باتىس قازاقستان وبلىسىندا پايدالانىلماي جاتقان اۋىل شارۋاشىلىعى ماقساتىنداعى جەرلەردى انىقتاۋ، ولاردى مەملەكەت مەنشىگىنە قايتارۋ جانە اۋىل شارۋاشىلىعى اينالىمىنا قايتا ەنگىزۋ ماسەلەسى وتكىر قويىلۋدا. ءوڭىر باسشىسى عالي ەسقاليەۆ بۇل جايىندا facebook پاراقشاسىندا ارنايى ەسكەرتۋ دە جاريالادى.

– مەملەكەت باسشىسى قاسىم-جومارت توقاەۆ ءوز جولداۋىندا جەردى كىم يگەرسە، سوعان تيەسىلى بولۋى كەرەكتىگىن جانە پايدالانىلماي جاتقان جەرلەردى قايتارۋ قاجەتتىگىن اتاپ ءوتتى. ءبىز 2019 جىلدى قورىتىندىلاپ، وبلىستا پايدالانىلماي جاتقان اۋىل شارۋاشىلىعى ماقساتىنداعى جەرلەر، ولاردى مەملەكەت مەنشىگىنە قايتارۋ جانە اينالىمعا ەنگىزۋ ماسەلەلەرى بويىنشا كەڭەس وتكىزدىك. بيىل وڭىردە اۋىل شارۋاشىلىعى ءوندىرىسىن جۇرگىزۋ ءۇشىن 388 مىڭ گا جەر كونكۋرس ارقىلى جەر پايدالانۋشىلارعا بەرىلگەن ەكەن. الايدا وبلىس بويىنشا جەر ۋچاسكەلەرىن پايدالانباي وتىرعاندار دا بار. قازىردە پايدالانىلماي جاتقان 1 ملن 749 مىڭ گا اۋىل شارۋاشىلىعى ماقساتىنداعى جەر تەلىمى انىقتالدى. بۇل جەرلەردىڭ 88%-ى بويىنشا ءتيىستى شارالار قابىلدانسا، قالعان 12%-ىن مەملەكەت مەنشىگىنە قايتارۋ جۇمىسى جۇرگىزىلۋدە، – دەيدى عالي ەسقاليەۆ.
قازاقستاندا سوڭعى جىلدارى جەر ماسەلەسى ءجيى كوتەرىلىپ، جەر پايدالانۋشىلارعا تالاپ كۇشەيتىلدى. سونىڭ ىشىندە اۋىل شارۋاشىلىعى جەرلەرىن الىپ، بىراق يگەرمەگەندەر ءۇشىن بازالىق سالىقتى 10-نان 20 ەسەگە دەيىن ارتتىرۋ قاجەتتىگىن پرەزيدەنتتىڭ ءوزى اتاپ وتكەن ەدى.
بۇل جونىندە بەلگىلى ەكونوميست مۇحتار تايجان دا لاتيفۋنديا مەن نەوفەوداليزمگە، ياعني ادىلەتسىز كاسىپكەرلىك فورماسىنا جول بەرمەۋ تۋرالى ءجيى ماسەلە كوتەرىپ ءجۇر. «كەيبىر «قولى ۇزىن» ادامدار اۋىلشارۋاشىلىق ماقساتتاعى الىپ اۋماقتاردى الىپ الادى دا، ءوزى ەشتەڭە ىستەمەي، ءارى كەتسە جەردى سۋبارەنداعا بەرىپ قويىپ، پايدا تاۋىپ جاتادى. الايدا ول جەردىڭ جاعدايىنا الاڭدامايدى، سونىڭ سالدارىنان بونيتەت بالى تومەندەپ، ەروزيا ارتادى. جەر – حالىق قازىناسى، بىزگە بابالارىمىزدان قان مەن تەر توگە وتىرىپ قالعان وتە شەكتەۋلى رەسۋرس. وعان سول جەردە ناقتى ەڭبەك ەتەتىن، ءومىر سۇرەتىن، قامقورلىقپەن قارايتىن ادام عانا يەلىك ەتۋى كەرەك. بۇل وتە وزەكتى ماسەلە. سوندىقتان اۋىلشارۋاشىلىق جەرلەرىنىڭ سۋبارەنداسىنا زاڭمەن تىيىم سالۋ، ەگەر اۋىلشارۋاشىلىق ماقساتتاعى جەر 2 جىل ىشىندە ءوز ماقساتىندا يگەرىلمەسە مەملەكەتكە قايتارىلۋى قاجەت» دەگەن ەدى ەكونوميست.
