ماقالامىزدىڭ ماڭدايىنا تاقىرىپ قويار ساتتە ويىمىزعا نە كەلدى دەيسىز عوي. قىز بالانىڭ ەرگە بەرگىسىز ەرلىگى جايلى اڭىز. سوسىن ايگىلى باتىر باۋىرجان مومىش ۇلى اتامىزدىڭ ونەگەلى وسيەتى ورالدى. نە دەپ ەدى قايسار قالامگەر؟ الدەبىر كىسى سوزدەن جىقپاق بولىپ، «جەر بەتىندە ەڭ باتىر ادام كىم؟» دەپ سۇراماي ما. سوندا جيىرما جەتى مارتە ۇرىسقا كىرىپ، جاڭبىرشا جاۋعان وقتى جانىنا دارىتپاعان قازاق باتىرى: «جەر بەتىندەگى ەڭ باتىر ادام... ول – قىز» دەپ سۇراۋشىنى ساستىرادى. الگى جەردە مۇنداي جاۋاپتى كۇتپەگەن سۇراق يەسى توسىلىپ قالىپ، سەبەبىن انىقتاماق بولادى. «مەن قانشا باتىر بولسام دا، بوتەن، تانىمايتىن ەلگە ءبىر ساعات تا تۇرعىم كەلمەي قاشامىن. ال قىز بولسا، بارعان جەرىندە جالعىز ءوزى ومىرىندە كورمەگەن، تانىمايتىن ادامدارمەن ءتىل تابىسىپ، سول ەلدى بىرىكتىرىپ ەل دە قىلا الادى، سىيلاتا دا الادى، الىسا دا الادى، قايمىقپاستان ۇرپاعىن دا كوبەيتىپ، سول ەلدى جەڭىپ، ماڭگى بيلەيدى» دەپ ءسوزىن تۇيىندەيدى. داڭقتى جاۋىنگەر بۇل اڭگىمەسىندە وزگە وشاقتىڭ وتىن تۇتاتقان ايەل زاتىنىڭ باتىلدىعى مەن بايسالدىلىعىن مەڭزەسە كەرەك. ال ءبىز باتىر ناقىلىن تىلگە تيەك ەتە وتىرىپ، ۇستەپ-ۇپتەپ، كەيىپكەرىمىزدىڭ عۇمىرناماسىنان سىر تارقاتپاقپىز.

بۇل ەكى جاستىڭ ماحاببات حيكاياسىنا سۇيسىنەسىڭ دە سۇيىنەسىڭ. ەكىنشى دۇ­نيەجۇزىلىك سوعىستىڭ سوڭىندا كەزدەس­كەن قوس عاشىقتىڭ ءومىر جولى – شىعارماعا جۇك بولارلىق دۇنيە. سۇراپىل سوعىس وكسانا دەميدوۆنا مەن بەكەجان بەتەباەۆتىڭ شاڭىراق قۇرۋىنا سەبەپكەر بولادى دەپ كىم ويلاعان. الايدا وتباسىلىق باقىتقا جەتۋ وڭاي بولسىن با؟ تالاي وتكەلدەن تابان توزدىرىپ ءوتىپتى. جەلدەي جۇيتكىگەن جىلداردىڭ سونىنان ىلەسىپ، ارمان اتتى ۇلى كوشتەن الىستاماۋعا تىرىسىپتى. قيىنشىلىقپەن كەلگەن جەڭىستىڭ قيقىمى دا ءتاتتى ەمەس پە؟ جاقىندا 100 جاسقا تول­عان كەيۋانا جان تولقىتار وتكەن كۇن­دەردىڭ ەستەلىگىنە قايتا ءۇڭىلدى. عاسىر جا­ساعان انانىڭ قازاق دالاسىنا اياق باسۋى اسەرلى وقيعا.

