اقتوبە وبلىسىندا كتق سالۋ ءىسى قولعا الىنباي وتىر

قالالار مەن ءىرى ەلدى مەكەندەردە ورنالاسقان ونەركاسىپ پەن اگروكەشەن كاسىپورىندارىنىڭ، سونداي-اق تۇرعىن ۇيلەر مەن قوعامدىق عيماراتتاردىڭ جۇمىس ىستەۋىنەن پايدا بولاتىن كارىز سۋىنىڭ قورشاعان ورتا مەن تۇرعىندارعا تيگىزەتىن زيانى از ەمەس. بۇعان جول بەرمەۋدىڭ باستى جولى كارىزدىك تازارتۋ قۇرىلعىلارىن (كتق) سالۋ بولماق. اقتوبە ايماعىندا اتالعان ءىستىڭ قازىرگى جاي-كۇيى سىن كوتەرمەيتىن جاعدايدا دەسەك، شىندىقتان اۋىتقىمايمىز. ياعني 2020 جىلعا دەيىن وڭىردە بۇل ماسەلەدە قوردالانىپ قالعان پروبلەمالاردى تىزبەكتەسەك، وعان ون ساۋساق جەتپەيدى. وسى ورايدا سوڭعى 4-5 جىلدان بەرى شەشىمىن تاپپاي جۇرگەن ماسەلەنىڭ ءمانىسىن ەڭ الدىمەن اقتوبە قالاسىنان باستاۋدىڭ ابدەن ءجونى بار. بۇل رەتتە اقتوبە وبلىسىنىڭ اكىمى وڭداسىن ورازالين 2020 جىلدىڭ 12 اقپانى كۇنى تۇرعىندارعا بەرگەن ەسەبى كەزىندە اقتوبە قالاسىنداع كتق جابدىعىنىڭ ەسكىرۋىنە بايلانىستى ونىڭ جاڭاسىن سالۋ قاجەتتىلىگىن اتاپ كورسەتتى. وبلىس باسشىسىنىڭ مالىمدەۋىنشە، ونىڭ تەحنيكالىق-ەكونوميكالىق نەگىزدەمەسى ازىرلەنۋدە. ايتسە دە ءدال قازىرگى كەزدە كتق-نىڭ جاڭا قۇرىلىسىن تولىق قارجىلاندىرۋ ماسەلەسى تولىق شەشىمىن تاپپاعان سىڭايلى. ەسەپ كەزىندە ايتىلعانداي، بۇل تۇرعىدا ازىرگە ينۆەستورلارمەن كەلىسىمدەر جۇرگىزۋ ءىسى عانا قولعا الىنعان.
تۇڭعىش پرەزيدەنت – ەلباسى ن.ءا.نازارباەۆ «قازاقستان جولى - 2050: ءبىر ماقسات، ءبىر مۇددە، ءبىر بولاشاق» اتتى جولداۋىن جاريالاعان كەزدە اقتوبە قالاسى بولاشاقتا ەلىمىزدەگى زاماناۋي ۋربانيستىك ءىرى ورتالىقتاردىڭ بىرىنە اينالاتىنىن اتاپ كورسەتكەنى ءمالىم. سونىمەن بىرگە رەسپۋبليكا ۇكىمەتىنىڭ «اۋماقتى ۇيىمداستىرۋ باس سىزباسىنىڭ نەگىزگى ەرەجەلەرى» تۋرالى قاۋلىسىنا جانە وڭىردەردى دامىتۋدىڭ 2020 جىلعا دەيىنگى باعدارلاماسىنا سايكەس اقتوبە ەلىمىزدىڭ ءبىرىنشى دەڭگەيدەگى حاب-قالالاردىڭ قاتارىنا كىرەدى. سونداي-اق اقتوبەنىڭ اگلومەراتسيا ورتالىعى ەكەنى دە ەلەۋلى ءجايت. ءسويتىپ، كوشى-قون اعىن جيىلەپ، رەسۋرستار مەن كاپيتالدار جانە وزىق تەحنولوگيالار شوعىرلانعان بەلسەندى ەكونوميكالىق ورتالىق جاعدايىندا زاماناۋي تالاپتارعا سايكەس كەلەتىن كتق باستى شارتتاردىڭ ءبىرى بولىپ قالا بەرمەك.