وبلىستىق جەر قاتىناستارى باسقارماسىنىڭ مالىمەتتەرىنە قاراعاندا، باتىس قازاقستان وبلىسىندا اۋىل شارۋاشىلىعى ماقساتىنداعى جەردىڭ كولەمى 6 907،3 مىڭ گەكتاردى قۇرايدى. ونىڭ ىشىندە: ەگىستىك – 605،3 مىڭ گا; كوپجىلدىق ەكپە – 2،0 مىڭ گا; تىڭايعان جەر – 457،8 مىڭ گا; شابىندىق – 440،5 مىڭ گا; جايىلىم – 5345،2 مىڭ گا; باسقا دا القاپتار – 56،5 مىڭ گا.
سوڭعى تەكسەرىستەر وڭىردە 1 ملن 749 مىڭ گا اۋىل شارۋاشىلىعى ماقساتىنداعى جەر تەلىمىنىڭ پايدالانىلماي جاتقانىن انىقتادى دەگەن ەدىك. ولاردىڭ ارقايسىسى بويىنشا تالداۋ جاسالىپ، ءار اۋدانداعى جەر ينسپەكتورلارى قوجالىق جەتەكشىلەرىمەن كەزدەسكەن. جەرگىلىكتى بيلىك قوجالىق يەلەرى العان جەرىن ماقساتىمەن پايدالانا الماعان جاعدايدا، ول جەردەن ءوز ەركىمەن باس تارتىپ، مەملەكەت مەنشىگىنە قايتارۋ ۇسىنىلدى. بۇل ءىس ناتيجەسىز دە ەمەس. جوعارىدا ايتىلعان جەردىڭ 88%-ى اتالعان القاپتاردى يگەرۋ بويىنشا ناقتى ىسكە كىرىسكەن.
الايدا جايىلىمدىق القابىن الىپ، بىراق بىرنەشە جىل بويى مال باسىن تىركەمەگەن، ياعني العان جەرىن پايدالانباي وتىرعان كەيبىر اگروقۇرىلىم باسشىلارىن ينسپەكتورلار ىزدەپ تاپپاي ءجۇر. ويتكەنى قوجالىق يەلەرى ءارتۇرلى سەبەپپەن بەلگىلەنگەن ۋاقىتتا كەلمەيدى، ءتيىستى ەسكەرتۋدى قابىل المايدى.
ءوڭىر باسشىسى عالي ەسقاليەۆ وبلىستا مەنشىگىنە العان جەردى رەتىمەن پايدالانباي وتىرعان كەيبىر اگروقۇرىلىمداردى اتاپ كورسەتتى. مىسالى، اقجايىق اۋدانى بويىنشا – «كەنجاليەۆ» شق (كەنجاليەۆ ن.م. – 6614 گا)، «باعىتتار» شق (ايداشەۆ ب. – 10000 گا)، بايتەرەك اۋدانى بويىنشا – «كريستينا» شق (مالحاسيان ا.و.-2885 گا )، «تۋرسۋن ي ك» جشس (دەسۋمباەۆ ب.ك. – 2000 گا)، جاڭاقالا اۋدانى بويىنشا – «رەين» شق (يماشەۆ ە. ت. – 5600 گا)، قاراتوبە اۋدانى بويىنشا – «جوحار» شق (سەردالين س.ە. – 2000 گا)، ء«تىني» شق (تۇلەكپاەۆ س.ت.-1600 گا)، «اسىل قادىر» شق (كوشكينباەۆ س.ت. – 3500 گا)، تاسقالا اۋدانى بويىنشا – «جاپپاس» شق (گۋماروۆ ك.ح. – 646 گا)، «DSB-اگرو» جشس (ديرەكتور سۇلتان ۋ. – 2000 گا) سەكىلدى قۇرىلىمدار اتالدى.
