قىلىشىنان قان تامعان سولاقاي ساياساتتىڭ سيمۆولىنداي بولىپ XX عاسىر دا جىلدار جىلعاسىمەن الىستاپ بارادى. سوعان كەرى بۇرىلىپ قاراعان سايىن الاپات اشتىق پەن قيساپسىز قىرعىننىڭ ءىزىن ءالى دە انىق اڭعارۋعا بولادى. قازاقتىڭ ج ۇلىندارى ءۇزىلىپ، بۇرىمدارى قيىلعان اياۋلى انالارىنىڭ، قادىرلى قىز-كەلىنشەكتەرىنىڭ قاسىرەتتى كوز جاسى توگىلگەنىن ۇلى دالا از كورگەن جوق. سول ءبىر ازاپتى جىلداردىڭ بەلگىسىندەي، دالەلىندەي بولىپ اقمولا وبلىسىنا قاراستى تسەلينوگراد اۋدانىنىڭ اقمول اۋىلىندا ساياسي قۋعىن-سۇرگىن جانە توتاليتاريزم قۇرباندارىنىڭ «الجير» مەموريالدى-مۇراجاي كەشەنى تۇر...

كوللاجدى جاساعان قونىسباي شەجىمباي، EQ
1997 جىلى ەلباسى نۇرسۇلتان نازارباەۆتىڭ جارلىعىمەن 31 مامىر ەلىمىزدە ساياسي قۋعىن-سۇرگىن جانە اشارشىلىق قۇرباندارىن ەسكە الۋ كۇنى بولىپ بەلگىلەندى. كوكتەمنىڭ سوڭعى كۇنى كوز جاسىمىزدى كول ەتۋگە تولىق سەبەپ بار. كۇنى بۇگىنگە دەيىن ءون-بويىمىزدى مۇزداتاتىن گۋلاگ ارحيپەلاگىنداعى (ەڭبەكپەن تۇزەۋ لاگەرلەرىنىڭ باس باسقارماسى – گلاۆنوە ۋپراۆلەنيە يسپراۆيتەلنو-ترۋدوۆىح لاگەرەي) 53 ەڭبەكپەن تۇزەۋ لاگەرىنىڭ 11-ءى قازىرگى قازاقستان اۋماعىندا ورنالاستى. سونىڭ اراسىندا ەل اۋزىندا «الجير» اتانىپ كەتكەن «وتانىن ساتقانداردىڭ ايەلدەرىنە ارنالعان اقمولا لاگەرى» بولعان ەدى. بۇل ازاپ الاڭى قاراعاندى لاگەرىنىڭ (قارلاگ) 26-بولىمشەسى رەتىندە كسرو ىشكى ىستەر حالىق كوميسسارياتىنىڭ (نكۆد) 1937 جىلعى 15 تامىزداعى بۇيرىعىمەن قۇرىلعان.
كەيىن ەلباسىنىڭ باستاماسىمەن 2007 جىلى 31 مامىردا وسى لاگەردىڭ ورنىندا جوعارىدا اتالعان مەموريالدى-مۇراجاي كەشەنى اشىلدى. اراعا ون جىل سالىپ، ساياسي قۋعىن-سۇرگىن جانە اشارشىلىق قۇرباندارىن ەسكە الۋ كۇنى ءدال وسى كەشەندەگى ەسكەرتكىش تاقتاعا گۇل شوعىن قويعان قازاقستاننىڭ تۇڭعىش پرەزيدەنتى ءراسىم اياقتالعان سوڭ باق وكىلدەرى الدىندا ءسوز سويلەدى. ەل ىشىندە سول كەزدە قۋعىن-سۇرگىنگە ۇشىراعان ادامدارعا ارنالعان لاگەرلەر سالىنعانىن ەسكە سالىپ، ونداعى ادام توزگىسىز جاعدايلار تۋرالى اڭگىمەلەي كەلە، «قازاقستاننىڭ ءار تۇكپىرىندەگى 11 لاگەردىڭ قابىرعاسىندا ادامدار قيناۋ مەن ازاپتاۋ سالدارىنان قازا بولدى. سول لاگەرلەردە ميلليوننان استام ادام جازاسىن وتەدى. ساياسي قايراتكەرلەرمەن قاتار ولاردىڭ جۇبايلارى مەن بالالارى دا قۋعىن-سۇرگىنگە ۇشىرادى. كەيبىر نارەستەلەر سول لاگەرلەردە دۇنيەگە كەلدى»، دەدى ن.نازارباەۆ.
