تالپىنىستان – تابىسقا

ەلدەن نە الامىن دەمەي، ءوز ەلىمە نە بەرەمىن دەگەن قاعيدامەن ءومىر سۇرەتىن بۇگىنگى ماقتان تۇتار مارعاسقانىڭ كەلبەتىن ىزدەيتىن بولساق، تالايلار گۇل­شاراتتىڭ تىرلىگىن ەلەستەتكەن بو­لار ەدى. اتا-ەنەنىڭ كوڭىلىن تاۋىپ، كۇيەۋدىڭ ىرزالىعىنا بولەنىپ، قازانى اسۋلى، بالالارىنىڭ باعۋلى، كورپەسىنىڭ قۇراۋلى، باقىتىنىڭ تۇرلاۋلى بولۋىن ءبىر ءسات تە ۇمىتپاي، ۇلكەن كاسىپتى دوڭگەلەتۋ – بۇل دا قۇداي­دىڭ بەرگەن ءبىر دارىنى بولار!

ءبىر ءوزى 60 شاقتى ادامعا، «Shabyt» شەبەرحاناسىندا 15-كە جۋ­ىق تىگىن­شىگە، «Shabyt» شوۋ توبىندا 30 بي­شىگە، «شابىت» سۇلۋلىق سالونى مەن دۇكەنىندە تالاي قىز-كەلىنشەككە جۇمىس بەرىپ وتىرعان گۇلشارات جۇ­باەۆا اقپان ايىنان باستاپ ەلىمىزدىڭ تۇكپىر-تۇكپىرىندە شەبەرلىك دارىستەرىن وتكىزە باستادى. ماقساتى – وتاندىق كيىم­دەردى ارزان ءارى ۇيدە وتىرىپ-اق تىگە الا­تىن ىسمەرلەر دايىنداۋ.

«بىلەتىنىم – ءبىر توعىز، بىلمەيتىنىم – توقسان توعىز»

ۇلكەن بيزنەستىڭ بارلىعى دا كىشكەنتاي يدەيالاردان باستاۋ الادى. گۇلشاراتقا كاسىپكەرلىككە قالاي كەلدىڭىز دەسەك، ول ع.مۇسىرەپوۆ اتىن­داعى بالالار مەن جاسوسپىرىمدەر تەاترىنىڭ جاتاق­حاناسىندا جۇ­مىس­تان بوس كەزدە تار جەرگە تىعىلىپ، تىگىن ماشيناسىمەن ەش­كىمگە الاقان جاي­­ماي، ەشكىمنەن نەسيە الماي، ءوز كيىم­دەرىن تىگۋدەن باس­تاعانىن ايتار ەدى.

– ادام ۇنەمى ۇيرەنۋ، دامۋ ۇستىندە جۇرەدى. ءارتۇرلى سالانى، ءارتۇرلى ءادىس­تى قولدانىپ كورۋ، تاۋەكەلگە بارۋ مە­نىڭ تابيعاتىمدا بار. وسىدان 2 جىل بۇرىن Corel draw باعدارلاماسىن وقىپ الدىم. قازىر ءوزىم سىزعان ويۋلار­دىڭ ۆەكتور نۇسقاسىن جاساي الامىن. سوسىن گرافيكالىق پلانشەتتى شەتەل­دەن الدىرتىپ، مەڭگەرۋگە تىرىستىم. بىراق مەن ويلاعانداي وڭاي شا­رۋا ەمەس ەكەن. اعىلشىن ءتىلىن ۇيرە­نۋدى باس­تاعانمىن، شۇكىر قازىر ءبىراز ءۇي­رەنىپ قالدىم.

تىگىن تىگۋدىڭ ءتيىمدى تەحنولوگيالارىن ۇيرەنەمىن دەپ كۋرستارعا بارىپ كوردىم. سوۆەت تەحنولوگياسى Season، نەمىس تەحنولوگياسى ميۋللەر، زاماناۋي ليۋبوكس – بارىمەن تانىستىم، ءبىل­دىم. ناتيجەسىندە ءوز جولىمدى تاپتىم.

سالونىمدا جوندەۋ جۇمىستارى ءجۇرىپ جاتقاندا، Resin art تەحنيكاسىنا وقىدىم. ويىمداعى كارتينانى ءوزىم سالىپ، جانىم راحاتتانىپ ءارى ءسان سالونىم جايناپ كەتتى.

وسىدان كەيىن دە اقشاسىن ءتو­لەپ، ونلاين كۋرسقا جازىلدىم. ماق­ساتىم 3D Max، VRay، Carona باعدارلامالارىن ۇيرەنىپ، ۆيزۋاليزاتسيا الەمىمەن تانىسۋ بولدى. سوندا دا، بىلەتىنىم – ءبىر توعىز، ال بىلمەيتىنىم – توقسان توعىز.