– قاراتوبە اۋدانى بويىنشا اتالعان شارۋاشىلىقتاردىڭ ىشىنەن «جوحار» جانە ء«تىني» شارۋا قوجالىقتارى باسشىلارىمەن تەلەفون ارقىلى سويلەسىپ، كەزدەسۋگە، ەسكەرتۋ حاتتى تاپسىرۋعا كەلىسىپ وتىرمىز. تەك قانا «اسىل قادىر» شارۋا قوجالىعىنىڭ يەسى س.كوشكىنباەۆتى تاپپادىق. ول ورال قالاسىندا تىركەلگەن، بىراق تۋىستارىنىڭ ايتۋىنا قاراعاندا رەسەي فەدەراتسياسىنا جۇمىسقا كەتىپ قالعان، – دەيدى بىزبەن تەلەفون ارقىلى سويلەسكەن قاراتوبە اۋداندىق جەر ينسپەكتورى اراي جاقسىعۇلوۆا.
اقجايىق اۋداندىق جەر قاتىناستارى ءبولىمىنىڭ باسشىسى نۇرعالي مۇتيەۆ تە اۋدان بويىنشا جەردى پايدالانباي جۇرگەن شارۋا قوجالىقتارى بويىنشا ءتۇسىندىرۋ جۇمىستارى جۇرگىزىلگەنىن ايتادى.
ماسەلەن، اقجايىق اۋدانىنىڭ قۋرايلىساي اۋىلدىق وكرۋگىندە «وكتيابر» شارۋا قوجالىعىنا 2016 جىلى 9 ماۋسىمدا اۋدان اكىمدىگىنىڭ قاۋلىسىمەن 4 مىڭ گا جەر 10 جىلعا پايدالانۋ قۇقىعىمەن بەرىلگەن ەكەن. الايدا 2018-2019 جىلدارى شارۋا قوجالىعىنىڭ مەنشىگىندە مال تىركەلمەگەن، ياعني جەر پايدالانىلماعان بولىپ شىقتى. «جەردىڭ پايدالانىلۋى مەن قورعالۋىن باقىلايتىن مەملەكەتتىك ينسپەكتور قوجالىق جەتەكشىسى ءادىلحان شانكەەۆكە 2019 جىلدىڭ 27 ناۋرىزى كۇنى زاڭبۇزۋشىلىقتى جويۋ جونىندە ارنايى نۇسقاما بەردى. ءبىر جىل مەرزىم وتكەن سوڭ تاعى تەكسەرىپ، ءتيىستى شارا الاتىن بولامىز»، دەيدى نۇرعالي دارعالي ۇلى.
