ايماقتار • 29 قازان, 2020

قازىعۇرت ۇلى جىبەك جولى بويىنداعى تۋريستىك سوقپاق بولادى

295 رەت كورسەتىلدى

«قازىعۇرتتىڭ باسىندا كەمە قالعان, ول اۋليە بولماسا, نەگە قالعان؟..» تەرەڭىنە بويلاي بىلسەڭىز, قازىعۇرت اتاۋىنىڭ الىمساقتان بەرى ادامزاتتىڭ اۋزىندا كەلە جاتقاندىعىن تۇسىنەمىز.

قازىعۇرت  ۇلى جىبەك جولى بويىنداعى تۋريستىك سوقپاق بولادى

 

اڭىزعا سەنگىش حالىقتىڭ ۇر­پاعى رەتىندە كونەكوزدەر وسىناۋ قۇت مەكەننىڭ قادىر-قاسيەتىن ۇرپاقتار ساناسىنا ۇيالاتىپ كەلەدى.

جاھاندانۋمەن جاعا ۇستاس­قان بۇگىندە بۇل رۋحاني مايدان بۇرىنعىسىنان دا قىزا تۇ­سۋدە. ۇلتتىڭ ۇپايىن تۇگەن­دەر تۇستا تاعىلىمدى تاريحى بار قا­زىعۇرتتىڭ قادىر-قا­سيەتىن كەيىنگى تولقىننىڭ كو­ڭىل كوك­جيەگىنە قون­دىرۋ ءۇشىن بىر­قاتار اۋقىمدى جۇمىس قولعا الىنۋدا.

سول ەرشىمدى ەڭبەكتىڭ ىشىندە وڭتۇستىك جۋرناليستيكاسىنىڭ ارداگەرى بايدۋللا قونىسبەك اعامىز توراعالىق ەتەتىن «كيەلى قازىعۇرت» قوعامدىق قورىنىڭ تىندىرىمدى تىرلىگىن ەرەكشە اتاپ وتۋگە بولادى.

2000 جىلدان بەرى كيەلى قا­زىعۇرت تاۋىنىڭ تاريحي ماڭى­زىن جان-جاقتى ناسيحاتتاۋ ماق­ساتىندا قۇرىلعان قوعامدىق قور بۇگىنگە دەيىن كوپتەگەن ءىس-شا­را اتقاردى.

تاريحقا تاعزىم جاسالعان سول شارالاردىڭ بىرىندە, ناق­تى­راعى 2007 جىلى «كيەلى قا­زى­عۇرت» قوعامدىق قورىنىڭ ۇيىم­­­داستىرۋىمەن قازىعۇرت تا­ۋى­نىڭ ۇشار باسىنا بيىكتىگى 7 مەتر, تابان اۋدانى 4ح4 مەتر بولاتىن «قازىعۇرت – التىن قا­زىق» اتتى ەسكەرتكىش قويىلعان ەدى. ەسكەرتكىشتىڭ توبەسىندەگى ديامەترى 1 مەتر بولاتىن ايناشار بۇگىندە شىمكەنت قالاسىنان جارقىراپ كورىنىپ تۇرادى.

وسى ەسكەرتكىشتىڭ سيمۆو­لي­كالىق بەلگىسى, ياعني «قازىعۇرت – التىن قازىق» ارنايى بەلگىسى 2012 جىلدان باستاپ ءتۇرلى سالا­لاردا ەلەۋلى جەتىستىككە جەتكەن, ەل تاتۋلىعى مەن بىرلىگىنىڭ نى­عايۋىنا ايتارلىقتاي ۇلەس قوس­قان, سونىمەن قاتار ءوزىنىڭ يگى ىس­تەرىمەن كوپشىلىككە ۇلگى بولىپ جۇرگەن مەملەكەتشىل ءھام ەلجاندى تۇلعالارعا بەرىلىپ كەلەدى.

جىل سايىن ءداستۇرلى تۇردە تا­بىستالاتىن بۇل ماراپاتقا بي­ى­­ل ولكەنىڭ وركەندەۋىنە ەڭبەك سىڭىرگەن 4 ازامات لايىق دەپ تانىلىپتى.