ءتۇيىپ ايتقاندا، اقتوبە اۋماقتىق اگلومەراتسياسىن دامىتۋ جونىندەگى ءىس-قيمىل باعدارلاماسى وبلىس ورتالىعىنا قوسا ءوڭىردىڭ ءىرى ەلدى مەكەندەرىندە كارىزدىك تازالاۋ قوندىرعىلارى قۇرىلىستارىن سالۋدى تالاپ ەتەدى. بۇل جونىندە ءىرى ونەركاسىپتىك اۋداندار – العا مەن حرومتاۋدان وزگە وڭىرلەردە كتق ماسەلەسى سەڭى سوگىلمەگەن كۇيىندە تۇر دەۋگە ابدەن بولادى. اتاپ ايتقاندا قوبدا، مۇعالجار، بايعانين، تەمىر، مارتوك جانە ويىل اۋداندارىندا كتق-نىڭ جوقتىعى اقتوبە وبلىسى بويىنشا ەكولوگيا دەپارتامەنتىنىڭ مامان-ساراپشىلارى جۇرگىزگەن تەكسەرۋلەر مەن تۇگەندەۋلەر كەزىندە بەلگىلى بولدى. بارىنىڭ ءوزى توزىعى جەتىپ، پايدالانۋعا مۇلدەم جارامسىز كۇيگە ءتۇسىپتى. سونىڭ سالدارىان اتالعان اۋماقتاردا لاس، سارقىندى سۋلار تازارتۋسىز قالپىندا جەر بەتىنە توگىلىپ تاستالعان. مۇنداي جاعدايدا باكتەريالىق ەلەمەنتتەر مەن حيميالىق قوسپالار قورشاعان ورتاعا، تۇرعىندار دەنساۋلىعىنا جانە وسىمدىكتەر مەن جانۋارلار دۇنيەسىنە زيانىن تيگىزۋى ابدەن مۇمكىن. ونىڭ اياعى ءار ءتۇرلى دەرتتەرگە اكەلىپ سوقتىرماسىنا كىم كەپىل. ويتكەنى سارقىندى سۋ ارقىلى جەرۇستى مەن جەراستى تابيعي سۋ كوزدەرى مەن رەسۋرستارى لاستانىپ، تۇتاستاي سۋ ەكوجۇيەسىنىڭ ءب ۇلىنۋ قاۋپىن تۋىنداتۋى عاجاپ ەمەس.
كتق-نىڭ جوقتىعىنان سۋلاندىرۋ مەن بۋلاندىرۋ الاڭدارىنىڭ جانە جيناقتاۋشى توعانداردىڭ بولماۋىنان جەرگىلىكتى تۇرعىندار، سونىڭ ىشىندە كاسىپكەرلەر مەن وندىرىسشىلەر لاستانعان سۇيىق تۇرمىستىق قالدىقتاردى كەز كەلگەن جەرگە اعىزىپ كەتۋگە ءماجبۇر. مۇنداي كورىنىستىڭ ورەسكەل ءبىر مىسالىنا جوعارىدا اتالعان دەپارتامەنتتە جيناقتالعان دەرەكتەرمەن تانىسۋ كەزىندە كوز جەتكىزدىك. تالاس جوق، بەلگىلى ءبىر ءىرى ەلدى مەكەندە مونشا سۋلارى مەن باسقا دا لاستانعان سۇيىق قالدىقتاردى توگەتىن ءسۇزۋ الاڭدارى بولسا، ولار مۇنداي تەرىس ءىس-ارەكەتكە بارار ما ەدى، بارماس پا ەدى؟!