ەلوردا ىرگەسىندەگى مەموريالدى-مۇراجايدىڭ تاريحىنا ۇڭىلگەن سايىن جان تۇرشىگەرلىك وقيعالارعا ورالۋعا تۋرا كەلەدى. وتكەن عاسىردىڭ 30-50-جىلدارىنداعى جاپپاي تەررور قۇرباندارىنا ارنالعان بۇل بىرەگەي ەسكەرتكىش بۇگىن دە جۇيەلى جۇمىس ىستەپ تۇر. «رۋحاني قازىنا» باعىتى بويىنشا جاسالعان «استانانىڭ كيەلى جەرلەرى كارتاسىنا» ەلوردا تاريحىندا ماڭىزدى ورىن الاتىن 20 نىساننىڭ ءبىرى رەتىندە ەنگىزىلدى. «وتانىن ساتقانداردىڭ وتباسى مۇشەسى» بولعانى ءۇشىن «الجير»-دە مەرزىمىن وتەگەن ايەلدەر قاۋىمىنىڭ (62 ۇلتتىڭ وكىلدەرى) رۋحىنا ارنالعان مۇنداي كەشەندى بۇرىنعى كەڭەستىك مەملەكەتتەردەن، ءتىپتى بۇكىل دۇنيە جۇزىنەن كەزدەستىرۋ قيىن.
مۇراجاي قىزمەتكەرلەرى ۇسىنعان دايەكتى دەرەكتەرگە سۇيەنسەك، اتالعان لاگەرلەر ارقىلى 18 مىڭنان استام ايەل ەتاپپەن ءوتىپ، ۇنەمى لاگەردەن لاگەرگە اۋىستىرىلىپ وتىرىپتى. ال «الجير»-دە ءبىر مەزگىلدە 8 مىڭعا جۋىق ايەل قاماۋدا بولدى. ولاردىڭ باسىم بولىگى ورىس – 4390 (50%)، ەۆرەي – 855 (20%)، ۋكراين – 740 (15%) جانە قازاق – 87 (2%) ايەلدەرى بولدى. سونىمەن قاتار نەمىس، فرانتسۋز، شۆەد، جاپون، نورۆەگ، پولياك، گرۋزين، ارميان، ازەربايجان، لاتىش جانە تاعى باسقا ۇلتتاردىڭ قىز-كەلىنشەكتەرى دە توزاق وتىن كەشىپتى. باس بوستاندىعىنان ايىرىلعانى بىلاي تۇرسىن، «الجير»-دە 600-گە جۋىق (ناقتى سانى ءالى دە انىقتالۋدا) ايەل قايتىس بولعان دەگەن دەرەك بار.
تۇتقىندا بولعاندار كوبىنە-كوپ وداققا تانىمال ساياسي جانە قوعام قايراتكەرلەرىنىڭ ايەلدەرى ەدى. ماسەلەن، ولاردىڭ اراسىندا ءازيزا رىسقۇلوۆا جانە ونىڭ اناسى اريفا ەسەنعۇلوۆا، دامەش جۇرگەنوۆا، رابيعا اسفاندياروۆا، ءانشى ليديا رۋسلانوۆا، جازۋشى گالينا سەرەبرياكوۆا، اتىلىپ كەتكەن مارشال تۋحاچەۆسكيدىڭ وتباسى مۇشەلەرى، جازۋشى بوريس پيلنياكتىڭ ايەلى كيرا اندروننيكوشۆيلي، يۋري تريفونوۆتىڭ ايەلى ەۆگەنيا لۋرە، بۋلات وكۋدجاۆا مەن مايا پليسەتسكايانىڭ دا انالارى جانە باسقالار بولدى.
وسى كۇنى مۇراجاي قورىندا ون جەتى مىڭنان استام جادىگەر بار. قازاقستان، رەسەي، وزبەكستان، گرۋزيا، يزرايل جانە بەلارۋس ەلدەرىنە جاسالعان زەرتتەۋ ءىس-ساپارلارى بارىسىندا جيناقتالعان ماتەريالداردىڭ اراسىندا تۇپنۇسقا مۇراعاتتىق قۇجاتتار مەن فوتوسۋرەتتەر، «الجير» تۇتقىندارى ءازيزا رىسقۇلوۆانىڭ، روزا تسىپكينانىڭ، كلارا بروننىڭ، سوفيا زيلبەرگتەردىڭ بالالارىنا جازعان حاتتارى مەن ولەڭدەرى، بالالاردىڭ جازعان ەستەلىكتەرى كەزدەسەدى. سونىمەن قاتار ماريا مينكينانىڭ 1938 جىلى «الجير»-گە بارا جاتقاندا جاقىندارىنا جولداعان حاتى تابىلىپ، وندا بالدىرعاندارىن بالالار ۇيىنەن الىپ كەتۋدى وتىنگەن دەرەكتەر بار.
