نورۆەگيانىڭ "Vårt Land" قوعامدىق-ساياسي گازەتىندە قازاقستاندىق پروفەسسور جانە ديپلومات ءادىل احمەتوۆتىڭ ء"ال-فارابي جانە يدەاليزم داعدارىسى" اتتى ماقالاسى جارىق كوردى. فيلوسوفتىڭ 1150 جىلدىق مەرەيتويى قارساڭىندا اۆتور وقىرمانداردى قازىرگى ساياسي تەندەنتسيالار مەن ءال-فارابي مۇراسى تۋرالى وي قوزعاۋعا شاقىردى، - دەپ جازادى Egemen.kz
"نەگە ءال-فارابي قازىرگى الەمدە الدە دە وزەكتى بولىپ تابىلادى؟ ول فيلوسوف رەتىندە يدەالدى قالا-مەملەكەت جانە وسىنداي قالالار اراسىنداعى قاتىناستاردىڭ مودەلى يدەياسىن دامىتىپ وتىرعان بولاتىن. ول اسىرەسە "ىزگىلىكتى قالا" دەپ اتالاتىن، ياعني جالپى ادامزاتتىق باقىتقا جەتۋ ماقساتىندا بىرگە ءومىر سۇرەتىن جانە ەڭبەك ەتەتىن ادامدار مەملەكەتىنىڭ تۇجىرىمداماسىن قۇرۋىمەن تانىمال. ىزگىلىكتى قالا - پلاتون "رەسپۋبليكاسىنىڭ" جەتىلدىرىلگەن نۇسقاسى دەپ ايتۋعا بولادى"، - دەپ ايتىلعان ماقالادا.
ءال-فارابي ۇسىنعان قالا-مەملەكەت ورگانيكالىق تۇجىرىمداماسىنىڭ باستى ماقساتى - ادىلدىك. ول ىزگى قالا تۇرعىندارى مەن باسشىلارىنىڭ ماڭىزدى سيپاتتامالارىن مازمۇنداعان. "ادامدارى ءوزارا كومەك كورسەتىپ ەڭبەكتەنۋ ارقىلى شىنايى باقىتقا جەتۋدى ماقسات ەتكەن قالا ىزگى قالا، ال ادامدارى ءوزارا قولعابىس تيگىزىپ باقىتقا جەتۋگە ماقساتتانعان قوعام ىزگىلىكتى قوعام بولىپ تابىلادى"، - دەپ ءال-فارابي ءوزىنىڭ ايگىلى تراكتاتىندا جازعان.
بىراق، ءا.احمەتوۆتىڭ پىكىرىنشە، ءال-فارابي قالا-مەملەكەتىمەن شەكتەلمەي، يدەيانى يدەالدى مەملەكەتتەن حالىقارالىق ىنتىماقتاستىق ۇستەم بولعان يدەالدى الەمگە دەيىن ودان ءارى دامىتادى.
ء"بىز 2020 جىلعا كەلسەك الەم وركەندەۋىنە جەتۋ باعىتىنا قاجەتتى يدەاليزمنىڭ قاراما-قايشىلىعىنا كۋا بولامىز. زاماناۋي ادام يدەاليزمنىڭ تۇبەگەيلى داعدارىستا بولعاندىقتان ءال-ءفارابيدىڭ ويلارىنان الشاقتاۋ سەزىنەتىن سياقتى. بارعان سايىن حالىقتار اراسىنداعى جاقىنداسۋ يدەيالارى مەن باستامالارى ازايۋدا. عالامدىق ماسەلەلەردى شەشۋگە بەلسەندى، شابىتتاندىرىلعان جانە پراكتيكالىق كوزقاراس جويىلىپ بارا جاتقان سياقتى، ال وقشاۋلانۋ مەن قاقتىعىستار كۇشەيىپ كەلەدى" - دەپ اتاپ كورسەتەدى اۆتور.
ءا.احمەتوۆتىڭ ويىنشا، ءال-فارابي ءوز يدەياسىنىڭ ۋتوپيالىق تابيعاتىن البەتتە تۇسىنگەن، بىراق بۇل يدەياعا كۇمانگە قاراماي ۇمتىلۋعا شاقىرىپ وتىرعان. ءال-فارابيدەن كەيىن بىرنەشە عاسىر وتكەن سوڭ عانا ادامزات ارەكەتكە قابىلەتتى دەموكراتيانى، بيلىكتى ءبولۋ جۇيەسىن قۇرۋ ارقىلى جاپپاي تەڭدىك پەن تۇسىنىستىككە قاجەت نەگىزدى ورناتادى. نە ءۇشىن؟ جاپپاي باقىتقا جەتۋ ءۇشىن - دەپ سەنەتىن ءال-فارابي.
