سپورت • 11 مامىر، 2021
جازعى وليمپيا ويىندارى وتە مە؟
توكيو – 2020 جازعى وليمپيا جانە پاراليمپيادا ويىندارى – بيىلعى جوسپارلانعان الەمدىك دەڭگەيدەگى ەڭ ءىرى حالىقارالىق شارالاردىڭ ءبىرى ەكەنى ءسوزسىز. اتىنىڭ ءوزى ايتىپ تۇرعانداي، بىلتىر جازدا ءوتۋى ءتيىس بولعان XXXII جازعى وليمپيا ويىندارى دۇنيەنى دۇرلىكتەرگەن COVID-19 ىندەتىنە بايلانىستى ءبىر جىلعا شەگەرىلگەن ەدى. ولاي بولسا، بۇگىنگى تاڭدا جاپون ەلىنىڭ ساياسي-الەۋمەتتىك جاعدايى قالاي بوپ تۇر، جازدا الەم جۇرتى وليمپيا ويىندارىن تاماشالاي الا ما؟! حالىقارالىق قوعامداستىقتى الاڭداتىپ وتىرعان بۇگىنگى كۇننىڭ ەڭ وزەكتى ماسەلەسىنە قاتىستى وقىرماندارىمىزبەن وي ءبولىسۋدى ءجون كوردىك.
الەم • 04 مامىر، 2021
بريۋسسەل. ەۋروپالىق وداق كليمات وزگەرۋى سالاسىنداعى كوشباسشىعا اينالدى. تاياۋدا عانا زاڭگەرلەر مەن وداققا مۇشە مەملەكەتتەر ەۋروپانىڭ كليمات زاڭى تۋرالى كەلىسىمگە كەلدى. قۇجاتتا كليماتتى جاقسارتۋ جونىندەگى ماقساتىمىز زاڭدى تۇردە بەكىتىلگەن. ەكونوميكانى دامىتۋ ستراتەگيامىز – «جاسىل كەلىسىم». 2030 جىلعا قاراي پارنيكتى گازدار شىعارىلىمىن 55 پايىزعا ازايتۋ مىندەتىن الدىق. ناتيجەسىندە، ەۋروپالىق وداق 2050 جىلى شىعارىلىم كولەمىن مۇلدەم جويۋ باعىتىندا ۇلكەن قادام جاسادى. بىراق ەۋروپا جالعىز ەمەس. كوپتەگەن مەملەكەت دەكاربونيزاتسيا بويىنشا مىندەتتەمە العاندىقتان، جاھاندىق اۋقىمدا قاجەتتى ماسسا قالىپتاسىپ كەلەدى.
الەم • 04 مامىر، 2021
گەرمانياداعى «بارقىت رەۆوليۋتسيا»
بەرلين. كەيىنگى 50 جىلدا گەرمانيا ءۇش كەرەمەتتى باستان وتكەردى. ەۋروپانىڭ باستى «ناۋقاسى» Exportweltmeister (ەكسپورت چەمپيونى) اتاندى. سونىمەن بىرگە وتكەنىن جەڭدى (Vergangenheitsbewältigung). بۇرىنعى دۇشپاندارىمەن دوستاسىپ، ساياسي-ەكونوميكالىق وداق قۇردى. بىراق ەندى وسى كەرەمەت ارقىلى قۇرىلعان قولايلى ورتا قۇلدىراپ بارادى. سونىڭ سالدارىنان گەرمانيانىڭ قازىرگى باسقارۋشى پارتياسى – حريستيان-دەموكراتيالىق وداق (CDU) كوزىنە شام جارىعى تۇسكەن بۇعى ىسپەتتى.
ادەبيەت • 04 مامىر، 2021
پوەزيا مەن فيلوسوفيا. ولجاس سۇلەيمەنوۆ شىعارماشىلىعىنىڭ فيلوسوفيالىق كونتەكسى
ءاسىلى، باتىر ولجاباي اۋلەتى، ۇزىن سۇلەيمەن ۇرپاعى – ۇشقان ۇيادان جەتكەن ۇلىلىققا دەيىنگى ارالىقتا – ۇزاق (ۇلكەن) جول ءجۇرىپ ءوتىپتى. جۇرگەن سايىن جول سىلەمى قىردان جونعا، شوقىدان جوتاعا، قۇزدان شىڭعا كوتەرىلە بەرگەن ەكەن. ەندى، ەتەگىن قاراعايلى ورمان، قالىڭ تەرەك، توپ قايىڭ جاپقان تاۋ باسىندا جان-جاعىنا كوز جىبەرىپ تۇرىپ، ساپارىن ەسىنە ءتۇسىرىپ، ساياحاتىن بايىپتاي الادى.