ءۇي كۇتۋشىسى بولعان كۇندەر دە ارتتا قالدى

اتىراۋعا العاش كەلگەن جىلدا­رى قا­راشانىڭ سۋىعىندا ءسىڭلىم ەكەۋ­مىز دالادا قالدىق. مەن ءدامحانادا «بار­مەنمىن»، ءسىڭلىم كوندۋكتور. وعان دەيىن ءدامحانا يەسى نەمىس ايەلمەن كەلىسىپ، سول جەرگە قونىپ جۇرگەن ەدىك. ءبىر كۇنى ول ەندى ءبىزدى تۇرعىزا المايتىنىن ايتتى. ءتۇن ورتاسىندا جامىلعىمىزدى كو­تەرىپ، پودەزدە وتىرمىز. كىمنىڭ تەرە­زەسىنىڭ جارىعى جانادى، سونىڭ ەسىگىن قاعۋعا باتىلىمىز بارماي، بۇرسەڭدەپ وتىرامىز. سودان شىداماي تۇنگى سا­عات تورتتە ءبىر ءۇيدىڭ ەسىگىن قاعىپ، قو­نىپ شىعۋدى سۇرادىق. ەسىك اشقان جاسى  35 شاماسىنداعى قازاق جىگىتى باسىندا بىزدەن قورىقسا دا، ىشكە كىرگىزدى. تاڭەرتەڭ ول قاراباتانعا جۇمىسقا كەتىپ بارا جاتىپ، ەكەۋمىزگە ءشايىمىزدى بەرىپ، ەكى ساعات مىزعىپ الۋعا مۇرسات بەرگەنىن ۇمىتقان ەمەسپىن.

مۇنىڭ ءبارىن نە ءۇشىن ايتىپ وتىرمىن؟ ماسەلەنىڭ بارلىعىن تەك ەڭبەك شەشپەيدى. ەڭبەكقور ادام كوپ. بىراق نەگە بارلىعى تابىسقا جەتپەيدى؟ يدەيا قاجەت.

الەۋمەتتىك پاراقشامدا ءبىر قىز: «ءسىز وسى نەمەن اينالىساسىز؟، كىمسىز؟» دەپ سۇراق قويىپتى. ورال­مان­مىن، ۇلتىم قازاق! مەكتەپتە 5 سى­نىپقا دەيىن وقىپ، 6 سىنىپتان باستاپ نوكىستەگى مۋزىكالىق ۋچي­ليششەنىڭ حورەوگرافيا ءبولىمىن قىزىل ديپلوممەن ءبىتىردىم. اتا-انام ونەرگە جىبەرگىسى كەلمەي، تاشكەنتتە زاڭگەرلىككە وقىت­تى. سودان كەيىن اتىراۋداعى ح.دوس­مۇ­حامەدوۆ ۋنيۆەرسيتەتىندە تاعى زاڭ فا­كۋلتەتىندە وقىدىم.

الماتىعا كەلگەن سوڭ ت.ءجۇر­گەنوۆ اتىنداعى ۇلت­تىق ونەر اكادەميا­سىندا كي­­­نو پروديۋسەرى جانە تۆ ما­مان­دى­عىنا ءتۇسىپ، تۇر­مىس­قا شىعۋىما باي­لانىس­تى، تەاترداعى جۇمى­سىمدى دا، وقۋىم­­دى دا جال­عاس­تىرا الما­دىم. كەيىن ءبىش­كەك­تەگى ب.بي­شەناليەۆا اتىن­داع­ى ونەر ينس­تيتۋتىن سىرتتاي ءبى­تىردىم. سو­نىمەن 2 ورتا، 2 جوعارى ءبىلىمىم بار بولسا، ونىڭ 4-ەۋى – 4 ەلدەن.

مەكتەپتى قاراقالپاق-وزبەك ءتى­لىندە لاتىن الىپبيىمەن وقى­دىم. قازاقشا قاتە جىبەرە­تىن­دىك­تەن، نامىستانىپ قازاقشا ساۋات­تى جازۋدى وزدىگىمنەن ۇيرەندىم.

تاشكەنتتە جۇرگەندە اسپاز بولامىن دەپ كونديتەرلىك كۋرس بىتىرگەنىم دە بار. نەگىزى ءوزىمدى مىقتى ءبيشى رەتىندە كورەتىنمىن، بىراق حالىق مەنى اك­تريسا رەتىندە تانىدى. ع.ءمۇ­سىرەپوۆ تەاترىن­دا حورەو­گراف بولىپ ءجۇرىپ، ارنايى ءدارىس­تەر الىپ، ساحناعا شىعا باستادىم. ءساتسىز جوبالارىم دا بولعان، دەيدى گۇلشارات جۇباەۆا.

