ايماقتار • 10 مامىر, 2023

قيىندىققا مويىماعان كەيۋانا

319 رەت كورسەتىلدى

اتىراۋدا ەكىنشى دۇنيەجۇزىلىك سوعىستىڭ كوزى ءتىرى مايدانگەرى جوق. بىراق بالالىق شا­عىن كونتسلاگەر تۇتقىنىندا وتكىزگەن ەكا­تەرينا ابساتىروۆا تۇرادى. ول ەكىن­شى دۇنيە­جۇزىلىك سوعىس باستالعان 1941 جىلى وتبا­سىنداعى ­­12 اداممەن بىرگە فينليانديا­داعى كونتسلا­گەرگە تۇسكەن. سول كەزدە 10 جاستا بولعان ەكەن.

قيىندىققا مويىماعان كەيۋانا

كونتسلاگەر تۇتقىنىندا بولعان ەكاتەرينا ابساتىروۆا 1931 جىلى موردوۆيادا دۇنيەگە كەلگەن. ونىڭ وتباسى كونتسلاگەر تۇتقىنىنان 1944 جىلى بوستاندىققا شىققان. «سودان ەكىنشى دۇنيەجۇزىلىك سوعىس اياقتالعانعا دەيىن ءارتۇرلى جۇمىس ىستەدىم. اسحانادا اسپاز, اسكەري گوسپيتالدا سانيتار سەكىلدى جۇمىستاردى اتقاردىم», دەيدى ەكاتەرينا ابساتىروۆا.

سوعىستان كەيىن اتىراۋلىق ۆاگاف ابساتىروۆ­پەن وتباسىن قۇرعان. ال 1968 جىلى وتباسىمەن اتىراۋعا كوشىپ كەلگەن. جەرگىلىكتى لوكوموتيۆ دەپوسىنا جۇمىسقا ورنالاسىپ, ماشينيستەردىڭ دەمالىس ۇيىندە كەزەكشىلىك اتقارقان. سول دەپودان زەينەتكە شىققان.

– سىن ساعاتتا ەلىن قورعاعان ارداگەرلەرىمىزدى قۇرمەتتەۋ – ءبىزدىڭ پارىزىمىز. سول ءبىر قيىن كۇندەر تاريح قويناۋىنا ەندى. الايدا مايدان­گەر­لەردىڭ ەرلىگى مەن تىل ەڭبەككەرلەرىنىڭ ەرەن ەڭبەگى ەشقاشان ۇمىتىلمايدى. سوعىستا جەڭىمپاز بولمايدى. ءبىز سول كەزدىڭ اۋىرتپالىعىن كورگەن جوقپىز. قازىر بەيبىت زاماندا عۇمىر كەشىپ جاتىرمىز. جاقسىلىقتارعا تەز ۇيرەنەمىز. سوعىس جىلدارىندا حالىققا وتە اۋىر بولعانىن بىلەمىز. ءسىز دە قيىندىق كوردىڭىز. بىراق مويىعان جوقسىز, – دەدى كەيۋانانىڭ وتباسىنا ارنايى كەلگەن وبلىس اكىمى سەرىك شاپكەنوۆ.

وبلىستىق جۇمىسپەن قامتۋدى ۇيلەستىرۋ جانە الەۋمەتتىك باعدارلامالار باسقارماسىنىڭ باسشىسى ازامات مامبەتوۆتىڭ ايتۋىنشا, جەڭىستىڭ 78 جىلدىعىنا وراي تىل ەڭبەككەرلەرىنە, سوعىس زاردابىن تارتقاندار مەن ولاردىڭ جۇبايلارىنا جەرگىلىكتى بيۋدجەتتەن ءبىر جولعى قارجىلاي كومەك كورسەتىلىپ وتىر.

– سوعىس جىلدارىندا تىلداعى قاجىرلى ەڭبەگى مەن ءمىنسىز اسكەري قىزمەتى ءۇشىن بۇرىنعى كسرو-نىڭ وردەندەرىمەن جانە مەدالدارىمەن ناگرادتالعان 29 ارداگەرگە 100 مىڭ تەڭگەدەن ءبىر جولعى قارجىلاي كومەك بەرىلدى. ولارعا اي سايىن 10 مىڭ تەڭگە جاردەماقى تولەنىپ وتىر. ال 1941 جىلعى 22 ماۋسىم مەن 1945 جىلعى 9 مامىر ارالىعىندا كەمiندە التى اي جۇمىس iستەگەن, كسرو-نىڭ وردەندەرiمەن جانە مەدالدارىمەن ناگرادتالماعان 1157 ادامعا 30 مىڭ تەڭگەدەن بىر­جولعى اقشالاي كومەك بەرىلىپ كەلەدى. سوعىس كەزiندە فاشيستەر مەن وداقتاستارىنىڭ ماجبۇرلەپ ۇستاۋ ورىندارىنداعى كامەلەتكە تولماعان تۇتقىندار قاتارىندا بولعان ەكاتەرينا ابساتىروۆاعا 1 ملن تەڭگە بەرىلدى, – دەيدى ازامات مامبەتوۆ.

ونىڭ مالىمەتىنە سۇيەنسەك, قايتىس بولعان مايدانگەرلەر مەن سوعىس مۇگەدەكتەرىنە تەڭەستiرiلگەن ادامداردىڭ 25 جەسىرى بار. ولارعا 30 مىڭ تەڭگە كولەمىندە بىرجولعى اقشالاي كومەك تاعايىن­دال­عان. ال وزگە مەملەكەتتەر اۋماعىنداعى ۇرىس قيمىلدارىنا قاتىسقان 1130 ادامعا 150 مىڭ تەڭ­گەنىڭ كومەگىن بەرۋ ۇيعارىلعان.

وڭىردە مايدانگەرلەر ەسىمىن ەستە قالدىرۋعا باسىم باعىت بەرىلىپ وتىر. سونىڭ ءبىرى – كوشە اتاۋىن بەرۋ. مادەنيەت, تىلدەردى دامىتۋ جانە ارحيۆ ءىسى باسقارماسى ونوماستيكا ءبولىمىنىڭ باسشىسى جەمىس دياشەۆانىڭ ايتۋىنشا, وبلىس اكىمدىگى جانىنداعى ونوماستيكا جونىندەگى كوميسسياعا وسىعان بايلا­نىستى 170-كە جۋىق ۇسىنىس تۇسكەن.

«كوميسسيا وتىرىسىندا جىلىوي, يساتاي اۋدان­دارىنىڭ ەلدى مەكەندەرى مەن اتىراۋ قالا­سىنىڭ ماڭىنداعى ەركىنقالا, قايىرشاقتى وكرۋگتەرى­نىڭ كوشەلەرگە اتاۋ بەرۋ تۋرالى ۇسىنىس قارالدى. ونىڭ ىشىندە الاش قايراتكەرلەرى مەن باتىر­لاردىڭ ەسىمىمەن اتاۋ جونىندەگى ۇسىنىستار دا بار. ال ەكىنشى دۇنيەجۇزىلىك سوعىسقا قاتىسقان ماي­دانگەرلەردىڭ ەرلىگى, «قىزىل جۇلدىز» وردەنى­مەن ناگرادتالعانى ەسكەرىلدى. ونوماستيكا جونىن­دەگى كوميسسيانىڭ مۇشەلەرى 29 كوشەگە مايدان­گەردىڭ ەسىمىن بەرۋ جونىندەگى ۇسىنىستى ماقۇلداپ, شەشىم شىعاردى», دەيدى جەمىس دياشەۆا.

 

اتىراۋ وبلىسى