دەگەنمەن، كىنانىڭ ءبارىن قوجالىق جەتەكشىلەرىنە اۋدارا بەرۋگە دە بولمايدى. وبلىستىڭ كەي جەرىندە، اسىرەسە تايپاق وڭىرىندە اۋىل شارۋاشىلىعىن دامىتۋعا سۋ تاپشىلىعى كەدەرگى. 2015 جىلى سارىتوعاي اۋىلدىق وكرۋگىنەن 10 جىلعا 2425 گا جەر تەلىمىن العان «دوس» شارۋا قوجالىعىنىڭ جەتەكشىسى مۇرات باەتوۆ بىرنەشە جىلدان كەيىن 1200 گا جەردەن باس تارتۋعا ءماجبۇر بولعان. ويتكەنى العان جەردە مالعا سۋ جوق بولىپ شىقتى. اقجايىق اۋدانىنىڭ تايپاق بولىگىن اۋىلشارۋاشىلىق ماقساتىنداعى سۋمەن قامتاماسىز ەتەتىن بۇرىنعى ازىناباي-تايپاق سۋ جۇيەسىن قالپىنا كەلتىرۋ جونىندە ماسەلە كوتەرىلگەنىمەن، ازىرگە جۇزەگە اسپاي تۇر. جاڭاقالا اۋدانىندا دا سوڭعى جىلدارى وزەن-كولدەر كەۋىپ، سۋ ماسەلەسى كۇردەلىلەنىپ بارا جاتقانى بايقالادى.
«جەر ۋچاسكەلەرى پايدالانىلماعان جاعدايدا مەملەكەت مەنشىگىنە ماجبۇرلەپ الىنادى، ال جەر پايدالانۋشىلار جوسىقسىز جەر پايدالانۋشىلار تىزىمىنە ەنگىزىلىپ، ءۇش جىل بويى جەر ۋچاسكەلەرىن تابىستاۋ بويىنشا وتكىزىلەتىن كونكۋرستارعا قاتىسا المايتىن بولادى. سوندىقتان جۇمىس ىستەۋگە، وبلىس ەكونوميكاسىنا ۇلەسىن قوسۋعا نيەتتەنگەن جەر پايدالانۋشىلارعا بەرۋ ماقساتىندا جەرلەرىن يگەرۋگە جانە ماقساتتى پايدالانۋعا دەنساۋلىعى، نەمەسە قارجىلىق مۇمكىندىكتەرى جوق اگروقۇرىلىمداردى جەر ۋچاسكەلەرىن ءوز ەركىمەن مەملەكەت مەنشىگىنە قايتارۋعا شاقىرامىز»، دەيدى وبلىستىق جەر قاتىناستارى باسقارماسىنىڭ باسشىسى ءاليا مۇحانبەتجانوۆا.
باتىس قازاقستان وبلىسى
قوعام • بۇگىن، 07:54
ەكونوميكا • بۇگىن، 07:51
ايماقتار • بۇگىن، 07:50
«مىڭ العىس»: قايىرىمدىلىق تەلەمارافونىندا 22 ميلليون تەڭگە جينالدى
قازاقستان • كەشە
بيىل مەديتسينالىق ساقتاندىرۋعا قانشا قارجى بولىنەدى؟
مەديتسينا • كەشە
2020 جىلى ءمامس اياسىندا قانشا كۇردەلى وپەراتسيا جاسالدى؟
مەديتسينا • كەشە
ەلباسى • كەشە
تاريح • كەشە
سپورت • كەشە
باس تەاترداعى بالالار ستۋدياسى
ونەر • كەشە
التىن شىنجىردىڭ سوڭعى شىعىرشىعى...