سولاي بولا تۇرسا دا سول كەزدەگى بايعانين اۋدانىنىڭ ورتالىعىنداعى قاراۋىلكەلدى اۋىلدىق وكرۋگى اكىمىنىڭ مىندەتىن ۋاقىتشا اتقارۋشى قايرات ىزماعانبەت اۋىلدىڭ وڭتۇستىك-شىعىس جاق بەتىندە كولەمى 2،87 گەكتار جەرىندە جەردە تيپتەس قۇرىلىم بار ەكەنىن مالىمدەپ، 2018 جىلدىڭ 31 قازانى كۇنى №1-27-169 ساندى انىقتاماسىن وكىلەتتى ورگاندارعا جولداعان. ايتسە دە اقتوبە وبلىسى ەكولوگيا دەپارتامەنتى جۇرگىزگەن تەكسەرۋلەر كەزىندە ونىڭ شىندىققا سايكەسپەيتىندىگى، ياعني ءسۇزۋ الاڭدارىنىڭ جوق ەكەندىگى انىقتالدى. مۇنداي كورىنىس جوعارىدا اتالعان بارلىق اۋدان ورتالىقتارىنا ءتان ەكەندىگى دە بەلگىلى بولىپ وتىر.
وبلىس اۋماعىندا الداعى ۋاقىتتا پايدا بولعان سارقىندى سۋلاردى تازارتۋ ماسەلەسى شەشىمىن تاپپاعان جاعدايدا تاعى ءبىر كۇردەلى ماسەلە تۋىنداماق. ياعني مۇنداي سەلقوستىق پەن ەنجارلىقتىڭ اياعى اۋىزسۋ تاپشىلىعىنىڭ پايدا بولۋىنا اكەلىپ تىرەمەك. مۇنداي قاۋىپ قازىردىڭ وزىندە بايقالىپ قالىپ جۇرگەننى ەسكەرسەك، كتق-نىڭ قۇرىلىستارىن تەزىرەك سالۋ ءىسىنىڭ الەۋمەتتىك ماڭىزى مەن جاۋاپكەرشىلىگى ودان ءارى تەرەڭدەي تۇسەدى.
ارينە «موسكۆا بىردەن تۇرعىزىلعان جوق» دەپ ورىس حالقى ورىندى ماقالداعانداي مۇمكىن مۇنداي قۇرىلعىلار مەن قوندىرعىلاردى ءبىر مەزگىلدە جاساقتاۋ ءار ءتۇرلى كەدەرگىلەر مەن قيىندىقتارعا دا كەزىكتىرەر. ءارى بۇلاي ىستەۋدىڭ ءوزى قاتىپ قالعان شارت تا ەمەس شىعار. سوندىقتان دا بۇدان ەكى-ءۇش جىل بۇرىن اقتوبە وبلىسى بويىنشا ەكولوگيا دەپارتامەنتى تاراپىنان ءبىرىنشى كەزەكتە ءوڭىردىڭ ەڭ ءىرى ەلدى-مەكەندەرى بادامشادا جانە شالقار مەن شۇبارقۇدىقتا كارىزدىك-تازالاۋ قۇرىلعىلارىن سالۋ جونىندە وبلىس اكىمدىگىنە ءتيىستى ۇسىنىستار تۇسىرگەن ەكەن.