ءيا، قارتتىق كەلىپ جانىڭا تۇستەنگەندە جاستىققا بارار جولدىڭ جابىق ەكەنىن اڭدايسىڭ. اقيقاتى سول. الايدا وتكەنگە ورالۋدىڭ ەڭ ءتيىمدى ءتاسىلى – سول جارقىن ساتتەردى قاعاز بەتىنە ءتۇسىرىپ، قايتا پا­راقتاۋ. سوڭىڭنان ەرگەن جاس تولقىنعا جۇرگەن جولىڭدى، جەتكەن جەتىستىگىڭدى جەت­كىزە بىلسەڭ، وي سالماقتاتساڭ، وتكەن عۇمى­رىڭنىڭ ەش كەتپەگەنى.

ارداگەر انا وكسانا دەميدوۆنا 1920 جىلى 7 قازان كۇنى ۋكراينانىڭ پولتاۆا وبلىسى، پەتروۆا-رومەنسكي اۋدانىنىڭ ۆەنەسلاۆوۆكا دەگەن باۋ-باقشاعا بولەنگەن كوركەم حۋتورىندا دۇنيەگە كەلەدى. اياداي عانا ەلدى مەكەننىڭ ورتا مەكتەبىندە ءبىلىم الادى. اتا-اناسىنىڭ قالاۋىمەن جەتىنشى سىنىپتى بىتىرگەننەن كەيىن، مەديتسينا ۋچيليششەسىنە وقۋعا تۇسۋگە بەل بۋادى. اق حالاتتى ابزال جان بولۋدى بالا كۇنىنەن ارمانداعان ول وقۋدى ويداعىداي اياقتاپ شىعادى. قولىنا ديپلومىن جاڭا العان جاس ماماننىڭ ەڭبەك جولى اۋداندىق اۋرۋحانادان باستالادى. ەكىنشى دۇنيەجۇزىلىك سوعىس ەتەگىن جايىپ، ەل شەتىنە جاۋ كەلگەن 1941 جىلدىڭ شىلدە ايىندا اسكەر قاتارىنا شاقىرىلىپ، پولتاۆا قالاسىنداعى №1668 گوسپيتالدا اسكەري مەيىربيكە جاساعىنا قابىلدانادى. ول كەزدە نەبارى 21 جاستا ەكەن. قانشا نازىك بولسا دا سۇم سوعىستىڭ سۋىعىنا ءتوزۋ ونىڭ ماڭدايىنا و باستان جازىلعانداي-اق.

سول ۋاقىتتا نەمىس اسكەرى كۇشىنە ەنىپ، قارسىلىسقان مايداندا سولداتتارىمىز بىرىنەن سوڭ ءبىرى اۋىر جاراقاتتانىپ جاتقان ەدى. دارىگەر تاپشىلىعى وزەكتى ماسەلەلەردىڭ بىرىنە اينالعان زامان. ارينە، قىم-قۋىت شايقاس ءجۇرىپ جاتقان كەزدە دارىگەردىڭ نۇسقاۋىن ورىنداۋ، ناۋقاستى وتاعا دايىنداۋ، اۋىر حالدەگى جارالىلاردى باقىلاۋ وڭاي جۇمىس ەمەس. سوعىستىڭ العاشقى ايلارىندا كۇندىز-ءتۇنى مايداننان جارالى جاۋىنگەرلەر لەك-لەگىمەن كەلىپ جاتتى. باستاپقى كەزدە ونىڭ بارىنە بوي ۇيرەتۋ قارشاداي قىزعا مۇمكىن ەمەس سياقتى كورىنگەن. اربىردەن سوڭ مەديتسينا ماماندارىنا جاۋىنگەردىڭ ءومىرىن قالاي بولعاندا دا ساقتاپ قالۋ مىندەتتەلگەن. سوندىقتان جاس مەدبيكە وقتان دا، وتتان دا قورىقپاي ولاردىڭ ءومىرىن ساقتاپ قالۋعا بار كۇش-جىگەرىن سالادى. ۇيقىسىز تۇندەر، ناۋقاستاردىڭ جان ايقايى جانىنا باتسا دا ەل ءۇشىن ايانباي ەڭبەك ەتەدى.