مەموريالدى-مۇراجايدىڭ نەگىزگى جانە عىلىمي-كومەكشى قورلارىنىڭ مالىمەتتەرى نەگىزىندە «تاعدىرلاردى بىرىكتىرگەن قازاقستان» كىتابى، «ەلباسىنىڭ باستاماسىمەن اشىلعان ەدى» كاتالوگى، «ALASH – ALZHIR» قوس تومدىعى، «الجير» تۇتقىندارى مەن ولاردىڭ بالالارىنىڭ «ALJÏR. Qorqinişti tüster… Kak strashnyi son…»، «ۇرپاقتار ۇمىتپايدى» اتتى ەستەلىكتەر جارىق كوردى.
مۇراجاي كەشەنىندە «ستاليندىك ۆاگون»، «قاسىرەت قاقپاسى» مونۋمەنتى، ء«تۇڭىلۋ مەن السىزدىك» جانە «كۇرەس پەن ءۇمىت» مۇسىندىك كومپوزيتسياcى، تىكەنەك سىمدى لاگەر قورشاۋى مەن كۇزەت مۇناراسى، «كوز جاسى» ستەللاسى، زەردە قابىرعاسى، تۇتقىن ايەلدەر تۇرعان باراك پەن «الجير» تۇتقىندارىن بالالارىنان ايىرۋ» ديوراماسى، «الاش» باعى، ەسكەرتكىش بەلگىلەرى مەن مۇراجاي عيماراتى بار.
«الاش» زالىنىڭ ەكسپوزيتسيالارى قازاقستاننىڭ پاتشالىق رەسەيدىڭ قۇرامىنا قوسىلعان كەزدەن باستاپ كەڭەستىك كەزەڭدى، 1937 جىلدىڭ جاپپاي قۋعىن-سۇرگىنىن بەينەلەسە، «الجير تۇتقىندارى» دەپ اتالاتىن ەكسپوزيتسيالىق كورمە زالى «وتانىن ساتقاندار» ايەلدەرىنىڭ اقمولالىق لاگەرىنىڭ تاريحىنا، كىناسىز تۇتقىندا وتىرعان ايەلدەرگە ارنالادى. مۇندا ولاردىڭ ءومىرى تۋرالى ماتەريالدار ورنالاستىرىلعان. وتباسىلىق فوتوسۋرەتتەر، جەكە زاتتارى، «الجير» لاگەرىنىڭ تۇتقىندارى قولدارىمەن جاساعان زاتتار قويىلعان. انالاردىڭ قولىمەن جاسالعان بۇل بۇيىمداردا ۇزىلمەگەن ءۇمىت، سونبەگەن رۋح تۇنىپ تۇرعانداي.
قۋعىن-سۇرگىن تاقىرىبى قوعامدا قوزعالا قويماعان سوناۋ 1989 جىلى وسى اقمولدا ساياسي قۋعىن-سۇرگىن قۇرباندارىنا ارنالعان «قاق ايىرىلعان جۇلدىز» اتتى تۇڭعىش ەسكەرتكىش اشىلدى. سول جىلدارى اۋىل شەتىندە تۇتقىندار مەن ولاردىڭ بالالارىنىڭ جەرلەنگەن ورىندارى انىقتالدى. قازىرگى تاڭدا ول جەردە ەسكەرتكىش بەلگىلەر ورناتىلعان.