رۋحانيات • كەشە
قىزىلوردا وبلىسىندا كارانتين شارالارى جەڭىلدەتىلدى
ايماقتار • كەشە
بىلتىر سقو-دا 7 مىڭعا جۋىق نارەستە دۇنيەگە كەلگەن
ايماقتار • كەشە
شىعىس قازاقستاندا جۇما نامازعا جينالۋعا رۇقسات بەرىلدى
ايماقتار • كەشە
قىزىلجاردا اناسى ۇرىپ-سوققان قىز كوز جۇمدى
ايماقتار • كەشە
جالعا العان ءۇيىن توناپ كەتكەن ۇرى ۇستالدى
ايماقتار • كەشە
فرانتسيانىڭ ەكس-پرەزيدەنتى تۇرمەگە توعىتىلدى
الەم • كەشە
بەس وبلىستا اۋا رايىنا بايلانىستى ەسكەرتۋ جاريالاندى
اۋا رايى • كەشە
تۇركىستان وبلىسىندا گاز جەلىلەرى جاپپاي تەكسەرىلەدى
ايماقتار • كەشە
تەرگەۋشىلەردىڭ ۇستازى ۇلىقتالدى
ايماقتار • كەشە
الماتىدا ەتنوسارالىق قاتىناستاردى دامىتۋ ماسەلەلەرى تالقىلاندى
ايماقتار • كەشە
الماتىدان قىرعىزستانعا اۋە رەيستەرى قايتا جانداندى
قازاقستان • كەشە
الماتىدا قانشا تۇرعىن ءۇي جىلۋسىز قالدى؟
ايماقتار • كەشە
ارمەنيادان اكەلگەن كولىكتەردى تىركەۋ مەرزىمى ۇزارتىلدى
قازاقستان • كەشە
قىرعىزستاندا پارلامەنت سايلاۋى كۇزدە بولادى
الەم • كەشە
قازاقستاندىق كاسىپكەرلەر ءۇشىن سالىق ەسەپتەۋ جەڭىلدەتىلدى
ەكونوميكا • كەشە
الماتى وبلىسىنىڭ الاكول اۋدانىنا جاڭا اكىم تاعايىندالدى
تاعايىنداۋ • كەشە
الماتىلىق ستۋدەنتتەر العىس ايتۋ كۇنىن اتاپ ءوتتى
قازاقستان • كەشە
ومىربەك جولداسبەكوۆتىڭ 90 جىلدىق مەرەيتويى تويلاندى
قازاقستان • كەشە
قدكبق دەپوزيتتەردىڭ ساۋىردەگى ەڭ جوعارى مولشەرلەمەلەرىن جاريالادى
ەكونوميكا • كەشە
سىر ەلىنەن 700-گە جۋىق ازامات اسكەرگە بارادى
ايماقتار • كەشە
رەسەي ينۆەستورلارى اتىراۋعا بەت بۇردى
ايماقتار • كەشە
قازاقستاندا مەرزىمدى اسكەري قىزمەتكە شاقىرۋ باستالدى
قوعام • كەشە
اسقار مامين «روسكوسموس» باسشىسىمەن كەزدەستى
ۇكىمەت • كەشە
كوكتەم كەشىكپەي جەتەدى: ناۋرىز ايىنا ارنالعان اۋا رايى بولجامى
اۋا رايى • كەشە
دۋبايدان كەلگەن 4 جولاۋشىدان كوروناۆيرۋس انىقتالدى
قوعام • كەشە
ۇكىمەت • كەشە
الماتىدا ۇلتتار دوستىعان ارقاۋ ەتكەن شارا ءوتتى
ايماقتار • كەشە
قۋاتتى قۇرىلىمنىڭ شۋاقتى مەرەكەسى
قازاقستان • كەشە
اۋليەاتالىقتار العىس ايتۋ كۇنىن اتاپ وتۋدە
ايماقتار • كەشە
ناۋرىز ايىندا اۋا رايى قانداي بولادى؟
اۋا رايى • كەشە
كوپبالالى انا بەلگىسىز كاسىپكەرگە العىس ايتادى
ايماقتار • كەشە
ەرجان باكىرباي ۇلى تالدىقورعاننىڭ اكىمى بولىپ تاعايىندالدى
تاعايىنداۋ • كەشە
زەينەتاقى اقشاسىن ستوماتولوگيالىق قىزمەتكە پايدالانۋعا بولادى
مەديتسينا • كەشە
الماتىدا پەداگوگتاردىڭ رەسپۋبليكالىق جيىنى ءوتتى
ءبىلىم • كەشە
وڭىرلەردەگى مەديتسينالىق ۇيىمداردىڭ توزىعى جەتكەن
ايماقتار • كەشە
تاراز پوليتسەيلەرى ۇرلىق جاساعان كۇدىكتىنى ۇستادى
ايماقتار • كەشە
ۇقساس جاڭالىقتار