قازىر ءبارى ەرتەگى سەكىلدى. وتكەندى سول قالپىندا تىزبەلەپ ايتىپ شىعۋ مۇمكىن دە ەمەس. ويتكەنى بۇل اسكەري مەدبيكەلەردىڭ مايدانداعى كۇندەلىكتى، ساعات سايىنعى جۇمىسى بولاتىن. بىرنەشە تاۋلىك بويى ۇيقىنى دا، تاماقتى ۇمىتىپ، حيرۋرگتىڭ جانىندا جۇرگەن ساتتەر ەسىنەن كەتپەيدى. تالدىرماش قىز قانشا قينالسا دا، اسقان قايسارلىق پەن شىدامدىلىق تانىتتى، جارالى جاۋىنگەرلەرگە كومەك قولىن سوزادى، قينالعان كەزدەرىندە قاس­تارىنان تابىلادى. تالاي بوزداق كوز الدىندا قىرشىنىنان قيىلعاندا، جانارىنان كولدەي جاس تا توگىلىپتى. «مەنىڭ بار تىلەگىم – قاندى قىرعىن تەزىرەك اياقتالىپ، باياعى جايدارمان ومىرىمىزگە ورالۋ بولدى. شارشاعانىمدى ەشكىمگە بىلدىرمەۋگە تىرىساتىنمىن. اينالانى شارپىعان تارس-گۇرس داۋىستار كەيدە جانىڭا ۇرەي ۇيالاتادى. بىراق وعان قاراپ جاتقان ءبىز جوق. سولداتتاردىڭ دەنساۋلىعىن ءجيى-ءجيى قاداعالاپ وتىرامىز»، دەيدى باتىر انا، ءومىربايانىن پاراقتاپ وتىرىپ.

سونداي كۇندەردىڭ بىرىندە گوسپيتالعا اۋىر جارالانعان جاس قازاق وفيتسەرى كەلىپ تۇسەدى. ول تىم ءالسىز ءارى جاراسى جا­نىنا قاتتى باتىپ، قينالىپ جاتادى. وك­سانا مايدانگەر جىگىتتىڭ قاسىنان ەكى ەلى ۇزاماي، كۇنى-ءتۇنى ءاردايىم جانىنان تابىلىپ جۇرەدى. سونداي كەزدەردىڭ بىرىندە جىگىتتىڭ ماڭدايىنداعى تەرىن ءسۇرتىپ، جا­راسىن قايتادان تاڭىپ بولا بەرگەندە جىگىتتىڭ وزىنە سونداي مەيىرىممەن قاراپ جاتقانىن كورىپ، بويىن بەيمالىم سەزىم جەلپىپ وتكەندەي اسەردى سەزىنەدى. بەتى بەرى قاراپ، سويلەۋگە جاراعاندا جاس وفيتسەر ءوزىن «بەكەجان بەتەباەۆ – قازاقستاننىڭ تۋماسى بولامىن» دەپ تانىستىرعان ەكەن. وسى تانىستىق دوستىققا، دوستىق ما­­حابباتقا ۇلاسادى. ۋكراين قىزى مەن قا­زاق جىگىتىنىڭ جاراسقان كوڭىلدەرىنە گوسپيتالداعىلاردىڭ ءبارى دە قىزىعا قاراپ جۇرەدى. ولاردىڭ ۇيلەنۋلەرىنە دە سوعىستىڭ قاتال ءتارتىبى كەدەرگى بولا الماپتى. قوس جۇرەك وسىلايشا تابىسىپ، ءبىر-بىرىنەن سوعىس بىتكەنشە اجىراماۋعا سەرتتەسەدى.