– مۇراجاي ۇجىمى عىلىمي-تاجىريبەلىك كونفەرەنتسيالاردى، دوڭگەلەك ۇستەلدەر مەن سەمينارلاردى، ەكسكۋرسيالاردى، تاقىرىپتىق جانە كوشپەلى كورمەلەردى، شەت مەملەكەتتەرگە عىلىمي-زەرتتەۋ باعىتى بويىنشا ءىس-ساپارلاردى، ساياسي قۋعىن-سۇرگىن قۇرباندارىنىڭ ۇرپاقتارىمەن، اقىن-جازۋشىلارمەن، مەملەكەتتىك قايراتكەرلەرمەن كەزدەسۋلەردى ۇدايى ۇيىمداستىرىپ كەلەدى. ءتۇرلى جيناقتار جارىق كوردى. تۇتقىندا بولعان ايەلدەر ءتىزىمى دە تولىقتىرىلۋدا. ارنايى www.museum-alzhir.kz. سايتى جۇمىس ىستەپ تۇر. مۇراجاي اشىلعالى بەرى مۇندا 300 مىڭنان استام ادام اتباسىن بۇردى. ەندىگى ماقساتىمىز – حح عاسىردىڭ 30-50-جىلدارداعى جاپپاي ساياسي قۋعىن-سۇرگىن كەزەڭىنىڭ تاريحىن زەرتتەۋ جانە تۇتقىنداردىڭ تسيفرلى مالىمەتتەر بازاسىن قۇرۋ بولىپ وتىر، – دەيدى مۇراجاي ديرەكتورى سامات تەرگەمباەۆ.
P.S.: حالقىمىز اشتىقتان قىناداي قىرىلعان، زيالىلارىمىز، ولاردىڭ ءۇرىم-بۇتاعى مەن وتباسىن، الاشتىڭ كۇللى يگى-جاقسىلارىن، ء«سۇت بەتىنە شىعار قايماعىن» قالقىپ الىپ، قۋعىن-سۇرگىنگە ۇشىراتقان كەڭەستىك بيلىكتى قالاي اقتاۋعا بولادى؟ سول زوبالاڭ كەزەڭدە 103 مىڭنان استام وتانداسىمىز تۇتقىندالىپ، ونىڭ 25 مىڭنان استامى ءولىم جازاسىنا كەسىلدى. قانشاما قاراكوزدىڭ قابىرىن ىزدەپ ساندالدىق. سوندا دا بولسىن توتاليتارلىق جۇيە قايراتكەرلەرىمىزدىڭ ءتانىن كومگەنىمەن، رۋحىن كومە العان جوق دەپ ۇعىنامىز. سول رۋح بۇگىندە جۇرەگى ەلىم دەپ سوققان ءار ازاماتتىڭ بويىندا بار. سەبەبى رۋح سونبەيدى! رۋح قارا جەرگە كومىلمەيدى.
قوستاناي وبلىسىندا اۋدان اكىمىنىڭ ورىنباسارى سوتتالدى
قوعام • بۇگىن، 19:35
«بەرىك وتباسى» باعدارلاماسى سەگىز ەلدىڭ وقۋ جوسپارىنا ەندى
ءبىلىم • بۇگىن، 19:30
Astana IT university: ءبىلىم ساپاسىنان تسيفرلى ترانسفورماتسياعا
ءبىلىم • بۇگىن، 19:01
شىعىس قازاقستاندا 80 باسشى جاۋاپقا تارتىلدى
قوعام • بۇگىن، 19:00
كاريب ارالىنداعى جانارتاۋ اتقىلادى
الەم • بۇگىن، 19:00
مادەنيەت مينيسترلىگىندە ەكى جاڭا كوميتەت قۇرىلادى
قازاقستان • بۇگىن، 18:50
اسەت ەرعاليەۆ پرەزيدەنتكە ەسەپ بەردى
پرەزيدەنت • بۇگىن، 18:47
مەملەكەتتىك ورگانداردىڭ 4 لاۋازىم يەسى اكىمشىلىك جاۋاپكەرشىلىككە تارتىلدى
قازاقستان • بۇگىن، 18:11
ەركىن كۇرەستەن ەل نامىسىن كىمدەر قورعايدى؟
كۇرەس • بۇگىن، 18:02
قىزىلوردادا كارانتين تالاپتارى كۇشەيتىلدى
ايماقتار • بۇگىن، 17:57
2 ادامنىڭ ءومىرىن قيعان كولىك جۇرگىزۋشىسى سوتتالدى
وقيعا • بۇگىن، 17:49
ۆاكتسينا سالدىرسا ورازا بۇزىلا ما؟
مەديتسينا • بۇگىن، 17:48
«حالىق ارەنادا» ورنالاسقان گوسپيتالگە قاتىستى قاۋەسەت شىقتى
ايماقتار • بۇگىن، 17:37
قاراعاندى فارماتسەۆتيكالىق كەشەنى ساۋىردە قانشا دوزا ۆاكتسينا وندىرەدى؟
مەديتسينا • بۇگىن، 17:25
بوكستان جاستاردىڭ الەم بىرىنشىلىگى باستالدى
بوكس • بۇگىن، 17:15
سولتۇستىك قازاقستاندا سۋ قويماسى ەرنەۋىنەن اسىپ جاتىر
ايماقتار • بۇگىن، 17:02
اسقار مامين ەلىمىزدەگى ۆاكتسينالاۋ جۇمىسىنىڭ قاشان اياقتالاتىنىن ايتتى
پرەزيدەنت • بۇگىن، 16:45
ساياسي پارتيالاردىڭ تىركەۋدەن ءوتۋ شەگى بەلگىلەندى
ۇكىمەت • بۇگىن، 16:41
قازاقستاندىقتار مامىر ايىندا قانشا كۇن دەمالادى?