وسىدان 15 جىل بۇرىن عانا قۇل­سارى قالاسىندا ءۇي قىزمەتشىسى بول­عانمىن دەسەم سەنەسىز بە؟ جا­لىنداعان جاس شاعىمدا ءۇي­رەنبەگەن ولكەدە وسىنداي جۇمىس ىستەۋ ماعان وڭاي بولعان جوق. ويتكەنى مەن مۋزىكالىق ۋچيليششەدەگى كۇندەرىمدى، سپورتتى، وسكەن ورتامدى، انامنىڭ 40 قىز جۇمىس ىستەيتىن تىگىن تسەحىن، اۋىلداعى ءۇيىمىزدى، ءدامحانا-دۇكەنىمىزدى، باستىقتىڭ ەركە قىزى بولىپ جۇرگەن كەزدەرىمدى ساعىناتىنمىن.

ءۇي قىزمەتشىسى بولىپ جۇرگەندە سۋدى اۋلاداعى بوشكەدەن شەلەكپەن تاسىپ، قولمەن كىر جۋىپ، تاماق ءپىسىرىپ، كەيدە اق جايمالارىن تىگىپ، ودان قالسا سول ءۇيدىڭ بالالارىنا جاتتىقتىرۋشى بولىپ، كۇندەر ءوتىپ جاتتى. سونداي كۇندەردىڭ بىرىندە سۋ تاسىپ ءجۇرىپ، ءۇيدىڭ الدىندا قۇلاپ قالدىم. سول كەزدە تىزەم اۋىرماعان دا بولار، بالكىم. بىراق ىزادان، تاماققا تىعىلىپ تۇرعان وكسىكتەن ەڭىرەپ جىلاعانىم ءالى ەسىمدە.

مۇنىڭ بارلىعىن ايتىپ وتىر­عانىم، اللاعا مىڭ شۇكىر، العا قوي­عان ماقساتتارىما بىرتىندەپ جەتىپ كەلە­مىن. بۇگىندە نولدەن باستاعان «Shabyt» دەگەن ءوز الەمىم بار. بۇل جەر­دە جولداسىڭ كاسىپكەر دەگىڭىز كەلسە، ول دا مەن سياقتى پاتەردە بىرگە ءجۇرىپ ءبارىن نولدەن باستاعان ازامات!

«انالار ۇيىندەگى» قاراگوزدەردى كاسىپكە باۋلىدى

ءومىردىڭ تەزىندە جەڭىمپاز بولۋدى ۇيرەنگەن گۇلشارات العاش رەت «انالار ۇيىندە» تاعدىرىنا مويىماي، بالاcىن تۇم­سىعىمەن تىستەلەپ باعىپ جۇرگەن قىز­دارمەن بىلگەنىمەن ءبولىسىپ، تىگىن ونە­رىنەن تەگىن شەبەرلىك ءدارىسىن باستايدى.

– بۇدان بەس-التى جىل بۇرىن الماتىدا ەكى-اق «انالار ءۇيى» بولسا، قازىر رەسپۋبليكادا ولاردىڭ سانى 24-كە جەتكەن. ارقايسىسىندا 10-20 شاقتى جاس انا تۇرادى. اراسىندا 30-35 جاستاعى اقىل توقتاتقان كەلىن­شەكتەر دە، 15-16 جاستاعى بويجەتكەندەر دە بار. جۋىردا جۇمىسقا «انالار ۇيىندەگى» 17 جاستاعى ەكى جاسار بالاسى بار انانى الدىم. ول 14 جاسىندا الدانىپ، جۇكتى بولىپ قالعان. ول جەرگە بارىپ جۇرگەن بەس-التى جىلدا بايقاعانىم، وندا كىلەڭ ەلىمىزدىڭ تۇكپىر-تۇكپىرىنەن كەلگەن اۋىلدىڭ قىزدارى. ولارعا تەگىن كاسىپ ۇيرەتىپ، قابىلەتتى دەگەندەرىن جۇمىسقا بەدەل جيناۋ ءۇشىن الىپ جاتقانىم جوق. ءسۇرىنىپ جۇرگەن ءبىر ادامنىڭ بولسىن قولتىعىنان دەمەپ، ەڭسەسىن كوتەرۋىنە كومەكتەسسەم دەيمىن.