وكسانا اجەيدىڭ ايتۋىنشا، باسىندا قازاق جىگىتىنە تەك ەمدەلۋشى ەسەبىندە قاراعان. الايدا قىڭىر وفيتسەر ماقساتىنا جەتىپ، بارلىق ۇلتتاردىڭ سۇيىسپەنشىلىككە باعىناتىندىعىن دالەلدەگەن. ەڭ قىزىعى، بەكەجان بەتەباەۆ سۇيىكتىسىن اتا-اناسىمەن كەزدەسۋگە اپارعاندا، اۋىل-ايماق ات-تونىن الا قاشادى. اۋىلداستارى جاس وتباسىن ايىپتاي قارسى السا كەرەك. بىراق قايىناتاسى كەلىنىنىڭ بەتىنەن قاقپاي، اق باتاسىن بەرەدى. العاشىندا قىزدىڭ دا اتا-اناسى قارسى بولعان ەكەن. دەگەنمەن قوس عاشىقتىڭ ءبىر-ءبىرى ءۇشىن جارالعانىن ءتۇسىنىپتى. بەكەجان بەتەباەۆ وكسانانىڭ اكەسىنە قىزىن ەڭ باقىتتى جان ەتەتىنىنە ۋادە بەرىپ، سوزىندە تۇرا بىلەدى.

سوعىس اياقتالعاندا بەكەجان كەلگەن­باي ۇلى وكسانامەن بىرگە ەلگە قايتۋعا جي­­نالادى. الايدا اسكەري قولباسشىنىڭ گەرمانيا قالالارىنىڭ بىرىنە كومەن­داتۋراعا بارۋ بۇيرىعى شىعىپ، بەلگىسىز مەرزىمگە سول جاقتا تۇرۋىنا تۋرا كەلەدى. بەس جىلدان كەيىن عانا ەلگە قايتۋعا رۇق­سات بەرىلىپ، جاس جۇبايلار قول ۇستاسىپ جار­كەنت قالاسىنا كەلەدى.

وسىلايشا، سۇراپىل قىرعىننان كەيىن ەس جيا باستاعان، كوككە ەرنى تيمەي تىلەرسەگى دىرىلدەگەن تاناداي مۇشكىل تىرشىلىكتى قاي­تا تۇزەۋگە كۇش جۇمىلدىرعان قازاق حالقىنىڭ اۋىر بەينەتى، ازاپتى كۇنى ارتتا قالادى. ولار دا ەلىنىڭ ەڭسەسى كوتەرىلۋى ءۇشىن بەل شەشە ىسكە كىرىسەدى. بەكەجان سوعىسقا دەيىن پەداگوگتەر دايارلايتىن ۋچيليششەنى بىتىر­گەندىكتەن، ماماندىعىنا ساي مەكتەپكە گەوگرافيا ءپانىنىڭ مۇعالىمى بولىپ ورنالاسادى. وكسانا جاركەنت قالاسىنداعى اۋرۋحاناعا مەيىربيكە قىز­مەتىنە كىرى­سەدى. ءوزىنىڭ جۇمىسىنا مى­عىم، ۇيىمداس­تىرۋشىلىق قابىلەتى جو­عارى، كىم-كىم­مەن دە تەز ءتىل تابىسا بى­لەتىن بەكەجان كەلگەن­باي ۇلىنىڭ ەڭبەگى با­عالانىپ، وبلىستىق وقۋ باسقارماسىنىڭ بۇيرىعىمەن ىلە اۋدانىنداعى ىلە پوسەلكەسىنىڭ №1 مەكتەبىنە ديرەكتور بولىپ تاعايىندالادى. ال وكسانا دەمي­دوۆنا وسى مەكتەپتىڭ لابورانت جۇمى­سىنا قابىلدانادى.

ولار كورگەن ادام قىزىعاتىنداي سونداي جاراسىمدى وتباسى ەدى. بالالارى يۋرا مەن نينا دا جەلكىلدەپ ءوسىپ كەلە جاتتى. ەرتەڭگە دەگەن ارمان-ماقساتقا تولى باقىتتى كۇندەر جالعاسىپ جاتقانداي ەدى. كەنەت 1969 جىلى سوعىستان العان اۋىر جاراقات سىر بەرىپ، جۇبايى بەكەجان وكسانانى ءومىردىڭ بەرگى جاعالاۋىنا قال­دىرىپ، دۇنيەدەن وزدى.