ساراپتامالىق سيپاتتاعى قاتىناس قۇجاتىندا اتالعان ەلدى-مەكەندەردەگى حالىق سانى، ولاردىڭ پايدالاناتىن سۋ مولشەرى مەن بۇلاردان بولىنەتىن لاس كارىز سۋدىڭ كولەمى ناقتى ەسەپتەلىپ كورسەتىلگەن. سوعان سايكەس 2017 جىلدىڭ 11 جەلتوقسان كۇنى وتكىزىلگەن وبلىس اكىمدىگى اپپاراتىنىڭ وتىرىسىندا بۇل ماسەە كۇن تارتىبىنە قويىلىپ قارالعان. ءتىپتى دەپارتامەنت ۇسىنعان نەگىزدەمەلەر وعان قاتىسقان سول كەزدەگى وبلىس اكىمىنىڭ ورىنباسارى سەرىك تولەنبەرگەنوۆ پەن اۋماقتىق باسقارمالار باسشىلارى تاراپىنان ءتيىستى قولداۋعا دا يە بولىپتى. ءسويتىپ، وتىرىستا قارالعان ماسەلە بويىنشا №30 ساندى حاتتاما تۇزىلگەن. مۇنداي ساۋال مەن ۇسىنىستى دەپارتامەنت جەتەكشىلەرى كەلەسى 2018 جىلدىڭ 15 اقپانى كۇنى №01-05-6/405 ساندى قىزمەتتىك حات بويىنشا سول كەزدەگى اقتوبە وبلىستىق ەنەرگەتيكا جانە تۇرعىن-ءۇي كوممۋنالدىق شارۋاشىلىعى باسقارماسىنىڭ باسشىسى اتىنا دا جولداعان ەكەن. ايتسە دە وڭىردەگى قۇزىرلى مەكەمەنىڭ ءبىرى وعان جاۋاپ قايتارماي ءۇنسىز قالا بەرىپتى.
مىنە، وسىلايشا، اقتوبە ايماعىندا الەۋمەتتىك جانە وندىرىستىك ءوڭىردىڭ ءوزى تالاپ ەتىپ وتىرعان كارىزدىك-تازالاۋ قوندىرعىلارى قۇرىلىسىن جۇرگىزۋ ءىسى اياقسىز قالىپ كەلەدى. بۇل ماسەلەنىڭ كوتەرىلگەنىنە 4-5 جىل ۋاقىت وتسە دە ەشتەڭە وزگەرمەي، دانا ابايدىڭ سوزىمەن ايتقاندا «باياعى جارتاس – ءبىر جارتاس» كۇيىندە قالىپ كەلەدى.
«ەشتەن كەش جاقسى» دەمەي مە حالقىمىز. سوندىقتان دا بۇگىنگى كۇنى ەل-جۇرتتى تولعاندىرىپ جۇرگەن ماسەلەگە وبلىستىڭ وتكەن جىلى تاعايىندالعان جاڭا باسشىسى وڭداسىن ورازالين قايتادان قوزعاۋ سالسا، قوزعالماي تۇرعان ءىس ورنىنان جىلجىر ما ەدى دەگەن ءۇمىت ويانادى كوكەيدە.
اقتوبە
وتكەن تاۋلىكتە 827 ادام كوروناۆيرۋستان ەمدەلىپ شىقتى
قازاقستان • بۇگىن، 09:05
باتىس قازاقستاندا ۇستەل تەننيسى دامي تۇسەدى
سپورت • بۇگىن، 09:02
قازاقستاندا 1480 ادامنىڭ كوروناۆيرۋس جۇقتىرعانى انىقتالدى
قازاقستان • بۇگىن، 09:00
قىزمەتتەردىڭ قولجەتىمدىلىگى وڭ باعالاندى
ساياسات • بۇگىن، 07:31
كەدەرگىلەردى جويۋ – كەلەلى ماسەلە
پىكىر • بۇگىن، 07:29
ادەبيەت • بۇگىن، 07:14
ايماقتار • بۇگىن، 07:13
ايماقتار • بۇگىن، 07:10
قاس-قاعىم ءسات. الپىس جىل. حاس شەبەر
وقيعا • بۇگىن، 07:07