مىنە, سول يگى شارانى وتكىزۋ ءۇشىن تاڭمەن تالاسا تال بەسىك – قازىعۇرتتى بەتكە العان ءبىر توپ زيالى قاۋىم اۋەلى تولەبي اۋدا­نىنداعى عايىپ ەرەن قىرىق شىلتەن اۋليەگە, ونان ءارى اقبۋرا اۋليە كەسەنەسىنە زيارات ەتىپ, قا­زىعۇرتتىڭ ەتەگىنە ءبىر ءسات دامىلدادى.

«جەبە» باسپا ءۇيىنىڭ ديرەكتورى جارقىنبەك تولتەباەۆ قا­زىعۇرتتىڭ كوپشىلىك بىلە بەر­مەيتىن قۇپيالارىمەن ءبولىسىپ, تۋريستەرگە قولايلى ورتا قا­لىپ­تاستىرۋدى ماقسات تۇتقان جوبالارمەن تانىستىردى.

ءبىر اتتەگەنايى, ەكس اكىم جان­سەيىت تۇيمەباەۆتىڭ تۇ­سىن­دا قولعا الىنعان «ناۋرىز قازىعۇرتتان باستالادى» شاراسى, قازىعۇرت تاۋىن تۋريزم ور­تالىعىنا اينالدىرۋ جوباسى جالعاسىن تاپپاي وتىر. جەر­گىلىكتى بيلىك وكىلدەرىنىڭ ايتۋىن­شا, ءبىرىنشى الەمدى جاۋلاعان ىندەت, ەكىنشىدەن بيۋدجەتتىك قول­بايلاۋ كەلەلى ىسكە كەدەرگى كەل­تىرىپتى.

قازاقستاننىڭ كيەلى جەرلەر تىزىمىنە ەنگەن اۋليەلى ورىندارعا جاسالعان ساپاردىڭ سوڭى وبلىس­تىق «وڭتۇستىك قازاقستان» گا­زەتىندە جالعاسىن تاپتى. قور­دىڭ توراعاسى بايدۋللا قونىسبەك وتكەن شارانىڭ ءمان-ماڭىزىنا توق­تالىپ, سالتاناتتى ماراپاتتاۋ ءراسىمىن اشىپ بەردى.

«كيەلى قازىعۇرت» – ەلدى ىن­تىماق-بىرلىككە, دوستىققا شاقى­راتىن قوردىڭ ءبىرى. ويتكەنى «كيە­لى قازىعۇرت» دەگەن اتاۋىنىڭ ءوزى ۇلكەن جاۋاپكەرشىلىك پەن اۋقىم­دى مىندەت جۇكتەيدى. قۇ­رىل­عانىنا 20 جىلدان استام ۋا­قىت بولدى. سول جىلداردىڭ ىشىن­دە العا قويعان ماقساتى – نۇح پاي­عامباردىڭ كەمەسى قازىعۇرتقا توقتاعانىن, ءسويتىپ كۇللى ادامزات­تىڭ تىرشىلىگى وسى جەردەن ءوسىپ-ءونىپ, تاراعان دەگەن اقيقاتى باسىم اڭىزدى جالپاق الەمگە جاريالاۋ. قولىمىزدان كەلگەنشە سونى ناسيحاتتاپ كەلەمىز. بۇل تۋرالى بىرنەشە دەرەكتى فيلم, مۋلتفيلم تۇسىردىك. كىتاپتار شىعاردىق. بۇگىنگى تابىستالار ماراپات, ماراپاتتالۋشى ازاماتتار ارقىلى ءبىز قازىعۇرت اتاۋى­نىڭ بەدەلىن ونان بەرى بيىكتەتە بەرەمىز», دەيدى قوردىڭ توراعاسى بايدۋللا قونىسبەك.

«كيەلى قازىعۇرت» قوعامدىق قورىنىڭ ۇيىتقى بولۋىمەن ءداستۇرلى تۇردە وتكىزىلەتىن «قازى­عۇرت – التىن قازىق» ماراپاتى بيىل 4 ازاماتقا تاپسىرىلدى. ولار – رەسپۋبليكالىق «Egemen Qazaqstan» گازەتىنىڭ باسقارما توراعاسى, حالىقارالىق تۇركى اكادەمياسىنىڭ پرەزيدەنتى دا­رحان قىدىرالى, وڭتۇستىك قا­زاق­ستان وبلىسىنىڭ, قازىعۇرت, تولەبي اۋداندارىنىڭ قۇرمەتتى ازاماتى يسمات تۇرسىنقۇل ۇلى, وڭتۇستىك قازاقستان وبلىسى, شىمكەنت قالاسىنىڭ قۇرمەتتى ازا­ماتى ابدىعاني تاشقاراەۆ, تۇركىستان وبلىسى, شىمكەنت قالا­سى اكىمىنىڭ بۇرىنعى ورىنباسارى ەربول سادىر.