ءيا، ءدۇريا دۇنيەدە دوستىق، جولداستىق، تۋىسقاندىق، تاعى سول سەكىلدى جىلى سوز­دەردى ءجيى ايتاتىنىمىز جاسىرىن ەمەس. ءومىر سونىسىمەن ءماندى دە سىندى. بۇل نازىك ۇعىمداردىڭ جۇرەگىمىزگە جىلى ۇيالايتىنى سودان-اۋ، ءسىرا. بىراق وسىلاردىڭ ىشىندە بارىنەن دە ادامدىق دەگەن ءبىر اۋىز ءسوزدىڭ ساۋلەسى ەرەكشە نۇرىن شاشىپ تۇرادى. سەبەبى ادامدىق اسىل قاسيەتتەردى بويىنا جيناقتاي العان ادام عانا – ادامدارعا شىن دوس، شىنايى جولداس، ناعىز تۋىس، سۇيگەن جار بولا الماق. ادامدىعى ۇلكەن، ازاماتتىعى بيىك جاندار قاي جەردە، قاي زاماندا بولماسىن «الا قويدى بولە قى­رىقپاي»، ادام اتاۋلىعا ادامزاتتىق كوز­قاراسپەن قاراعان. ونداي ادامدار جەر بەتىندەگى بۇكىل سانالى تىرشىلىك يەسىنىڭ قۋانىش-باقىت، قايعى-مۇڭىنان دا تىس قالمايدى. ورتاق مۇراتپەن شىندىقتى جوعارى قويا بىلگەن ولار ءار حالىقتىڭ جاق­سى-جامانىن دا ادامدىق تۇرعىدان باعالاپ، اقىلمەن اجىراتا العان عوي. مىنە، ءبىز اڭگىمە بارىسىندا كەيىپكەرىمىزدىڭ بويى­نان وسىنى اڭدادىق.

ءوزىن ماڭگى ولمەيتىندەي سەزىنەتىندەردىڭ جاڭىلىساتىنى – ارتىندا قالار ميراس­تى دۇنيەسىمەن پارىقتايتىنى دەر ەدىك. بۇل قاسىرەتتىڭ قانجارىنا ءوزىڭ بارىپ سوقتىعىسقانىڭمەن بىردەي. سوندىقتان ىزگى ىستەرىڭدى جاس بۋىننىڭ بولاشاعىنا باعدارشام قىلساڭ، ولار سەن جۇرگەن جولمەن العا جىلجىپ، ۇلتقا قىزمەت ەتۋدەن ايانىپ قالماق ەمەس. وكسانا جولداسى دۇنيەدەن وزعاننان كەيىن ءوزىن جالعىز قالعانداي سەزىندى. ۋكرايناداعى اپكەلەرى كوشىپ كەل دەپ ىقىلاس بىلدىرگەندە: «قازاق ەلى مەنىڭ ەكىنشى تۋعان جەرىمدەي بولىپ كەتتى. بەكەجاننىڭ جاققان وشاعىنىڭ وتىن سوندىرمەيمىن. مەن وعان سولاي دەپ ۋادە بەرگەنمىن. قۇدايعا تاۋبە، ءوسىپ كەلە جاتقان ۇل-قىزىم بار. ەندى سولاردىڭ تىلەۋىن تىلەيمىن»، دەپ بەتىن قايتارادى. سودان سوڭ ولار دا بۇل تاقىرىپقا قايتا قايىرىلىپ سوقپاعان ەكەن.

قۇس تۇمسىعىنداي قىسقا عۇمىردى بۇرىلىس، قالتارىسى جوق، تىكەسىنەن تار­تىل­عان تۋرا جولعا بالاساق، تىم شولاق قايىر­عانىمىز بولار ەدى. ولاي دەيتىنىمىز، ءومىر جولى ءاردايىم داڭعىل بولا بەرمەيدى. سودان كەيىن دە ءجۇرىپ وتكەن جولىڭا ءبىر ءسات كوڭىل كوزىمەن قايتا ورالىپ، سان مارتە وي ەلەگىنەن وتكىزۋگە تۋرا كەلىپ جاتادى. سونداي ساتتەردە ءومىردىڭ كەيبىر اياۋلى كەزەڭدەرى كوز الدىڭنان كينولەنتاداي تىزبەكتەلىپ وتەتىنى بار.