«انالار ۇيىنە» بارىپ تەگىن ساباق وتكىزەتىنىمدى، قولاستىمداعى قىزمەت­كەرلەرگە ارناپ ءۇي سالىپ جاتقانىمدى جاريا ەتە بەرمەيمىن. سەبەبى جازبامدى كورگەن سوڭ، قولۇشىن سوزۋىمدى ءوتىنىپ، حات جازاتىن ادامدار سانى تولاس­تاماي كەتەدى. بىرىنشىدەن، مەن ولار­دىڭ ءبارىن جۇمىسپەن قامتي الماي­مىن. ەكىنشىدەن، بالاسىمەن كەلگەن كەلىن­شەكتەردىڭ جاۋاپكەرشىلىگى كوپ. كىش­كەنتاي سابيىمەن كەلگەن سوڭ، جىلى ءۇي، اي سايىن تۇراقتى جالاقى بەرۋىم كەرەك.

جالعىزباستى انالارعا جاتاقحانا سالدى

جۇباەۆا جالعىزباستى انالار مەن قولاستىنداعى قىزمەتكەرلەرگە ارنالعان تەگىن جاتاقحانا قۇرىلىسىن وتكەن جىلى قولعا العان بولاتىن. اماندىق بولسا، قونىستوي جاسايتىن كۇندەر دە الىس ەمەس.

قازىر قىز-كەلىنشەكتەرگە ارنالعان ترەنينگتەر، اقىل ايتاتىن پسيحولوگتار كوپ قوي. تابىسقا جەتكەن اتاقتى پسيحولوگ، كاسىپكەرلەردىڭ كىتاپتارىن وقىپ، ءسوز ساپىرىپ شىعۋ ءبىر بولەك. ال ءوز باسىڭنان ءبارىن وتكىزىپ، قاي جەر­دە قۇلادىڭ، نەگە قۇلادىڭ، قانداي قيىن­دىقتار كەزدەسەدى دەگەن سىندى سۇراق­تارعا جاۋاپ بەرە وتىرىپ، ءومىر­لىك تاجىريبەڭمەن ءبولىسۋ – ول باس­قا دۇنيە. ونىڭ ۇستىنە ءوزىڭ­نىڭ دە، وزگەنىڭ دە ۋاقىتىن الىپ، ساباق وتكەن سوڭ: «مىناۋ بىلاي تىگى­لەدى، مىناۋ بىلاي قيىلادى» دەپ قايتارىپ جىبەرمەي، موتيۆاتسيا بەرۋ، سەنىمدىلىك ۇيالاتۋ كەرەك. ەشقانداي باكە-كوكەسىز قالتالى كۇيەۋسىز كاسىپ اشۋ قولىمنان كەلدى. «سەنىڭ دە قولىڭنان كەلەدى» دەگەندى سانالارىنا سىڭىرگىم كەلەدى.

رەسپۋبليكا بويىنشا كۋرستار لەگىن باستادىق. كۋرستا نەگىزىنەن كيىم­­دى قالاي ءپىشىپ، وڭاي جولمەن تىگۋ ءادىس­تەرىن ۇيرەتەمىن. كوپ نارسەنى قيىنداتۋدىڭ قاجەتى جوق. بۇگىندە التى ايلىق بالادان باستاپ، ستاندارتتى ەمەس ولشەمگە ارنالعان كيىمدەردىڭ ءتۇر-ءتۇرىنىڭ ۇلگىسى ينتەرنەتتە تولىپ تۇر. نيەت بولسا، ءبارىن ۇيرەنىپ الۋعا بولادى. باستىسى ميداعى كەدەرگىلەردى جويۋ كەرەك. ءبىز بۇگىن كيىمدى دە، باسقانى دا شەتەلدەن ساتىپ الىپ جاتىرمىز. ءبىزدىڭ ەلدە يكەمدى، ىسمەر قىز-كەلىنشەكتەر جەتەدى. اقىلى كۋرس اشۋ نەگىزى ويىمدا بولماعان. «انالار ۇيىندە» وتكىزىپ جۇرگەن شەبەرلىك ساباقتارىن تىكەلەي ەفيردەن كورگەندەر «بىزگە دە ۇيرەتىڭىزشى» دەپ حاتتار جازا باستادى. سونىمەن اياق استىنان شەبەرلىك كۋرسىن باس­تاپ كەتتىم. ەلىمىزدە كاسىپ باستايمىن، جۇمىس جاسايمىن دەگەن جانعا مۇمكىندىك كوپ. كۋرستا «نەسيە السام» دەيتىن كەلىنشەكتەر ءجيى كەزدەسەدى. نەگىزى نەسيەسىز-اق كاسىپ باستاۋعا بولادى، بىراق تاجىربيەسى بار اداممەن اقىلداسىپ، جۇيەلى جوسپار قۇرىپ بارىپ كىرىسۋ كەرەك، – دەيدى گۇلشارات.

الماتى