فيلوسوفتىڭ ءوز سوزىمەن ايتقاندا: "ۇلتتار ءبىر-بىرىنە باقىتقا جەتۋى ءۇشىن كومەكتەسۋدەگى". "ىزگى عالامدىق الەم" تىعىز جانە ساپالى حالىقارالىق ىنتىماقتاستىقتى تالاپ ەتەدى. ءتىپتى قازىرگى جاعدايدا بۇل پەرسپەكتيۆا الىس بولىپ كورىنسە دە، ءبىز يدەالدان ەشقاشان باس تارتپاۋىمىز كەرەك. بۇگىندەگى ۋتوپيا دەگەنىمىز ەرتەڭ شىندىققا اينالۋى مۇمكىن"، دەپ تۇيىندەدى قازاقستاندىق عالىم.
تۇركيادا تاۋلىك سايىن 50 مىڭ ادامنان ۆيرۋس انىقتالۋدا
• بۇگىن، 15:04
تۇركىستاندا «كىتاپحانالىق كەرۋەن – 30 اۋىلعا» اتتى كىتاپ فەستيۆالى وتەدى
ايماقتار • بۇگىن، 14:50
الماتى حايۋاناتتار باعىندا ەكى قونجىق دۇنيەگە كەلدى
ايماقتار • بۇگىن، 14:48
ازيا چەمپيوناتى: ۆالەنتينا يسلاموۆا مەن ەلميرا سىزدىقوۆا فينالعا شىقتى
كۇرەس • بۇگىن، 14:23
ەسىل اڭعارىنان اسىپ، قاۋىپ توندىرۋدە
ايماقتار • بۇگىن، 13:50
ءابىلحان قاستەەۆ اتىنداعى ونەر مۇراجايىندا ۆاكتسينالاۋ پۋنكتى اشىلدى
مەديتسينا • بۇگىن، 13:31
گرۋزيادا لوكداۋننىڭ ورنىنا مەملەكەتتىك دەمالىس جاريالاندى
الەم • بۇگىن، 12:50
ەسىل وزەنىنىڭ سۋى كوتەرىلىپ كەلەدى
ايماقتار • بۇگىن، 12:48
پاندەميا كەزىندە قانشا قازاقستاندىق شەتەلگە كوشتى
كوروناۆيرۋس • بۇگىن، 12:47
الماتىدا ەسىرتكى ساتپاق بولعان ەكى ازامات ۇستالدى
قوعام • بۇگىن، 12:30
قارتتار ءۇيىنىڭ بۋحگالتەرى 10 ملن تەڭگە جىمقىرعان
ايماقتار • بۇگىن، 12:27
پاۆلودار وبلىسىندا دا بالىقتار قىرىلىپ قالدى
ەكولوگيا • بۇگىن، 12:25
رۋحانيات • بۇگىن، 12:10
نىسانا كوزدەۋدەن حالىقارالىق ءتۋرنيردىڭ جەڭىمپازدارى انىقتالدى
سپورت • بۇگىن، 11:57
پاۆلودار وبلىسىندا ايەلدەر موناستىرىنان ءورت شىقتى
ۆيدەو • بۇگىن، 11:50
قىزىلوردا وبلىسىندا 524 مامان ىندەتكە قارسى ەكپە سالدىردى
ايماقتار • بۇگىن، 11:45
پرەزيدەنتتىڭ سىنىنان كەيىن مينيسترلىكتە جول ساپاسى تالقىلاندى
قوعام • بۇگىن، 11:37
بالاندين مەن مۋسين اقتوبەدەگى ليتسەنزيالىق ەل بىرىنشىلىگىندە توپ جاردى
سپورت • بۇگىن، 11:29
باعدارلامالار • بۇگىن، 11:18
بەنزين جوق: ورالدا جانارماي قۇيۋ بەكەتتەرى جابىلىپ جاتىر
ايماقتار • بۇگىن، 11:15
بالقاشتا جول اپاتىنان پوليتسيا قىزمەتكەرى كوز جۇمدى
وقيعا • بۇگىن، 11:10
سوت شەشىمىن ورىنداماعان ازامات قاماۋعا الىندى
ايماقتار • بۇگىن، 11:07
505 مىڭنان استام قازاقستاندىق ۆاكتسينا سالدىردى
قازاقستان • بۇگىن، 11:05
ازيا چەمپيوناتى: بۇگىن جانە ەرتەڭ ءبىزدىڭ قىزدار كىمدەرمەن كۇرەسەدى؟
سپورت • بۇگىن، 10:56
قازاقستاندا تاعى ءبىر ءوڭىر «قىزىل ايماققا» ءوتتى
كوروناۆيرۋس • بۇگىن، 10:30
قازاقستاندا كەڭ اۋقىمدى «كيىك» اكتسياسى باستالدى
ەكولوگيا • بۇگىن، 10:27