ەكى عاسىردىڭ كۋاسى بولعان اسىل انا­نىڭ ەندىگى قۋانىشى مەن جۇبانىشى، بازارى مەن بايلىعى سول سوڭىنان ەرگەن بالالارى عوي. ماڭ دالانىڭ ىستىعىنا كۇيىپ، سۋىعىنا توڭىپ ءجۇرىپ، ايتەۋىر، ولاردىڭ ەشبىرىن قاتارىنان قالدىرماي ءوسىردى، جەتكىزدى. ەندى وزدەرى دە ءبىر-ءبىر ءۇي بولىپ، جەكە شاڭىراق كوتەرىپ، ونى توڭىرەكتەي ءتۇتىنىن تۇتەتىپ وتىر. بىراق مۇنىمەن پارىزىم ءبىتتى دەپ ويلاسىن با انا. بىلگەن جانعا ۇرپاقتى ءوسىرىپ-جەتكىزۋ از، ولاردىڭ الدىنان ونەر-ءبىلىم ءورىسىن دە اشۋ كەرەك. جانە ۇرپاق دەگەن – تەك ءوز كىندىگىڭنەن وربىگەن تۇياقتارىڭ عانا ەمەس، نەمەرە اتتى «شۇناقتارىڭ» جانە بار. ولاردىڭ دا وقىپ، ءبىلىم الۋىن ارماندايدى ارداقتى اجە.

قارتتىقتىڭ جاعالاۋىنا جاقىن­دا­عالى قاشان؟ كەيدە ۇرپاعىم دەپ، ەل مەن جەر دەپ ورەكپىگەن كوڭىلدىڭ بۇل جاقتان تابار قىزىعى شامالى سياقتى. دەسە دە، بويىنداعى قۋاتى ءالى سارقىلعان جوق. ەل جاساعان جاستىڭ ءبىرى عانا دەپ تۇسىنەدى. بالالارى ەلگە سىيلى، جۇرتقا جۇعىمدى بولسا، ول – كىشكەنتاي كۇندەرىنەن وزىنە قولعانات ەتكەن، قوزى ءوسىرىپ، قوي ورگىزگەن، اينالايىن سول ەڭبەكتىڭ ناتيجەسى شى­عار. مۇمكىن ەڭبەك ۇستىندە ادامدىق، اياۋ­شىلىق سەزىمدەرىن وياتا بىلگەندەرىنەن دە بولار.

– ءجۇز جاسقا جەتكەن انامنىڭ نەمەرە-شوبەرەلەرىنە دەگەن مەيىرىم شاپاعاتىنىڭ قىزۋى تۇلا بويىمدى جىلىتۋمەن كەلەدى. مەنىڭ ءوزىم جەتپىس جاسقا اياق باستىم. انامنىڭ ىستىق الاقانىن، اينالا­يىن دەپ ماڭدايىمنان ەمىرەنە ءسۇيىپ، ەركەلەتكەن ءۇنىن ەستىگەندە، ءوزىمدى بالاداي سە­زى­نىپ قالامىن. انانىڭ ماحابباتىنا جەتەر قۇدىرەتتى كۇش جوق. ءبىر عاسىر عۇمىر جاساعان انامنىڭ سۇيەگى اسىل. قانشاما قيىندىقتاردى باسىنان وتكەرسە دە، سونىڭ بارىنە توزە ءبىلدى. بالادان نەمەرە، نەمەرەدەن شوبەرە، شوبەرەدەن شوپشەك كوردى. ساناسى ءالى كۇنگە سەرگەك. وتكەن ءومىرى جايلى ەستەلىك ايتقاندا، قالاي ۇمىتپايدى دەپ تاڭعالامىن. ادام ءومىرىنىڭ اسقار شىڭى – 100 جاس دەسەك، سول شىڭدى باعىندىرىپ ورتامىزدا وتىرعان اناما قارايمىن دا تاۋبە دەيمىن، – دەيدى اكە جولىن قۋىپ، سانالى ءومىرىن بالا تاربيەسىنە ارناعان نينا بەكەجانقىزى. قازىر وكسانا بەتەباەۆا قىزى نينا جانە نەمەرەسى ريناتپەن بىرگە تۇرادى