قازاقستان • 04 مامىر، 2021
«ۇكىمەت ءۇيىنىڭ» تۇرعىنى بولعان قازاق كىم ەدى؟
ادامزات تاريحىنداعى ەڭ ءبىر اۋىر زۇلمات بولعان، ميلليونداعان ادامنىڭ ولىمىنە، قايعى-قاسىرەت شەگۋىنە، وراسان زور كولەمدە ماتەريالدىق قۇندىلىقتاردىڭ تالقاندالىپ جويىلۋىنا اكەلىپ سوقتىرعان، مىڭداعان شاقىرىمدارعا سوزىلعان مايدانداردا جويقىن، قانتوگىس شايقاستار وتكەن ەكىنشى دۇنيەجۇزىلىك سوعىستىڭ اياقتالعانىنا بيىل 76 جىل بولعالى وتىر. سونىمەن قاتار بۇرىنعى كەڭەس وداعىنا قارسى سوعىستىڭ باستالعانىنا 80 جىل تولادى.
رۋحانيات • 24 ناۋرىز، 2021
تەگەۋرىندى جىراۋ، تەكتى اقىننىڭ ەل ىشىندەگى شىعارماشىلىق بايلانىستارى تۋرالى ايتىلعاندا، ەڭ الدىمەن قاپەرگە الىناتىنى – ونىڭ جەتىسۋ اقىندارىمەن دوس-جاران، ونەر ادامى رەتىندە تىعىز ارالاسقاندىعى. تۋىپ-وسكەن ولكەسى جەتىسۋ ءوڭىرى بولعاندىقتان دا، جامبىلدىڭ كوبىرەك قارىم-قاتىناس جاساعانى ءوزىنىڭ جەرلەستەرى بولىپ كەلۋى تابيعي نارسە. ال ونىڭ باسقا ءوڭىردىڭ ءسوز شەبەرلەرىمەن بايلانىسى بولدى ما، جوق پا، دەگەن ماسەلە ارنايى اۋىزعا الىنا بەرمەيدى. ءتىپتى جامبىلدىڭ جەتىسۋدان وزگە ولكەلەردەگى ونەرپازدارمەن شىعارماشىلىق ءارى تۇرمىستىق دەڭگەيدەگى ارالاس-قۇرالاستىعى جونىندە سوڭعى جىلدارى مۇلدە ەسكەرىلمەي بارا جاتىر.
ايماقتار • 12 ناۋرىز، 2021
«ينتەرگاز» مەركىدە جاڭا ستانسانى ىسكە قوستى
جاڭادان اشىلعان «مەركى» اۆتوماتتاندىرىلعان گاز تاراتۋ ستانساسى (اگتس) تۇتىنۋشىلاردى جىلدىڭ ءتورت مەزگىلىندە دە گازبەن ۇزدىكسىز قامتاماسىز ەتۋگە قابىلەتتى. سونىڭ ناتيجەسىندە ەسكى ستانسادا كەزدەسكەن بارلىق تەحنيكالىق كەمشىلىكتەر جويىلدى.
قازاقستان • 12 ناۋرىز، 2021
2005 جىلدان بەرى «تاماشا ادامدار عۇمىرى: ءومىر جالعاسۋدا...» سەرياسىمەن الەمنىڭ اتاقتى تۇلعالارى جايلى ەڭبەكتەر جاريالاپ كەلە جاتقان، بۇعان دەيىن وقىرماندارىن قازاقستاندىقتار اراسىنان تۇڭعىش پرەزيدەنتىمىز –ەلباسى نۇرسۇلتان نازارباەۆ (2015) پەن قازاقتىڭ ايتۋلى اقىنى ولجاس سۇلەيمەنوۆتىڭ (2020) ساياسي ومىربايانىمەن تانىستىرعان ماسكەۋدىڭ «مولودايا گۆارديا» باسپاسىنىڭ بۇل جولعى تاڭداۋى تاعى دا ءبىزدىڭ وتانداسىمىزعا، كورنەكتى مەملەكەت جانە قوعام قايراتكەرى، ساياسات عىلىمدارىنىڭ دوكتورى، ديپلومات تايىر مانسۇروۆقا ءتۇسىپتى. جىل باستالماي جاتىپ قولىمىزعا تيگەن جاڭا كىتاپتىڭ اۆتورى – بۇعان دەيىن وقىرماندارعا وسى سەريامەن «ستولىپين»، «ستالين»، «سي تسزينپين. تاعدىر جانە الەم»، «گرومىكو» دەپ اتالاتىن ەڭبەكتەرىن ۇسىنعان بەلگىلى جازۋشى-تاريحشى، رەسەي فەدەراتسياسى مادەنيەت مينيسترلىگى جانىنداعى قوعامدىق كەڭەس توراعاسىنىڭ ورىنباسارى، اسكەري عىلىمدار اكادەمياسىنىڭ قۇرمەتتى اكادەميگى سۆياتوسلاۆ رىباس.