بوكس • بۇگىن، 07:04
رۋحانيات • بۇگىن، 07:00
تەڭگەگە ينتەرۆەنتسيامەن دەم بەرۋ جالعاسا ما؟
قارجى • بۇگىن، 06:57
الەم • بۇگىن، 06:54
اقش تاريحىنداعى ساياساتكەر ايەلدەر
الەم • بۇگىن، 06:52
جاڭا قۇرالدارعا قارسى جاڭا تاسىلدەر
ايماقتار • بۇگىن، 06:47
زەينەتاقى جيناعىن پايدالانۋعا ءوتىنىم بەرۋ باستالدى
قوعام • بۇگىن، 06:39
ءوڭىردى كورمەگەن – ءومىردى كورمەگەن
رۋحانيات • بۇگىن، 06:37
قوعام • بۇگىن، 06:36
الىبەك-الەم نەمەسە سۋرەتشىلىكتەن – سۋرەتكەرلىككە
تانىم • بۇگىن، 06:35
تik Tok-پەن تاق-تۇق كۇرەس پايدا بەرمەيدى
قوعام • بۇگىن، 06:34
كاسىپكەرگە كەدەرگى دە، كومەك تە بار
بيزنەس • بۇگىن، 06:33
تسيفرلى وفيتسەر دە بولۋى مۇمكىن
تەحنولوگيا • بۇگىن، 06:30
كوروناۆيرۋس • بۇگىن، 06:30
اسكەري عالىمداردىڭ الەۋەتى زور («شاعالا» ۇشقىشسىز ۇشۋ اپپاراتى – سونىڭ ايعاعى)
قوعام • بۇگىن، 06:28
پىكىر • بۇگىن، 06:26
سۋ سالاسىنداعى ديپلوماتيانىڭ ماڭىزى زور
سۇحبات • بۇگىن، 06:22
قازاقستاندا 2020 جىلى ۇرلىق سانى 2 ەسە ازايدى
قوعام • كەشە
قازاقستاننىڭ الەمدىك ەكونوميكالىق رەيتينگتەگى ورنى قانداي؟
ەكونوميكا • كەشە
تانىمال شاڭعىشى جول اپاتىنان قايتىس بولدى
سپورت • كەشە
سپورت • كەشە
جالعاس جۇماعۇلوۆ جەڭىلىپ قالدى
سپورت • كەشە
اتىراۋ وبلىسىندا جول اپاتىنان ەكى ادام مەرت بولدى
ايماقتار • كەشە
قۇنسىزدىق قۇلدىڭ تۇبىنە جەتەدى
ايماقتار • كەشە
شەتەلدەن ۇشىپ كەلگەن جولاۋشىلاردان كوروناۆيرۋس انىقتالعان جوق
كوروناۆيرۋس • كەشە
كارانتين كەزىندە ويىن ۇيىمداستىرعان كازينو انىقتالدى
ايماقتار • كەشە
دارىندى 100 وقۋشىنىڭ ءبىرى تالدىقورعاندا تۇرادى
ءبىلىم • كەشە
اتىراۋدا تۇرعىن ۇيدە گاز جارىلىپ، 3 ادام اۋرۋحاناعا ءتۇستى
ايماقتار • كەشە
جۋىردا ديماش قۇدايبەرگەننىڭ جاڭا بەينەبايانى جارىققا شىعادى
رۋحانيات • كەشە
پنەۆمونيادان 2 ادام قايتىس بولدى
كوروناۆيرۋس • كەشە
كوروناۆيرۋس جۇقتىرعان 300-گە جۋىق ناۋقاستىڭ جاعدايى ناشار
كوروناۆيرۋس • كەشە
نۇر-سۇلتاندا گازداندىرۋ جۇمىسى جالعاسىپ جاتىر
ەلوردا • كەشە
وتكەن تاۋلىكتە 1 584 ادام كوروناۆيرۋس جۇقتىردى
كوروناۆيرۋس • كەشە
ەلىمىزدە تاعى 839 ادام كوروناۆيرۋستان جازىلدى
كوروناۆيرۋس • كەشە
التاي كولگىنوۆ ەلوردا تۇرعىندارىن ونلاين-فورماتتا قابىلدادى
ەلوردا • 23 قاڭتار، 2021