قازاقستان • بۇگىن، 16:10
الماتىنىڭ 4 اۋدانى ينتەرنەتكە قوسىلادى
ايماقتار • بۇگىن، 16:04
مەملەكەت باسشىسى باس ءمۇفتيدى قابىلدادى
پرەزيدەنت • بۇگىن، 15:56
باس باسىلىمنىڭ PDF نۇسقاسى اقىلى نەگىزگە اۋىستى
ەگەمەن قازاقستان • بۇگىن، 15:42
قوستانايدا جاۋاپتى ورىندار جەمقورلىقتى اشكەرەلەۋگە ەنجارلىق تانىتىپ وتىر
ANTIKOR • بۇگىن، 15:37
رۋحانيات • بۇگىن، 15:36
قوس ازاماتتىعى بار مەملەكەتتىك قىزمەتكەرلەر جۇمىستان شىعارىلدى
قازاقستان • بۇگىن، 15:31
اقتوبە وبلىسىندا 4 توننا بالىق قىرىلىپ قالدى
ەكولوگيا • بۇگىن، 15:30
شىمكەنتتە سوڭعى ءبىر تاۋلىكتە 5 مىڭنان اسا ادامعا كوۆيدكە قارسى ۆاكتسينا سالىندى
ايماقتار • بۇگىن، 15:12
ءبىر كۇندە 4،5 مىڭنان استام ەلوردالىق ۆاكتسينا سالدىردى
مەديتسينا • بۇگىن، 14:42
سۇلتان اسەت ۇلى مەن ءالىمحان سىزدىقوۆ ازيا چەمپيوناتىنىڭ فينالىنا شىقتى
سپورت • بۇگىن، 14:35
ەاەو تاۋارلارىنىڭ بىرىڭعاي تىزىمىنە ەنبەگەن ونىمدەردى رەتتەۋ ماسەلەلەرى تالقىلاندى
قازاقستان • بۇگىن، 14:20
موتوتسيكل مىنگەن جىگىت جارىق باعاناسىنا سوعىلىپ قازا تاپتى
قوعام • بۇگىن، 14:10
ايدا بالاەۆا: رامازان – رۋحاني جاڭارۋ مەن تازارۋعا ۇندەيتىن اي
قوعام • بۇگىن، 14:04
اۋىل تۇرعىندارىن باسپانامەن قامتۋعا ارنالعان باعدارلاما قاجەت – سەنات دەپۋتاتى
قازاقستان • بۇگىن، 14:00
ۇلتتىق پاركتەردى دامىتۋ ءۇشىن 14،5 ملرد تەڭگە ينۆەستيتسيا تارتىلدى
ەكولوگيا • بۇگىن، 13:55
جامبىل وبلىسى اكىمدىگىنىڭ تسيفرلاندىرۋ باسقارماسىنىڭ باسشىسى تاعايىندالدى
تاعايىنداۋ • بۇگىن، 13:45
جاستار كادرلىق رەزەرۆىنىڭ مۇشەسى بەردىبەك ساپارباەۆتىڭ ورىنباسارى بولدى
تاعايىنداۋ • بۇگىن، 13:34
الماتى: جەدەل جاردەم قىزمەتىندەگى تەكسەرىستىڭ ءمان-جايى بەلگىلى بولدى
ايماقتار • بۇگىن، 13:26
ءانشى مارات وماروۆ توي وتكىزگەن شىمكەنتتىك مەيرامحاناعا قاتىستى تەكسەرۋ باستالدى
قوعام • بۇگىن، 13:09
ەلوردادا ازىق-ت ۇلىك باعاسى ايتارلىقتاي تومەندەگەن
ەلوردا • بۇگىن، 12:59
20 جىلىن تۇرمەدە وتكىزگەن ەر ادام تاعى ەكى ادامنىڭ ءومىرىن قيدى
وقيعا • بۇگىن، 12:48
قازاقستاندىق مۇنايشىلار ۆاكتسينادان باس تارتىپ جاتىر
قوعام • بۇگىن، 12:48