اقمولا وبلىسىندا جەدەل جاردەم كولىگىنە وق اتىلدى
ۆيدەو • بۇگىن، 10:17
ەلىمىزدە جۇمىسسىزدىق دەڭگەيى ءوستى
قوعام • بۇگىن، 10:03
قازاقستاندىق ۆاكتسينا ازىرلەگەن عالىمدارعا باسپانا بەرىلەدى
قازاقستان • بۇگىن، 09:48
وتكەن تاۋلىكتە تاعى 2641 ادامنان كوروناۆيرۋس انىقتالدى
كوروناۆيرۋس • بۇگىن، 09:36
2002 ادام كوروناۆيرۋستان ەمدەلىپ شىقتى
كوروناۆيرۋس • بۇگىن، 09:32
دوللار قايتادان ارزانداي باستادى
قارجى • بۇگىن، 09:22
گرەك-ريم كۇرەسىنەن ازيانىڭ ۇزدىكتەرى كىم؟
سپورت • بۇگىن، 09:21
سارىالا قازدىڭ قاڭقىلى ەستىلدى
رۋحانيات • بۇگىن، 08:51
وقيعا • بۇگىن، 08:50
ءورت قاۋىپسىزدىكتى ساقتاماعاننان شىعادى
قوعام • بۇگىن، 08:42
اقمولالىقتار اقكولگە قاراپ بوي تۇزەيدى
تەحنولوگيا • بۇگىن، 08:40
الەم • بۇگىن، 08:33
الەم • بۇگىن، 08:30
جەرگىلىكتى ءوزىن ءوزى باسقارۋدى دامىتۋ ورتالىقتارى
وقيعا • بۇگىن، 08:26
ەلوردا ماڭىنداعى اۋماقتاردى اۋەدەن باقىلادى
وقيعا • بۇگىن، 08:24
اقش اسكەرىن الىپ كەتۋگە اسىعار ەمەس
الەم • بۇگىن، 08:16
ىندەتتىڭ بەتىن ۆاكتسينا قايتارا ما؟
الەم • بۇگىن، 08:14
التىنقازعان مەن قاراقاباق ماڭعىستاۋ ارحەولوگياسىنىڭ ۇلكەن جاڭالىعىنا جاتادى
وقيعا • بۇگىن، 08:09
رۋحانيات • بۇگىن، 08:07
مەدياتورلار قاتارى قالىڭداي تۇسەدى
قوعام • بۇگىن، 08:05
كۇرەس • بۇگىن، 08:02
ناننىڭ قادىر-قاسيەتىن ۇمىتپايىق
قوعام • بۇگىن، 08:01
فۋتبول • بۇگىن، 07:59
بوكس • بۇگىن، 07:56
تاۋار وندىرۋشىلەردىڭ ەكسپورتتىق الەۋەتى زور
ەكونوميكا • بۇگىن، 07:48
نەسيەگە پاتەر العاندارعا سالىق جەڭىلدىگى بار
ەكونوميكا • بۇگىن، 07:47
رۋحانيات • بۇگىن، 07:47
سىرداريا ساعاسىنداعى سۇلۋ مەكەن
ءبىلىم • بۇگىن، 07:46
ايماقتار • بۇگىن، 07:44
مەملەكەتتىك ءتىلدى قۇرمەتتەۋ – ورتاق مىندەتىمىز
پىكىر • بۇگىن، 07:40
ەكپە الۋ پۋنكتى مەشىتتە دە اشىلدى
قوعام • بۇگىن، 07:35
Astana IT university: ءبىلىم ساپاسىنان تسيفرلى ترانسفورماتسياعا
ءبىلىم • بۇگىن، 07:30
الەم • بۇگىن، 07:28
كيەلى كەسەنە ەسىكتەرىن سول كۇيىندە ساقتاۋ ماڭىزدى
رۋحانيات • بۇگىن، 07:25
جەر تۋرالى زاڭ سەناتقا جولداندى
پارلامەنت • بۇگىن، 07:22
باي مەن كەدەيدىڭ اراسى الشاقتاپ بارادى
ەكونوميكا • بۇگىن، 07:15
الماتى وبلىسىندا «ءۇمىت بەسىگى» جوباسى جۇزەگە اسىرىلا باستادى
ايماقتار • كەشە
تۇنگى تىنىشتىقتى بۇزۋشىلار جامان ىندەت كەزىندە دە تيىلماي وتىر
ايماقتار • كەشە
ايماقتار • كەشە
NIS وقۋشىسى پەنسيلۆانيا ۋنيۆەرسيتەتىنەن شاقىرتۋ الدى
ءبىلىم • كەشە
تاۋەلسىزدىك جانە ۇلت مەنتاليتەتى
قوعام • كەشە
قارىز ك ۇلىپ كىرىپ، كۇڭىرەنىپ شىعادى
قوعام • كەشە
جارلىنى بايلانىس جەلىسىمەن جارىلقادى
ايماقتار • كەشە
ۇقساس جاڭالىقتار