القالى جيىندا ماراپات يەگەرلەرىنىڭ قاي-قايسىسى دا ءوز سالاسىندا ەل يگىلىگى ءۇشىن ەڭبەك ەتكەن ەلەۋلى تۇلعالار ەكەندىگى تىلگە تيەك ەتىلدى. ءارى بارشا ما­را­پاتتالۋشىلاردى «كيەلى قازى­عۇرت» اتاۋىنا قىزمەت ەتۋگە, ناسي­حاتتاۋعا شاقىردى.

بەلگىلى جازۋشى, حالىقارالىق «الاش» ادەبي سىيلىعىنىڭ لاۋرەاتى مارحابات بايعۇت تۇڭعىش پرەزيدەنتىمىز نۇرسۇلتان نازارباەۆتىڭ «رۋحاني جاڭعىرۋ: بولاشاققا باعدار» اتتى ماقا­لاسىنداعى ماسەلەلەر وسى قوعام­دىق قوردىڭ جۇمىسىمەن ۇشتاسىپ جاتقانىن ايتتى.

«ەلباسىنىڭ ماقالاسىندا «تۋعان جەر» باعدارلاماسى تۋرالى كەرەمەت ايتىلعان. «قازاقستاننىڭ قاسيەتتى ورىندارىن كوركەيتۋ ءۇشىن جەرگىلىكتى اكىمدىكتەر مەن قوعامدىق ۇيىمدار نە ىستەۋ كەرەك؟» دەگەن ماسەلەنى ناقتى كور­سەتىپ بەرگەن. سول «تۋعان جەر» جوباسىنىڭ اياسىندا «كيە­لى قازىعۇرت» قورى دا ۇلكەن جۇ­مىس اتقارىپ كەلەدى. «قازى­عۇرت – التىن قازىق» بەلگىسى كيەلى جەرلەردى ناسيحاتتاۋ ءۇشىن ءتۇرلى سالاداعى قوعام جانە مەملەكەت قايراتكەرلەرىنە بەرىلىپ كەلە جاتىر», دەدى قارىمدى قالامگەر.

شارا سوڭىندا وسىعان دەيىن اتالعان سىيلىقتىڭ 30-عا تارتا ازاماتقا تاپسىرىلعانىن, ولار­دىڭ قاتارىندا ەل ءۇشىن ايانباي تەر توككەن تۇلعالار بارشىلىق ەكەندىگى ايتىلدى. ماسەلەن, «اس­قار مىرزاحمەتوۆ, ساۋىتبەك اب­دراحمانوۆ, بەكەت تۇرعاراەۆ سىندى ەل اعالارىنىڭ ماراپاتقا يە بولعاندىعى اتالعان سىيلىقتىڭ بەدەلىن بيىكتەتە ءتۇستى», دەيدى شارا ۇيىمداستىرۋشىلارى.

ءوز كەزەگىندە كەۋدەسىنە مەدال تاققان القاۋلى ازاماتتار ءسوز الىپ, قور توراعاسى مەن مۇشە­لەرىنە ءوز العىستارىن ءبىلدىردى.

كەلەلى جيىندا اڭىزعا ارقاۋ بولعان قازىعۇرت تاۋىن ۇلى جىبەك جولى بويىنداعى تۋريستىك باعىتتىڭ ءبىر تارماعىنا اينالدىرۋ ءۇشىن مەملەكەتتەن قولداۋ سۇرايتىن حات دايىندالاتىن بولدى. سونداي-اق قازىعۇرت اسۋىندا قاڭقاسى تۇرعان الىپ كەمەنىڭ ماكەتىن جاڭارتۋ ءۇشىن كاسىپكەر ازاماتتاردى قور جۇمىسىنا بەلسەنە اتسالىسۋعا شاقىردى.

 

قازىعۇرت – شىمكەنت