اقتاۋدا كولىك جارىلىپ، ۆيدەوسى جەلىدە تاراپ كەتتى
ايماقتار • بۇگىن، 12:13
سەگىز سەرىنىڭ جەرلەنگەن جەرى تابىلدى
وقيعا • بۇگىن، 12:08
بوتاي مادەنيەتىنە ارنالعان ەسكەرتكىش جاساۋعا بايقاۋ جاريالاندى
تاريح • بۇگىن، 12:05
رامازان ايىندا مۇقتاج جاندارعا قولداۋ كورسەتۋ يگى داستۇرگە اينالدى – سەنات توراعاسى
قوعام • بۇگىن، 11:57
1 ەۋروعا باسپانا ساتىپ الۋعا بولاتىن الەمدەگى 9 قالا
قوعام • بۇگىن، 11:55
قىتاي قازاقستانعا ينۆەستيتسيالىق جوبالاردى تارتۋعا نيەتتى
قازاقستان • بۇگىن، 11:35
13 cاۋىرگە ارنالعان ۆاليۋتا باعامى
قارجى • بۇگىن، 11:24
نۇر-سۇلتاندا كوكتەمگى تازالىق جۇمىسىنا 650 تەحنيكا جۇمىلدىرىلدى
قوعام • بۇگىن، 11:18
بيىل قازاقستاندىقتارعا قانشا زەينەتاقى تولەندى؟
قوعام • بۇگىن، 10:54
الماتىدا تروللەيبۋستان ءورت شىقتى
ايماقتار • بۇگىن، 10:45
تۋريستەر ەسىك كولى مەن تۇرگەن شاتقالىنا بارا المايدى
ايماقتار • بۇگىن، 10:22
ەلوردادا كوروناۆيرۋسقا قارسى جاپپاي ۆاكتسيناتسيا قالاي ءجۇرىپ جاتىر
قوعام • بۇگىن، 10:11
ەلىمىزدە 35 مىڭنان استام ادام كوروناۆيرۋستان ەمدەلىپ جاتىر
كوروناۆيرۋس • بۇگىن، 09:58
بيىل مەركى-شۋ-بۋرىلبايتال جولى اشىلادى
قازاقستان • بۇگىن، 09:45
باس ءمۇفتي رامازان ايىنىڭ باستالۋىمەن قۇتتىقتادى
ۆيدەو • بۇگىن، 09:45
شىعىس قازاقستاندا ءبىر اپتا ىشىندە 22 ءورت تىركەلدى
ايماقتار • بۇگىن، 09:39
قازاقستاندىقتار ناۋرىز ايىندا 2900-گە جۋىق التىن قۇيما ساتىپ الدى
قارجى • بۇگىن، 09:35
ەلىمىزدە وتكەن تاۋلىكتە 1197 ادام كوروناۆيرۋستان ايىقتى
كوروناۆيرۋس • بۇگىن، 09:25
قازاقستان بويىنشا وتكەن تاۋلىكتە 2016 ادام كوروناۆيرۋس جۇقتىردى
كوروناۆيرۋس • بۇگىن، 09:23
نىعماتۋلين: بۇل اي – ءاربىر ادامعا رۋحاني كۇش-جىگەر بەرەدى
قوعام • بۇگىن، 09:21
اسقار مامين قازاقستاندىقتاردى رامازان ايىنىڭ باستالۋىمەن قۇتتىقتادى
قازاقستان • بۇگىن، 09:12
توپ-30 تەننيسشىنىڭ قاتارىنا ورالدى
تەننيس • بۇگىن، 08:40
ونەر • بۇگىن، 08:34
ايماقتار • بۇگىن، 08:32
وقيعا • بۇگىن، 08:30
ساياسات • بۇگىن، 08:26
ۇكىمەت • بۇگىن، 08:17
مامان دايارلاۋداعى ماڭىزدى تەتىكتەر
قوعام • بۇگىن، 08:15
ۇقساس جاڭالىقتار