قۇس قاناتى تالار دالادا ۇزاق ءجۇرىپ كەلە جاتقان جولاۋشى الدىنداعى الىس كوكجيەكتەن كوز توقتاتار ءبىر بەلگى كورسە، شىركىن-اي، سوعان جەتسەم-اۋ دەيدى. جەتكەن بويدا ات شالدىرىپ، اياق سۋىتىپ السام-اۋ دەپ الدەبىر ءۇمىت، الدەبىر الدانىش جەتەگىمەن العا تىنىمسىز اسىعا تۇسەر ەدى. كوزدەگەن جەرگە جەتەم دەپ كوك دونەن ويى تەپەڭدەپ، ءتوزىم مەن جۇيكەنى توزدىرىپ بارىپ، ەرتە مە، كەش پە، الگى ءبىر بەلگىگە اي­تەۋىر تابان تىرەگەن كەزدە، ول ەندى الداعى با­عىتىن انىقتاپ الماس بۇرىن جاڭاعى ءجۇرىپ وتكەن جولىنا كوز تالدىرا قاراپ تۇرادى. ۇزاق ويلانىپ بارىپ، وسىناۋ جەرگە دەيىن نە كوردىم، قاي سوقپاقتا ءسۇرىنىپ، قاي سوناردا ءىزىم قالدى، جولاي كەزىككەن بىرەۋگە ءجون سىلتەي الماسام، كورگەنىم مەن تۇيگەنىمنەن نە پايدا دەپ وزىنە-ءوزى ەسەپ بەرىپ الاتىنى جانە بار. وتباسىلىق البومنان سارعايعان سۋرەتتەردى قىزىعا تاماشالاپ، «عيبراتتى عۇمىرى ءبىر كىتاپ قوي» دەپ تامساندىق. راسىندا دا، جۇزگە كەلىپ، ونىڭ تورىندە وتىرعان وكسانا بەتەباەۆا اجەمىز قانداي قۇرمەتكە بولسا دا لايىقتى.

بۇگىندە ازاماتتىڭ ازاماتتىعىن تانىتاتىن – ونىڭ ەل مەن جەرگە دەگەن ماحابباتى، سول جولداعى كۇرەسكەرلىك قا­رەكەتى. ەل مۇڭى جانعا باتپاسا، جەر جاراسى جۇرەك سىزداتپاسا، ادامدىعىمىز قايسى، تىرلىگىمىز كانە. وندايدا ءجۇسىپ بالاساعۇننىڭ: «ەلدىكتىڭ وزەگى – بىلىك، كىلتى – ءتىل، قادىر-قاسيەتى – كىسىلىك» دەگەن پايىمىنا جۇگىنەمىز.

 اسىرا ايتقانىمىز ەمەس، اقيقاتى سول. بىزگە ەلىنىڭ، جەرىنىڭ تىلەۋىن تىلەيتىن، بويىندا نامىس وتى لاۋلاعان ءاربىر ازامات قىمبات. وزگە ەلگە بارىپ، ءوز باقىتىنا قول جەتكىزگەن ۋكراين قىزىنىڭ قيلى تاعدىرى – قازاق قىزىنا ۇلگى. جات ۇلتتىڭ از عانا جىلدا ادەت-عۇرپىن، سالت-ءداستۇرىن جانىنا سىڭىرگەن وكسانا اجەي تۋعان جەرگە توركىندەپ تە بارماعان ەكەن. بۇگىندە اق جاۋلىقتى اجەيدىڭ كوكەيىندە جۇرگەن ءبىر-اق تىلەگى بار. ول – ەل-جۇرتتىڭ، بالا-شاعانىڭ بەرەكەسى.