارى كەسەنە قاراۋسىز قالعان تۇستا لاۋحالار قولدى بولعاندىعى جايىندا دەرەكتەر كەزدەسەدى.

عالىم پ.ن.احمەروۆتىڭ «احمەت ياساۋي ءمورىنىڭ جازباسى» اتتى ەڭبەگىندە لاۋحالاردا جانە موردە مۇسىلمان الەمىنە بەلگىلى احمەت ەسىمىمەن ايگىلى بولعان شايىقتاردىڭ ەسىمدەرى ويىپ جازىلعاندىعى ايتىلادى. قازىرگى جاڭعىرتىلىپ وتىرعان 10 لاۋحادا ويىپ جازىلعان ەسىم-سوزدەردىڭ رەتىنە توقتالساق:

«احمەت (ياعني مۇحاممەد (س.ا.ۋ.) اللانىڭ ەلشىسى».
«شايىق احمەت حانبال».
«احمەت حەيرۋن-ناساج» (توقىماشىلاردىڭ ەڭ ۇزدىگى).
«شايىق احمەت اركام» (شۇبار الا).
«شايىق احمەت حازراۆي».
«شايىق احمەت راۆيا» (راۆيالىك).
«شايىق احمەت مۇحتار» (تاڭداۋلى).
«شايىق احمەت حامي» (ساقتاۋشى).
«شايىق احمەت كابير» ( ۇلى).
«شايىق احمەت ساعاري».

جوعارىدا اتى اتالعان 10 لاۋحانى جاڭعىرتۋ وقيعاسىنا قاتىسقان قالا باسشىسى راشيد ابات ۇلى تاريحي ماڭىزعا يە جادىگەرلەردى قايتا جاڭعىرتىپ، بايىرعى ورنىنا ورنالاستىرعان «ازىرەت سۇلتان» مەملەكەتتىك تاريحي-مادەني قورىق-مۋزەي ۇجىمىنا العىس بىلدىرسە، قورىق-مۋزەيى ديرەكتورى نۇربولات احمەتجانوۆ: «بۇگىن – وتكەنىمىزدى قايتا جاڭعىرتىپ، جوعالتقانىمىزدى تاپقان ەرەكشە كۇن. ەلباسى نۇرسۇلتان ءابىش ۇلىنىڭ «بولاشاققا باعدار: رۋحاني جاڭعىرۋ» باعدارلاماسى اياسىندا مۇحاممەد (س.ا.ۋ.) پايعامبارىمىزدان باستاپ مۇسىلمان الەمىنە ءماشھۇر احمەت ەسىمىمەن ايگىلى شايىقتاردىڭ ەسىمدەرى جازىلعان لاۋحالار تايقازاننىڭ اينالاسىنا، بۇرىنعى تاريحي ورنىنا قايتا ورناتىلدى. ءتول جادىگەرلەرىمىزدى، تاريحىمىزدى تۇگەندەپ، ناسيحاتتاۋ بولاشاق ۇرپاق ءۇشىن ماڭىزدى مۇرا بولىپ قالارى ءسوزسىز. تاريحىمىزدى تانۋ، جاڭعىرتۋ جولىنداعى ماڭىزدى كۇنمەن بارشاڭىزدى قۇتتىقتايمىن»، دەدى.

«ازىرەت سۇلتان» مەملەكەتتىك تاريحي-مادەني قورىق-مۋزەيىنىڭ ءباسپاسوز قىزمەتىنىڭ مالىمەتىنە جۇگىنسەك، جاڭعىرعان لاۋحالاردى قالا تۇرعىندارى مەن قاسيەتتى مەكەنگە ات باسىن بۇرعان قوناقتار تاماشالاۋعا مۇمكىندىك بار ەكەن.

كۇننىڭ ماڭىزدى جانە وزەكتى جاڭالىقتارىن «ەگەمەن قازاقستان» تەلەگرام كانالىنان وقىڭىز