قازاقستان • 12 ناۋرىز، 2021
كوروناۆيرۋسپەن كۇرەس بارىسىندا مەملەكەت قامقورلىعى ايقىن كورىندى
جەر-جاھاندا كوروناۆيرۋس پاندەمياسى «ۇستەمدىك قۇرعان»، ەل باسىنا كۇن تۋعان وسىناۋ شىرعالاڭ شاق بىرلىگىمىز بەن ەلدىگىمىز سىنالعان كەزەڭ بولدى. ادامزاتقا زور زاردابىن تيگىزگەن بۇل ورتاق «جاۋمەن» بۇكىل الەم بولىپ بىرىگىپ كۇرەسىپ جاتقانىمىزعا ءبىر جىل تولدى. بۇل تۋرالى پرەزيدەنت قاسىم-جومارت توقاەۆ Twitter-دەگى پاراقشاسىندا اتاپ ءوتىپ، پاندەميا باستالعالى بەرى قازاقستان الەممەن بىرگە كوپتەگەن قيىندىقتى باستان وتكەرگەنىن، مەملەكەت ازاماتتاردىڭ ءومىرى مەن دەنساۋلىعىن قورعاۋ ءۇشىن پارمەندى شارالار قابىلداعانىن مالىمدەدى. ورشىگەن ىندەتتى بەرەكە-بىرلىك پەن ءوزارا قولداۋدىڭ ارقاسىندا ەڭسەردىك. دەگەنمەن داۋاسىز دەرتتىڭ قاتەرى ءالى دە سەيىلە قويعان جوق. ال بۇل بالەكەتتەن ءبىرجولا قۇتىلۋدىڭ بىردەن-ءبىر امالى ۆاكتسينالاۋ بولىپ تۇر. وسىعان ءمان بەرگەن مەملەكەت باسشىسى بارشا وتانداستارىمىزدى اۋىرىپ ەم ىزدەگەنشە، اۋىرمايتىن جول ىزدەۋگە شاقىردى.
قازاقستان • 11 ناۋرىز، 2021
قازاقتا اق-ادال ىسىمەن قۇبىلىس بولعان ارىستار مەن الىپتار، تاۋبە دەيىك، بارشىلىق. سونداي ناعىز جاقسىلاردىڭ جانىنان تابىلىپ، تاعىلىمىن الىپ، ۇلتىنا شىن نيەتىمەن جۇتىنىپ قىزمەت جاساعان كىسىلەر كەمەل بولىپ كەلەدى. ءيا، ۇلتىنا مىنەزىمەن دە، بىلىمىمەن دە ەلگەزەكتىك تانىتقان سونداي تارلانبوزدار قاتارىندا: «...تەلەۆيزيانى ادەبيەتتەندىرۋدى باستاپ بەرىپ جۇرگەندەردىڭ ءبىرى دە وسى سۇلتان ورازالين ەدى. شالقايما كرەسلودا جايلانىپ جاتىپ الىپ، اۋزى التى قارىس اباي اۋىلىنىڭ دىلمارلىعىنا باسىپ، اۋزى-اۋزىنا جۇقپاي سويلەي جونەلگەنىن كورگەندە، قاراداي سەنىڭ دە ارقاڭ قوزادى ەكەن. قارشاداي سۇلتاننىڭ تەلەۆيزيا ءتىلىن ەركىن مەڭگەرىپ، سۋدا جۇزگەن بالىقتاي بايپاڭداعانىنا ءبىز دە سۇيسىنەتىنبىز»، دەپ ءسوز زەرگەرى ءابىش كەكىلباي ۇلى باعالاعان تۇلپار تەكتى، سۇيسىنتكەن كوپتى، سەكسەننىڭ سەڭگىرىنە شىعىپ، ابىزدىق جاسقا جەتكەن سۇلتان ورازالى اعامىز دا بار.