ەلوردادا مونيتورينگتىك توپ كارانتين رەجيمىن بۇزۋدىڭ جاڭا فاكتىلەرىن انىقتادى
ەلوردا • 23 قاڭتار، 2021
نۇر-سۇلتاندا جۇمىس ىستەيتىن جاستارعا پاتەر كىلتتەرى بەرىلدى
ەلوردا • 23 قاڭتار، 2021
باقىتجان ساعىنتاەۆ دەپۋتاتتارمەن بىرگە مەگاپوليستىڭ ينفراقۇرىلىمدىق دامۋ جوسپارىن تالقىلادى
ايماقتار • 23 قاڭتار، 2021
قازاقستان كۇنباعىس تۇقىمىنا ەكسپورتتىق باج سالىعىن ەنگىزۋى مۇمكىن
ەكونوميكا • 23 قاڭتار، 2021
قورعانىس ءمينيسترى الماتى وبلىسىنا جۇمىس ساپارىمەن باردى
ايماقتار • 23 قاڭتار، 2021
شەتەلدەن ۇشىپ كەلگەن 2 قازاقستاندىقتان كوروناۆيرۋس انىقتالدى
كوروناۆيرۋس • 23 قاڭتار، 2021
AكرA: قازاقستاننىڭ ۇلتتىق قارىزى ءىجو-ءنىڭ 26،6% -نا جەتۋى مۇمكىن
ەكونوميكا • 23 قاڭتار، 2021
بيىل ەلوردادا 400-دەن استام وتباسى اپاتتى ۇيلەردەن جاڭا پاتەرگە كوشتى
قوعام • 23 قاڭتار، 2021
زەينەتاقى جيناقتارىن پايدالانۋعا وتىنىشتەر قابىلداۋ ءۇشىن ونلاين-پلاتفورما ىسكە قوسىلدى
قوعام • 23 قاڭتار، 2021
اسحات ايماعامبەتوۆ ءبىلىم سالاسىنىڭ وكىلدەرىمەن كەزدەستى
ءبىلىم • 23 قاڭتار، 2021
شىمكەنتتە جان باسىنا قارجىلاندىرۋدىڭ كولەمى ارتتى
ايماقتار • 23 قاڭتار، 2021
ماقتاارالدا قۇرىلىس جۇمىستارىنىڭ كولەمى 255،4%-عا ارتتى
ايماقتار • 23 قاڭتار، 2021
«Shymkent Chemical Company» كاسىپورنىنىڭ قۇرىلىسى اياقتالۋعا تايادى
ايماقتار • 23 قاڭتار، 2021
وڭىرلەردەگى مەملەكەتتىك ساتىپ الۋلارعا مونيتورينگ جۇرگىزىلەدى
قوعام • 23 قاڭتار، 2021
ەكولوگيا مينيسترلىگى ەكولوگيالىق قۇقىقبۇزۋشىلىقپەن كۇرەسەدى
ەكولوگيا • 23 قاڭتار، 2021
«KazALPack» ورتالىق ازيا اۋماعىندا بىرەگەي جوبانى جۇزەگە اسىرماق
ايماقتار • 23 قاڭتار، 2021
پنەۆمونيادان 1 ادام قايتىس بولدى
كوروناۆيرۋس • 23 قاڭتار، 2021
كوروناۆيرۋس جۇقتىرعان 302 ادامنىڭ جاعدايى ناشار
كوروناۆيرۋس • 23 قاڭتار، 2021
وتباسى بانكىندە تۇرعىن ءۇيدى ساتۋعا بەس جىلعا شەكتەۋ قويىلعاندىعى ءتۇسىندىرىلدى
قوعام • 23 قاڭتار، 2021
وتكەن تاۋلىكتە 1 548 ادام كوروناۆيرۋس جۇقتىردى
كوروناۆيرۋس • 23 قاڭتار، 2021
ەلىمىزدە تاعى 1050 ادام ىندەتتەن ايىقتى
كوروناۆيرۋس • 23 قاڭتار، 2021
كارديولوگيا ينستيتۋتىندا باۋىردى تەكسەرەتىن بىرەگەي ۋدز اپپاراتى ىسكە قوسىلدى
قوعام • 23 قاڭتار، 2021
ۇقساس جاڭالىقتار